Luận án tiến sĩ về cải tiến phân cấp quản lý ngân sách nhà nước của thành phố Hà Nội

• Tác giả: Tạ Văn Quân
• Người hướng dẫn: GS, TS Đinh Văn Sơn
• Trường học: Trường Đại Học Thương Mại
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Cải Tiến Phân Cấp Quản Lý Ngân Sách Nhà Nước Tại Hà Nội
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ PHÂN CẤP
• 1.1. QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC. LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.2. Khái niệm và đặc điểm của ngân sách nhà nước
• 1.3. Nguồn thu và nhiệm vụ chi ngân sách nhà nước
• 1.4. Chu trình quản lý ngân sách nhà nước
• 1.5. PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.5.1. Khái niệm và các hình thức phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.5.2. Yêu cầu và nguyên tắc phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.5.3. Căn cứ phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.5.4. Nội dung phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.5.5. Các chỉ tiêu phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.6. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.6.1. Nhân tố chủ quan
• 1.6.2. Các nhân tố khách quan
• 1.7. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA VÀ ĐỊA PHƯƠNG VỀ PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ BÀI HỌC RÚT RA CHO THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 1.7.1. Kinh nghiệm của một số quốc gia về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.7.2. Kinh nghiệm của một số địa phương về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước
• 1.7.3. Bài học rút ra cho Chính phủ Việt Nam và thành phố Hà Nội
• 1.8. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.1. HỆ THỐNG NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.1.1. Hệ thống Ngân sách Nhà nước Việt Nam
• 2.1.2. Hệ thống Ngân sách Nhà nước Thành phố Hà Nội
• 2.2. THỰC TRẠNG PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2013 - 2017
• 2.2.1. Thực trạng nội dung phân cấp quản lý NSNN TP Hà Nội
• 2.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá phân cấp quản lý ngân sách nhà nước thành phố Hà Nội
• 2.3. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.3.1. Mô hình nghiên cứu
• 2.3.2. Chọn mẫu và thu thập dữ liệu
• 2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÂN CẤP QUẢN LÝ NSNN TP HÀ NỘI
• 2.4.1. Kết quả đạt được
• 2.4.2. Những hạn chế
• 2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.5. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH CỦA THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.1. QUAN ĐIỂM HOÀN THIỆN PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH THÀNH PHỐ HÀ NỘI GIAI ĐOẠN 2019-2025 ĐẾN 2030
• 3.1.1. Những thuận lợi và khó khăn của thành phố Hà Nội trong những năm tới
• 3.1.2. Quan điểm hoàn thiện phân cấp quản lý ngân sách nhà nước tại Thành phố Hà Nội
• 3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÂN CẤP QUẢN LÝ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.2.1. Đổi mới phân cấp nguồn thu
• 3.2.2. Đổi mới phân cấp nhiệm vụ chi
• 3.2.3. Xây dựng mô hình phân cấp quản lý ngân sách đô thị theo thẩm quyền
• 3.2.4. Tăng cường tính công khai, minh bạch; kiểm tra chặt chẽ việc phân cấp quản lý ngân sách TP Hà Nội
• 3.2.5. Đổi mới hệ thống quản lý vay nợ của chính quyền địa phương
• 3.3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP ĐIỀU KIỆN
• 3.3.1. Đối với các cơ quan quản lý NSNN Trung ương (Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành)
• 3.3.2. Đối với UBND thành phố Hà Nội
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN CỦA NCS
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu về phân cấp quản lý ngân sách nhà nước

Phân cấp quản lý ngân sách nhà nước (NSNN) là một yếu tố quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công. Phân cấp quản lý NSNN không chỉ giúp các cấp chính quyền địa phương (CQĐP) chủ động hơn trong việc thực hiện nhiệm vụ mà còn tạo điều kiện cho việc phân bổ nguồn lực hợp lý. Theo nghiên cứu, việc cải tiến quản lý ngân sách tại Hà Nội cần phải dựa trên các nguyên tắc cơ bản như tính công khai, minh bạch và sự chủ động của các cấp chính quyền. "Phân cấp quản lý NSNN là một lĩnh vực quan trọng của phân cấp quản lý nhà nước". Điều này cho thấy sự cần thiết phải có một hệ thống phân cấp rõ ràng và hiệu quả để đảm bảo các nhiệm vụ quản lý nhà nước được thực hiện một cách hiệu quả.

1.1. Khái niệm và vai trò của phân cấp quản lý ngân sách

Khái niệm phân cấp quản lý NSNN được hiểu là việc phân chia trách nhiệm và quyền hạn giữa các cấp chính quyền trong việc quản lý và sử dụng ngân sách. Quản lý ngân sách hiệu quả không chỉ giúp tăng cường tính minh bạch mà còn nâng cao trách nhiệm của các cấp chính quyền. Việc phân cấp này cần phải được thực hiện một cách đồng bộ và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp. "Mỗi cấp chính quyền được phân cấp chỉ có thể độc lập thực hiện và thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ được giao khi họ chủ động có được các nguồn lực cần thiết". Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải cách hành chính trong việc phân cấp quản lý NSNN.

II. Thực trạng phân cấp quản lý ngân sách nhà nước tại Hà Nội

Thực trạng phân cấp quản lý NSNN tại Hà Nội giai đoạn 2013-2017 cho thấy nhiều kết quả tích cực nhưng cũng tồn tại không ít hạn chế. Quản lý ngân sách tại Hà Nội đã có những bước tiến đáng kể, tuy nhiên, việc phân cấp nguồn thu cho các cấp chính quyền địa phương vẫn còn thấp. "Việc phân giao nguồn thu cho cấp quận, huyện ở mức thấp" đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn lực cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Hơn nữa, việc đánh giá ngân sách chưa được thực hiện một cách đồng bộ, dẫn đến những khó khăn trong việc xác định trách nhiệm và quyền hạn của các cấp chính quyền.

2.1. Đánh giá thực trạng phân cấp ngân sách

Đánh giá thực trạng phân cấp ngân sách cho thấy rằng mặc dù có những cải tiến trong việc quản lý tài chính công, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Các chỉ tiêu đánh giá phân cấp quản lý NSNN chưa được thực hiện một cách đầy đủ và hiệu quả. "Các chỉ tiêu đánh giá phân cấp quản lý ngân sách nhà nước thành phố Hà Nội" cần được xác định rõ ràng hơn để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong việc phân bổ nguồn lực. Việc cải cách ngân sách cần phải được thực hiện đồng bộ với các chính sách phát triển kinh tế - xã hội của thành phố.

III. Giải pháp hoàn thiện phân cấp quản lý ngân sách nhà nước

Để hoàn thiện phân cấp quản lý NSNN tại Hà Nội, cần có những giải pháp cụ thể và khả thi. Một trong những giải pháp quan trọng là đổi mới phân cấp nguồn thu và nhiệm vụ chi. "Đổi mới phân cấp nhiệm vụ chi" sẽ giúp các cấp chính quyền địa phương có thể chủ động hơn trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Hơn nữa, việc xây dựng mô hình phân cấp quản lý ngân sách đô thị theo thẩm quyền cũng cần được chú trọng. "Tăng cường tính công khai, minh bạch; kiểm tra chặt chẽ việc phân cấp quản lý ngân sách TP Hà Nội" sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách.

3.1. Đề xuất giải pháp cải cách ngân sách

Đề xuất giải pháp cải cách ngân sách cần phải dựa trên các nguyên tắc cơ bản của quản lý tài chính công. Cần xác định rõ ràng các nhiệm vụ chi cho từng cấp chính quyền, đồng thời tạo điều kiện cho các cấp chính quyền địa phương có thể tự chủ trong việc quản lý ngân sách. "Xác định lại phạm vi và giới hạn nợ của thành phố cần được xây dựng dựa trên khả năng trả nợ" sẽ giúp đảm bảo tính bền vững trong quản lý ngân sách. Việc cải cách hành chính cũng cần được thực hiện đồng bộ để nâng cao hiệu quả quản lý ngân sách tại Hà Nội.