Tổng quan nghiên cứu

Phát triển kỹ năng nói tiếng Anh là một trong những thách thức lớn đối với học sinh Việt Nam, đặc biệt là học sinh tiểu học. Tại một trung tâm Anh ngữ ở Yên Bái, 16 học sinh lớp 4 được khảo sát cho thấy trình độ nói tiếng Anh còn thấp với điểm trung bình bài kiểm tra nói ban đầu chỉ khoảng 5/10. Các em gặp khó khăn về từ vựng, ngữ pháp, phát âm và thiếu tự tin khi giao tiếp. Bên cạnh đó, động lực học tập và cơ hội thực hành nói trong lớp còn hạn chế, khiến việc cải thiện kỹ năng này trở nên khó khăn. Nghiên cứu nhằm mục tiêu áp dụng phương pháp Readers Theater (RT) – một kỹ thuật kịch đọc kịch bản không cần ghi nhớ – để cải thiện kỹ năng nói cho học sinh. Thời gian nghiên cứu diễn ra trong năm 2017 tại trung tâm Anh ngữ ở Yên Bái, với phạm vi tập trung vào học sinh lớp 4. Nghiên cứu không chỉ đánh giá sự tiến bộ về mặt ngôn ngữ mà còn khảo sát thái độ của học sinh đối với phương pháp RT, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy tiếng Anh trong bối cảnh giáo dục Việt Nam. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc tạo môi trường học tập sinh động, tăng cường sự tương tác và phát triển kỹ năng nói cho học sinh tiểu học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về kỹ năng nói trong giảng dạy ngôn ngữ, bao gồm khái niệm về kỹ năng nói là một quá trình tương tác phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp giữa kiến thức ngôn ngữ và kỹ năng xã hội (Thornbury, 2011). Kỹ năng nói được phân thành micro-skills (phát âm, ngữ điệu, ngữ pháp) và macro-skills (giao tiếp, phi ngôn ngữ, chiến lược nói) theo Brown (2004). Phương pháp Readers Theater (RT) được lựa chọn dựa trên lý thuyết đa trí tuệ của Gardner (1985), giúp phát huy các loại trí thông minh như ngôn ngữ, vận động, giao tiếp xã hội và nội tâm. RT cũng phù hợp với lý thuyết kiến tạo, nhấn mạnh việc học thông qua trải nghiệm và tương tác tích cực (Dewey). RT là kỹ thuật kịch đọc, trong đó học sinh đọc kịch bản dựa trên câu chuyện, sử dụng giọng nói, biểu cảm khuôn mặt và cử chỉ để thể hiện nhân vật mà không cần ghi nhớ lời thoại, tạo điều kiện cho việc luyện tập nói trong môi trường an toàn và có tính tương tác cao.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế Nghiên cứu Hành động Lớp học (Classroom Action Research) theo mô hình vòng xoắn của Kemmis và McTaggart (1988), gồm các giai đoạn: lập kế hoạch, thực hiện, quan sát và phản hồi. Đối tượng nghiên cứu là 16 học sinh lớp 4 tại trung tâm Anh ngữ ở Yên Bái. Dữ liệu được thu thập từ nhiều nguồn: quan sát lớp học, bảng điểm kiểm tra nói (pre-test, post-test 1 và post-test 2), bảng hỏi khảo sát thái độ học sinh và ghi chú của giáo viên. Phương pháp phân tích kết hợp định tính (phân tích nội dung quan sát, phản hồi) và định lượng (so sánh điểm số, thống kê tỷ lệ phần trăm câu trả lời khảo sát). Cỡ mẫu nhỏ phù hợp với đặc điểm nghiên cứu hành động nhằm cải tiến thực tiễn giảng dạy trong bối cảnh cụ thể. Thời gian nghiên cứu kéo dài qua hai chu kỳ, mỗi chu kỳ gồm 4 buổi học, tập trung vào các chủ đề gần gũi với học sinh như “bệnh tật” và “khả năng”.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cải thiện kỹ năng nói qua quan sát: Qua các giai đoạn RT (đọc truyện, viết kịch bản, luyện tập, biểu diễn, đánh giá), học sinh tăng cường vốn từ vựng, ngữ pháp và phát âm. Ví dụ, học sinh biết chuyển đổi ngôi trong kịch bản từ ngôi thứ ba sang ngôi thứ nhất, thể hiện sự hiểu sâu về ngữ pháp. Học sinh cũng tự tin hơn khi đặt câu hỏi và thảo luận bằng tiếng Anh, đặc biệt trong chu kỳ 2 khi giáo viên yêu cầu sử dụng tiếng Anh nhiều hơn.

  2. Cải thiện kỹ năng nói qua kết quả kiểm tra: Điểm trung bình các kỹ năng nói (trôi chảy, phát âm, chính xác, từ vựng) tăng dần qua các bài kiểm tra: điểm trung bình pre-test là 5,47; post-test 1 là 5,79; post-test 2 tiếp tục tăng. Mức tăng điểm trung bình về trôi chảy và phát âm đạt khoảng 1 điểm, cao hơn so với chính xác (0,82) và từ vựng (0,75). Điều này chứng tỏ RT giúp học sinh phát triển toàn diện kỹ năng nói.

  3. Phản hồi tích cực của học sinh: Khoảng 75% học sinh thích làm việc nhóm trong việc viết và biểu diễn kịch bản; 62,5% cảm thấy tự tin hơn khi sử dụng tiếng Anh; 68,7% học sinh học được kỹ năng giao tiếp nhóm sau khi xem các nhóm khác biểu diễn. Học sinh đánh giá RT làm cho tiết học vui hơn và kích thích động lực học tập.

  4. Một số lưu ý khi áp dụng RT: Giáo viên cần lựa chọn tài liệu phù hợp, quản lý nhóm hiệu quả, khuyến khích sử dụng tiếng Anh tối đa trong lớp, hỗ trợ học sinh yếu, phân bổ thời gian hợp lý và đảm bảo mọi học sinh đều tham gia tích cực. Việc sử dụng tiếng Anh trong suốt quá trình RT giúp tăng hiệu quả cải thiện kỹ năng nói.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về hiệu quả của RT trong việc nâng cao kỹ năng nói và động lực học tập (Drew, 2013; Huang, 2006). Việc học sinh được tham gia vào các hoạt động kịch đọc giúp giảm lo lắng, tăng sự tự tin và tạo môi trường giao tiếp thực tế trong lớp học. So với chu kỳ 1, chu kỳ 2 có sự cải tiến rõ rệt nhờ việc giáo viên tăng cường yêu cầu sử dụng tiếng Anh và hỗ trợ học sinh yếu, cho thấy vai trò quan trọng của giáo viên trong việc điều chỉnh phương pháp dạy học. Biểu đồ so sánh điểm số pre-test và post-test minh họa sự tiến bộ rõ ràng về các khía cạnh kỹ năng nói, đồng thời bảng khảo sát phản ánh thái độ tích cực của học sinh, góp phần củng cố tính khả thi và hiệu quả của RT trong bối cảnh Việt Nam. Tuy nhiên, hạn chế về số lượng học sinh và thời gian nghiên cứu ngắn cũng được lưu ý, đề xuất cần nghiên cứu sâu hơn với quy mô lớn hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường lựa chọn và chuẩn bị tài liệu phù hợp: Giáo viên nên chọn các câu chuyện có nội dung gần gũi, dễ hiểu, có nhiều đoạn hội thoại để học sinh dễ dàng chuyển đổi thành kịch bản, giúp tăng khả năng hiểu và biểu đạt.

  2. Quản lý nhóm hiệu quả: Giáo viên cần phân nhóm hợp lý, hướng dẫn cách phân vai, giải quyết tranh chấp vai diễn bằng các phương pháp công bằng như trò chơi, đồng thời khuyến khích học sinh hợp tác và tôn trọng nhau.

  3. Khuyến khích sử dụng tiếng Anh tối đa trong lớp: Thiết lập quy định sử dụng tiếng Anh trong suốt quá trình RT, hỗ trợ học sinh bằng các câu giao tiếp đơn giản, bảng từ vựng và cử chỉ để giảm sự phụ thuộc vào tiếng mẹ đẻ.

  4. Hỗ trợ cá nhân hóa cho học sinh yếu: Giáo viên cần dành thời gian giúp đỡ học sinh yếu về phát âm, ngữ pháp và tự tin thông qua luyện tập thêm, mô phỏng phát âm và phản hồi tích cực.

  5. Phân bổ thời gian hợp lý cho từng giai đoạn RT: Đảm bảo học sinh có đủ thời gian đọc hiểu, viết kịch bản, luyện tập và biểu diễn để đạt hiệu quả cao nhất, tránh gây áp lực và mệt mỏi.

  6. Khuyến khích phản hồi và tự đánh giá: Tạo cơ hội cho học sinh nhận xét lẫn nhau và tự đánh giá để nâng cao ý thức học tập và phát triển kỹ năng phản biện.

  7. Mở rộng áp dụng RT trong các kỹ năng khác: Khuyến nghị giáo viên áp dụng RT không chỉ trong kỹ năng nói mà còn trong đọc, viết và nghe để phát triển toàn diện năng lực ngôn ngữ.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tiểu học: Có thể áp dụng phương pháp RT để cải thiện kỹ năng nói cho học sinh, tăng sự hứng thú và tương tác trong lớp học.

  2. Nhà quản lý giáo dục và trung tâm ngoại ngữ: Tham khảo để xây dựng chương trình đào tạo, lựa chọn phương pháp giảng dạy phù hợp với học sinh tiểu học, đặc biệt ở các vùng nông thôn như Yên Bái.

  3. Nghiên cứu sinh và học viên cao học chuyên ngành giảng dạy tiếng Anh: Tìm hiểu về ứng dụng nghiên cứu hành động trong đổi mới phương pháp dạy học, cũng như hiệu quả của RT trong bối cảnh Việt Nam.

  4. Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ hơn về phương pháp học tập giúp con em phát triển kỹ năng nói tiếng Anh một cách tự nhiên, tích cực và vui vẻ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Readers Theater là gì và có gì khác biệt so với kịch truyền thống?
    Readers Theater là kỹ thuật kịch đọc, trong đó học sinh đọc kịch bản trực tiếp mà không cần ghi nhớ lời thoại, tập trung vào giọng nói, biểu cảm và cử chỉ để thể hiện nhân vật. Khác với kịch truyền thống, RT không yêu cầu trang phục hay đạo cụ phức tạp, giúp giảm áp lực cho học sinh.

  2. Phương pháp RT có phù hợp với học sinh tiểu học không?
    RT rất phù hợp với học sinh tiểu học vì các em không phải ghi nhớ kịch bản, có thể tham gia nhóm, phát triển kỹ năng nói, tự tin và hợp tác. Nghiên cứu tại Yên Bái cho thấy học sinh lớp 4 cải thiện rõ rệt kỹ năng nói sau khi áp dụng RT.

  3. Làm thế nào để giáo viên quản lý nhóm hiệu quả khi áp dụng RT?
    Giáo viên nên phân nhóm dựa trên năng lực và tính cách, hướng dẫn cách phân vai công bằng, giải quyết tranh chấp bằng trò chơi hoặc thảo luận, đồng thời theo dõi sát sao để đảm bảo mọi học sinh đều tham gia tích cực.

  4. RT giúp cải thiện những kỹ năng nói nào cho học sinh?
    RT giúp cải thiện phát âm, ngữ điệu, từ vựng, ngữ pháp, sự trôi chảy và tự tin khi nói. Học sinh còn học được cách sử dụng ngôn ngữ trong ngữ cảnh giao tiếp thực tế và phát triển kỹ năng phi ngôn ngữ như cử chỉ, biểu cảm khuôn mặt.

  5. Có những khó khăn nào khi áp dụng RT và làm sao khắc phục?
    Khó khăn gồm học sinh chưa quen sử dụng tiếng Anh, thiếu tự tin, tranh chấp vai diễn, và thời gian chuẩn bị dài. Khắc phục bằng cách tạo môi trường sử dụng tiếng Anh tích cực, hỗ trợ cá nhân, thiết lập quy tắc rõ ràng, và phân bổ thời gian hợp lý cho từng hoạt động.

Kết luận

  • Readers Theater là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh cho học sinh lớp 4 tại trung tâm Anh ngữ ở Yên Bái, thể hiện qua sự tiến bộ về phát âm, từ vựng, ngữ pháp và sự tự tin.
  • Học sinh có thái độ tích cực, yêu thích hoạt động nhóm và cảm thấy bài học trở nên thú vị, sinh động hơn khi áp dụng RT.
  • Việc quản lý nhóm, lựa chọn tài liệu phù hợp và khuyến khích sử dụng tiếng Anh tối đa là những yếu tố then chốt đảm bảo thành công của RT.
  • Nghiên cứu hành động lớp học là phương pháp phù hợp để đổi mới phương pháp giảng dạy, giúp giáo viên điều chỉnh linh hoạt theo thực tế lớp học.
  • Đề xuất mở rộng áp dụng RT trong các kỹ năng ngôn ngữ khác và nghiên cứu sâu hơn với quy mô lớn hơn nhằm nâng cao hiệu quả giảng dạy tiếng Anh tại Việt Nam.

Hành động tiếp theo: Giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên thử nghiệm và áp dụng Readers Theater trong các lớp học tiếng Anh tiểu học, đồng thời tổ chức các khóa tập huấn để nâng cao năng lực sử dụng phương pháp này.