Yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của các công ty sản xuất niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM

• Tác giả: Lai Hoang Quynh Giang
• Người hướng dẫn: Dr. Nguyen Thi Nhu Quynh
• Trường học: Ho Chi Minh University of Banking
• Chuyên ngành: Banking and Finance
• Đề tài: Các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức của công ty sản xuất niêm yết trên HOSE
• Loại tài liệu: Graduation Thesis
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ACKNOWLEDGEMENT
• DECLARATION OF AUTHORSHIP
• ABSTRACT
• TÓM TẮT
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES AND FIGURES
• 1. RATIONALE OF THE RESEARCH
• 1.1. General research objectives
• 1.2. Specific research objectives
• 1.3. RESEARCH QUESTIONS
• 1.4. OBJECTS AND SCOPE OF RESEARCH
• 1.4.1. Research objects
• 1.4.2. Research scope
• 1.5. RESEARCH METHODOLOGY
• 1.6. CONTRIBUTIONS
• 1.7. STRUCTURE OF THE THESIS
• 1.8. CONCLUSION OF CHAPTER 1
• 2. LITERATURE REVIEW
• 2.1. OVERVIEW OF DIVIDEND PAYOUT POLICIES
• 2.1.1. Dividend and dividend payout policies
• 2.1.2. Types of dividend distribution
• 2.1.3. Regulations on dividend payout
• 2.2. MEASURING DIVIDEND POLICY IN CASH
• 2.2.1. Dividend irrelevance theory
• 2.2.2. Bird-in-the-hand theory
• 2.2.3. Clientele effect theory
• 2.2.4. Company life cycle theory
• 2.3. FACTORS AFFECTING DIVIDEND POLICY
• 2.3.1. The explanation of the variables in the model and develop research hypotheses
• 3. ANALYZING RESEARCH RESULTS
• 3.1. DESCRIPTIVE STATISTICAL ANALYSIS
• 3.2. CHECK FOR DEFECTS OF MODELS
• 3.3. DISCUSS THE RESEARCH RESULT
• 4. CONCLUSION AND RECOMMENDATION
• 4.1. RESEARCH LIMITED AND FUTURE RESEARCH DIRECTIONS
• REFERENCE
• APPENDIX

I. Tổng Quan Chính Sách Cổ Tức và Yếu Tố Ảnh Hưởng tại HOSE

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán hiện nay, việc lựa chọn cổ phiếu có tỷ suất cổ tức hấp dẫn là một yếu tố quan trọng đối với nhà đầu tư. Chính sách cổ tức đóng vai trò then chốt trong quản trị tài chính doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị doanh nghiệp và lợi ích của cổ đông. Theo Brigham và Houston (2013), chính sách cổ tức là chính sách phân phối lợi nhuận sau thuế, xác định tỷ lệ lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư và tỷ lệ chi trả cổ tức cho cổ đông. Việc đưa ra quyết định về chính sách cổ tức, bao gồm số tiền chi trả và hình thức chi trả, cần được xem xét kỹ lưỡng. Nhà đầu tư thường ưu tiên cổ tức tiền mặt hơn lợi nhuận kỳ vọng trong tương lai do yếu tố rủi ro. Chính sách cổ tức chịu tác động của nhiều yếu tố như lợi nhuận, tốc độ tăng trưởng, quy mô công ty, và nhiều yếu tố khác. Nghiên cứu về chính sách cổ tức đã được thực hiện rộng rãi trên thế giới, tuy nhiên, kết quả còn nhiều điểm khác biệt và chưa thống nhất trong các điều kiện khác nhau.

1.1. Chính Sách Cổ Tức Định Nghĩa và Vai Trò Quan Trọng

Chính sách cổ tức là một quyết định quan trọng trong quản lý tài chính doanh nghiệp, liên quan đến việc phân phối lợi nhuận sau thuế. Nó bao gồm việc xác định tỷ lệ lợi nhuận được giữ lại để tái đầu tư và tỷ lệ lợi nhuận được trả cho cổ đông dưới dạng cổ tức. Theo Luật Doanh nghiệp, cổ tức là khoản lợi nhuận ròng trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc tài sản khác từ lợi nhuận còn lại của công ty cổ phần sau khi thực hiện nghĩa vụ tài chính. Chính sách cổ tức ảnh hưởng đến hoạt động và sự phát triển của công ty. Do đó, doanh nghiệp cần xem xét yếu tố này một cách cẩn trọng.

1.2. Các Hình Thức Chi Trả Cổ Tức Phổ Biến trên Thị Trường

Cổ tức có thể được chi trả bằng nhiều hình thức khác nhau, trong đó cổ tức tiền mặt là hình thức phổ biến nhất. Ngoài ra, cổ tức có thể được chi trả bằng cổ phiếu hoặc tài sản khác. Sau một năm hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp có lãi, sẽ có hai lựa chọn chính trong việc phân phối lợi nhuận cho cổ đông, đó là giữ lại lợi nhuận hoặc phân phối lợi nhuận thông qua chi trả cổ tức hoặc mua lại cổ phiếu. Theo Lê Minh Đạo (2004), tỷ lệ lợi nhuận được phân bổ cho cả mục đích giữ lại và cổ tức phụ thuộc vào chiến lược của mỗi công ty.

II. Thách Thức Xác Định Yếu Tố Ảnh Hưởng Chính Sách Cổ Tức

Mặc dù có nhiều nghiên cứu về chính sách cổ tức, nhưng vẫn còn tồn tại những thách thức trong việc xác định các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách này, đặc biệt là trong bối cảnh các công ty sản xuất niêm yết trên HOSE. Lý thuyết của Miller & Modigliani (1961) cho rằng chính sách cổ tức không ảnh hưởng đến giá trị công ty, nhưng nhiều nghiên cứu thực nghiệm lại chỉ ra mối liên hệ giữa chính sách cổ tức và giá cổ phiếu. Nghiên cứu của Rozeff (1982), Fama & French (2001), và nhiều tác giả khác đã đưa ra những kết quả không nhất quán, cho thấy cần có thêm nghiên cứu để làm rõ vấn đề này. Hiện tại, chỉ có 3% tổng số công ty niêm yết trên HOSE có tỷ lệ chi trả cổ tức tiền mặt trên 7%, điều này đặt ra câu hỏi về hiệu quả của việc lựa chọn và đánh giá chính sách cổ tức của các công ty sản xuất.

2.1. Bất Đồng Giữa Lý Thuyết và Thực Nghiệm về Cổ Tức

Lý thuyết của Miller & Modigliani (1961) cho rằng chính sách cổ tức không ảnh hưởng đến giá trị của công ty. Tuy nhiên, các nghiên cứu thực nghiệm như Partington (1985) và Baskin (1989) đã tìm thấy mối liên hệ giữa chính sách cổ tức và giá cổ phiếu. Sự khác biệt này cho thấy rằng các yếu tố khác có thể tác động đến mối quan hệ này, và cần có thêm nghiên cứu để làm rõ.

2.2. Tính Không Nhất Quán Trong Nghiên Cứu về Yếu Tố Ảnh Hưởng

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện về các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức trên toàn thế giới, nhưng kết quả lại không nhất quán. Các nghiên cứu như Rozeff (1982), Fama & French (2001), và Liu & Hu (2005) đã đưa ra những kết quả khác nhau, cho thấy rằng các yếu tố này có thể khác nhau tùy thuộc vào bối cảnh cụ thể.

III. Phương Pháp Phân Tích Các Yếu Tố Ảnh Hưởng đến Cổ Tức Tiền Mặt

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng với kỹ thuật hồi quy dữ liệu bảng (panel data), bao gồm POOLED OLS, FEM, và REM. Phần mềm Stata 17 được sử dụng để thực hiện các phân tích và lựa chọn mô hình phù hợp nhất. Nghiên cứu cũng sử dụng kiểm định Hausman để lựa chọn giữa FEM và REM, và kiểm định Breusch-Pagan để lựa chọn giữa Pooled OLS và REM. Để khắc phục các vấn đề về tự tương quan và phương sai thay đổi, mô hình FGLS được sử dụng. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ FiinPro-X, một nền tảng dữ liệu tài chính. Nghiên cứu này tập trung vào cổ tức tiền mặt và sử dụng mẫu gồm 62 công ty sản xuất niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2013-2022.

3.1. Sử Dụng Mô Hình Hồi Quy Dữ Liệu Bảng Panel Data

Nghiên cứu sử dụng các mô hình hồi quy dữ liệu bảng như POOLED OLS, FEM, và REM để phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức. Các mô hình này cho phép kiểm soát các yếu tố không quan sát được và đánh giá tác động của các biến độc lập đến biến phụ thuộc.

3.2. Khắc Phục Các Vấn Đề Tự Tương Quan và Phương Sai Thay Đổi

Để đảm bảo tính chính xác của kết quả, nghiên cứu sử dụng mô hình FGLS để khắc phục các vấn đề về tự tương quan và phương sai thay đổi. Mô hình này cho phép ước lượng các hệ số hồi quy một cách hiệu quả và không thiên lệch.

IV. Ứng Dụng Đánh Giá Tác Động của Quy Mô Công Ty và ROE lên Cổ Tức

Kết quả nghiên cứu cho thấy quy mô công ty (SIZE), khả năng sinh lời (ROE), và cơ hội tăng trưởng (Q) có tác động đáng kể đến chính sách chi trả cổ tức tiền mặt của các công ty sản xuất. Các biến đòn bẩy tài chính (LEV) và tiền mặt (CASH) có tác động ngược chiều đến chính sách chi trả cổ tức. Nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết sâu sắc về các động lực của chính sách cổ tức trong các công ty sản xuất Việt Nam và đóng góp vào tài liệu hiện có về tài chính doanh nghiệp và chính sách cổ tức. Các yếu tố như lợi nhuận giữ lại, dòng tiền, và tỷ lệ chi trả cổ tức đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chính sách cổ tức.

4.1. Quy Mô Công Ty Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Chi Trả Cổ Tức

Quy mô công ty (SIZE) là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chính sách cổ tức. Các công ty lớn thường có khả năng chi trả cổ tức cao hơn do có lợi nhuận ổn định và dòng tiền mạnh mẽ. Việc duy trì cổ tức ổn định giúp xây dựng uy tín và thu hút nhà đầu tư.

4.2. Lợi Nhuận Trên Vốn Chủ Sở Hữu ROE Tác Động Đến Tỷ Lệ Chi Trả

Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) là một chỉ số quan trọng đo lường khả năng sinh lời của công ty. Các công ty có ROE cao thường có xu hướng chi trả cổ tức cao hơn do có khả năng tạo ra lợi nhuận lớn và dòng tiền dồi dào. ROE cao cho thấy công ty sử dụng vốn hiệu quả và tạo ra giá trị cho cổ đông.

4.3. Đòn Bẩy Tài Chính LEV Liên Hệ Ngược Chiều Với Chính Sách Cổ Tức

Đòn bẩy tài chính (LEV) thường có tác động ngược chiều đến chính sách cổ tức. Các công ty có đòn bẩy tài chính cao thường có xu hướng chi trả cổ tức thấp hơn để giảm rủi ro tài chính và duy trì khả năng thanh toán nợ. LEV cao cũng có thể hạn chế khả năng đầu tư và tăng trưởng của công ty.

V. Đề Xuất Giải Pháp Tối Ưu Chính Sách Cổ Tức cho Doanh Nghiệp HOSE

Dựa trên kết quả nghiên cứu, có một số giải pháp có thể được đề xuất để tối ưu hóa chính sách cổ tức của các công ty sản xuất niêm yết trên HOSE. Các công ty nên xem xét kỹ lưỡng các yếu tố như quy mô công ty, ROE, cơ hội tăng trưởng, đòn bẩy tài chính, và tiền mặt khi đưa ra quyết định về chính sách cổ tức. Ngoài ra, việc cải thiện quản trị doanh nghiệp và tăng cường tính minh bạch trong báo cáo tài chính cũng có thể giúp tạo niềm tin cho nhà đầu tư và cải thiện giá trị doanh nghiệp. Chính sách cổ tức tối ưu cần cân bằng giữa việc chi trả cổ tức cho cổ đông và tái đầu tư để đảm bảo tăng trưởng bền vững.

5.1. Cải Thiện Quản Trị Doanh Nghiệp và Tăng Cường Tính Minh Bạch

Quản trị doanh nghiệp hiệu quả và tính minh bạch trong báo cáo tài chính là yếu tố quan trọng để tạo niềm tin cho nhà đầu tư. Các công ty nên áp dụng các chuẩn mực quản trị tốt nhất và công khai thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời. Điều này giúp nhà đầu tư đánh giá đúng giá trị doanh nghiệp và đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt.

5.2. Cân Bằng Giữa Chi Trả Cổ Tức và Tái Đầu Tư để Tăng Trưởng

Chính sách cổ tức tối ưu cần cân bằng giữa việc chi trả cổ tức cho cổ đông và tái đầu tư để đảm bảo tăng trưởng bền vững. Các công ty nên xác định tỷ lệ chi trả cổ tức phù hợp với tình hình tài chính và chiến lược phát triển của mình. Việc tái đầu tư vào các dự án có tiềm năng cao giúp tăng giá trị doanh nghiệp và mang lại lợi ích lâu dài cho cổ đông.

VI. Triển Vọng Hướng Nghiên Cứu Tương Lai về Chính Sách Cổ Tức tại HOSE

Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm phạm vi nghiên cứu giới hạn trong các công ty sản xuất niêm yết trên HOSE và giai đoạn thời gian 2013-2022. Các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các ngành khác và giai đoạn thời gian dài hơn. Ngoài ra, cần có thêm nghiên cứu về tác động của các yếu tố vĩ mô như lạm phát, lãi suất, và quy định pháp luật đến chính sách cổ tức. Nghiên cứu cũng có thể tập trung vào việc phát triển các mô hình định giá cổ tức phức tạp hơn để dự báo chính sách cổ tức của các công ty. Kỳ vọng của nhà đầu tư và chi phí đại diện cũng là những khía cạnh cần được xem xét trong các nghiên cứu tiếp theo.

6.1. Mở Rộng Phạm Vi Nghiên Cứu Sang Các Ngành Khác trên HOSE

Nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các ngành khác trên HOSE để có cái nhìn toàn diện hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức. So sánh chính sách cổ tức giữa các ngành khác nhau có thể cung cấp những hiểu biết giá trị về các yếu tố đặc thù của từng ngành.

6.2. Phân Tích Tác Động của Các Yếu Tố Vĩ Mô Lên Chính Sách Cổ Tức

Các yếu tố vĩ mô như lạm phát, lãi suất, và quy định pháp luật có thể ảnh hưởng đáng kể đến chính sách cổ tức. Nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc phân tích tác động của các yếu tố này để hiểu rõ hơn về môi trường kinh doanh và đưa ra các quyết định chính sách cổ tức phù hợp.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam, chính sách cổ tức đóng vai trò quan trọng trong việc phân phối lợi nhuận và ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị doanh nghiệp cũng như lợi ích của nhà đầu tư. Theo báo cáo của ngành, chỉ khoảng 3% trong tổng số 756 công ty niêm yết trên các sàn HOSE và HNX có tỷ suất cổ tức trên 7%, với mức trung bình là 9,6%. Điều này cho thấy chính sách cổ tức vẫn là một chủ đề cần được nghiên cứu sâu sắc, đặc biệt trong ngành sản xuất – lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn trên sàn HOSE. Mục tiêu chính của luận văn là phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách chi trả cổ tức tiền mặt của các công ty sản xuất niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn 2013-2022. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu của 62 công ty với 309 quan sát, thu thập từ nền tảng tài chính FinnProX, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về các nhân tố tác động và mức độ ảnh hưởng của chúng đến chính sách cổ tức. Kết quả nghiên cứu không chỉ có ý nghĩa khoa học trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp mà còn hỗ trợ các nhà quản lý và nhà đầu tư trong việc ra quyết định đầu tư và hoạch định chính sách tài chính phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động và giá trị doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết tài chính cổ điển và hiện đại để xây dựng mô hình nghiên cứu, bao gồm:

• Lý thuyết độc lập cổ tức (Dividend Irrelevance Theory) của Miller & Modigliani (1961), cho rằng trong thị trường hoàn hảo, chính sách cổ tức không ảnh hưởng đến giá trị doanh nghiệp.
• Lý thuyết “Bird-in-the-hand” của Gordon (1963) và Lintner (1956), nhấn mạnh nhà đầu tư ưa thích cổ tức tiền mặt vì tính chắc chắn và giảm rủi ro.
• Lý thuyết tín hiệu (Signalling Theory), theo đó việc công bố cổ tức cao hơn dự kiến được xem là tín hiệu tích cực về triển vọng tài chính của doanh nghiệp.
• Lý thuyết hiệu ứng khách hàng (Clientele Effect), giải thích sự khác biệt trong chính sách cổ tức nhằm thu hút các nhóm nhà đầu tư khác nhau dựa trên ưu tiên về thuế và chi phí giao dịch.
• Lý thuyết vòng đời doanh nghiệp (Company Life Cycle Theory) của DeAngelo et al. (2006), cho rằng các công ty ở giai đoạn tăng trưởng thường giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, trong khi các công ty trưởng thành có xu hướng chi trả cổ tức cao hơn.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), quy mô doanh nghiệp (SIZE), đòn bẩy tài chính (LEV), cơ hội tăng trưởng (Q), thanh khoản cổ phiếu (TURN) và mức độ tiền mặt (CASH).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu bảng (panel data) thu thập từ 62 công ty sản xuất niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2013-2022, tổng cộng 309 quan sát. Dữ liệu được lấy từ nền tảng tài chính FinnProX, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ. Phương pháp phân tích bao gồm:

• Mô hình Bình phương tối thiểu thông thường (Pooled OLS)
• Mô hình hiệu ứng cố định (FEM)
• Mô hình hiệu ứng ngẫu nhiên (REM)

Qua kiểm định Hausman và Breusch-Pagan, mô hình REM được lựa chọn là phù hợp nhất. Tuy nhiên, do tồn tại hiện tượng phương sai thay đổi và tự tương quan, mô hình Bình phương tối thiểu tổng quát khả thi (FGLS) được áp dụng để khắc phục các sai số này, nâng cao độ tin cậy của kết quả. Phần mềm Stata 17 được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của quy mô doanh nghiệp (SIZE): Kết quả cho thấy quy mô doanh nghiệp có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến chính sách chi trả cổ tức tiền mặt. Các công ty lớn hơn có xu hướng chi trả cổ tức cao hơn, phù hợp với kết quả nghiên cứu của Fama & French (2001). Ví dụ, công ty có quy mô lớn hơn trung bình chi trả cổ tức cao hơn khoảng 15%.

2. Khả năng sinh lời (ROE): ROE cũng có ảnh hưởng tích cực đến tỷ lệ chi trả cổ tức, với mức ý nghĩa thống kê cao. Các doanh nghiệp có lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cao hơn thường có khả năng chi trả cổ tức lớn hơn, phản ánh sự ổn định tài chính và dòng tiền dồi dào.

3. Cơ hội tăng trưởng (Q): Yếu tố này có tác động ngược chiều, tức là các công ty có nhiều cơ hội tăng trưởng thường giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư thay vì chi trả cổ tức. Mức độ ảnh hưởng âm này được xác nhận với hệ số tương quan khoảng -0.25, phù hợp với lý thuyết vòng đời doanh nghiệp.

4. Đòn bẩy tài chính (LEV) và mức độ tiền mặt (CASH): Đòn bẩy tài chính có tác động tiêu cực đến chính sách chi trả cổ tức, do các công ty có tỷ lệ nợ cao ưu tiên trả nợ hơn là chi trả cổ tức. Ngược lại, mức độ tiền mặt có ảnh hưởng tích cực, các doanh nghiệp giữ lượng tiền mặt lớn hơn có khả năng chi trả cổ tức cao hơn. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của hai biến này có sự khác biệt và không đồng nhất hoàn toàn, phản ánh sự đa dạng trong chiến lược tài chính của các doanh nghiệp.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên có thể giải thích như sau: Các công ty lớn và có lợi nhuận cao thường có nguồn lực tài chính ổn định, dễ dàng tiếp cận vốn và có khả năng duy trì chính sách cổ tức ổn định nhằm thu hút và giữ chân nhà đầu tư. Trong khi đó, các công ty có nhiều cơ hội tăng trưởng ưu tiên giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, giảm chi trả cổ tức nhằm tối đa hóa giá trị doanh nghiệp trong dài hạn. Đòn bẩy tài chính cao làm tăng rủi ro tài chính, buộc doanh nghiệp phải ưu tiên trả nợ, giảm khả năng chi trả cổ tức. Mức độ tiền mặt cao giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc chi trả cổ tức, đồng thời tạo tín hiệu tích cực cho nhà đầu tư về khả năng thanh khoản và quản trị tài chính hiệu quả.

So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Phung Duc Nam et al. (2018) và Vo Xuan Vinh (2022) về tác động tích cực của ROE và SIZE, cũng như tác động tiêu cực của Q và LEV. Tuy nhiên, sự không đồng nhất trong ảnh hưởng của CASH và TURN cho thấy cần có sự điều chỉnh phù hợp theo đặc thù ngành và điều kiện thị trường Việt Nam. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng biến và bảng hệ số hồi quy chi tiết để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý dòng tiền và khả năng sinh lời: Doanh nghiệp cần tập trung nâng cao hiệu quả hoạt động để tăng ROE, từ đó có nguồn lực tài chính ổn định cho việc chi trả cổ tức. Mục tiêu tăng ROE ít nhất 5% trong vòng 2 năm tới, do bộ phận tài chính và ban lãnh đạo thực hiện.

2. Xây dựng chính sách cổ tức linh hoạt theo quy mô và giai đoạn phát triển: Các công ty lớn nên duy trì chính sách cổ tức ổn định nhằm thu hút nhà đầu tư dài hạn, trong khi các doanh nghiệp có cơ hội tăng trưởng cao cần cân nhắc giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư. Khuyến nghị áp dụng trong vòng 1 năm, do ban điều hành và phòng kế hoạch chiến lược đảm nhiệm.

3. Kiểm soát đòn bẩy tài chính hợp lý: Giảm tỷ lệ nợ vay để giảm áp lực trả nợ, tăng khả năng chi trả cổ tức. Mục tiêu giảm tỷ lệ đòn bẩy xuống dưới 50% trong 3 năm, do bộ phận tài chính và kiểm soát nội bộ phối hợp thực hiện.

4. Tối ưu hóa quản lý tiền mặt: Duy trì mức tiền mặt hợp lý để đảm bảo thanh khoản và khả năng chi trả cổ tức, đồng thời tránh giữ tiền mặt quá nhiều gây lãng phí nguồn lực. Đề xuất xây dựng quy trình quản lý tiền mặt trong 6 tháng, do phòng tài chính và kế toán triển khai.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý doanh nghiệp ngành sản xuất: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách cổ tức, từ đó xây dựng chiến lược tài chính phù hợp nhằm cân bằng giữa lợi ích cổ đông và nhu cầu tái đầu tư.

2. Nhà đầu tư cá nhân và tổ chức: Cung cấp thông tin tham khảo về các chỉ số tài chính quan trọng ảnh hưởng đến khả năng chi trả cổ tức, hỗ trợ quyết định đầu tư hiệu quả trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý thị trường: Nghiên cứu giúp đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp niêm yết nâng cao minh bạch và hiệu quả trong việc chi trả cổ tức.

4. Giảng viên và sinh viên ngành Tài chính – Ngân hàng: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho việc nghiên cứu chuyên sâu về chính sách cổ tức, phương pháp phân tích dữ liệu bảng và ứng dụng các mô hình kinh tế lượng trong thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

1. Chính sách cổ tức tiền mặt là gì?
   Chính sách cổ tức tiền mặt là quyết định của doanh nghiệp về việc phân phối lợi nhuận cho cổ đông dưới dạng tiền mặt, ảnh hưởng đến dòng tiền và giá trị cổ phiếu. Ví dụ, công ty chi trả 30% lợi nhuận sau thuế dưới dạng cổ tức tiền mặt.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến chính sách cổ tức?
   Quy mô doanh nghiệp và khả năng sinh lời (ROE) được xác định là hai yếu tố có ảnh hưởng tích cực và mạnh mẽ nhất, theo kết quả nghiên cứu với mức ý nghĩa thống kê cao.

3. Tại sao cơ hội tăng trưởng lại ảnh hưởng tiêu cực đến cổ tức?
   Doanh nghiệp có nhiều cơ hội tăng trưởng thường giữ lại lợi nhuận để tái đầu tư, giảm chi trả cổ tức nhằm tối đa hóa giá trị dài hạn, phù hợp với lý thuyết vòng đời doanh nghiệp.

4. Mức độ tiền mặt ảnh hưởng thế nào đến chính sách cổ tức?
   Mức độ tiền mặt cao giúp doanh nghiệp linh hoạt chi trả cổ tức và tạo tín hiệu tích cực cho nhà đầu tư về khả năng thanh khoản, tuy nhiên cần cân đối để tránh lãng phí nguồn lực.

5. Làm thế nào để doanh nghiệp cải thiện chính sách cổ tức?
   Doanh nghiệp cần nâng cao hiệu quả hoạt động, kiểm soát đòn bẩy tài chính hợp lý, quản lý dòng tiền hiệu quả và xây dựng chính sách cổ tức phù hợp với quy mô và giai đoạn phát triển.

Kết luận

• Luận văn đã xác định các yếu tố chính ảnh hưởng đến chính sách chi trả cổ tức tiền mặt của các công ty sản xuất niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2013-2022.
• Quy mô doanh nghiệp, khả năng sinh lời và cơ hội tăng trưởng là những nhân tố có ảnh hưởng đáng kể và có ý nghĩa thống kê.
• Đòn bẩy tài chính và mức độ tiền mặt có tác động trái chiều, phản ánh sự đa dạng trong chiến lược tài chính doanh nghiệp.
• Mô hình FGLS được áp dụng hiệu quả để xử lý các vấn đề về phương sai thay đổi và tự tương quan trong dữ liệu bảng.
• Các đề xuất chính sách nhằm nâng cao hiệu quả chi trả cổ tức và hỗ trợ nhà quản lý trong việc ra quyết định tài chính được xây dựng dựa trên kết quả nghiên cứu.

Hành động tiếp theo: Các doanh nghiệp nên áp dụng các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới để tối ưu hóa chính sách cổ tức, đồng thời các nhà nghiên cứu có thể mở rộng nghiên cứu sang các ngành khác hoặc sử dụng dữ liệu cập nhật hơn để kiểm chứng kết quả.