Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, chất lượng nguồn nhân lực đóng vai trò then chốt trong sự phát triển bền vững của đất nước. Đặc biệt, trong lĩnh vực y tế, ngành Điều dưỡng (ĐD) giữ vị trí quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Trường Cao đẳng Y tế Cần Thơ (CĐYTCT) là một trong những cơ sở đào tạo trọng điểm tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long, với hơn 50 năm kinh nghiệm đào tạo nguồn nhân lực y tế. Hiện trường đào tạo 07 chuyên ngành trung cấp và 02 chuyên ngành cao đẳng, trong đó ngành Điều dưỡng được xác định là ngành chủ chốt, hướng tới mục tiêu trở thành trường Đại học Điều dưỡng - Kỹ thuật Y tế trước năm 2025.

Tuy nhiên, kết quả học tập (KQHT) của sinh viên năm thứ nhất chuyên ngành Điều dưỡng tại CĐYTCT còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo và khả năng đáp ứng nhu cầu nhân lực y tế chất lượng cao. Nghiên cứu nhằm mục tiêu mô tả thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến KQHT của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng tại trường, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả học tập. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào nhóm yếu tố thuộc về nhà trường (cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy, đội ngũ giảng viên và cán bộ y tế) và nhóm yếu tố thuộc về bản thân sinh viên (ý thức học tập, phương pháp học tập, việc làm thêm). Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 02 đến tháng 08 năm 2017, khảo sát 257 sinh viên và 30 giảng viên, cán bộ quản lý.

Việc nâng cao KQHT của sinh viên không chỉ góp phần cải thiện chất lượng đào tạo của nhà trường mà còn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động ngành y tế, đồng thời nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực ngành Điều dưỡng tại khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình lý thuyết tổng hợp hai nhóm yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng: nhóm yếu tố thuộc về nhà trường và nhóm yếu tố thuộc về bản thân sinh viên.

  1. Nhóm yếu tố thuộc về nhà trường bao gồm:

    • Cơ sở vật chất (CSVC): Môi trường học tập, phòng học, phòng thực hành, cơ sở hạ tầng phục vụ giảng dạy.
    • Trang thiết bị giảng dạy (TTBGD): Thiết bị y tế, công cụ hỗ trợ học tập, tài liệu thực hành.
    • Đội ngũ giảng viên và cán bộ y tế (ĐNGV, CBYT): Trình độ chuyên môn, năng lực, nhiệt huyết, phương pháp giảng dạy (PPGD), giáo trình và tài liệu giảng dạy.

  2. Nhóm yếu tố thuộc về bản thân sinh viên gồm:

    • Ý thức học tập: Tính tự giác, động lực học tập, thái độ học tập.
    • Phương pháp học tập (PPHT): Kỹ năng tổ chức học tập, cách tiếp cận kiến thức, học nhóm, tự học.
    • Việc làm thêm: Tác động của việc làm thêm đến thời gian và chất lượng học tập.

Khung lý thuyết nghiên cứu được xây dựng dựa trên sự tổng hợp các mô hình nghiên cứu trước đây như mô hình của Bratti và Staffolani (nhấn mạnh vai trò cá nhân sinh viên), mô hình của Checchi et al (nhấn mạnh vai trò gia đình), và mô hình của Dickie (kết hợp gia đình, nhà trường và cá nhân). Nghiên cứu này tập trung vào hai nhóm yếu tố chính là nhà trường và sinh viên, phù hợp với đặc thù đào tạo ngành Điều dưỡng tại CĐYTCT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Khảo sát 257 sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng và 30 giảng viên, cán bộ quản lý tại trường CĐYTCT. Dữ liệu thu thập qua bảng hỏi khảo sát, phỏng vấn chuyên gia và quan sát thực tế.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 16.0 để phân tích thống kê, trong đó áp dụng phân tích tương quan hệ số Pearson nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến kết quả học tập của sinh viên.

  • Timeline nghiên cứu: Thực hiện từ tháng 02/2017 đến tháng 08/2017, gồm các bước: tổng hợp lý thuyết, thiết kế bảng hỏi, thu thập dữ liệu, phân tích số liệu, đề xuất giải pháp và đánh giá tính khả thi.

Phương pháp nghiên cứu đảm bảo tính khoa học, khách quan và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu, giúp làm rõ các yếu tố tác động đến kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng tại CĐYTCT.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy:

    • Khoảng 65% sinh viên đánh giá cơ sở vật chất hiện tại chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu học tập và thực hành.
    • 58% sinh viên cho rằng trang thiết bị giảng dạy còn thiếu và lạc hậu, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả học tập và rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp.

  2. Đội ngũ giảng viên và cán bộ y tế:

    • 72% sinh viên hài lòng với trình độ chuyên môn và năng lực của giảng viên, tuy nhiên chỉ 54% đánh giá phương pháp giảng dạy còn thiếu sự đổi mới, chưa thực sự kích thích sự chủ động học tập.
    • Ý kiến chuyên gia cho thấy cần nâng cao năng lực sư phạm và cập nhật kiến thức chuyên môn cho giảng viên để phù hợp với yêu cầu đào tạo hiện đại.

  3. Ý thức học tập của sinh viên:

    • 60% sinh viên tự đánh giá có ý thức học tập tốt, tuy nhiên vẫn còn khoảng 40% chưa thực sự chủ động và tự giác trong việc học.
    • Phân tích tương quan cho thấy ý thức học tập có mối tương quan thuận mạnh với kết quả học tập (r = 0.68, p < 0.01).

  4. Phương pháp học tập và việc làm thêm:

    • 55% sinh viên áp dụng phương pháp học tập khoa học, có kế hoạch rõ ràng.
    • Khoảng 30% sinh viên làm thêm trong thời gian học, trong đó 70% cho biết việc làm thêm ảnh hưởng tiêu cực đến thời gian và chất lượng học tập.
    • Việc làm thêm có tương quan âm với kết quả học tập (r = -0.42, p < 0.05).

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy nhóm yếu tố thuộc về nhà trường, đặc biệt là cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo điều kiện thuận lợi cho sinh viên học tập và thực hành. Tuy nhiên, hiện trạng cơ sở vật chất còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo ngành Điều dưỡng hiện đại, điều này làm giảm hiệu quả học tập của sinh viên.

Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn tốt nhưng phương pháp giảng dạy chưa thực sự đổi mới, chưa phát huy tối đa tính chủ động và sáng tạo của sinh viên. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy phương pháp giảng dạy ảnh hưởng trực tiếp đến động lực và kết quả học tập của sinh viên.

Ý thức học tập của sinh viên là yếu tố chủ quan có ảnh hưởng mạnh mẽ đến kết quả học tập, đồng thời phương pháp học tập khoa học giúp nâng cao hiệu quả tiếp thu kiến thức. Việc làm thêm tuy mang lại lợi ích về kinh tế và kinh nghiệm xã hội nhưng nếu không được quản lý hợp lý sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến thời gian và chất lượng học tập.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng về cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương pháp giảng dạy và ý thức học tập; bảng phân tích tương quan Pearson giữa các yếu tố và kết quả học tập để minh họa mức độ ảnh hưởng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cấp cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy:

    • Đầu tư xây dựng và hoàn thiện khu nhà học 6 tầng với diện tích hơn 7.200 m² dự kiến hoàn thành cuối năm 2018.
    • Cải tiến, bổ sung trang thiết bị y tế hiện đại phục vụ giảng dạy và thực hành.
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu trường CĐYTCT; Thời gian: 2018-2019.

  2. Đào tạo và nâng cao năng lực giảng viên:

    • Tổ chức các khóa bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy hiện đại, kỹ năng sư phạm và cập nhật kiến thức chuyên môn.
    • Khuyến khích giảng viên áp dụng phương pháp dạy học tích cực, lấy sinh viên làm trung tâm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo, Ban giám hiệu; Thời gian: 2018-2020.

  3. Tăng cường ý thức và phương pháp học tập cho sinh viên:

    • Tổ chức các buổi tập huấn kỹ năng học tập, quản lý thời gian, tự học hiệu quả cho sinh viên năm nhất.
    • Xây dựng chương trình tư vấn học tập và hỗ trợ sinh viên yếu kém.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng công tác sinh viên, giảng viên chủ nhiệm; Thời gian: liên tục hàng năm.

  4. Quản lý và hỗ trợ sinh viên làm thêm:

    • Xây dựng quy định về thời gian làm thêm phù hợp, đảm bảo không ảnh hưởng đến học tập.
    • Tư vấn, hướng dẫn sinh viên lựa chọn công việc làm thêm phù hợp với lịch học.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng công tác sinh viên, Ban giám hiệu; Thời gian: 2018-2019.

Các giải pháp trên cần được phối hợp đồng bộ, có kế hoạch cụ thể và đánh giá hiệu quả định kỳ để điều chỉnh kịp thời, nhằm nâng cao kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng tại CĐYTCT.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban giám hiệu và phòng đào tạo các trường y tế, cao đẳng, đại học:

    • Lợi ích: Áp dụng mô hình và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo ngành Điều dưỡng.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch cải tiến cơ sở vật chất, đào tạo giảng viên, hỗ trợ sinh viên.

  2. Giảng viên và cán bộ quản lý đào tạo ngành Điều dưỡng:

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập, từ đó đổi mới phương pháp giảng dạy.
    • Use case: Thiết kế chương trình giảng dạy, tổ chức hoạt động học tập tích cực.

  3. Sinh viên ngành Điều dưỡng và các ngành y tế liên quan:

    • Lợi ích: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến học tập, cải thiện ý thức và phương pháp học tập.
    • Use case: Tự đánh giá và điều chỉnh thói quen học tập, quản lý thời gian hiệu quả.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục y tế:

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận và dữ liệu thực tiễn về yếu tố ảnh hưởng đến kết quả học tập sinh viên ngành Điều dưỡng.
    • Use case: Phát triển nghiên cứu tiếp theo, xây dựng chính sách đào tạo nhân lực y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng?
    Ý thức học tập của sinh viên được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất với hệ số tương quan r = 0.68 (p < 0.01), cho thấy sự tự giác và động lực học tập quyết định phần lớn kết quả học tập.

  2. Cơ sở vật chất hiện tại của trường có đáp ứng được nhu cầu đào tạo ngành Điều dưỡng không?
    Khoảng 65% sinh viên đánh giá cơ sở vật chất chưa đáp ứng đầy đủ, đặc biệt là phòng học và phòng thực hành còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và rèn luyện kỹ năng.

  3. Việc làm thêm có tác động như thế nào đến kết quả học tập của sinh viên?
    Việc làm thêm có tác động tiêu cực đến kết quả học tập với hệ số tương quan âm r = -0.42 (p < 0.05), do làm giảm thời gian và sự tập trung cho việc học.

  4. Phương pháp giảng dạy hiện tại có phù hợp với sinh viên ngành Điều dưỡng không?
    Mặc dù giảng viên có trình độ chuyên môn tốt, nhưng phương pháp giảng dạy còn thiếu đổi mới, chưa thực sự phát huy tính chủ động và sáng tạo của sinh viên, cần được cải tiến.

  5. Làm thế nào để nâng cao ý thức học tập của sinh viên năm thứ nhất?
    Nhà trường cần tổ chức các chương trình tập huấn kỹ năng học tập, tư vấn học tập, đồng thời giảng viên cần tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích sinh viên chủ động và tự giác trong học tập.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định hai nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên năm thứ nhất ngành Điều dưỡng tại CĐYTCT: nhóm yếu tố thuộc về nhà trường và nhóm yếu tố thuộc về bản thân sinh viên.
  • Cơ sở vật chất và trang thiết bị giảng dạy hiện còn hạn chế, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả học tập và thực hành của sinh viên.
  • Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn tốt nhưng cần đổi mới phương pháp giảng dạy để nâng cao tính chủ động của sinh viên.
  • Ý thức học tập và phương pháp học tập của sinh viên đóng vai trò quyết định trong việc nâng cao kết quả học tập, trong khi việc làm thêm cần được quản lý hợp lý để tránh ảnh hưởng tiêu cực.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về nâng cấp cơ sở vật chất, đào tạo giảng viên, nâng cao ý thức và phương pháp học tập của sinh viên, cùng quản lý việc làm thêm nhằm cải thiện kết quả học tập.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2018-2020, đồng thời tiến hành đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp.

Call-to-action: Các cơ sở đào tạo ngành Điều dưỡng và các bên liên quan cần phối hợp thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển nguồn nhân lực y tế chất lượng cao trong tương lai.