I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Chính sách thuế gián thu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính của Việt Nam. Chính sách thuế này không chỉ tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn là công cụ điều tiết kinh tế. Việc cải cách thuế gián thu là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Theo nghiên cứu, cải cách thuế giúp tăng cường khả năng huy động nguồn lực cho ngân sách, đồng thời đảm bảo công bằng xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, việc hoàn thiện chính sách thuế là rất quan trọng để nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. Những thách thức từ hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi chính sách thuế phải linh hoạt và hiệu quả hơn.
II. Cơ sở lý luận về chính sách thuế gián thu
Chính sách thuế gián thu bao gồm các loại thuế như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và thuế xuất nhập khẩu. Chính sách thuế này có đặc điểm là không trực tiếp đánh vào thu nhập của người tiêu dùng mà thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ. Vai trò của thuế gián thu là rất lớn, không chỉ trong việc tạo nguồn thu cho ngân sách mà còn trong việc điều tiết tiêu dùng và sản xuất. Nghiên cứu cho thấy, chính sách tài chính cần phải được thiết lập dựa trên nguyên tắc công bằng, minh bạch và hiệu quả. Các yếu tố tác động đến chính sách thuế bao gồm tình hình kinh tế, nhu cầu xã hội và các cam kết quốc tế. Việc đánh giá chính sách thuế cần dựa trên các tiêu chí như khả năng huy động nguồn thu, tác động đến phát triển kinh tế và sự công bằng trong phân phối.
III. Thực trạng chính sách thuế gián thu ở Việt Nam
Trong giai đoạn 2009-2018, chính sách thuế gián thu ở Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Chính sách thuế hiện hành chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Nguồn thu từ thuế gián thu vẫn phụ thuộc nhiều vào một số loại thuế nhất định, dẫn đến rủi ro trong việc đảm bảo nguồn thu ngân sách. Đặc biệt, việc thực hiện chính sách thuế còn thiếu tính minh bạch và công bằng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, cần có những cải cách mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả của chính sách thuế, từ đó đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.
IV. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế gián thu ở Việt Nam
Để hoàn thiện chính sách thuế gián thu, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần cải cách thuế GTGT theo hướng mở rộng cơ sở tính thuế và giảm thuế suất cho các hàng hóa thiết yếu. Thứ hai, cần hoàn thiện chính sách thuế TTĐB để khuyến khích tiêu dùng bền vững và bảo vệ môi trường. Thứ ba, cần tăng cường quản lý và giám sát việc thực hiện chính sách thuế để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Cuối cùng, cần nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thuế và cải thiện hệ thống thông tin thuế để hỗ trợ người nộp thuế. Những giải pháp này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả của chính sách thuế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.
