Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế xã hội hiện đại, hệ thống an sinh xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm đời sống người lao động và gia đình. Tại Việt Nam, bảo hiểm xã hội (BHXH) là trụ cột của hệ thống an sinh xã hội quốc gia, được Nhà nước bảo hộ và tổ chức thực hiện theo quy định pháp luật. Theo chiến lược ngành BHXH Việt Nam đến năm 2020, mục tiêu là có khoảng 50% lực lượng lao động tham gia BHXH bắt buộc, 35% tham gia bảo hiểm thất nghiệp và trên 100% dân số tham gia bảo hiểm y tế. Thành phố Cần Thơ, với hệ thống BHXH gồm 10 trụ sở tại 9 quận, huyện, là địa bàn trọng điểm trong việc triển khai các chính sách BHXH.

Tuy nhiên, chất lượng dịch vụ BHXH tại địa phương còn nhiều thách thức, đặc biệt trong việc đáp ứng nhu cầu và sự hài lòng của doanh nghiệp – đối tượng tham gia và sử dụng dịch vụ trực tiếp. Nghiên cứu nhằm mục tiêu đánh giá cảm nhận của doanh nghiệp về chất lượng dịch vụ BHXH tại BHXH thành phố Cần Thơ, xác định các nhân tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 164 doanh nghiệp tham gia BHXH tại 5 quận trọng điểm của thành phố trong giai đoạn từ tháng 10/2017 đến tháng 3/2018.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho BHXH Cần Thơ cải tiến quy trình, nâng cao hiệu quả phục vụ, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển BHXH toàn diện, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ thuận lợi, nâng cao sự hài lòng và tin tưởng vào hệ thống BHXH.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman (1988), một trong những mô hình đánh giá chất lượng dịch vụ phổ biến và được kiểm định rộng rãi. Mô hình này đo lường chất lượng dịch vụ qua năm nhân tố chính:

  • Độ tin cậy (Reliability): Khả năng thực hiện dịch vụ đúng như cam kết, chính xác và nhất quán.
  • Năng lực phục vụ (Competence): Trình độ chuyên môn, kỹ năng và sự chuyên nghiệp của nhân viên phục vụ.
  • Thái độ ứng xử (Courtesy): Sự lịch sự, tôn trọng và thân thiện trong giao tiếp với khách hàng.
  • Sự đáp ứng (Responsiveness): Mức độ sẵn sàng và nhanh chóng hỗ trợ, giải quyết yêu cầu khách hàng.
  • Phương tiện hữu hình (Tangibles): Cơ sở vật chất, trang thiết bị, trang phục và tài liệu liên quan đến dịch vụ.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các lý thuyết về dịch vụ công và chất lượng dịch vụ hành chính công, nhấn mạnh vai trò của yếu tố con người, cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong nâng cao chất lượng dịch vụ BHXH.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mẫu khảo sát gồm 164 doanh nghiệp tham gia BHXH tại 5 quận của thành phố Cần Thơ, được chọn theo phương pháp thuận tiện nhằm đảm bảo tính khả thi và đại diện cho nhóm đối tượng nghiên cứu. Dữ liệu được thu thập qua bảng câu hỏi dựa trên thang đo SERVQUAL hiệu chỉnh với 32 biến quan sát.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 16 với các kỹ thuật:

  • Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha.
  • Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố.
  • Phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến cảm nhận chất lượng dịch vụ.
  • Kiểm định ANOVA để kiểm tra sự khác biệt cảm nhận theo các biến nhân khẩu học như khu vực, độ tuổi, trình độ học vấn.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2017 đến tháng 3/2018, trong đó thu thập dữ liệu từ tháng 12/2017 đến tháng 1/2018.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Độ tin cậy là nhân tố ảnh hưởng mạnh nhất đến cảm nhận chất lượng dịch vụ BHXH, với hệ số hồi quy cao nhất trong mô hình (hệ số beta khoảng 0.35), cho thấy doanh nghiệp đánh giá cao việc BHXH thực hiện đúng cam kết, chính xác và nhất quán trong cung cấp dịch vụ.

  2. Năng lực phục vụ và thái độ ứng xử của cán bộ BHXH cũng có ảnh hưởng tích cực và đáng kể, với hệ số beta lần lượt khoảng 0.28 và 0.22, phản ánh sự quan tâm của doanh nghiệp đến trình độ chuyên môn và thái độ thân thiện, lịch sự của nhân viên khi tiếp xúc.

  3. Sự đáp ứng nhanh chóng và hiệu quả của BHXH được doanh nghiệp ghi nhận, với mức độ ảnh hưởng vừa phải (hệ số beta khoảng 0.18), thể hiện tầm quan trọng của việc xử lý hồ sơ kịp thời và hỗ trợ khách hàng.

  4. Phương tiện hữu hình như cơ sở vật chất, trang thiết bị được đánh giá thấp hơn nhưng vẫn có tác động tích cực, với hệ số beta khoảng 0.12, cho thấy doanh nghiệp quan tâm đến môi trường làm việc và các yếu tố vật chất hỗ trợ dịch vụ.

  5. Kiểm định ANOVA cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về cảm nhận chất lượng dịch vụ theo khu vực khảo sát, độ tuổi và trình độ học vấn của người quản lý BHXH tại doanh nghiệp, khẳng định tính đồng nhất trong đánh giá của các nhóm đối tượng.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về chất lượng dịch vụ công và BHXH, nhấn mạnh vai trò then chốt của độ tin cậy và năng lực phục vụ trong việc tạo dựng niềm tin và sự hài lòng của khách hàng. Việc cán bộ BHXH có thái độ ứng xử thân thiện, lịch sự góp phần nâng cao trải nghiệm dịch vụ, giảm thiểu căng thẳng trong giao dịch hành chính.

Mức độ ảnh hưởng thấp hơn của phương tiện hữu hình phản ánh thực tế tại BHXH Cần Thơ, nơi đã đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin và cải cách thủ tục hành chính nhưng vẫn còn hạn chế về cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại. Điều này gợi ý cần tiếp tục cải thiện yếu tố này để đồng bộ với các nhân tố khác.

Việc không có sự khác biệt cảm nhận theo các biến nhân khẩu học cho thấy chất lượng dịch vụ được duy trì ổn định trên toàn địa bàn, đồng thời mô hình nghiên cứu có tính tổng quát và phù hợp với thực tiễn tại Cần Thơ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số beta), bảng phân tích Cronbach’s Alpha cho từng thang đo và bảng kết quả phân tích hồi quy đa biến để minh họa rõ ràng các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường độ tin cậy trong cung cấp dịch vụ BHXH bằng cách hoàn thiện quy trình xử lý hồ sơ, đảm bảo thực hiện đúng cam kết về thời gian và chất lượng. Chủ thể thực hiện: BHXH thành phố Cần Thơ; Thời gian: trong vòng 12 tháng tới.

  2. Nâng cao năng lực phục vụ của cán bộ BHXH thông qua đào tạo chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ và cập nhật kiến thức pháp luật liên tục. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và Phát triển nguồn nhân lực BHXH; Thời gian: tổ chức định kỳ hàng quý.

  3. Cải thiện thái độ ứng xử và kỹ năng giao tiếp của nhân viên bằng các chương trình bồi dưỡng kỹ năng mềm, xây dựng văn hóa công sở thân thiện, chuyên nghiệp. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo BHXH phối hợp với Công đoàn; Thời gian: triển khai trong 6 tháng đầu năm.

  4. Đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị hiện đại nhằm tạo môi trường làm việc tiện nghi, hỗ trợ tốt hơn cho công tác phục vụ khách hàng. Chủ thể thực hiện: BHXH thành phố phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước; Thời gian: kế hoạch 2 năm.

  5. Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin để rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong giao dịch. Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT và Phòng Quản lý hồ sơ BHXH; Thời gian: liên tục và cập nhật hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan BHXH các địa phương: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến chất lượng dịch vụ, nâng cao hiệu quả phục vụ và tăng cường sự hài lòng của doanh nghiệp.

  2. Doanh nghiệp tham gia BHXH: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ, từ đó có thể phản hồi và phối hợp tốt hơn với cơ quan BHXH trong quá trình thực hiện các thủ tục.

  3. Nhà quản lý và hoạch định chính sách an sinh xã hội: Tham khảo để xây dựng các chính sách phát triển BHXH phù hợp, nâng cao hiệu quả hệ thống an sinh xã hội.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Kinh tế và Chính sách công: Tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mô hình SERVQUAL trong lĩnh vực dịch vụ công, đặc biệt là dịch vụ BHXH.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nghiên cứu tập trung vào cảm nhận của doanh nghiệp mà không phải người lao động?
    Doanh nghiệp là đối tượng trực tiếp thực hiện các thủ tục BHXH và có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Cảm nhận của doanh nghiệp phản ánh chất lượng dịch vụ từ góc độ khách hàng tổ chức, giúp cải thiện quy trình phục vụ.

  2. Mô hình SERVQUAL có phù hợp với dịch vụ công như BHXH không?
    SERVQUAL đã được điều chỉnh và kiểm định phù hợp với nhiều lĩnh vực dịch vụ công, bao gồm BHXH, nhờ khả năng đo lường các khía cạnh quan trọng như độ tin cậy, thái độ ứng xử và sự đáp ứng, rất phù hợp với đặc thù dịch vụ hành chính.

  3. Các nhân tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của doanh nghiệp?
    Độ tin cậy và năng lực phục vụ của cán bộ BHXH là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm tỷ trọng lớn trong việc quyết định cảm nhận chất lượng dịch vụ.

  4. BHXH Cần Thơ đã có những cải cách gì để nâng cao chất lượng dịch vụ?
    BHXH Cần Thơ đã thực hiện cơ chế “một cửa” liên thông, ứng dụng phần mềm quản lý hồ sơ, công khai thủ tục hành chính và tổ chức đào tạo nâng cao năng lực cán bộ nhằm cải thiện quy trình và chất lượng phục vụ.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp phản ánh ý kiến về chất lượng dịch vụ BHXH?
    Hiện BHXH Cần Thơ chưa có kênh thông tin chính thức để doanh nghiệp phản ánh ý kiến. Nghiên cứu đề xuất xây dựng kênh phản hồi trực tuyến và qua điện thoại nhằm thu thập ý kiến khách hàng để cải tiến dịch vụ.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến cảm nhận chất lượng dịch vụ BHXH tại Cần Thơ: Độ tin cậy, Năng lực phục vụ, Thái độ ứng xử, Sự đáp ứng và Phương tiện hữu hình.
  • Độ tin cậy và năng lực phục vụ là hai nhân tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sự hài lòng của doanh nghiệp.
  • Kết quả kiểm định cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về cảm nhận theo khu vực, độ tuổi và trình độ học vấn, khẳng định tính đồng nhất trong đánh giá.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ BHXH, tập trung vào cải tiến quy trình, đào tạo cán bộ và đầu tư cơ sở vật chất.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, xây dựng kênh phản hồi doanh nghiệp và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi để nâng cao hiệu quả dịch vụ BHXH.

Để góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ BHXH, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ, đồng thời áp dụng các giải pháp cải tiến dựa trên kết quả nghiên cứu này. Hành động ngay hôm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc cho hệ thống an sinh xã hội phát triển bền vững tại thành phố Cần Thơ và các địa phương khác.