Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp tại TP.HCM

• Tác giả: Nguyen Tran Nhu Phuong
• Người hướng dẫn: Dr. Huynh Thi Ngoc Anh
• Trường học: Ho Chi Minh City University of Banking
• Chuyên ngành: Corporate Income Tax Compliance
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Hành Vi Tuân Thủ Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp Tại TP.HCM
• Loại tài liệu: graduation thesis
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ABSTRACT
• DECLARATION
• ACKNOWLEDGEMENTS
• TABLE OF CONTENT
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Research aims and objectives
• 1.2. Subject and scope of the research
• 1.3. Previous research in Viet Nam
• 1.4. Previous international research
• 1.5. SUMMARY OF CHAPTER 1
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Concepts related to Corporate Income Tax Compliance
• 2.2. Concepts related to Corporation Income Tax
• 2.3. Concepts related to Tax Compliance
• 2.4. Factors affecting on CIT compliance
• 2.4.1. Factor of Economy
• 2.4.2. Factor of Tax policy
• 2.4.3. Factor of Tax administration
• 2.4.4. Factor of social
• 2.4.5. Factor of psychology behavior
• 2.5. SUMMARY OF CHAPTER 2
• 2.6. Research model and hypothesis
• 3. CHAPTER 3: DATA ANALYSIS AND DISCUSSION
• 3.1. Results of descriptive statistics
• 3.2. Result of exploratory factor analysis (EFA)
• 3.3. EFA results for independent variables
• 3.4. Linear regression analysis
• 3.5. Testing for multicollinearity
• 3.6. Conclusion of research hypotheses
• 3.7. SUMMARY OF CHAPTER 4
• 4. CONCLUSION AND IMPLICATIONS
• 4.1. Recommendation for the economic factor
• 4.2. Recommendation for the tax policy factor
• 4.3. Recommendation for the tax administrative factor
• 4.4. Recommendation for the Social factor
• 4.5. Recommendation for the Psychogical behavior factor
• 4.6. Limitations and future research
• 4.7. SUMMARY OF CHAPTER 5
• APPENDIX 1: QUESTIONNAIRE SURVEY
• APPENDIX 2: DESCRIPTIVE STATICTICS
• APPENDIX 3: CRONBACH’S ANPHA
• APPENDIX 5: REGRESSION STATISTICS
• LIST OF ACRONYMS
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Hành Vi Tuân Thủ Thuế TNDN Tại TP

Nghiên cứu về hành vi tuân thủ thuế TNDN tại TP.HCM tập trung vào việc phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ thuế thu nhập doanh nghiệp của các doanh nghiệp. Mục tiêu là hiểu rõ hơn các yếu tố ảnh hưởng này và đưa ra các khuyến nghị để nâng cao hiệu quả quản lý thuế TNDN. Nghiên cứu xem xét các khía cạnh như môi trường kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế, các yếu tố xã hội và hành vi tâm lý của người nộp thuế. Các phương pháp nghiên cứu bao gồm khảo sát, phân tích thống kê và mô hình hồi quy định lượng. Theo nghiên cứu, hoạt động quản lý thuế của cơ quan thuế có vai trò quan trọng trong hành vi tuân thủ thuế. Khi các hoạt động thanh tra và cưỡng chế, bao gồm cả phạt và thưởng, được thực hiện nghiêm ngặt, sẽ dẫn đến thái độ và hành vi tuân thủ thuế tích cực hơn. Đồng thời, động cơ tài chính của doanh nghiệp cũng ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế, với các doanh nghiệp ổn định tài chính có xu hướng tuân thủ các quy định luật thuế cao hơn. Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm cơ quan thuế, doanh nghiệp và các tổ chức chuyên môn.

1.1. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu tuân thủ thuế TNDN

Nghiên cứu nhằm đánh giá tác động của các yếu tố đến mức độ tuân thủ thuế TNDN tại TP.HCM và đề xuất các giải pháp nâng cao hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các doanh nghiệp hoạt động tại TP.HCM, có nghĩa vụ nộp thuế TNDN, trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp cả nghiên cứu định tính và định lượng, dựa trên các nghiên cứu trước đây để xây dựng khung lý thuyết và mô hình nghiên cứu, đồng thời đề xuất các thang đo cho các biến số. Điều này phù hợp với bối cảnh kinh tế hội nhập và sự phát triển của các doanh nghiệp tại kinh tế TP.HCM.

1.2. Vấn đề nghiên cứu Yếu tố ảnh hưởng tuân thủ thuế tại TP.HCM

Nghiên cứu đặt ra câu hỏi chính về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế TNDN của các doanh nghiệp tại TP.HCM. Việc xác định các yếu tố này giúp cơ quan thuế và nhà hoạch định chính sách thuế có cơ sở để đưa ra các biện pháp can thiệp phù hợp. Nghiên cứu cũng tìm kiếm giải pháp để giải quyết các yếu tố này và nâng cao hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Bài toán đặt ra trong bối cảnh gian lận thuế vẫn còn diễn biến phức tạp và ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước.

II. Các Yếu Tố Kinh Tế Ảnh Hưởng Hành Vi Tuân Thủ Thuế TNDN

Yếu tố kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi tuân thủ thuế. Các doanh nghiệp có tình hình tài chính ổn định thường có xu hướng tuân thủ các quy định luật thuế cao hơn. Điều này có thể giải thích bởi việc các doanh nghiệp này có đủ nguồn lực để đáp ứng các nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp, đồng thời ít chịu áp lực phải trốn thuế để duy trì hoạt động. Môi trường kinh doanh và tác động của thuế cũng là những yếu tố quan trọng. Khi môi trường kinh doanh thuận lợi, doanh nghiệp có khả năng tạo ra lợi nhuận cao hơn, từ đó tăng cường động cơ tuân thủ thuế. Ngược lại, môi trường kinh doanh khó khăn có thể khiến doanh nghiệp tìm cách trốn thuế để giảm chi phí. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của nhà nước cũng có thể ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế. Theo nghiên cứu của Le Thi Nga (2016), doanh nghiệp có năng lực tài chính mạnh mẽ thường có ý thức tuân thủ thuế cao hơn so với những doanh nghiệp khác.

2.1. Ảnh hưởng của ổn định tài chính đến tuân thủ thuế TNDN

Sự ổn định tài chính của doanh nghiệp là yếu tố then chốt tác động đến hành vi tuân thủ thuế. Doanh nghiệp có nguồn lực dồi dào thường ít có xu hướng gian lận thuế hoặc trốn thuế. Ngược lại, doanh nghiệp gặp khó khăn về tài chính có thể tìm cách lách luật để duy trì hoạt động. Do đó, việc hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn tài chính là một biện pháp quan trọng để nâng cao mức độ tuân thủ thuế.

2.2. Môi trường kinh doanh và tác động đến quyết định tuân thủ thuế

Môi trường kinh doanh thuận lợi tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển và tăng lợi nhuận, từ đó thúc đẩy hành vi tuân thủ thuế. Ngược lại, môi trường kinh doanh bất ổn, nhiều rủi ro có thể khiến doanh nghiệp tìm cách trốn thuế để giảm thiểu thiệt hại. Kinh tế TP.HCM với nhiều biến động cũng tác động không nhỏ tới doanh nghiệp. Việc cải thiện môi trường kinh doanh là một trong những giải pháp quan trọng để khuyến khích doanh nghiệp quyết định tuân thủ thuế.

III. Tác Động Của Chính Sách Thuế Đến Tuân Thủ Thuế TNDN Tại TP

Chính sách thuế đóng vai trò then chốt trong việc định hình hành vi tuân thủ thuế. Sự phức tạp của luật thuế có thể gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc hiểu và tuân thủ, dẫn đến tình trạng không tuân thủ do vô ý. Tính minh bạch và công bằng của chính sách thuế cũng là những yếu tố quan trọng. Khi doanh nghiệp cảm thấy luật thuế không công bằng hoặc thiếu minh bạch, họ có thể có xu hướng trốn thuế. Việc cập nhật chính sách thuế và cung cấp hướng dẫn cụ thể cho doanh nghiệp là vô cùng cần thiết. Cần chú trọng đến những thay đổi trong chính sách thuế có thể ảnh hưởng đến quyết định tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Theo nghiên cứu của OECD (2004), cần hiểu rõ doanh nghiệp và bối cảnh hoạt động để phân tích động cơ hành vi của người nộp thuế.

3.1. Sự phức tạp của luật thuế và ảnh hưởng đến tuân thủ TNDN

Sự phức tạp của luật thuế có thể gây ra những khó khăn lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Doanh nghiệp có thể không hiểu rõ các quy định luật thuế hoặc không có đủ nguồn lực để thuê chuyên gia tư vấn thuế. Điều này dẫn đến việc không tuân thủ thuế do vô ý hoặc do cố tình trốn tránh. Việc đơn giản hóa luật thuế là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao hành vi tuân thủ thuế.

3.2. Minh bạch và công bằng của chính sách thuế thúc đẩy tuân thủ

Tính minh bạch và công bằng của chính sách thuế có ảnh hưởng lớn đến nhận thức về thuế và hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp cảm thấy luật thuế công bằng và được áp dụng một cách minh bạch, họ sẽ có xu hướng tuân thủ cao hơn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp cảm thấy luật thuế không công bằng hoặc có sự phân biệt đối xử, họ có thể tìm cách trốn thuế. Do đó, việc đảm bảo tính minh bạch và công bằng của chính sách thuế là rất quan trọng.

IV. Quản Lý Thuế Cách Cơ Quan Thuế Ảnh Hưởng Tuân Thủ TNDN

Hoạt động quản lý thuế của cơ quan thuế có vai trò then chốt trong việc đảm bảo hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Các hoạt động thanh tra, kiểm tra và cưỡng chế thuế có thể răn đe các hành vi trốn thuế. Tuy nhiên, quản lý thuế hiệu quả không chỉ dựa vào các biện pháp cưỡng chế mà còn cần đến sự hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tuân thủ luật thuế. Việc nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ cơ quan thuế và cải thiện quy trình quản lý thuế là rất quan trọng. Nghiên cứu chỉ ra rằng khi các hoạt động thanh tra và cưỡng chế được thực hiện nghiêm ngặt, thái độ và hành vi tuân thủ thuế sẽ tích cực hơn. Đồng thời, cần tăng cường hợp tác giữa cơ quan thuế, doanh nghiệp và các tổ chức chuyên môn.

4.1. Thanh tra kiểm tra thuế và tác động đến ý thức tuân thủ thuế

Hoạt động thanh tra, kiểm tra thuế là một trong những biện pháp quan trọng để phát hiện và xử lý các hành vi trốn thuế, từ đó răn đe các doanh nghiệp khác. Tuy nhiên, việc thực hiện thanh tra, kiểm tra cần đảm bảo tính khách quan, công bằng và tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Thanh tra nên hướng tới việc hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ thuế hơn là chỉ tập trung vào việc xử phạt.

4.2. Hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ thuế Vai trò của cơ quan thuế

Cơ quan thuế cần chủ động cung cấp thông tin, hướng dẫn và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ luật thuế. Điều này có thể thực hiện thông qua việc tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, xây dựng các trang web cung cấp thông tin về thuế TNDN, hoặc thiết lập đường dây nóng để giải đáp thắc mắc của doanh nghiệp. Việc hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ thuế không chỉ giúp tăng nguồn thu ngân sách mà còn góp phần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp.

V. Ảnh Hưởng Của Yếu Tố Xã Hội Đến Hành Vi Tuân Thủ Thuế TNDN

Các yếu tố xã hội như chuẩn mực xã hội, đạo đức kinh doanh và ý thức trách nhiệm công dân có thể ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế. Khi nhận thức về thuế của cộng đồng cao, các doanh nghiệp sẽ cảm thấy áp lực phải tuân thủ luật thuế để duy trì uy tín và hình ảnh của mình. Các doanh nghiệp có đạo đức kinh doanh cao thường có xu hướng tuân thủ thuế TNDN hơn. Vai trò của truyền thông trong việc nâng cao nhận thức về thuế và tạo ra một môi trường xã hội ủng hộ hành vi tuân thủ thuế là rất quan trọng. Nghiên cứu của Nguyen Khac Duy (2019) cho thấy các yếu tố xã hội có tác động đáng kể đến hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp.

5.1. Chuẩn mực xã hội và tác động đến quyết định tuân thủ thuế

Chuẩn mực xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc định hình hành vi tuân thủ thuế. Khi xã hội lên án các hành vi trốn thuế và khuyến khích trách nhiệm thuế, các doanh nghiệp sẽ có xu hướng tuân thủ luật thuế cao hơn. Việc xây dựng một xã hội văn minh, thượng tôn pháp luật là yếu tố quan trọng để nâng cao mức độ tuân thủ thuế.

5.2. Đạo đức kinh doanh và mối liên hệ với tuân thủ thuế TNDN

Các doanh nghiệp có đạo đức kinh doanh cao thường coi trọng việc tuân thủ luật thuế như một phần của trách nhiệm thuế xã hội. Họ tin rằng việc nộp thuế đầy đủ là góp phần vào sự phát triển của đất nước và mang lại lợi ích cho cộng đồng. Việc khuyến khích đạo đức kinh doanh trong doanh nghiệp là một giải pháp quan trọng để nâng cao hành vi tuân thủ thuế.

VI. Kết Luận Nâng Cao Tuân Thủ Thuế TNDN Tại TP

Nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế TNDN tại TP.HCM đã chỉ ra rằng có nhiều yếu tố tác động đến quyết định tuân thủ thuế của doanh nghiệp, bao gồm yếu tố kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế và yếu tố xã hội. Để nâng cao mức độ tuân thủ thuế, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, doanh nghiệp và cộng đồng. Việc cải thiện môi trường kinh doanh, đơn giản hóa luật thuế, tăng cường quản lý thuế và nâng cao nhận thức về thuế là những giải pháp quan trọng. Nghiên cứu này đóng góp vào việc hiểu rõ hơn về động cơ tuân thủ thuế của doanh nghiệp và cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách thuế và các biện pháp quản lý thuế hiệu quả hơn. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế TP.HCM đang có nhiều thay đổi.

6.1. Tóm tắt các yếu tố chính ảnh hưởng đến tuân thủ thuế

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế và yếu tố xã hội đều có tác động đáng kể đến hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Yếu tố kinh tế liên quan đến tình hình tài chính của doanh nghiệp và môi trường kinh doanh. Chính sách thuế liên quan đến sự phức tạp, minh bạch và công bằng của luật thuế. Quản lý thuế liên quan đến hoạt động thanh tra, kiểm tra, hỗ trợ doanh nghiệp của cơ quan thuế. Yếu tố xã hội liên quan đến chuẩn mực xã hội, đạo đức kinh doanh và ý thức trách nhiệm thuế.

6.2. Khuyến nghị và hướng nghiên cứu tiếp theo về tuân thủ thuế

Để nâng cao mức độ tuân thủ thuế, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan thuế, doanh nghiệp và cộng đồng. Cơ quan thuế cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp, đơn giản hóa luật thuế và thực hiện quản lý thuế hiệu quả. Doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức về thuế và tuân thủ luật thuế. Cộng đồng cần tạo ra một môi trường xã hội ủng hộ hành vi tuân thủ thuế. Trong tương lai, cần có thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này, đặc biệt là trong bối cảnh kinh tế TP.HCM đang có nhiều thay đổi.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng, việc đảm bảo tuân thủ nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp trở thành một vấn đề cấp thiết nhằm tăng cường nguồn thu ngân sách nhà nước. Theo ước tính, thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) chiếm khoảng 7% GDP của Việt Nam trong những năm gần đây, đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định tài chính quốc gia và thúc đẩy phát triển kinh tế. Tuy nhiên, tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM), việc quản lý và thu thuế TNDN vẫn gặp nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh hậu đại dịch Covid-19 với nhiều biến động kinh tế và xã hội.

Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế TNDN của các doanh nghiệp hoạt động tại TP.HCM trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023. Mục tiêu cụ thể là xác định các nhân tố kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế, xã hội và tâm lý hành vi tác động đến mức độ tuân thủ thuế của doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng, thu thập dữ liệu từ 150 doanh nghiệp qua khảo sát trực tuyến và phân tích bằng phần mềm SPSS.

Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ các nhân tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế TNDN trong bối cảnh kinh tế TP.HCM mà còn cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý thuế trong việc xây dựng chính sách và biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, góp phần tăng cường nguồn thu ngân sách và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên năm nhóm lý thuyết chính để phân tích hành vi tuân thủ thuế TNDN của doanh nghiệp:

1. Lý thuyết kinh tế: Tác động của các yếu tố kinh tế như lãi suất, lạm phát, chi phí tuân thủ thuế và gánh nặng tài chính của doanh nghiệp đến quyết định tuân thủ thuế. Theo đó, các doanh nghiệp có khả năng tài chính tốt hơn thường có xu hướng tuân thủ cao hơn.

2. Lý thuyết chính sách thuế: Tầm quan trọng của tính minh bạch, đơn giản và ổn định của chính sách thuế, bao gồm mức thuế suất và độ phức tạp của hệ thống thuế, ảnh hưởng đến sự tuân thủ của doanh nghiệp.

3. Lý thuyết quản lý thuế: Vai trò của các hoạt động thanh tra, kiểm tra, các hình thức khuyến khích và xử phạt trong việc thúc đẩy tuân thủ thuế. Sự hỗ trợ và truyền thông từ cơ quan thuế cũng góp phần nâng cao nhận thức và tuân thủ của doanh nghiệp.

4. Lý thuyết xã hội: Ảnh hưởng của các chuẩn mực xã hội, vai trò và uy tín của doanh nghiệp trong cộng đồng, cũng như sự ổn định của chính sách thuế đối với hành vi tuân thủ.

5. Lý thuyết tâm lý hành vi: Nhận thức về sự công bằng của hệ thống thuế, mức độ rủi ro khi không tuân thủ và sự hài lòng với cơ quan thuế ảnh hưởng đến quyết định tuân thủ của doanh nghiệp.

Các khái niệm chính bao gồm: tuân thủ thuế (tax compliance), chi phí tuân thủ, chính sách thuế, quản lý thuế, chuẩn mực xã hội, và hành vi tâm lý liên quan đến thuế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định tính và định lượng. Dữ liệu được thu thập từ 150 doanh nghiệp tại TP.HCM thông qua khảo sát bằng bảng hỏi trực tuyến và trực tiếp. Phương pháp chọn mẫu là thuận tiện (convenience sampling), đảm bảo số lượng mẫu tối thiểu theo tiêu chuẩn phân tích nhân tố khám phá (EFA) với ít nhất 5 mẫu cho mỗi biến quan sát.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 20.0, bao gồm các bước: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm tra đa cộng tuyến, phân tích hồi quy tuyến tính để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của yếu tố kinh tế: Kết quả phân tích cho thấy yếu tố kinh tế có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Cụ thể, doanh nghiệp có khả năng tài chính tốt hơn và chi phí tuân thủ thấp hơn có mức độ tuân thủ cao hơn, với hệ số hồi quy đạt khoảng 0.35 (p < 0.01).

2. Ảnh hưởng của chính sách thuế: Sự minh bạch, đơn giản và ổn định của chính sách thuế làm tăng mức độ tuân thủ thuế. Mức thuế suất cao có xu hướng làm giảm sự tuân thủ, trong khi các thủ tục hành chính thuế đơn giản giúp doanh nghiệp dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế hơn. Hệ số hồi quy của yếu tố này là khoảng 0.28 (p < 0.05).

3. Ảnh hưởng của quản lý thuế: Hoạt động thanh tra, kiểm tra và các biện pháp xử phạt nghiêm minh cùng với các hình thức khuyến khích và hỗ trợ từ cơ quan thuế có tác động mạnh mẽ nhất đến tuân thủ thuế, với hệ số hồi quy lên đến 0.42 (p < 0.01). Điều này cho thấy vai trò quan trọng của cơ quan thuế trong việc tạo dựng môi trường tuân thủ.

4. Ảnh hưởng của yếu tố xã hội và tâm lý hành vi: Chuẩn mực xã hội, uy tín doanh nghiệp và nhận thức về sự công bằng của hệ thống thuế cũng đóng vai trò quan trọng, với hệ số hồi quy lần lượt là 0.22 và 0.25 (p < 0.05). Doanh nghiệp có nhận thức tích cực về công bằng thuế và chịu ảnh hưởng từ môi trường xã hội có xu hướng tuân thủ cao hơn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong nước và quốc tế, khẳng định rằng sự phối hợp giữa các yếu tố kinh tế, chính sách, quản lý và xã hội tạo nên hành vi tuân thủ thuế của doanh nghiệp. Việc cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và áp dụng các biện pháp xử phạt đồng thời hỗ trợ, truyền thông hiệu quả giúp nâng cao ý thức tuân thủ.

Biểu đồ hồi quy tuyến tính có thể minh họa mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, trong đó quản lý thuế chiếm tỷ trọng lớn nhất, tiếp theo là yếu tố kinh tế và chính sách thuế. Bảng phân tích Cronbach’s Alpha cho thấy các thang đo đều có độ tin cậy cao (>0.7), đảm bảo tính nhất quán của dữ liệu.

Sự ảnh hưởng của yếu tố xã hội và tâm lý hành vi cho thấy vai trò của nhận thức và môi trường xã hội trong việc hình thành hành vi tuân thủ, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng hệ thống thuế công bằng và minh bạch để tạo dựng niềm tin cho doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hiệu quả quản lý thuế: Cơ quan thuế cần đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra định kỳ và áp dụng các biện pháp xử phạt nghiêm minh nhằm nâng cao tính răn đe, đồng thời phát triển các chương trình khuyến khích, khen thưởng doanh nghiệp tuân thủ tốt. Thời gian thực hiện trong vòng 1-2 năm, chủ thể là Cục Thuế TP.HCM.

2. Đơn giản hóa chính sách và thủ tục thuế: Rà soát, sửa đổi các quy định thuế để đảm bảo tính minh bạch, dễ hiểu và ổn định, giảm thiểu thủ tục hành chính phức tạp, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tuân thủ. Thời gian thực hiện 1 năm, chủ thể là Bộ Tài chính phối hợp với Cục Thuế.

3. Hỗ trợ tài chính và tư vấn thuế cho doanh nghiệp: Xây dựng các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa về mặt tài chính và tư vấn pháp lý thuế nhằm giảm gánh nặng tài chính và nâng cao năng lực tuân thủ. Thời gian triển khai 2 năm, chủ thể là các tổ chức tư vấn thuế và cơ quan quản lý.

4. Tăng cường truyền thông và giáo dục về thuế: Tổ chức các chiến dịch truyền thông, đào tạo nâng cao nhận thức về công bằng thuế, quyền lợi và nghĩa vụ của doanh nghiệp, tạo dựng môi trường xã hội tích cực thúc đẩy tuân thủ. Thời gian liên tục, chủ thể là Cục Thuế và các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý thuế và chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng và điều chỉnh chính sách thuế, cải thiện công tác quản lý, thanh tra và hỗ trợ doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách.

2. Doanh nghiệp hoạt động tại TP.HCM: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ thuế, từ đó chủ động điều chỉnh chiến lược tài chính và tuân thủ pháp luật thuế, giảm thiểu rủi ro vi phạm.

3. Các tổ chức tư vấn thuế và kế toán: Áp dụng các kiến thức và phân tích trong luận văn để tư vấn chính xác, hiệu quả cho khách hàng về các vấn đề liên quan đến tuân thủ thuế và quản lý rủi ro.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành tài chính – thuế: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp luận và kết quả phân tích để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi tuân thủ thuế trong bối cảnh Việt Nam và quốc tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến tuân thủ thuế của doanh nghiệp tại TP.HCM?
   Hoạt động quản lý thuế, bao gồm thanh tra, kiểm tra và xử phạt, có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất, chiếm hệ số hồi quy khoảng 0.42, cho thấy vai trò quyết định của cơ quan thuế trong việc thúc đẩy tuân thủ.

2. Tại sao chính sách thuế đơn giản lại giúp tăng tuân thủ?
   Chính sách thuế đơn giản, minh bạch giúp doanh nghiệp dễ hiểu và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng hạn, giảm chi phí tuân thủ và tránh nhầm lẫn, từ đó nâng cao mức độ tuân thủ.

3. Chi phí tuân thủ thuế ảnh hưởng thế nào đến doanh nghiệp?
   Chi phí tuân thủ cao có thể tạo gánh nặng tài chính, khiến doanh nghiệp có xu hướng né tránh hoặc trốn thuế. Giảm chi phí này sẽ khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ tốt hơn.

4. Vai trò của yếu tố xã hội trong tuân thủ thuế là gì?
   Chuẩn mực xã hội và uy tín doanh nghiệp trong cộng đồng tạo áp lực tích cực, thúc đẩy doanh nghiệp tuân thủ để duy trì hình ảnh và vị thế xã hội.

5. Làm thế nào để nâng cao nhận thức tâm lý về thuế của doanh nghiệp?
   Thông qua các chương trình truyền thông, giáo dục và hỗ trợ từ cơ quan thuế, doanh nghiệp sẽ hiểu rõ hơn về sự công bằng của hệ thống thuế và rủi ro khi không tuân thủ, từ đó nâng cao ý thức tuân thủ.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định năm nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến hành vi tuân thủ thuế TNDN của doanh nghiệp tại TP.HCM: kinh tế, chính sách thuế, quản lý thuế, xã hội và tâm lý hành vi.
• Hoạt động quản lý thuế và các biện pháp thanh tra, xử phạt có tác động mạnh nhất đến tuân thủ thuế.
• Chính sách thuế minh bạch, đơn giản và ổn định cùng với chi phí tuân thủ thấp giúp nâng cao mức độ tuân thủ.
• Yếu tố xã hội và nhận thức tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi tuân thủ.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào tăng cường quản lý thuế, cải thiện chính sách, hỗ trợ doanh nghiệp và nâng cao truyền thông nhằm thúc đẩy tuân thủ thuế hiệu quả trong giai đoạn 1-2 năm tới.

Luận văn cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho các nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu trong việc phát triển chính sách và chiến lược nâng cao tuân thủ thuế, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại TP.HCM. Đề nghị các cơ quan liên quan phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất nhằm đạt được mục tiêu này.