Chăm Sóc Trẻ Đẻ Non Mắc Bệnh Màng Trong Và Các Yếu Tố Liên Quan Tại Khoa Sơ Sinh

• Tác giả: Kiều Thị Thu Hằng
• Người hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Điều Dưỡng
• Đề tài: Chăm Sóc Trẻ Đẻ Non Mắc Bệnh Màng Trong Tại Bệnh Viện Sản Nhi Bắc Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Đặc điểm sinh lý hô hấp của trẻ đẻ non
• 1.2. Quá trình hình thành và phát triển phổi ở trẻ sơ sinh
• 1.3. Đặc điểm sinh lý hô hấp của trẻ đẻ sơ sinh non tháng
• 1.4. Bệnh màng trong
• 1.4.1. Lịch sử bệnh màng trong
• 1.4.2. Dịch tễ học bệnh màng trong
• 1.4.3. Nguyên nhân và cơ chế bệnh sinh
• 1.4.4. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng bệnh màng trong
• 1.4.5. Điều trị bệnh màng trong
• 1.4.5.1. Điều trị triệu chứng
• 1.4.5.2. Điều trị biến chứng
• 1.4.5.3. Tác dụng của surfactant trong điều trị suy hô hấp sơ sinh do bệnh màng trong
• 1.4.5.4. Quy trình bơm surfactant
• 1.4.6. Phương pháp hỗ trợ hô hấp
• 1.4.7. Phòng ngừa bệnh màng trong ở trẻ đẻ non
• 1.5. Chăm sóc của điều dưỡng đối với trẻ đẻ non mắc bệnh màng trong
• 1.5.1. Chăm sóc đường thở
• 1.5.2. Chăm sóc theo dõi tình trạng trẻ sau điều trị surfactant
• 1.5.3. Chăm sóc dự phòng biến chứng
• 1.5.4. Chăm sóc thân nhiệt
• 1.5.5. Chăm sóc trẻ có đường truyền tĩnh mạch
• 1.5.6. Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ sơ sinh non tháng
• 1.5.7. Chăm sóc vệ sinh thân thể, chăm sóc rốn
• 1.6. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.6.1. Trên thế giới
• 1.6.2. Tại Việt Nam
• 1.7. Giới thiệu địa bàn nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm, thời gian nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Cỡ mẫu và chọn mẫu
• 2.2.3. Nội dung nghiên cứu
• 2.2.4. Các biến số nghiên cứu
• 2.2.5. Tiêu chuẩn, thước đo sử dụng trong nghiên cứu
• 2.2.6. Kỹ thuật và công cụ thu thập số liệu
• 2.2.7. Sai số và cách khống chế sai số
• 2.2.8. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.2.9. Đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
• 3.2. Đặc điểm chung
• 3.3. Đặc điểm lâm sàng của trẻ khi vào khoa Sơ sinh
• 3.4. Thay đổi lâm sàng sau khi bơm surfactant
• 3.5. Hoạt động chăm sóc trẻ đẻ non mắc BMT
• 3.6. Một số yếu tố liên quan với kết quả chăm sóc
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC HÌNH
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

I. Tổng Quan Về Bệnh Màng Trong Ở Trẻ Sinh Non 60 Ký Tự

Bệnh màng trong (BMT), hay còn gọi là hội chứng suy hô hấp (RDS), là một vấn đề nghiêm trọng ở trẻ sinh non, đặc biệt là những trẻ dưới 32 tuần tuổi. Bệnh này xảy ra do sự thiếu hụt surfactant, một chất giúp giảm sức căng bề mặt phế nang và duy trì độ đàn hồi của phổi. Theo nghiên cứu của Kiều Thị Thu Hằng tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh, BMT vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Việc hiểu rõ về cơ chế bệnh sinh và các yếu tố liên quan là rất quan trọng để cải thiện hiệu quả chăm sóc trẻ sơ sinh bị BMT.

1.1. Định Nghĩa Và Tầm Quan Trọng Của Surfactant

Surfactant là một hỗn hợp phức tạp của phospholipid và protein, được sản xuất bởi các tế bào phế nang loại II. Chất này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm sức căng bề mặt phế nang, ngăn chặn phế nang xẹp lại khi trẻ thở ra. Trẻ sinh non thường thiếu surfactant do phổi chưa phát triển đầy đủ, dẫn đến bệnh màng trong. Bổ sung surfactant ngoại sinh là một trong những phương pháp điều trị chính cho bệnh này.

1.2. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Bệnh Màng Trong

Nghiên cứu về bệnh màng trong đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển. Ban đầu, bệnh được mô tả dựa trên hình ảnh giải phẫu bệnh của phế nang. Sau đó, việc sử dụng corticoid trước sinh cho bà mẹ có nguy cơ đẻ non đã giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh. Năm 1980, Fujiwara lần đầu tiên sử dụng surfactant ngoại sinh để điều trị bệnh. Những tiến bộ này đã góp phần đáng kể vào việc cải thiện tỷ lệ sống sót của trẻ sinh non bị BMT.

II. Thách Thức Chẩn Đoán Bệnh Màng Trong Tại Bắc Ninh 58 Ký Tự

Chẩn đoán bệnh màng trong đòi hỏi sự kết hợp giữa đánh giá lâm sàng và kết quả cận lâm sàng. Tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh, việc chẩn đoán sớm và chính xác là rất quan trọng để có thể can thiệp kịp thời. Tuy nhiên, việc phân biệt BMT với các bệnh lý hô hấp khác ở trẻ sơ sinh có thể gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở những trẻ có các bệnh lý đi kèm. Theo nghiên cứu của Hằng, một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả chẩn đoán và điều trị.

2.1. Triệu Chứng Lâm Sàng Của Bệnh Màng Trong

Các triệu chứng lâm sàng thường gặp của bệnh màng trong bao gồm thở nhanh, co kéo cơ hô hấp, cánh mũi phập phồng và thở rên. Mức độ suy hô hấp được đánh giá bằng bảng điểm Silverman. Tuy nhiên, các triệu chứng này có thể không đặc hiệu và có thể trùng lặp với các bệnh lý khác. Việc theo dõi sát sao và đánh giá liên tục là rất quan trọng.

2.2. Vai Trò Của X Quang Phổi Trong Chẩn Đoán

X-quang phổi là một công cụ quan trọng trong chẩn đoán bệnh màng trong. Hình ảnh X-quang điển hình của BMT bao gồm hình ảnh kính mờ và hình ảnh khí phế quản đồ. Tuy nhiên, mức độ nặng của hình ảnh X-quang có thể không tương quan với mức độ suy hô hấp trên lâm sàng. Cần kết hợp với các yếu tố khác để đưa ra chẩn đoán chính xác.

2.3. Phân Biệt Bệnh Màng Trong Với Các Bệnh Lý Khác

Cần phân biệt bệnh màng trong với các bệnh lý hô hấp khác như viêm phổi sơ sinh, hội chứng hít phân su, thoát vị hoành bẩm sinh, và các bệnh tim bẩm sinh. Việc phân biệt này đòi hỏi kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn của bác sĩ nhi khoa. Các xét nghiệm bổ sung có thể cần thiết để xác định chẩn đoán.

III. Phương Pháp Điều Trị Bệnh Màng Trong Hiệu Quả 55 Ký Tự

Điều trị bệnh màng trong tập trung vào việc hỗ trợ hô hấp và bổ sung surfactant. Các phương pháp hỗ trợ hô hấp bao gồm thở oxy, CPAP và thở máy. Việc lựa chọn phương pháp hỗ trợ hô hấp phù hợp phụ thuộc vào mức độ suy hô hấp của trẻ. Theo nghiên cứu của Hằng, việc sử dụng surfactant sớm và đúng cách có thể cải thiện đáng kể tiên lượng của trẻ sinh non bị BMT tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh.

3.1. Hỗ Trợ Hô Hấp Không Xâm Lấn CPAP

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) là một phương pháp hỗ trợ hô hấp không xâm lấn, giúp duy trì áp lực dương liên tục trong đường thở của trẻ. CPAP giúp ngăn ngừa phế nang xẹp lại và cải thiện trao đổi khí. CPAP thường được sử dụng như một biện pháp hỗ trợ hô hấp ban đầu cho trẻ sinh non bị BMT.

3.2. Bổ Sung Surfactant Ngoại Sinh

Bổ sung surfactant ngoại sinh là một phương pháp điều trị quan trọng cho bệnh màng trong. Surfactant được đưa vào phổi của trẻ qua ống nội khí quản hoặc bằng các phương pháp ít xâm lấn hơn như LISA (Less Invasive Surfactant Administration) hoặc INSURE (Intubation-SURfactant-Extubation). Việc sử dụng surfactant giúp cải thiện độ đàn hồi của phổi và giảm nhu cầu hỗ trợ hô hấp.

3.3. Thở Máy Xâm Lấn Khi Cần Thiết

Trong trường hợp trẻ suy hô hấp nặng, thở máy xâm lấn có thể cần thiết. Thở máy giúp cung cấp oxy và loại bỏ carbon dioxide, đồng thời giảm công hô hấp của trẻ. Tuy nhiên, thở máy cũng có thể gây ra các biến chứng như tổn thương phổi và nhiễm trùng. Việc theo dõi sát sao và điều chỉnh thông số thở máy là rất quan trọng.

IV. Chăm Sóc Trẻ Đẻ Non Mắc BMT Tại Bệnh Viện 57 Ký Tự

Chăm sóc trẻ đẻ non mắc bệnh màng trong đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bác sĩ, điều dưỡng và gia đình. Tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh, quy trình chăm sóc được thực hiện theo các tiêu chuẩn quốc tế, nhằm đảm bảo cung cấp dịch vụ chăm sóc tốt nhất cho trẻ. Theo Hằng, việc chăm sóc đặc biệt và theo dõi sát sao các chỉ số sinh tồn là rất quan trọng để phát hiện và xử trí kịp thời các biến chứng.

4.1. Chăm Sóc Hô Hấp Sau Bơm Surfactant

Sau khi bơm surfactant, trẻ cần được theo dõi sát sao để đánh giá hiệu quả điều trị. Các chỉ số cần theo dõi bao gồm nhịp thở, SpO2, và khí máu. Điều chỉnh các thông số hỗ trợ hô hấp dựa trên tình trạng của trẻ. Nguy cơ tràn khí màng phổi cần được theo dõi chặt chẽ.

4.2. Chăm Sóc Dinh Dưỡng Cho Trẻ Sinh Non

Dinh dưỡng cho trẻ sinh non là một yếu tố quan trọng trong quá trình hồi phục. Sữa mẹ là lựa chọn tốt nhất, nhưng nếu trẻ không thể bú mẹ, có thể sử dụng sữa công thức đặc biệt dành cho trẻ sinh non. Cần theo dõi cân nặng và sự phát triển của trẻ để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng phù hợp.

4.3. Phòng Ngừa Nhiễm Trùng Sơ Sinh

Nhiễm trùng sơ sinh là một nguy cơ lớn đối với trẻ sinh non. Cần tuân thủ nghiêm ngặt các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn, bao gồm rửa tay thường xuyên, sử dụng găng tay và áo choàng khi tiếp xúc với trẻ, và vệ sinh môi trường. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời các dấu hiệu nhiễm trùng.

V. Nghiên Cứu Tại Bệnh Viện Sản Nhi Bắc Ninh 53 Ký Tự

Nghiên cứu của Kiều Thị Thu Hằng tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh đã cung cấp những thông tin quan trọng về tình hình chăm sóc trẻ đẻ non mắc bệnh màng trong. Nghiên cứu này đã mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hoạt động chăm sóc trẻ, đồng thời phân tích một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện chất lượng chăm sóc trẻ sơ sinh tại bệnh viện.

5.1. Đặc Điểm Lâm Sàng Của Đối Tượng Nghiên Cứu

Nghiên cứu đã mô tả các đặc điểm lâm sàng của trẻ sinh non mắc bệnh màng trong, bao gồm tuổi thai, cân nặng lúc sinh, điểm Silverman, và các bệnh lý đi kèm. Thông tin này giúp các bác sĩ và điều dưỡng hiểu rõ hơn về tình trạng của trẻ và đưa ra quyết định điều trị phù hợp.

5.2. Kết Quả Chăm Sóc Hô Hấp Của Điều Dưỡng

Nghiên cứu đã đánh giá kết quả chăm sóc hô hấp của điều dưỡng, bao gồm thời gian thở máy, thời gian nằm viện, và tỷ lệ sống sót. Kết quả cho thấy vai trò quan trọng của điều dưỡng trong việc cải thiện tiên lượng của trẻ sinh non bị BMT.

5.3. Các Yếu Tố Liên Quan Đến Kết Quả Chăm Sóc

Nghiên cứu đã phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc, bao gồm tuổi thai, cân nặng lúc sinh, điểm Silverman, và việc sử dụng corticoid trước sinh. Kết quả cho thấy một số yếu tố có ảnh hưởng đáng kể đến tiên lượng của trẻ.

VI. Tương Lai Chăm Sóc Trẻ BMT Tại Bắc Ninh 51 Ký Tự

Việc cải thiện chăm sóc trẻ đẻ non mắc bệnh màng trong tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh đòi hỏi sự tiếp tục cập nhật kiến thức và kỹ năng cho đội ngũ y tế, đầu tư trang thiết bị hiện đại, và tăng cường phối hợp giữa các chuyên khoa. Với những nỗ lực không ngừng, hy vọng rằng tỷ lệ sống sót của trẻ sẽ tiếp tục được cải thiện và giảm thiểu các biến chứng.

6.1. Cập Nhật Phác Đồ Điều Trị Mới Nhất

Luôn cập nhật các phác đồ điều trị mới nhất dựa trên bằng chứng khoa học và kinh nghiệm thực tiễn. Tham gia các hội thảo, khóa đào tạo chuyên sâu về chăm sóc sơ sinh. Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với đồng nghiệp.

6.2. Đầu Tư Trang Thiết Bị Hiện Đại

Đầu tư các trang thiết bị hiện đại như máy thở, máy theo dõi chức năng sống, và các thiết bị hỗ trợ dinh dưỡng. Đảm bảo trang thiết bị được bảo trì và sử dụng đúng cách.

6.3. Tăng Cường Tư Vấn Cho Gia Đình

Cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác cho gia đình về bệnh màng trong, các phương pháp điều trị, và cách chăm sóc trẻ sơ sinh tại nhà. Lắng nghe và giải đáp các thắc mắc của gia đình. Tạo điều kiện cho gia đình tham gia vào quá trình chăm sóc trẻ.

Tổng quan nghiên cứu

Tỷ lệ tử vong sơ sinh tại Việt Nam vẫn còn ở mức cao, chiếm khoảng 70-80% tổng số ca tử vong trẻ dưới 1 tuổi, theo báo cáo của Vụ Sức khỏe Bà mẹ và Trẻ em. Trên toàn cầu, mỗi ngày có khoảng 6.700 trẻ sơ sinh tử vong, tương đương 4 trẻ mỗi phút, trong đó 75% xảy ra trong tuần đầu tiên sau sinh. Bệnh màng trong (BMT) là một trong những nguyên nhân chính gây suy hô hấp và tử vong ở trẻ đẻ non, đặc biệt là trẻ dưới 32 tuần tuổi thai. Tại Mỹ, khoảng 40.000 trẻ sơ sinh mắc BMT mỗi năm, chiếm 1% tổng số trẻ sinh ra, với 50% trong số đó là trẻ dưới 28 tuần tuổi thai.

Bệnh màng trong do thiếu hụt surfactant – chất hoạt diện giúp giảm sức căng bề mặt phế nang, ngăn ngừa xẹp phổi. Nếu không được điều trị kịp thời, BMT có thể dẫn đến tử vong hoặc các di chứng nặng nề như tổn thương thần kinh trung ương, loạn sản phổi. Các tiến bộ trong hồi sức sơ sinh, đặc biệt là liệu pháp surfactant và hỗ trợ hô hấp hiện đại, đã góp phần giảm đáng kể tỷ lệ tử vong và biến chứng.

Nghiên cứu được thực hiện tại khoa Sơ sinh, Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Bắc Ninh trong giai đoạn từ tháng 01 đến tháng 09 năm 2024, với mục tiêu mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và hoạt động chăm sóc trẻ đẻ non mắc BMT, đồng thời phân tích các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc. Nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng điều trị và chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng mắc BMT, góp phần giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết sinh lý hô hấp trẻ đẻ non: Trẻ đẻ non có hệ hô hấp chưa phát triển hoàn chỉnh, đặc biệt là sự thiếu hụt surfactant dẫn đến suy hô hấp. Surfactant được sản xuất từ tuần 24 thai kỳ và tăng dần đến tuần 36, giúp duy trì độ giãn nở phế nang.
• Mô hình bệnh màng trong (BMT): BMT là hội chứng suy hô hấp do thiếu surfactant, gây xẹp phổi, giảm trao đổi khí, toan máu và có thể dẫn đến tử vong nếu không điều trị kịp thời. Phân độ BMT dựa trên hình ảnh X-quang phổi gồm 4 mức độ từ nhẹ đến nặng.
• Khái niệm chăm sóc điều dưỡng trẻ đẻ non mắc BMT: Bao gồm chăm sóc đường thở, hỗ trợ hô hấp, chăm sóc thân nhiệt, dinh dưỡng, phòng ngừa biến chứng và theo dõi sát tình trạng trẻ sau điều trị surfactant.

Các khái niệm chính gồm: tuổi thai, cân nặng lúc sinh, điểm Silverman đánh giá mức độ suy hô hấp, kỹ thuật bơm surfactant (INSURE, LISA), phương pháp hỗ trợ hô hấp (CPAP, thở máy xâm nhập), và các biến chứng thường gặp (xuất huyết phổi, tràn khí màng phổi).

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả tiến cứu, theo dõi trẻ đẻ non mắc BMT tại khoa Sơ sinh, Bệnh viện Sản – Nhi Bắc Ninh từ tháng 01 đến tháng 09 năm 2024.
• Đối tượng nghiên cứu: 121 trẻ đẻ non (<37 tuần tuổi thai) mắc BMT giai đoạn 2, 3, 4, được điều trị hỗ trợ hô hấp và liệu pháp surfactant.
• Chọn mẫu: Toàn bộ trẻ đủ tiêu chuẩn trong thời gian nghiên cứu.
• Thu thập dữ liệu: Thông tin lâm sàng, cận lâm sàng (khí máu, X-quang), hoạt động chăm sóc điều dưỡng được ghi nhận tại các thời điểm: vào viện, sau bơm surfactant 1h, 6h, 24h, 48h, 72h, ngày 5, ngày 7 và ngày ra viện.
• Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm SPSS 24, thống kê mô tả và phân tích so sánh (T-test, ANOVA, Fisher’s exact test). Ý nghĩa thống kê khi p < 0,05.
• Tiêu chuẩn đánh giá: Kết quả chăm sóc tốt khi ≥6/7 hoạt động chăm sóc đạt chuẩn, trong đó có chăm sóc đường thở tốt; kết quả chưa tốt khi ≥2 hoạt động chưa đạt.
• Đạo đức nghiên cứu: Tuân thủ nguyên tắc trung thực, bảo mật thông tin, được sự chấp thuận của lãnh đạo bệnh viện và hội đồng bảo vệ đề cương.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm chung của trẻ nghiên cứu: Trong 121 trẻ, 62% là nam, 38% nữ. Tuổi thai trung bình phân bố: 12,4% cực non (<28 tuần), 40,5% rất non (28-<32 tuần), 47,1% non tháng (32-<37 tuần). Cân nặng lúc sinh chủ yếu từ 1500-2500g chiếm 65,3%, nhóm <1000g chiếm 9,9%.

2. Đặc điểm lâm sàng khi nhập viện: 62% trẻ có thở nhanh (>60 lần/phút), 20,7% có ngừng thở dài >20 giây, 94,2% có thở rên và rút lõm lồng ngực, 100% tím tái. Mức độ suy hô hấp nặng (Silverman >5 điểm) chiếm 28,9%, tập trung chủ yếu ở nhóm tuổi thai cực non (73,3%).

3. Chỉ số sinh tồn: 87,6% trẻ có nhịp tim từ 100-160 lần/phút, 89,3% có SpO2 <90% khi nhập viện, phản ánh tình trạng suy hô hấp nặng.

4. Hoạt động chăm sóc điều dưỡng: Tỷ lệ chăm sóc tốt đạt khoảng 80%, trong đó chăm sóc đường thở, thân nhiệt và dinh dưỡng được thực hiện nghiêm ngặt. Các hoạt động như hút dịch đường thở, cố định ống nội khí quản, chăm sóc đường truyền tĩnh mạch đều được thực hiện đúng quy trình.

5. Yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc: Tuổi thai ≥28 tuần, cân nặng ≥1500g, điểm Silverman ≤5, dự phòng corticoid trước sinh đầy đủ, và phân độ BMT nhẹ (độ 2) liên quan đến kết quả chăm sóc tốt hơn (p<0,05). Trẻ có biến chứng như xuất huyết phổi, tràn khí màng phổi có tỷ lệ chăm sóc chưa tốt cao hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các báo cáo trong và ngoài nước, cho thấy trẻ đẻ non, đặc biệt dưới 28 tuần tuổi thai và cân nặng thấp có nguy cơ suy hô hấp nặng và kết quả chăm sóc kém hơn. Tỷ lệ nam giới mắc BMT cao hơn nữ giới có thể liên quan đến ảnh hưởng của androgen làm giảm trưởng thành phổi.

Việc sử dụng liệu pháp surfactant và hỗ trợ hô hấp hiện đại như CPAP, thở máy xâm nhập đã cải thiện rõ rệt các chỉ số SpO2, điểm Silverman và hình ảnh X-quang phổi sau điều trị. Hoạt động chăm sóc điều dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đường thở thông thoáng, ổn định thân nhiệt và dinh dưỡng, góp phần giảm biến chứng và nâng cao tỷ lệ sống còn.

Biểu đồ thể hiện sự cải thiện SpO2 và giảm điểm Silverman theo thời gian sau bơm surfactant sẽ minh họa rõ nét hiệu quả điều trị. Bảng so sánh tỷ lệ chăm sóc tốt theo nhóm tuổi thai và cân nặng cũng làm nổi bật vai trò của các yếu tố này trong kết quả chăm sóc.

Các yếu tố như dự phòng corticoid trước sinh và phân độ BMT trên X-quang là những chỉ số tiên lượng quan trọng, giúp điều chỉnh chiến lược chăm sóc phù hợp. Kết quả này đồng nhất với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và quốc tế.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường dự phòng corticoid trước sinh: Đẩy mạnh tuyên truyền và hướng dẫn tiêm đủ liều corticoid cho phụ nữ có nguy cơ đẻ non trong vòng 7 ngày, nhằm giảm tỷ lệ BMT nặng. Thời gian thực hiện: ngay lập tức, chủ thể: các cơ sở y tế sản khoa.

2. Nâng cao năng lực chăm sóc điều dưỡng chuyên khoa sơ sinh: Tổ chức đào tạo, tập huấn kỹ thuật bơm surfactant, chăm sóc đường thở, dinh dưỡng và phòng ngừa biến chứng cho điều dưỡng viên. Mục tiêu: 90% điều dưỡng đạt chuẩn kỹ năng trong 6 tháng.

3. Áp dụng quy trình chăm sóc chuẩn hóa: Xây dựng và thực hiện quy trình chăm sóc trẻ đẻ non mắc BMT theo hướng dẫn quốc gia, đảm bảo các hoạt động chăm sóc được thực hiện đầy đủ và đúng kỹ thuật. Thời gian: 3 tháng, chủ thể: khoa Sơ sinh và Ban quản lý bệnh viện.

4. Tăng cường theo dõi, đánh giá kết quả chăm sóc: Thiết lập hệ thống giám sát liên tục các chỉ số lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả chăm sóc để kịp thời điều chỉnh phương pháp điều trị và chăm sóc. Thời gian: liên tục, chủ thể: đội ngũ y tế khoa Sơ sinh.

5. Nâng cao nhận thức cộng đồng về chăm sóc thai kỳ: Tuyên truyền về tầm quan trọng của khám thai định kỳ, phòng ngừa đẻ non và chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng tại cộng đồng, nhằm giảm tỷ lệ trẻ mắc BMT. Chủ thể: ngành y tế địa phương, thời gian: dài hạn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Điều dưỡng chuyên khoa sơ sinh: Nghiên cứu cung cấp kiến thức thực tiễn về chăm sóc trẻ đẻ non mắc BMT, giúp nâng cao kỹ năng chăm sóc và quản lý biến chứng.

2. Bác sĩ nhi khoa và sản khoa: Tham khảo để hiểu rõ đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị, từ đó phối hợp hiệu quả với điều dưỡng trong chăm sóc trẻ.

3. Nhà quản lý y tế và lãnh đạo bệnh viện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy trình chăm sóc chuẩn hóa và đào tạo nhân lực nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ sơ sinh.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế: Là tài liệu tham khảo khoa học về bệnh màng trong, phương pháp điều trị và chăm sóc trẻ đẻ non, hỗ trợ phát triển các nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

1. Bệnh màng trong là gì và tại sao trẻ đẻ non dễ mắc?
   Bệnh màng trong là hội chứng suy hô hấp do thiếu hụt surfactant, làm phế nang xẹp và giảm trao đổi khí. Trẻ đẻ non dễ mắc vì phổi chưa trưởng thành, sản xuất surfactant chưa đủ.

2. Liệu pháp surfactant có tác dụng gì trong điều trị BMT?
   Surfactant giúp giảm sức căng bề mặt phế nang, cải thiện độ giãn nở phổi, giảm thời gian thở máy và biến chứng, nâng cao tỷ lệ sống còn cho trẻ.

3. Điểm Silverman dùng để đánh giá gì?
   Điểm Silverman đánh giá mức độ suy hô hấp qua các dấu hiệu như rút lõm lồng ngực, thở rên, cánh mũi phập phồng. Điểm >5 cho thấy suy hô hấp nặng.

4. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc trẻ mắc BMT?
   Tuổi thai, cân nặng lúc sinh, mức độ suy hô hấp, dự phòng corticoid trước sinh và phân độ BMT trên X-quang là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc.

5. Chăm sóc điều dưỡng quan trọng như thế nào trong điều trị BMT?
   Chăm sóc điều dưỡng đảm bảo thông thoáng đường thở, ổn định thân nhiệt, dinh dưỡng đầy đủ và phòng ngừa biến chứng, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và giảm tử vong.

Kết luận

• Trẻ đẻ non mắc bệnh màng trong có tỷ lệ cao ở nhóm tuổi thai dưới 32 tuần và cân nặng dưới 1500g, với biểu hiện suy hô hấp nặng và chỉ số SpO2 thấp khi nhập viện.
• Liệu pháp surfactant kết hợp hỗ trợ hô hấp hiện đại giúp cải thiện rõ rệt tình trạng lâm sàng và cận lâm sàng của trẻ.
• Hoạt động chăm sóc điều dưỡng chuyên sâu, đúng quy trình là yếu tố then chốt nâng cao kết quả điều trị và giảm biến chứng.
• Các yếu tố như tuổi thai, cân nặng, điểm Silverman và dự phòng corticoid trước sinh có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả chăm sóc.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng chăm sóc, đào tạo nhân lực và tăng cường dự phòng nhằm giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng ở trẻ đẻ non mắc BMT tại địa phương.

Tiếp theo, cần triển khai áp dụng các khuyến nghị trong thực tế và mở rộng nghiên cứu đa trung tâm để đánh giá hiệu quả lâu dài. Các cơ sở y tế và điều dưỡng viên được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc trẻ sơ sinh non tháng mắc bệnh màng trong.