Chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam trong Hiệp định TPP

LỜI CAM ĐOAN

PHẦN MỞ ĐẦU

0.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

0.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án

0.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án

0.4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án

0.5. Đóng góp mới về khoa học của luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới

1.2. Các lý thuyết chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh

1.3. Các chỉ tiêu phản ánh năng lực cạnh tranh và các nhân tố ảnh hưởng nói chung

1.4. Các nghiên cứu về ngành dệt may, nâng cao năng lực ngành dệt may

1.5. Tình hình nghiên cứu trong nước

1.6. Nghiên cứu về năng lực cạnh tranh ngành

1.7. Các nghiên cứu về ngành dệt may và cạnh tranh dệt may

1.8. Khoảng trống cần nghiên cứu

1.9. Đánh giá tổng quát tình hình nghiên cứu

1.10. Khung nghiên cứu của luận án

2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VỀ NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH NGÀNH DỆT MAY

2.1. Các khái niệm cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của ngành

2.2. Khái niệm về cạnh tranh

2.3. Khái niệm về năng lực cạnh tranh

2.4. Các cấp độ năng lực cạnh tranh

2.5. Các quan điểm về ngành và đánh giá năng lực cạnh tranh ngành

2.6. Vai trò và đặc điểm của ngành dệt may

2.6.1. Vai trò của ngành dệt may

2.6.2. Đặc điểm của ngành dệt may

2.7. Các cấp độ cạnh tranh của ngành dệt may

2.8. Các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh ngành dệt may

2.9. Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành dệt may

2.10. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành dệt may của một số quốc gia

2.10.1. Kinh nghiệm của các quốc gia Đông Á

2.10.2. Kinh nghiệm của các quốc gia Nam Á

2.10.3. Kinh nghiệm của các quốc gia ASEAN

2.11. Bài học rút ra để nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam

3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM KHI THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG

3.1. Tổng quan về ngành dệt may Việt Nam

3.1.1. Lịch sử phát triển ngành dệt may Việt Nam

3.1.2. Thị trường và cơ cấu sản phẩm xuất khẩu của ngành dệt may Việt Nam

3.1.3. Chuỗi cung ứng của ngành dệt may Việt Nam

3.2. Thực trạng các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam

3.2.1. Các điều kiện về yếu tố sản xuất của ngành dệt may

3.2.2. Cầu thị trường

3.2.3. Chiến lược, cấu trúc và cạnh tranh trong nước của công ty trong ngành dệt may

3.2.4. Các ngành công nghiệp liên quan và hỗ trợ ngành dệt may

3.2.5. Đầu tư nước ngoài đối với ngành dệt may

3.3. Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương thông qua các chỉ tiêu

3.3.1. Thị phần xuất khẩu của ngành dệt may Việt Nam

3.3.2. Năng suất lao động của ngành dệt may Việt Nam

3.3.3. Doanh thu của ngành dệt may

3.3.4. Lợi nhuận của ngành dệt may

3.3.5. Lợi thế so sánh của ngành dệt may Việt Nam

3.3.6. Nghiên cứu và phát triển

3.3.7. Đánh giá chung năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

3.3.8. Những kết quả đạt được

3.3.9. Nguyên nhân của hạn chế

4. CHƯƠNG 4: ĐỊNH HƯỚNG, QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÀNH DỆT MAY VIỆT NAM KHI THAM GIA HIỆP ĐỊNH ĐỐI TÁC XUYÊN THÁI BÌNH DƯƠNG

4.1. Các vấn đề đặt ra để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành dệt may khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.1.1. Dệt may các nước thành viên Hiệp định đối tác Xuyên Thái Bình Dương

4.1.2. Tác động của Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương đến ngành dệt may Việt Nam

4.1.3. Những vấn đề đặt ra cho ngành dưới góc độ năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam theo yêu cầu của Hiệp định đối tác Xuyên Thái Bình Dương

4.1.4. Phân tích SWOT của ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định xuyên Thái Bình Dương

4.2. Quan điểm, định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.2.1. Quan điểm nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.2.2. Định hướng phát nâng cao năng lực cạnh tranh dệt may khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.3. Một số giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.3.1. Đầu tư đổi mới công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực để nâng cao năng suất lao động

4.3.2. Xây dựng chuỗi giá trị và ngành hỗ trợ cho ngành dệt may

4.3.3. Xây dựng và nâng cấp cụm ngành, tăng cường liên kết và hợp tác trong cụm ngành dệt may

4.3.4. Giải pháp về cơ chế, chính sách của Nhà Nước

4.3.5. Xây dựng thương hiệu cho ngành dệt may, tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp trong ngành

4.4. Điều kiện để thực hiện các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may khi tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương

4.4.1. Đối với Nhà nước

4.4.2. Đối với Hiệp hội dệt may, Hiệp hội bông sợi Việt Nam

4.4.3. Đối với các doanh nghiệp dệt may

I. Năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam

Năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam đang được đánh giá dựa trên các chỉ tiêu như thị phần xuất khẩu, năng suất lao động, và lợi thế so sánh. Trong bối cảnh tham gia Hiệp định TPP, ngành dệt may Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức như năng suất lao động thấp, công nghiệp phụ trợ chưa phát triển, và phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đáp ứng quy tắc xuất xứ của TPP, từ đó hạn chế lợi ích từ thuế suất ưu đãi.

1.1. Thực trạng năng lực cạnh tranh

Thực trạng năng lực cạnh tranh của ngành dệt may Việt Nam cho thấy nhiều bất cập. Năng suất lao động thấp, tỷ lệ nội địa hóa chỉ trên 50%, và giá trị gia tăng thấp do chủ yếu tập trung vào gia công xuất khẩu. Các doanh nghiệp FDI vượt trội hơn so với doanh nghiệp trong nước về năng lực sản xuất và doanh thu xuất khẩu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao năng lực cạnh tranh để tận dụng cơ hội từ Hiệp định TPP.

1.2. Các nhân tố ảnh hưởng

Các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của ngành dệt may bao gồm điều kiện sản xuất, cầu thị trường, và đầu tư nước ngoài. Việc phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, đặc biệt từ các nước không thuộc TPP, tạo ra rủi ro lớn. Ngoài ra, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao và liên kết cụm ngành yếu kém cũng là những thách thức cần được giải quyết.

II. Hiệp định TPP và tác động đến ngành dệt may

Hiệp định TPP mang lại cả cơ hội và thách thức cho ngành dệt may Việt Nam. Theo nghiên cứu của Peter Petri (2013), nếu Việt Nam tham gia TPP, kim ngạch xuất khẩu dệt may có thể tăng thêm 12,9 tỷ USD vào năm 2025. Tuy nhiên, việc đáp ứng quy tắc xuất xứ của TPP đòi hỏi ngành dệt may phải cải thiện chuỗi cung ứng và tăng tỷ lệ nội địa hóa.

2.1. Cơ hội từ TPP

Hiệp định TPP mở ra cơ hội lớn cho ngành dệt may Việt Nam thâm nhập thị trường các nước thành viên với thuế suất ưu đãi. Điều này giúp tăng kim ngạch xuất khẩu và nâng cao vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để tận dụng cơ hội này, ngành dệt may cần cải thiện chất lượng sản phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao.

2.2. Thách thức từ TPP

Thách thức lớn nhất từ Hiệp định TPP là yêu cầu về quy tắc xuất xứ. Việc phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ các nước không thuộc TPP khiến ngành dệt may khó đáp ứng yêu cầu này. Ngoài ra, áp lực cạnh tranh từ các nước thành viên khác cũng đòi hỏi ngành dệt may Việt Nam phải nâng cao năng lực cạnh tranh.

III. Chiến lược phát triển ngành dệt may

Để nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành dệt may trong bối cảnh tham gia Hiệp định TPP, cần tập trung vào các giải pháp như đầu tư đổi mới công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, và xây dựng chuỗi giá trị bền vững. Các chính sách hỗ trợ từ Nhà nước cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng ngành.

3.1. Đầu tư công nghệ và nhân lực

Đầu tư vào công nghệ dệt may hiện đại và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc áp dụng công nghệ mới giúp tăng năng suất lao động và cải thiện chất lượng sản phẩm, từ đó đáp ứng tốt hơn yêu cầu của thị trường quốc tế.

3.2. Xây dựng chuỗi giá trị

Xây dựng chuỗi giá trị bền vững và tăng cường liên kết giữa các doanh nghiệp trong ngành là giải pháp quan trọng. Việc phát triển các cụm ngành dệt may và tăng cường hợp tác quốc tế sẽ giúp ngành dệt may Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định TPP.

Luận văn thạc sĩ: Nâng cao năng lực cạnh tranh ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương