Chăm Sóc Người Bệnh Sau Can Thiệp Bệnh Động Mạch Chi Dưới Tại Bệnh Viện Trung Ương Quân Đội 108

Chăm sóc điều dưỡng sau can thiệp mạch chi dưới không chỉ đơn thuần là thực hiện các y lệnh của bác sĩ, mà còn là sự theo dõi sát sao các dấu hiệu sinh tồn, chăm sóc vết mổ, hướng dẫn người bệnh về chế độ ăn uống, vận động và sử dụng thuốc. Điều dưỡng viên đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện sớm các biến chứng như chảy máu, nhiễm trùng, tắc mạch, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời. Sự tận tâm và chuyên nghiệp của đội ngũ điều dưỡng giúp người bệnh cảm thấy an tâm, tin tưởng vào quá trình điều trị, góp phần quan trọng vào sự thành công của ca can thiệp.

Mục tiêu hàng đầu của chăm sóc sau can thiệp bệnh động mạch chi dưới là giảm đau và khó chịu cho người bệnh. Điều này bao gồm việc sử dụng thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ, cũng như áp dụng các biện pháp không dùng thuốc như chườm lạnh, xoa bóp nhẹ nhàng. Ngoài ra, cần theo dõi sát sao tình trạng vết mổ, đảm bảo không có dấu hiệu nhiễm trùng. Phục hồi chức năng vận động cũng là một mục tiêu quan trọng, giúp người bệnh sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường. Cuối cùng, cần giáo dục người bệnh về chế độ ăn uống, vận động và các dấu hiệu cần báo cho nhân viên y tế.

Các yếu tố như tuổi tác, bệnh nền (đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh tim mạch), thói quen hút thuốc lá, béo phì, và rối loạn lipid máu đều có thể ảnh hưởng đến quá trình phục hồi sau can thiệp mạch chi. Những người bệnh có nhiều yếu tố nguy cơ thường có nguy cơ cao hơn bị biến chứng và thời gian phục hồi kéo dài hơn. Việc kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ này trước và sau can thiệp là rất quan trọng để cải thiện kết quả điều trị.

Người bệnh cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc tiếp thu và ghi nhớ thông tin, đặc biệt là các thông tin liên quan đến bệnh tật và điều trị. Do đó, việc giáo dục sức khỏe cần được thực hiện một cách kiên nhẫn, sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, và kết hợp với các phương tiện trực quan như hình ảnh, video. Cần khuyến khích người bệnh đặt câu hỏi và tạo cơ hội để họ thực hành các kỹ năng tự chăm sóc.

Trước khi thay băng, cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng và nước. Sử dụng găng tay vô khuẩn khi thay băng. Nhẹ nhàng tháo bỏ lớp băng cũ, quan sát kỹ vết mổ xem có dấu hiệu nhiễm trùng hay không. Sử dụng dung dịch sát khuẩn (như povidone-iodine hoặc chlorhexidine) để làm sạch vết mổ. Đắp lớp băng gạc vô khuẩn mới lên vết mổ và cố định bằng băng dính. Thay băng hàng ngày hoặc khi băng bị ướt hoặc bẩn.

Các dấu hiệu nhiễm trùng vết mổ bao gồm: sưng, nóng, đỏ, đau, chảy dịch mủ, sốt. Nếu vết mổ có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, cần báo ngay cho bác sĩ hoặc điều dưỡng viên để được khám và điều trị kịp thời. Nhiễm trùng vết mổ có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, như nhiễm trùng máu, nếu không được điều trị đúng cách.

Sau can thiệp mạch chi dưới, bệnh nhân cần hạn chế vận động mạnh, tránh mang vác vật nặng, và không nên đứng hoặc ngồi quá lâu một chỗ. Nên kê cao chân khi nằm để giảm sưng phù. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ hướng dẫn các bài tập phục hồi chức năng phù hợp để giúp cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức mạnh cơ bắp.

Tại bệnh viện, người bệnh sẽ được hướng dẫn các bài tập cơ bản như co duỗi các ngón chân, xoay cổ chân, nâng chân lên cao. Khi về nhà, người bệnh có thể tiếp tục thực hiện các bài tập này, đồng thời tăng dần cường độ và thời gian tập luyện. Đi bộ là một bài tập rất tốt để cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức mạnh cơ bắp. Nên bắt đầu với những quãng đường ngắn và tăng dần khoảng cách theo thời gian. Có thể sử dụng xe đạp tập hoặc máy chạy bộ nếu có điều kiện.

Trong giai đoạn đầu sau can thiệp, nên tập luyện nhẹ nhàng, tránh gắng sức. Thời gian tập luyện có thể từ 10-15 phút mỗi ngày, chia thành nhiều lần. Khi sức khỏe đã ổn định hơn, có thể tăng dần thời gian và cường độ tập luyện. Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể và không nên tập luyện quá sức. Nếu cảm thấy đau hoặc khó chịu, cần dừng lại và nghỉ ngơi.

Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, cá béo (cá hồi, cá thu), các loại đậu, và dầu ô liu. Hạn chế ăn thịt đỏ, đồ ăn chiên xào, đồ ngọt, và các loại thực phẩm chế biến sẵn. Tránh uống rượu bia và các loại đồ uống có ga.

Kiểm soát cân nặng và đường huyết là rất quan trọng để giảm nguy cơ tái hẹp mạch và các biến chứng khác. Nếu người bệnh bị thừa cân hoặc béo phì, cần giảm cân từ từ bằng cách kết hợp chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể dục đều đặn. Nếu người bệnh bị đái tháo đường, cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị của bác sĩ và kiểm soát đường huyết ở mức ổn định.

Các dấu hiệu cảnh báo cần đến bệnh viện ngay sau can thiệp bao gồm: đau ngực, khó thở, chóng mặt, ngất xỉu, sưng, nóng, đỏ, đau ở vết mổ, chảy máu nhiều ở vết mổ, tê bì hoặc yếu liệt ở chân. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, cần đến bệnh viện ngay để được khám và điều trị kịp thời.

Lịch tái khám định kỳ sẽ được bác sĩ chỉ định tùy thuộc vào tình trạng bệnh của từng người. Thông thường, người bệnh cần tái khám sau 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 1 năm sau can thiệp. Trong quá trình tái khám, bác sĩ sẽ kiểm tra vết mổ, đánh giá lưu thông máu, và có thể chỉ định các xét nghiệm cần thiết như siêu âm Doppler mạch máu, chụp CT mạch máu, hoặc chụp DSA.