Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng ở trẻ sơ sinh đủ tháng bị vàng da cần thay máu

• Tác giả: Nguyễn Bích Hoàng
• Người hướng dẫn: PGS. Khu Thị Khánh Dung
• Trường học: Trường Đại Học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Nhi Khoa
• Đề tài: Đặc Điểm Lâm Sàng Và Cận Lâm Sàng Của Trẻ Sơ Sinh Vàng Da Cần Thay Máu
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Khái niệm sơ sinh đủ tháng, vàng da tăng bilirubin gián tiếp và di chứng
• 1.2. Định nghĩa trẻ sơ sinh đủ tháng
• 1.3. Vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh
• 1.4. Khái niệm về tổn thương não do bilirubin
• 1.5. Sinh lý bệnh vàng da tăng bilirubin gián tiếp
• 1.6. Sự hình thành bilirubin
• 1.7. Các dạng bilirubin trong huyết tương
• 1.8. Sự tiếp nhận bilirubin của tế bào gan
• 1.9. Sự bài tiết bilirubin vào đường mật và đường ruột
• 1.10. Chuyển hóa bilirubin trong bào thai. Chuyển hóa bilirubin ở trẻ sơ sinh
• 1.11. Chẩn đoán và điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh
• 1.12. Chẩn đoán vàng da tăng bilirubin gián tiếp
• 1.13. Chẩn đoán bệnh não cấp do bilirubin. Điều trị vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh
• 1.14. Sinh lý bệnh, chẩn đoán và điều trị vàng da nhân
• 1.15. Sinh lý bệnh vàng da nhân
• 1.16. Chẩn đoán bệnh não mạn tính do bilirubin (vàng da nhân)
• 1.17. Điều trị di chứng vàng da nhân
• 1.18. Đánh giá sự phát triển thể chất, tâm vận động trẻ em trong hai năm đầu
• 1.19. Đánh giá sự tăng trưởng thể chất trong hai năm đầu
• 1.20. Đánh giá sự phát triển tâm thần - vận động trong hai năm đầu
• 1.21. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu
• 1.22. Một số yếu tố liên quan đến tổn thương não do bilirubin
• 1.23. Ảnh hưởng của tổn thương não do bilirubin, đối với sự tăng trưởng thể chất và sự phát triển tâm thần vận động của trẻ
• 1.24. Một số nghiên cứu về vàng da tăng bilirubin gián tiếp ở trẻ sơ sinh
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.2. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.7. Phương pháp chọn mẫu
• 2.8. Các biến số nghiên cứu và phương pháp thu thập thông tin
• 2.9. Các tiêu chuẩn chẩn đoán áp dụng trong đề tài
• 2.10. Tổ chức nghiên cứu và thu thập số liệu
• 2.11. Tổ chức nghiên cứu
• 2.12. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.13. Làm sạch số liệu
• 2.14. Xử lý số liệu
• 2.15. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu
• 3.2. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng vàng da tăng bilirubin gián tiếp
• 3.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh não cấp do bilirubin
• 3.5. So sánh đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng giữa hai nhóm: Bệnh não cấp do bilirubin và không bệnh não cấp
• 3.6. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng sau điều trị thay máu
• 3.7. Đánh giá sự phát triển thể chất, tâm - vận động trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu
• 3.8. Đánh giá sự phát triển về tâm thần, vận động
• 3.9. Đánh giá tiến triển di chứng vàng da nhân
• 3.10. Đánh giá sự tăng trưởng về thể chất
• 3.11. Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển ở trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu trong 2 năm đầu đời
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu
• 4.2. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trẻ sơ sinh vàng da phải thay máu
• 4.4. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh não cấp do bilirubin
• 4.5. So sánh đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng giữa hai nhóm: Bệnh não cấp do bilirubin và không bị bệnh não cấp
• 4.6. Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng sau điều trị thay máu
• 4.7. Đánh giá sự phát triển về thể chất, tâm - vận động trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu
• 4.8. Đánh giá sự phát triển về tâm thần, vận động
• 4.9. Đánh giá tiến triển di chứng vàng da nhân
• 4.10. Đánh giá sự tăng trưởng về thể chất
• 4.11. Phân tích một số yếu tố liên quan đến sự phát triển ở trẻ sơ sinh đủ tháng vàng da phải thay máu trong hai năm đầu đời
• 4.12. So sánh sự phát triển tâm - vận động giữa nhóm trẻ di chứng và không di chứng
• 4.13. Một số yếu tố liên quan đến di chứng vàng da nhân ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ
• 4.14. Một số yếu tố liên quan đến sự phát triển đánh giá bằng test Denver phân bố theo DQ sau 24 tháng tuổi
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC SƠ ĐỒ

I. Đặc điểm lâm sàng trẻ sơ sinh vàng da

Trẻ sơ sinh vàng da là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong những ngày đầu sau sinh. Vàng da thường được xác định khi nồng độ bilirubin trong máu vượt quá 120 μmol/l. Triệu chứng vàng da có thể thấy rõ qua sự thay đổi màu sắc da, từ vàng nhạt đến vàng đậm, tùy thuộc vào mức độ tăng bilirubin. Đặc điểm lâm sàng của trẻ sơ sinh bị vàng da thường đi kèm với các dấu hiệu như bú kém, li bì, và có thể có dấu hiệu tổn thương thần kinh nếu không được điều trị kịp thời. Theo nghiên cứu, tỷ lệ trẻ sơ sinh vàng da nặng có thể chiếm từ 4-16% tổng số trẻ sinh ra, và tình trạng này cần được phát hiện sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng như bệnh não cấp do bilirubin. Nguyên nhân vàng da ở trẻ sơ sinh thường liên quan đến sự chuyển hóa bilirubin chưa hoàn thiện, dẫn đến tình trạng tăng bilirubin gián tiếp trong máu. Việc theo dõi và đánh giá tình trạng vàng da ở trẻ sơ sinh là rất cần thiết để có phương pháp điều trị kịp thời.

II. Cận lâm sàng và điều trị vàng da

Cận lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh. Các xét nghiệm cận lâm sàng như xét nghiệm bilirubin huyết thanh giúp xác định mức độ tăng bilirubin và phân loại nó thành bilirubin tự do và bilirubin kết hợp. Điều trị vàng da thường bao gồm việc chiếu đèn quang trị liệu nhằm giảm nồng độ bilirubin trong máu. Tuy nhiên, trong trường hợp nồng độ bilirubin quá cao, phương pháp thay máu là cần thiết để loại bỏ bilirubin khỏi hệ thống tuần hoàn. Việc thực hiện thay máu cần được tiến hành trong điều kiện y tế đảm bảo để tránh các biến chứng có thể xảy ra. Nghiên cứu cho thấy, trẻ sơ sinh vàng da sau khi thay máu có thể phục hồi tốt nếu được theo dõi và chăm sóc đúng cách.

III. Đánh giá sự phát triển của trẻ sơ sinh sau thay máu

Đánh giá sự phát triển của trẻ sơ sinh sau khi thay máu là một yếu tố quan trọng trong việc theo dõi tình trạng sức khỏe lâu dài của trẻ. Đánh giá sự phát triển thể chất, tâm thần và vận động ở trẻ sơ sinh vàng da cần thay máu thường được thực hiện qua các bài kiểm tra định kỳ như test Denver. Kết quả cho thấy, nhiều trẻ sơ sinh có thể phát triển bình thường nếu được chăm sóc và theo dõi chặt chẽ. Tuy nhiên, một số trẻ có thể gặp phải các di chứng như rối loạn phát triển tâm thần và vận động. Phân tích một số yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ sơ sinh vàng da là cần thiết để đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời, giúp trẻ hòa nhập tốt hơn với cộng đồng.

IV. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ vàng da ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân gây ra vàng da ở trẻ sơ sinh có thể rất đa dạng, bao gồm cả yếu tố sinh lý và bệnh lý. Nguyên nhân vàng da thường gặp là do sự tan vỡ hồng cầu gia tăng, sự thiếu hụt enzym chuyển hóa bilirubin, hoặc các tình trạng bệnh lý khác. Yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình, tình trạng sức khỏe của mẹ trong thai kỳ, và các biến chứng trong quá trình sinh nở cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển vàng da ở trẻ. Việc nhận diện sớm các yếu tố nguy cơ này có thể giúp bác sĩ có những biện pháp dự phòng và điều trị kịp thời, giảm thiểu nguy cơ tổn thương não do bilirubin.