Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp tại TP.HCM

Nghiên cứu nhằm đánh giá tác động của các yếu tố đến mức độ tuân thủ thuế TNDN tại TP.HCM và đề xuất các giải pháp nâng cao hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp hoạt động tại TP.HCM, có nghĩa vụ nộp thuế TNDN, trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp cả nghiên cứu định tính và định lượng, dựa trên các nghiên cứu trước đây để xây dựng khung lý thuyết và mô hình nghiên cứu, đồng thời đề xuất các thang đo cho các biến số. Điều này phù hợp với bối cảnh kinh tế hội nhập và sự phát triển của các doanh nghiệp tại kinh tế TP.HCM.

Nghiên cứu đặt ra câu hỏi chính về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế TNDN của các doanh nghiệp tại TP.HCM. Việc xác định các yếu tố này giúp cơ quan thuế và nhà hoạch định chính sách thuế có cơ sở để đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Nghiên cứu cũng tìm kiếm giải pháp để giải quyết các yếu tố này và nâng cao hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Bài toán đặt ra trong bối cảnh gian lận thuế vẫn còn diễn biến phức tạp và ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước.

Sự ổn định tài chính của doanh nghiệp là yếu tố then chốt tác động đến hành vi tuân thủ thuế. Doanh nghiệp có nguồn lực dồi dào thường ít có xu hướng gian lận thuế hoặc trốn thuế. Ngược lại, doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính có thể tìm cách lách luật để duy trì hoạt động. Do đó, việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn tài chính là một biện pháp quan trọng để nâng cao mức độ tuân thủ thuế.

Môi trường kinh doanh thuận lợi tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển và tăng lợi nhuận, từ đó thúc đẩy hành vi tuân thủ thuế. Ngược lại, môi trường kinh doanh bất ổn, nhiều rủi ro có thể khiến doanh nghiệp tìm cách trốn thuế để giảm thiểu thiệt hại. Kinh tế TP.HCM với nhiều biến động cũng tác động không nhỏ tới doanh nghiệp. Việc cải thiện môi trường kinh doanh là một trong những giải pháp quan trọng để khuyến khích doanh nghiệp quyết định tuân thủ thuế.

Sự phức tạp của luật thuế có thể gây ra những khó khăn lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Doanh nghiệp có thể không hiểu rõ các quy định luật thuế hoặc không có đủ nguồn lực để thuê chuyên gia tư vấn thuế. Điều này dẫn đến việc không tuân thủ thuế do vô ý hoặc do cố tình trốn tránh. Việc đơn giản hóa luật thuế là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hành vi tuân thủ thuế.

Tính minh bạch và công bằng của chính sách thuế có ảnh hưởng lớn đến nhận thức về thuế và hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp cảm thấy luật thuế công bằng và được áp dụng một cách minh bạch, họ sẽ có xu hướng tuân thủ cao hơn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp cảm thấy luật thuế không công bằng hoặc có sự phân biệt đối xử, họ có thể tìm cách trốn thuế. Do đó, việc đảm bảo tính minh bạch và công bằng của chính sách thuế là rất quan trọng.

Hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế là một trong những biện pháp quan trọng để phát hiện và xử lý các hành vi trốn thuế, từ đó răn đe các doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, việc thực hiện thanh tra, kiểm tra cần đảm bảo tính khách quan, công bằng và tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Thanh tra nên hướng tới việc hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ thuế hơn là chỉ tập trung vào việc xử phạt.

Cơ quan thuế cần chủ động cung cấp thông tin, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ luật thuế. Điều này có thể thực hiện thông qua việc tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, xây dựng các trang web cung cấp thông tin về thuế TNDN, hoặc thiết lập đường dây nóng để giải đáp thắc mắc của doanh nghiệp. Việc hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ thuế không chỉ giúp tăng nguồn thu ngân sách mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp.

Chuẩn mực xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi tuân thủ thuế. Khi xã hội lên án các hành vi trốn thuế và khuyến khích trách nhiệm thuế, các doanh nghiệp sẽ có xu hướng tuân thủ luật thuế cao hơn. Việc xây dựng một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật là yếu tố quan trọng để nâng cao mức độ tuân thủ thuế.

Các doanh nghiệp có đạo đức kinh doanh cao thường coi trọng việc tuân thủ luật thuế như một phần của trách nhiệm thuế xã hội. Họ tin rằng việc nộp thuế đầy đủ là góp phần vào sự phát triển của đất nước và mang lại lợi ích cho cộng đồng. Việc khuyến khích đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp là một giải pháp quan trọng để nâng cao hành vi tuân thủ thuế.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế và yếu tố xã hội đều có tác động đáng kể đến hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Yếu tố kinh tế liên quan đến tình hình tài chính của doanh nghiệp và môi trường kinh doanh. Chính sách thuế liên quan đến sự phức tạp, minh bạch và công bằng của luật thuế. Quản lý thuế liên quan đến hoạt động thanh tra, kiểm tra, hỗ trợ doanh nghiệp của cơ quan thuế. Yếu tố xã hội liên quan đến chuẩn mực xã hội, đạo đức kinh doanh và ý thức trách nhiệm thuế.

Để nâng cao mức độ tuân thủ thuế, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, doanh nghiệp và cộng đồng. Cơ quan thuế cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, đơn giản hóa luật thuế và thực hiện quản lý thuế hiệu quả. Doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về thuế và tuân thủ luật thuế. Cộng đồng cần tạo ra một môi trường xã hội ủng hộ hành vi tuân thủ thuế. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế TP.HCM đang có nhiều thay đổi.