Luận án tiến sĩ về cải thiện chính sách thuế gián thu ở Việt Nam

• Tác giả: Đinh Thị Ngọc Mai
• Người hướng dẫn: TS Nguyễn Thị Thanh Hoài
• Trường học: Học viện Tài chính
• Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
• Đề tài: Cải Thiện Chính Sách Thuế Gián Thu Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU
• 1.1. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU Ở NƯỚC NGOÀI
• 1.2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TRONG NƯỚC
• 1.3. KHOẢNG TRỐNG NGHIÊN CỨU
• 1.4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.5. SỰ KHÁC BIỆT CỦA LUẬN ÁN SO VỚI CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• 1.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU
• 2.1. KHÁI QUÁT VỀ THUẾ GIÁN THU
• 2.1.1. Khái niệm, đặc điểm của thuế gián thu
• 2.1.2. Vai trò của thuế gián thu
• 2.2. TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ GIÁN THU ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG KINH TẾ - XÃ HỘI
• 2.2.1. Tác động chuyển thuế của thuế gián thu
• 2.2.2. Tác động kinh tế của thuế gián thu
• 2.2.3. Tác động xã hội của thuế gián thu
• 2.3. CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU
• 2.3.1. Khái niệm chính sách thuế gián thu
• 2.3.2. Nội dung chủ yếu của chính sách thuế gián thu
• 2.3.3. Nguyên tắc thiết lập chính sách thuế gián thu
• 2.3.4. Các yếu tố tác động đến chính sách thuế gián thu
• 2.3.5. Tiêu chí đánh giá chính sách thuế gián thu
• 2.4. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA KHI HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU
• 2.4.1. Quy trình hoạch định chính sách thuế
• 2.4.2. Xác định phạm vi áp dụng
• 2.4.3. Xác định mức thuế
• 2.4.4. Xử lý mối quan hệ giữa các sắc thuế gián thu
• 2.5. KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM
• 2.5.1. Kinh nghiệm thiết kế chính sách thuế gián thu của một số quốc gia
• 2.5.2. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
• 2.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU Ở VIỆT NAM
• 3.1. QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU CỦA VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2009 - 2018
• 3.1.1. Bối cảnh kinh tế xã hội của Việt Nam giai đoạn 2009 - 2018
• 3.1.2. Quan điểm xây dựng chính sách thuế gián thu của Việt Nam giai đoạn 2009 - 2018
• 3.2. THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU Ở VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2009 - 2018
• 3.2.1. Chính sách thuế gián thu giai đoạn 2009 - 2015
• 3.2.2. Chính sách thuế gián thu giai đoạn 2016 đến nay
• 3.3. DIẾN BIẾN VỀ QUY MÔ, KHẢ NĂNG HUY ĐỘNG VÀ XU THẾ BIẾN ĐỘNG CỦA NGUỒN THU TỪ THUẾ GIÁN THU CỦA VIỆT NAM
• 3.3.1. Xu hướng biến động nguồn thu từ thuế của NSNN
• 3.3.2. Xu hướng biến động nguồn thu từ thuế gián thu
• 3.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU CỦA VIỆT NAM
• 3.4.1. Những thành công của chính sách thuế gián thu và nguyên nhân
• 3.4.2. Hạn chế của chính sách thuế gián thu hiện hành và nguyên nhân
• 3.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU Ở VIỆT NAM
• 4.1. KINH TẾ THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM ĐẾN NĂM 2030 VÀ NHỮNG YÊU CẦU ĐẶT RA VỚI CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU
• 4.1.1. Xu hướng phát triển kinh tế thế giới và Việt Nam đến năm 2030
• 4.1.2. Yêu cầu đặt ra với chính sách thuế gián thu
• 4.2. QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI
• 4.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ GIÁN THU Ở VIỆT NAM
• 4.3.1. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế GTGT
• 4.3.2. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế TTĐB
• 4.3.3. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế XK, thuế NK
• 4.3.4. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế BVMT
• 4.3.5. Các giải pháp khác
• 4.4. ĐIỀU KIỆN THỰC THI CÁC GIẢI PHÁP
• 4.4.1. Tăng cường chất lượng công tác thống kê và dự báo trên cơ sở phát triển hệ thống thông tin đa dạng và tin cậy
• 4.4.2. Mở rộng khả năng tiếp cận công nghệ thuế cho người nộp thuế
• 4.4.3. Đào tạo nguồn nhân lực chuyên sâu phục vụ công tác thuế
• 4.4.4. Có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân hữu quan
• 4.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• KẾT LUẬN CHUNG
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Chính sách thuế gián thu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống tài chính của Việt Nam. Chính sách thuế này không chỉ tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước mà còn là công cụ điều tiết kinh tế. Việc cải cách thuế gián thu là cần thiết để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế. Theo nghiên cứu, cải cách thuế giúp tăng cường khả năng huy động nguồn lực cho ngân sách, đồng thời đảm bảo công bằng xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do, việc hoàn thiện chính sách thuế là rất quan trọng để nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. Những thách thức từ hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi chính sách thuế phải linh hoạt và hiệu quả hơn.

II. Cơ sở lý luận về chính sách thuế gián thu

Chính sách thuế gián thu bao gồm các loại thuế như thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và thuế xuất nhập khẩu. Chính sách thuế này có đặc điểm là không trực tiếp đánh vào thu nhập của người tiêu dùng mà thông qua giá cả hàng hóa và dịch vụ. Vai trò của thuế gián thu là rất lớn, không chỉ trong việc tạo nguồn thu cho ngân sách mà còn trong việc điều tiết tiêu dùng và sản xuất. Nghiên cứu cho thấy, chính sách tài chính cần phải được thiết lập dựa trên nguyên tắc công bằng, minh bạch và hiệu quả. Các yếu tố tác động đến chính sách thuế bao gồm tình hình kinh tế, nhu cầu xã hội và các cam kết quốc tế. Việc đánh giá chính sách thuế cần dựa trên các tiêu chí như khả năng huy động nguồn thu, tác động đến phát triển kinh tế và sự công bằng trong phân phối.

III. Thực trạng chính sách thuế gián thu ở Việt Nam

Trong giai đoạn 2009-2018, chính sách thuế gián thu ở Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Chính sách thuế hiện hành chưa hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Nguồn thu từ thuế gián thu vẫn phụ thuộc nhiều vào một số loại thuế nhất định, dẫn đến rủi ro trong việc đảm bảo nguồn thu ngân sách. Đặc biệt, việc thực hiện chính sách thuế còn thiếu tính minh bạch và công bằng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, cần có những cải cách mạnh mẽ để nâng cao hiệu quả của chính sách thuế, từ đó đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

IV. Giải pháp hoàn thiện chính sách thuế gián thu ở Việt Nam

Để hoàn thiện chính sách thuế gián thu, cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần cải cách thuế GTGT theo hướng mở rộng cơ sở tính thuế và giảm thuế suất cho các hàng hóa thiết yếu. Thứ hai, cần hoàn thiện chính sách thuế TTĐB để khuyến khích tiêu dùng bền vững và bảo vệ môi trường. Thứ ba, cần tăng cường quản lý và giám sát việc thực hiện chính sách thuế để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Cuối cùng, cần nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ thuế và cải thiện hệ thống thông tin thuế để hỗ trợ người nộp thuế. Những giải pháp này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả của chính sách thuế mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam.