Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Cấu Trúc Vốn Của Các Doanh Nghiệp Chăm Sóc Sức Khỏe Được Niêm Yết Tại Việt Nam

Cấu trúc vốn tối ưu giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí vốn, tăng khả năng sinh lời và nâng cao giá trị doanh nghiệp. Điều này đặc biệt quan trọng trong ngành chăm sóc sức khỏe, nơi đòi hỏi nguồn vốn lớn cho đầu tư vào công nghệ, cơ sở vật chất và nghiên cứu phát triển. Một cấu trúc vốn hiệu quả cũng giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong việc đối phó với các biến động của thị trường và các yếu tố kinh tế vĩ mô. Theo Rehan & Abdul Hadi (2019) và Ghasemi & Razak (2016) thì cấu trúc vốn là sự kết hợp của nhiều loại quỹ bao gồm thu nhập giữ lại của chính công ty, nợ nƣớc ngoài và vốn chủ sở hữu của cổ đông.

Ngành chăm sóc sức khỏe có những đặc thù riêng biệt ảnh hưởng đến quyết định cấu trúc vốn. Các yếu tố như quy định pháp lý chặt chẽ, vòng đời sản phẩm dài, chi phí nghiên cứu và phát triển cao, và sự nhạy cảm với các yếu tố kinh tế xã hội đòi hỏi các doanh nghiệp phải có một chiến lược tài chính cẩn trọng và linh hoạt. Việc hiểu rõ những đặc thù này là rất quan trọng để xây dựng một cấu trúc vốn phù hợp và bền vững.

Quyết định cấu trúc vốn có thể mang lại cả cơ hội và rủi ro cho doanh nghiệp. Sử dụng nợ có thể giúp tăng lợi nhuận, nhưng cũng làm tăng rủi ro tài chính và chi phí phá sản. Ngược lại, sử dụng vốn chủ sở hữu có thể giảm rủi ro, nhưng cũng làm giảm lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. Việc cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận là một yếu tố quan trọng trong quyết định cấu trúc vốn.

Các yếu tố bên ngoài như chính sách thuế, quy định của chính phủ, và tình hình kinh tế vĩ mô có thể ảnh hưởng đáng kể đến quyết định cấu trúc vốn của doanh nghiệp. Ví dụ, chính sách thuế ưu đãi cho nợ có thể khuyến khích doanh nghiệp sử dụng nhiều nợ hơn. Tình hình kinh tế suy thoái có thể làm tăng rủi ro tín dụng và làm cho việc huy động vốn trở nên khó khăn hơn.

Các lý thuyết về cấu trúc vốn như lý thuyết Modigliani-Miller, lý thuyết đánh đổi (trade-off theory), và lý thuyết trật tự phân hạng (pecking order theory) đưa ra các quan điểm khác nhau về cách doanh nghiệp nên quyết định cấu trúc vốn của mình. Sự mâu thuẫn giữa các lý thuyết này cho thấy sự phức tạp của vấn đề và sự cần thiết phải có một cách tiếp cận linh hoạt và phù hợp với từng doanh nghiệp.

Để đo lường mức độ ảnh hưởng của ROA đến cấu trúc vốn, nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy đa biến với ROA là biến độc lập và tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu là biến phụ thuộc. Các biến kiểm soát khác như quy mô doanh nghiệp, tốc độ tăng trưởng, và rủi ro kinh doanh cũng được đưa vào mô hình để đảm bảo tính chính xác và đáng tin cậy của kết quả.

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng (panel data) của các doanh nghiệp chăm sóc sức khỏe niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2012-2022. Dữ liệu này cho phép phân tích sự thay đổi của cấu trúc vốn và ROA theo thời gian và giữa các doanh nghiệp khác nhau, từ đó đưa ra những kết luận có giá trị về mối quan hệ giữa hai yếu tố này. (LÊ HOÀNG HỒNG NGỌC, 2023) đã sử dụng mô hình hồi quy dữ liệu bảng với mẫu gồm 20 DN ngành chăm sóc sức khỏe.

Doanh nghiệp có quy mô lớn thường có uy tín và lịch sử tín dụng tốt hơn, do đó dễ dàng tiếp cận nguồn vốn vay từ ngân hàng và các tổ chức tài chính khác. Họ cũng có thể phát hành trái phiếu và cổ phiếu để huy động vốn từ thị trường chứng khoán. Ngược lại, doanh nghiệp nhỏ thường gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn và phải chấp nhận lãi suất cao hơn.

Doanh nghiệp lớn thường có thể sử dụng nhiều nợ hơn trong cấu trúc vốn của mình, vì họ có khả năng trả nợ tốt hơn và có nhiều tài sản để thế chấp. Doanh nghiệp nhỏ có thể ưu tiên sử dụng vốn chủ sở hữu, vì họ có ít tài sản để thế chấp và có thể gặp khó khăn trong việc trả nợ. Tuy nhiên, quyết định cuối cùng phải dựa trên đánh giá toàn diện về tình hình tài chính và triển vọng kinh doanh của từng doanh nghiệp.

Trong một số trường hợp, các doanh nghiệp ngành chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, có thể cần cân nhắc chiến lược "Thu hẹp để mở rộng". Điều này có nghĩa là tập trung vào một số lĩnh vực chuyên môn, cắt giảm chi phí không cần thiết, và tăng cường hiệu quả hoạt động trước khi mở rộng quy mô. Chiến lược này có thể giúp doanh nghiệp cải thiện tình hình tài chính và tăng khả năng cạnh tranh.

Để cải thiện ROA và tăng khả năng tự tài trợ, các doanh nghiệp cần tập trung vào việc nâng cao hiệu quả hoạt động và kiểm soát chi phí. Điều này có thể đạt được thông qua việc cải tiến quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng dịch vụ, và giảm thiểu lãng phí.

Tăng trưởng nhanh có thể đòi hỏi doanh nghiệp phải sử dụng nhiều nợ hơn, nhưng cũng làm tăng rủi ro tài chính. Do đó, doanh nghiệp cần duy trì cân bằng giữa tăng trưởng và ổn định tài chính, và chỉ sử dụng nợ khi thực sự cần thiết và có khả năng trả nợ.

Để tạo lòng tin cho các nhà đầu tư và các tổ chức tài chính, doanh nghiệp cần xây dựng một hệ thống báo cáo tài chính minh bạch và tuân thủ các chuẩn mực kế toán. Họ cũng cần có một hệ thống quản trị rủi ro hiệu quả để đối phó với các biến động của thị trường và các yếu tố kinh tế vĩ mô.

Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm phạm vi nghiên cứu hẹp (chỉ tập trung vào các doanh nghiệp niêm yết) và việc sử dụng dữ liệu thứ cấp. Trong tương lai, nghiên cứu có thể được mở rộng để bao gồm các doanh nghiệp chưa niêm yết và sử dụng dữ liệu sơ cấp (ví dụ: khảo sát) để thu thập thông tin chi tiết hơn.

Nghiên cứu này có ý nghĩa thực tiễn lớn trong bối cảnh thị trường chăm sóc sức khỏe Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. Kết quả nghiên cứu có thể giúp các nhà quản lý tài chính và các nhà đầu tư đưa ra những quyết định sáng suốt về cấu trúc vốn và đầu tư vào các doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng cao.