I. Cơ sở lý luận về kiểm soát vốn đầu tư ngân sách nhà nước
Công tác kiểm soát vốn đầu tư thuộc ngân sách nhà nước (NSNN) là một phần quan trọng trong quản lý tài chính công. Việc kiểm soát này không chỉ đảm bảo tính minh bạch mà còn nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực. Kho bạc Nhà nước (KBNN) đóng vai trò chủ chốt trong việc thực hiện các quy trình kiểm soát này. Đầu tư từ NSNN thường được sử dụng cho các dự án xây dựng cơ bản, nhằm phát triển hạ tầng và thúc đẩy kinh tế xã hội. Theo Luật Ngân sách nhà nước, việc phân bổ và sử dụng vốn đầu tư cần tuân thủ các nguyên tắc như công khai, minh bạch và hiệu quả. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro trong quản lý tài chính và đảm bảo rằng các nguồn lực được sử dụng đúng mục đích.
1.1. Đặc điểm vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc NSNN
Vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc NSNN có những đặc điểm riêng biệt. Đầu tiên, nguồn vốn này thường được phân bổ cho các dự án có tính chất công cộng, không có khả năng thu hồi vốn. Thứ hai, việc quản lý và sử dụng vốn đầu tư này phải tuân thủ các quy định pháp luật nghiêm ngặt. Điều này nhằm đảm bảo rằng các dự án được thực hiện đúng tiến độ và chất lượng. Hơn nữa, việc kiểm soát vốn đầu tư còn giúp phát hiện và ngăn chặn các hành vi tiêu cực, tham nhũng trong quá trình thực hiện dự án. Do đó, việc cải thiện công tác kiểm soát vốn đầu tư là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực từ NSNN.
II. Thực trạng kiểm soát vốn đầu tư tại Kho bạc Nhà nước Cát Hải
Tại Kho bạc Nhà nước Cát Hải, công tác kiểm soát vốn đầu tư đã có những bước tiến đáng kể trong giai đoạn 2017-2021. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Một trong những vấn đề lớn là sự thiếu đồng bộ trong quy trình kiểm soát, dẫn đến việc khó khăn trong việc theo dõi và quản lý các khoản chi. Theo báo cáo tài chính, tình hình thu chi ngân sách trên địa bàn huyện Cát Hải cho thấy sự gia tăng trong các khoản đầu tư, nhưng việc kiểm soát thanh toán vẫn chưa đạt yêu cầu. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thất thoát và lãng phí nguồn lực. Để khắc phục tình trạng này, cần có những biện pháp cải thiện quy trình kiểm soát, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư từ NSNN.
2.1. Đánh giá thực trạng kiểm soát vốn đầu tư
Đánh giá thực trạng công tác kiểm soát vốn đầu tư tại KBNN Cát Hải cho thấy một số kết quả tích cực, nhưng cũng tồn tại nhiều hạn chế. Các chỉ tiêu kinh tế - xã hội của huyện Cát Hải đã có sự cải thiện, tuy nhiên, việc kiểm soát thanh toán tạm ứng và thu hồi vốn đầu tư vẫn còn nhiều bất cập. Nhiều dự án không được thực hiện đúng tiến độ, dẫn đến việc không thể thu hồi vốn tạm ứng. Hệ thống báo cáo tài chính cũng chưa được cập nhật kịp thời, gây khó khăn trong việc theo dõi và đánh giá hiệu quả đầu tư. Do đó, việc cải thiện công tác kiểm soát vốn đầu tư là rất cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch trong quản lý tài chính công.
III. Phương hướng và biện pháp hoàn thiện công tác kiểm soát vốn đầu tư
Để hoàn thiện công tác kiểm soát vốn đầu tư thuộc NSNN qua Kho bạc Nhà nước Cát Hải, cần xác định rõ phương hướng và các biện pháp cụ thể. Trước hết, cần hoàn thiện cơ chế chính sách và quy trình kiểm soát, đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả. Việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và kiểm soát vốn đầu tư cũng là một giải pháp quan trọng. Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (TABMIS) cần được nâng cấp để hỗ trợ việc theo dõi và báo cáo tài chính. Bên cạnh đó, cần tăng cường đào tạo nguồn nhân lực cho cán bộ KBNN, nhằm nâng cao năng lực và kỹ năng trong công tác kiểm soát. Những biện pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư từ NSNN, đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
3.1. Hoàn thiện quy trình kiểm soát vốn đầu tư
Hoàn thiện quy trình kiểm soát vốn đầu tư là một trong những nhiệm vụ quan trọng. Cần xây dựng quy trình kiểm soát rõ ràng, minh bạch, từ khâu lập kế hoạch đến khâu thanh toán. Việc phân công trách nhiệm rõ ràng giữa các bộ phận trong KBNN cũng rất cần thiết. Hơn nữa, cần có cơ chế giám sát độc lập để đảm bảo tính khách quan trong công tác kiểm soát. Các báo cáo tài chính cần được công khai để người dân và các cơ quan chức năng có thể theo dõi và giám sát. Điều này không chỉ giúp nâng cao tính minh bạch mà còn tạo niềm tin cho người dân vào công tác quản lý tài chính công.
