Chi Phí Điều Trị Nội Trú Bệnh Đái Tháo Đường, Viêm Phổi, Mổ Đẻ Của Người Có Thẻ Bảo Hiểm Y Tế Tại Hà Nội Năm 2018

• Tác giả: Nguyễn Thành Đạt
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Quỳnh Anh
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Chi Phí Điều Trị Nội Trú Bệnh Đái Tháo Đường, Viêm Phổi, Mổ Đẻ Tại Hà Nội Năm 2018
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm bảo hiểm y tế, kinh nghiệm quốc tế và một số quy định chính sách có liên quan
• 1.1.1. Khái niệm bảo hiểm y tế
• 1.1.2. Kinh nghiệm của một số nước trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.1.3. Một số quy định chính sách
• 1.1.3.1. Quỹ bảo hiểm y tế
• 1.1.3.2. Nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm y tế
• 1.1.3.3. Quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế
• 1.1.3.4. Tuyến chuyên môn kỹ thuật
• 1.1.3.5. Quy định về tổng mức thanh toán chi phí khám, chữa bệnh
• 1.1.3.6. Các phương thức thanh toán bảo hiểm y tế tại Việt Nam
• 1.2. Tổng quan về bệnh đái tháo đường, viêm phổi, mổ đẻ
• 1.3. Chi phí và cách xác định chi phí
• 1.3.1. Chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế
• 1.3.2. Chính sách viện phí tại Việt Nam
• 1.3.3. Một số quan điểm về chi phí y tế
• 1.4. Một số nghiên cứu về chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và các yếu tố ảnh hưởng trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.4.1. Một số nghiên cứu về chi phí khám, chữa bệnh
• 1.4.2. Một số nghiên cứu về yếu tố ảnh hưởng đến chi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế
• 1.5. Một số thông tin về địa bàn nghiên cứu
• 1.5.1. Một số thông tin chung về địa bàn nghiên cứu
• 1.5.2. Tình hình tham gia bảo hiểm y tế và sử dụng quỹ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại Hà Nội
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4. Các biến số nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.6. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Các thông tin chung
• 3.1.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Ngày điều trị trung bình
• 3.1.3. Chi phí điều trị nội trú
• 3.2. Các yếu tố liên quan đến chi phí điều trị nội trú
• 3.2.1. Mối liên quan giữa chi phí điều trị nội trú và đặc điểm nhân khẩu học
• 3.2.2. Mối liên quan giữa chi phí điều trị nội trú và đặc điểm đối tượng tham gia BHYT
• 3.2.3. Mối liên quan giữa chi phí điều trị nội trú trung bình và đặc điểm đối tượng đi KCB BHYT
• 3.2.4. Mối liên quan giữa chi phí điều trị nội trú trung bình và đặc điểm của cơ sở KCB
• 3.3. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 3.4. Chi phí điều trị trung bình
• 3.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị nội trú
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Phụ lục 01: Bảng biến số
• Phụ lục 02: Bảng kiểm chi phí KCB BHYT
• Phụ lục 03: Hướng dẫn phỏng vấn sâu
• Cán bộ BHXH Việt Nam và BHXH thành phố Hà Nội
• Phỏng vấn sâu Bác sĩ điều trị
• Phụ lục 04: Danh mục nhóm đối tượng tham gia BHYT
• Phụ lục 05: Danh mục mã mức hưởng trên thẻ BHYT
• Phụ lục 06: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố nhân khẩu học của ba bệnh ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)
• Phụ lục 07: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố đối tượng tham gia BHYT của bệnh đái tháo đường ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)
• Phụ lục 08: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố đối tượng tham gia BHYT của bệnh viêm phổi ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)
• Phụ lục 09: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố đối tượng tham gia BHYT của Mổ đẻ ở từng tuyến CMKT
• Phụ lục 10: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố đối tượng KCB BHYT của bệnh đái tháo đường ở từng tuyến CMKT
• Phụ lục 11: Chi phí điều trị nội trú theo yếu tố đối tượng KCB BHYT của bệnh viêm phổi ở từng tuyến CMKT
• Phụ lục 13: Chi phí điều trị nội trú theo theo đặc điểm của cơ sở KCB của bệnh Đái tháo đường ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)
• Phụ lục 14: Chi phí điều trị nội trú theo theo đặc điểm của cơ sở KCB của bệnh viêm phổi ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)
• Phụ lục 15: Chi phí điều trị nội trú theo theo đặc điểm của cơ sở KCB của Mổ đẻ ở từng tuyến CMKT (Đơn vị: triệu đồng)

I. Tổng Quan Chi Phí Điều Trị Nội Trú Tại Hà Nội Năm 2018

Nghiên cứu này tập trung vào phân tích chi phí điều trị nội trú cho ba bệnh phổ biến: Đái tháo đường, Viêm phổi, và Mổ đẻ tại Hà Nội năm 2018. Mục tiêu là cung cấp thông tin chi tiết về gánh nặng tài chính liên quan đến việc điều trị các bệnh này, đặc biệt đối với những người có bảo hiểm y tế (BHYT). Kết quả nghiên cứu sẽ hỗ trợ các nhà quản lý y tế trong việc đưa ra các quyết định chính sách nhằm tối ưu hóa việc sử dụng quỹ BHYT và nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cho người dân. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi cứu dữ liệu thứ cấp và phỏng vấn sâu để thu thập thông tin. Nghiên cứu này được thực hiện bởi Nguyễn Thành Đạt tại Trường Đại học Y tế Công cộng năm 2021.

1.1. Chi Phí Điều Trị Nội Trú Đái Tháo Đường Viêm Phổi Mổ Đẻ

Nghiên cứu tập trung vào ba bệnh chính: Đái tháo đường, Viêm phổi, và Mổ đẻ. Đây là những bệnh phổ biến và tốn kém, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng và gánh nặng tài chính cho gia đình và xã hội. Việc phân tích chi phí điều trị nội trú cho các bệnh này là rất quan trọng để đánh giá hiệu quả của hệ thống y tế và xác định các lĩnh vực cần cải thiện. Nghiên cứu nhằm cung cấp thông tin về giá điều trị nội trú của ba bệnh này năm 2018.

1.2. Phạm Vi Nghiên Cứu Chi Phí Điều Trị Nội Trú Hà Nội 2018

Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong năm 2018 và tập trung vào các cơ sở y tế tại Hà Nội. Dữ liệu được thu thập từ các bệnh viện và trung tâm y tế có ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT. Nghiên cứu này hướng đến việc cung cấp bức tranh toàn cảnh về chi phí điều trị nội trú Hà Nội cho ba bệnh cụ thể, từ đó đưa ra các khuyến nghị chính sách phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.

II. Vấn Đề Áp Lực Chi Phí BHYT Điều Trị Nội Trú Năm 2018

Với việc mở rộng đối tượng tham gia BHYT, số lượt khám chữa bệnh BHYT cũng tăng lên đáng kể. Điều này tạo áp lực lớn lên quỹ BHYT, đặc biệt trong bối cảnh quỹ này đã không cân đối được thu chi trong giai đoạn 2016-2018. Vấn đề thanh toán BHYT, vượt tổng mức thanh toán, và vượt nguồn kinh phí BHYT được giao trở thành một thách thức lớn đối với các đơn vị quản lý. Theo khuyến cáo của BHXH Việt Nam, Đái tháo đường, Viêm phổi và Mổ đẻ là ba bệnh có chi phí khám chữa bệnh lớn.

2.1. Thách Thức Quản Lý Quỹ BHYT Điều Trị Nội Trú

Việc gia tăng số lượng người tham gia BHYT đi kèm với sự gia tăng chi phí khám chữa bệnh. Vấn đề quản lý quỹ BHYT trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi các giải pháp hiệu quả để kiểm soát chi phí và đảm bảo tính bền vững của hệ thống. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở y tế và cơ quan BHXH để tránh tình trạng lạm dụng và gian lận trong thanh toán.

2.2. Gánh Nặng Chi Phí Đái Tháo Đường Viêm Phổi Mổ Đẻ

Đái tháo đường, Viêm phổi, và Mổ đẻ là ba bệnh chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí khám chữa bệnh BHYT. Việc kiểm soát và quản lý chi phí cho các bệnh này có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm áp lực lên quỹ BHYT và đảm bảo nguồn lực cho các dịch vụ y tế khác. Theo nghiên cứu, 3 bệnh này chiếm đến 10.145 tỷ đồng chi phí khám, chữa bệnh BHYT trên toàn quốc năm 2018.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Chi Phí Điều Trị Nội Trú Hà Nội

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính để thu thập và phân tích dữ liệu. Phương pháp định lượng bao gồm việc hồi cứu dữ liệu thứ cấp từ các hồ sơ bệnh án và hóa đơn khám chữa bệnh BHYT. Phương pháp định tính sử dụng phỏng vấn sâu với nhân viên y tế và cán bộ cơ quan BHXH để thu thập thông tin chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị. Số liệu được thu thập từ 78 cơ sở KCB BHYT từ tuyến Trung ương đến tuyến huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội.

3.1. Hồi Cứu Dữ Liệu Thứ Cấp Về Chi Phí Nằm Viện

Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các hồ sơ bệnh án và hóa đơn khám chữa bệnh BHYT. Thông tin bao gồm chi phí điều trị, thời gian nằm viện, các dịch vụ y tế được sử dụng, và các yếu tố liên quan đến bệnh nhân. Dữ liệu này được sử dụng để phân tích chi phí trung bình và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị.

3.2. Phỏng Vấn Sâu Nhân Viên Y Tế và Cán Bộ BHXH

Phỏng vấn sâu được thực hiện với nhân viên y tế và cán bộ cơ quan BHXH để thu thập thông tin chi tiết về các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị. Các cuộc phỏng vấn tập trung vào các vấn đề như quy trình điều trị, chính sách thanh toán BHYT, và các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến giá điều trị.

3.3. Số Lượng Mẫu Nghiên Cứu và Cơ Sở Thu Thập Dữ Liệu

Nghiên cứu sử dụng một mẫu lớn gồm 11.086 lượt điều trị nội trú bệnh Đái tháo đường, 44.678 lượt điều trị nội trú bệnh Viêm phổi và 52.859 lượt điều trị nội trú Mổ đẻ. Dữ liệu được thu thập từ 78 cơ sở KCB BHYT từ tuyến Trung ương đến tuyến huyện trên địa bàn thành phố Hà Nội. Mẫu lớn và đa dạng giúp đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả nghiên cứu.

IV. Kết Quả Chi Phí Điều Trị Nội Trú Trung Bình Tại Hà Nội 2018

Kết quả nghiên cứu cho thấy chi phí điều trị nội trú trung bình cho bệnh Đái tháo đường là 7.748 đồng/lượt, bệnh Viêm phổi là 5.463 đồng/lượt, và Mổ đẻ là 4. Điều này cho thấy sự khác biệt đáng kể về chi phí giữa các bệnh khác nhau. Nghiên cứu cũng xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị, bao gồm tuổi tác, giới tính, loại hình bệnh viện, và tuyến chuyên môn kỹ thuật.

4.1. So Sánh Chi Phí Trung Bình Giữa Các Bệnh

Nghiên cứu cho thấy sự khác biệt về chi phí trung bình giữa các bệnh. Chi phí cho Đái tháo đường cao hơn so với Viêm phổi và Mổ đẻ. Sự khác biệt này có thể do mức độ phức tạp của bệnh, thời gian điều trị, và các dịch vụ y tế được sử dụng. Cần có các biện pháp can thiệp để kiểm soát giá điều trị cho các bệnh có chi phí cao.

4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Chi Phí Nằm Viện Đái Tháo Đường

Nghiên cứu cho thấy nam giới có chi phí điều trị bệnh ĐTĐ cao hơn nữ giới; nhóm tuổi trên 60 tuổi có chi phí điều trị cao hơn các nhóm khác; Nhóm hưu trí, trợ cấp có chi phí điều trị cao hơn các nhóm đối tượng khác. Bệnh nhân trái tuyến có chi phí thấp hơn nhóm bệnh nhân đúng tuyến và cao hơn chi phí của bệnh nhân đúng tuyến ở tuyến CMKT thấp hơn; Người bệnh ngoại tỉnh có chi phí điều trị cao hơn so với bệnh nhân trong tỉnh; Bệnh viện tuyến TW, hạng đặc biệt có chi phí cao hơn các nhóm bệnh viện còn lại.

4.3. Yếu Tố Ảnh Hưởng Chi Phí Điều Trị Viêm Phổi và Mổ Đẻ

Tương tự như Đái tháo đường, các yếu tố như tuổi tác, giới tính, loại hình bệnh viện và tuyến chuyên môn kỹ thuật cũng ảnh hưởng đến chi phí điều trị Viêm phổi và Mổ đẻ. Cần có các nghiên cứu sâu hơn để xác định các yếu tố cụ thể ảnh hưởng đến chi phí cho từng bệnh và đưa ra các giải pháp can thiệp phù hợp.

V. Phân Tích Cơ Cấu Chi Phí Điều Trị Nội Trú Ba Bệnh 2018

Nghiên cứu đi sâu vào phân tích cơ cấu chi phí điều trị cho ba bệnh, bao gồm chi phí thuốc, vật tư y tế, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, và các dịch vụ khác. Việc hiểu rõ cơ cấu chi phí giúp xác định các lĩnh vực có thể tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Nghiên cứu cũng so sánh cơ cấu chi phí giữa các tuyến chuyên môn kỹ thuật khác nhau.

5.1. Cơ Cấu Chi Phí Thuốc Vật Tư Y Tế Xét Nghiệm Nội Trú

Nghiên cứu tập trung vào phân tích tỷ lệ chi phí cho thuốc, vật tư y tế, xét nghiệm, và các dịch vụ khác trong tổng chi phí điều trị. Việc phân tích này giúp xác định các khoản mục chi phí chiếm tỷ trọng lớn và có tiềm năng tiết kiệm chi phí thông qua việc sử dụng thuốc hợp lý, vật tư y tế hiệu quả, và xét nghiệm cần thiết.

5.2. So Sánh Cơ Cấu Chi Phí Giữa Các Tuyến CMKT

Nghiên cứu so sánh cơ cấu chi phí giữa các tuyến chuyên môn kỹ thuật khác nhau, từ tuyến trung ương đến tuyến huyện. So sánh này giúp xác định sự khác biệt về chi phí và hiệu quả sử dụng nguồn lực giữa các tuyến, từ đó đưa ra các khuyến nghị để nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế.

VI. Khuyến Nghị Giải Pháp Quản Lý Chi Phí Điều Trị BHYT 2018

Dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đưa ra một số khuyến nghị cho các nhà quản lý y tế và cơ quan BHXH. Các khuyến nghị bao gồm đa dạng hóa phương thức thanh toán, quản lý việc KCB BHYT để giảm tình trạng vượt tuyến, phát triển y tế tuyến cơ sở, và khuyến khích sự tham gia của các cơ sở y tế ngoài công lập. Việc thực hiện các khuyến nghị này sẽ góp phần kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ BHYT, và đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT.

6.1. Đa Dạng Hóa Phương Thức Thanh Toán BHYT

Khuyến nghị sử dụng nhiều phương thức thanh toán khác nhau, bao gồm thanh toán theo định suất, thanh toán theo giá dịch vụ, và thanh toán theo trường hợp bệnh. Việc đa dạng hóa phương thức thanh toán giúp kiểm soát chi phí và khuyến khích các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ hiệu quả và chất lượng.

6.2. Quản Lý KCB BHYT Giảm Tình Trạng Vượt Tuyến

Cần có các biện pháp quản lý việc KCB BHYT để giảm tình trạng vượt tuyến và lạm dụng dịch vụ. Điều này bao gồm việc tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý các trường hợp vi phạm. Đồng thời, cần nâng cao năng lực của y tế tuyến cơ sở để đáp ứng nhu cầu KCB ban đầu của người dân.

6.3. Phát Triển Y Tế Tuyến Cơ Sở Khuyến Khích Y Tế Tư Nhân

Phát triển y tế tuyến cơ sở là một giải pháp quan trọng để giảm áp lực lên các bệnh viện tuyến trên và nâng cao khả năng tiếp cận dịch vụ y tế của người dân. Khuyến khích sự tham gia của các cơ sở y tế ngoài công lập trong KCB BHYT cũng giúp tăng cường nguồn lực và đa dạng hóa dịch vụ.

Tổng quan nghiên cứu

Năm 2018, tại Hà Nội, chi phí khám chữa bệnh (KCB) bảo hiểm y tế (BHYT) cho ba bệnh phổ biến gồm đái tháo đường, viêm phổi và mổ đẻ chiếm khoảng 886 tỷ đồng, tương đương gần 12% tổng chi phí KCB BHYT toàn quốc. Với hơn 108.000 lượt điều trị nội trú được ghi nhận tại 78 cơ sở y tế từ tuyến huyện đến trung ương, nghiên cứu nhằm phân tích chi phí điều trị nội trú của ba bệnh này và các yếu tố ảnh hưởng tại Hà Nội trong năm 2018. Mục tiêu cụ thể là cung cấp bằng chứng khoa học để đề xuất chính sách sử dụng quỹ BHYT hiệu quả, đồng thời nâng cao chất lượng và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế cho người có thẻ BHYT. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ dữ liệu chi phí nội trú của người bệnh có thẻ BHYT tại Hà Nội trong năm 2018, kết hợp với phỏng vấn sâu cán bộ y tế và lãnh đạo BHXH nhằm làm rõ các kết quả định lượng. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc hỗ trợ quản lý quỹ BHYT, kiểm soát chi phí điều trị, giảm tình trạng vượt tuyến, trái tuyến và phát triển y tế tuyến cơ sở, góp phần đảm bảo công bằng xã hội trong chăm sóc sức khỏe.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết bảo hiểm y tế xã hội: BHYT là hình thức chia sẻ rủi ro tài chính do bệnh tật, bảo vệ người bệnh khỏi gánh nặng chi phí y tế, đảm bảo công bằng xã hội trong chăm sóc sức khỏe.
• Mô hình phân tuyến chuyên môn kỹ thuật (CMKT): Phân loại cơ sở KCB thành 4 tuyến (trung ương, tỉnh, huyện, xã) dựa trên năng lực chuyên môn, quy mô và trang thiết bị, ảnh hưởng đến chi phí và chất lượng điều trị.
• Khái niệm chi phí y tế: Bao gồm chi phí trực tiếp (thuốc, xét nghiệm, giường bệnh), chi phí gián tiếp và vô hình, trong đó nghiên cứu tập trung vào chi phí trực tiếp trong phạm vi thanh toán của quỹ BHYT.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí điều trị: Nhân khẩu học (tuổi, giới), đối tượng tham gia BHYT, tuyến điều trị, loại hình cơ sở y tế, tình trạng bệnh lý (biến chứng).

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, hồi cứu số liệu thứ cấp kết hợp nghiên cứu định tính.
• Nguồn dữ liệu: Toàn bộ 108.623 bản ghi chi phí KCB nội trú năm 2018 của ba bệnh tại 78 cơ sở y tế trên địa bàn Hà Nội, được thu thập từ hệ thống giám định BHYT của BHXH Việt Nam.
• Cỡ mẫu: Toàn bộ dữ liệu chi phí nội trú của ba bệnh, cùng với phỏng vấn sâu 13 cán bộ, lãnh đạo BHXH và bác sĩ điều trị.
• Phương pháp chọn mẫu: Toàn bộ dữ liệu thứ cấp được sử dụng cho phân tích định lượng; mẫu phỏng vấn định tính được chọn có chủ đích theo tuyến CMKT và chuyên khoa.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS để phân tích thống kê mô tả, kiểm định Anova, Kruskal-Wallis so sánh chi phí và ngày điều trị giữa các nhóm; phân tích định tính được tổng hợp từ ghi âm phỏng vấn sâu.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Chi phí điều trị nội trú trung bình:

   • Đái tháo đường: khoảng 7,3 triệu đồng/lượt, cao nhất trong ba bệnh.
   • Viêm phổi: khoảng 5,7 triệu đồng/lượt.
   • Mổ đẻ: khoảng 4,5 triệu đồng/lượt.
     Trung vị chi phí điều trị nội trú lần lượt là 5,631 triệu đồng (đái tháo đường), 2,4 triệu đồng (viêm phổi), 4,304 triệu đồng (mổ đẻ).

2. Ngày điều trị nội trú trung bình:

   • Đái tháo đường: trung bình 5,6 ngày, nhóm tuổi trên 60 có ngày điều trị cao hơn nhóm dưới 45 tuổi (gấp 1,47 lần).
   • Viêm phổi: trung bình 4,7 ngày, nhóm tuổi trên 60 có ngày điều trị cao hơn nhóm dưới 45 tuổi gấp 1,35 lần.
   • Mổ đẻ: trung bình 4,8 ngày, nhóm tuổi trên 40 có ngày điều trị cao hơn nhóm tuổi 16-40 (gấp 1,13 lần).

3. Ảnh hưởng của giới tính và nhóm tuổi:

   • Nam giới có chi phí điều trị cao hơn nữ giới khoảng 10-12% ở cả đái tháo đường và viêm phổi.
   • Chi phí điều trị tăng theo tuổi, đặc biệt nhóm trên 60 tuổi có chi phí cao hơn đáng kể.

4. Ảnh hưởng của tuyến CMKT và loại hình cơ sở y tế:

   • Chi phí và ngày điều trị tại bệnh viện tuyến trung ương cao hơn tuyến tỉnh và huyện, ví dụ chi phí điều trị đái tháo đường tại tuyến trung ương cao gấp 4,64 lần tuyến huyện.
   • Bệnh viện công lập có chi phí và ngày điều trị trung bình cao hơn bệnh viện ngoài công lập (cao hơn khoảng 20-40%).

5. Cơ cấu chi phí điều trị:

   • Đái tháo đường: chi phí thuốc chiếm tỷ trọng cao nhất (33%), tiếp theo là chi phí giường bệnh (30%) và chi phí xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh (24%).
   • Viêm phổi: chi phí giường bệnh chiếm tỷ trọng cao nhất (32%), chi phí thuốc (32%), chi phí xét nghiệm và chẩn đoán (20%).
   • Mổ đẻ: chi phí phẫu thuật và thủ thuật chiếm tỷ trọng lớn nhất (61%), chi phí giường bệnh (10%).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy chi phí điều trị nội trú của ba bệnh tại Hà Nội năm 2018 có sự khác biệt rõ rệt theo loại bệnh, tuyến điều trị, giới tính và nhóm tuổi. Chi phí cao nhất thuộc về bệnh đái tháo đường do tính chất mãn tính, cần điều trị dài ngày và sử dụng nhiều thuốc đặc trị. Viêm phổi có chi phí giường bệnh cao do thời gian nằm viện kéo dài và cần chăm sóc tích cực. Mổ đẻ tập trung chi phí vào phẫu thuật và thủ thuật, phù hợp với đặc thù kỹ thuật.

So sánh với các nghiên cứu quốc tế, chi phí điều trị tại Việt Nam thấp hơn nhiều do mức giá dịch vụ y tế và thu nhập thấp hơn, nhưng tỷ trọng chi phí thuốc và giường bệnh tương đồng. Việc chi phí tại bệnh viện tuyến trung ương cao hơn tuyến dưới phản ánh sự khác biệt về năng lực chuyên môn, trang thiết bị và mức độ phức tạp của bệnh nhân. Sự khác biệt chi phí giữa bệnh viện công lập và ngoài công lập cũng phù hợp với thực tế về quy mô và chức năng của các cơ sở y tế.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh chi phí trung bình theo tuyến CMKT và cơ cấu chi phí theo loại bệnh để minh họa rõ ràng sự phân bổ chi phí. Bảng phân tích chi phí theo nhóm tuổi, giới tính và đối tượng tham gia BHYT giúp làm rõ các yếu tố ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đa dạng hóa phương thức thanh toán BHYT

   • Áp dụng rộng rãi phương thức thanh toán theo trường hợp bệnh và định suất tại các tuyến y tế để kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ BHYT.
   • Thời gian thực hiện: 1-2 năm.
   • Chủ thể: Bộ Y tế, BHXH Việt Nam, các cơ sở y tế.

2. Tăng cường quản lý và kiểm soát tình trạng vượt tuyến, trái tuyến

   • Xây dựng hệ thống giám sát chặt chẽ, phối hợp giữa các cơ sở y tế và BHXH để giảm chi phí không cần thiết.
   • Thời gian thực hiện: ngay trong năm tiếp theo.
   • Chủ thể: BHXH thành phố Hà Nội, Sở Y tế, các bệnh viện.

3. Phát triển y tế tuyến cơ sở và khuyến khích cơ sở y tế ngoài công lập tham gia KCB BHYT

   • Nâng cao năng lực chuyên môn, trang thiết bị tại tuyến huyện, xã để giảm tải cho tuyến trên và tăng khả năng tiếp cận dịch vụ.
   • Thời gian thực hiện: 3-5 năm.
   • Chủ thể: Sở Y tế Hà Nội, UBND thành phố, các cơ sở y tế tư nhân.

4. Hoàn thiện chính sách giá viện phí và đấu thầu thuốc

   • Điều chỉnh giá dịch vụ y tế phù hợp với chi phí thực tế, đảm bảo cân đối quỹ BHYT và chất lượng dịch vụ.
   • Thời gian thực hiện: 1-2 năm.
   • Chủ thể: Bộ Y tế, Bộ Tài chính, BHXH Việt Nam.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý y tế và chính sách BHYT

   • Lợi ích: Cung cấp dữ liệu và phân tích chi tiết về chi phí điều trị nội trú, hỗ trợ xây dựng chính sách quản lý quỹ BHYT hiệu quả.
   • Use case: Điều chỉnh phương thức thanh toán, kiểm soát chi phí vượt tuyến.

2. Cán bộ BHXH và giám định y tế

   • Lợi ích: Hiểu rõ cơ cấu chi phí và các yếu tố ảnh hưởng để nâng cao hiệu quả giám định, thanh toán.
   • Use case: Phân tích dữ liệu giám định, đề xuất giải pháp giảm chi phí không hợp lý.

3. Bác sĩ và nhân viên y tế tại các cơ sở điều trị

   • Lợi ích: Nhận thức về chi phí điều trị và ảnh hưởng của các yếu tố nhân khẩu học, tuyến điều trị để tối ưu hóa quy trình chăm sóc.
   • Use case: Lập kế hoạch điều trị phù hợp, giảm chi phí không cần thiết.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng

   • Lợi ích: Tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu chi phí y tế, phân tích dữ liệu lớn và nghiên cứu định tính kết hợp.
   • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến chi phí y tế và chính sách BHYT.

Câu hỏi thường gặp

1. Chi phí điều trị nội trú trung bình của ba bệnh là bao nhiêu?
   Chi phí trung bình điều trị nội trú năm 2018 tại Hà Nội là khoảng 7,3 triệu đồng/lượt cho đái tháo đường, 5,7 triệu đồng/lượt cho viêm phổi và 4,5 triệu đồng/lượt cho mổ đẻ. Chi phí này phản ánh mức độ phức tạp và đặc thù điều trị của từng bệnh.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến chi phí điều trị nội trú?
   Tuổi tác, giới tính, tuyến chuyên môn kỹ thuật của cơ sở y tế và loại hình bệnh viện là các yếu tố chính. Ví dụ, bệnh nhân trên 60 tuổi và điều trị tại bệnh viện tuyến trung ương có chi phí cao hơn đáng kể.

3. Tại sao chi phí điều trị tại bệnh viện công lập lại cao hơn ngoài công lập?
   Bệnh viện công lập thường là tuyến cuối, tiếp nhận bệnh nhân nặng, có trang thiết bị hiện đại và kỹ thuật cao hơn, dẫn đến chi phí điều trị cao hơn so với bệnh viện ngoài công lập chủ yếu điều trị bệnh nhẹ.

4. Cơ cấu chi phí điều trị của ba bệnh có điểm gì khác biệt?
   Đái tháo đường tập trung chi phí vào thuốc, viêm phổi tập trung chi phí giường bệnh, còn mổ đẻ chủ yếu là chi phí phẫu thuật và thủ thuật. Điều này phản ánh đặc thù điều trị từng bệnh.

5. Làm thế nào để giảm chi phí điều trị nội trú mà vẫn đảm bảo chất lượng?
   Đa dạng hóa phương thức thanh toán, phát triển y tế tuyến cơ sở, kiểm soát vượt tuyến, hoàn thiện chính sách giá viện phí và đấu thầu thuốc là các giải pháp hiệu quả đã được đề xuất dựa trên kết quả nghiên cứu.

Kết luận

• Chi phí điều trị nội trú năm 2018 tại Hà Nội cho bệnh đái tháo đường, viêm phổi và mổ đẻ lần lượt là 7,3 triệu, 5,7 triệu và 4,5 triệu đồng/lượt, với sự khác biệt rõ rệt theo tuổi, giới, tuyến điều trị và loại hình cơ sở y tế.
• Chi phí thuốc chiếm tỷ trọng cao nhất ở bệnh đái tháo đường, chi phí giường bệnh chiếm ưu thế ở viêm phổi, còn mổ đẻ tập trung chi phí vào phẫu thuật.
• Bệnh viện tuyến trung ương và công lập có chi phí và ngày điều trị cao hơn đáng kể so với tuyến dưới và ngoài công lập.
• Nghiên cứu đề xuất đa dạng hóa phương thức thanh toán BHYT, kiểm soát vượt tuyến, phát triển y tế tuyến cơ sở và hoàn thiện chính sách giá viện phí để sử dụng quỹ BHYT hiệu quả.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, giám sát thực hiện và nghiên cứu bổ sung để cập nhật chính sách phù hợp với thực tiễn.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý và cơ sở y tế cần phối hợp triển khai các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ BHYT, đảm bảo quyền lợi người bệnh và phát triển hệ thống y tế bền vững.