Các loại hình truyện ngắn hiện đại Việt Nam (1930-1945)

LỜI CAM ĐOAN

1. CHƯƠNG 1: ĐẶC TRƯNG VÀ VẤN ĐỀ LOẠI HÌNH HÓA TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI

1.1. Đặc trƣng của truyện ngắn hiện đại

1.2. VẤN ĐỀ LOẠI HÌNH HÓA TRUYỆN NGẮN HIỆN ĐẠI

1.2.1. Phƣơng pháp loại hình trong nghiên cứu văn học

1.2.2. Loại hình hóa truyện ngắn theo cấu trúc chức năng

1.2.3. Các bình diện và cấp độ nghiên cứu truyện ngắn

2. CHƯƠNG 2: LOẠI HÌNH “TRUYỆN NGẮN - KỊCH HÓA”

2.1. Cốt truyện trong “truyện ngắn - kịch hóa”

2.1.1. Chức năng thể hiện trạng thái nhân thể của cốt truyện

2.1.2. “Sự kiện hành động” giàu kịch tính là chất liệu cơ bản của cốt truyện

2.1.3. Nguyên tắc tạo gút tỉ mỉ và mở gút bất ngờ trong xây dựng cốt truyện

2.2. Nhân vật trong “truyện ngắn - kịch hóa”

2.2.1. Nhân vật loại hình trong “truyện ngắn - kịch hóa”

2.2.2. Chi tiết mô tả ngoại hình và hành động là chất liệu cơ bản trong xây dựng nhân vật

2.2.3. Đối lập trong hành động là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng nhân vật

2.3. Trần thuật trong “truyện ngắn - kịch hóa”

2.3.1. Trào phúng - chức năng nghệ thuật cơ bản của trần thuật

2.3.2. Lời văn mô tả ngoại hình và hành động nhân vật là thành phần cơ bản của trần thuật

2.3.3. Nguyên tắc tƣơng phản và tăng cấp trong trần thuật

3. CHƯƠNG 3: LOẠI HÌNH “TRUYỆN NGẮN - TRỮ TÌNH HÓA”

3.1. Cốt truyện trong “truyện ngắn - trữ tình hóa”

3.1.1. Chức năng bộc lộ trạng thái tâm tƣởng của cốt truyện

3.1.2. “Sự kiện nội tâm” - chất liệu cơ bản của cốt truyện

3.1.3. Nguyên tắc “chuyển hóa và lặp lại” trong tổ chức cốt truyện

3.2. Nhân vật trong “truyện ngắn - trữ tình hóa”

3.2.1. Nhân vật tƣ tƣởng và nhân vật loại hình

3.2.2. Chi tiết nội tâm - chất liệu chủ yếu trong xây dựng nhân vật

3.2.3. Xung đột nội tâm – cơ sở cho cấu trúc nhân vật

3.3. Trần thuật trong “truyện ngắn - trữ tình hóa”

3.3.1. Chức năng gợi cảm của trần thuật

3.3.2. Lời văn mô tả - thành phần cơ bản của trần thuật

3.3.3. Nguyên tắc “trùng điệp” trong trần thuật

4. CHƯƠNG 4: LOẠI HÌNH “TRUYỆN NGẮN - TIỂU THUYẾT HÓA”

4.1. Cốt truyện trong “truyện ngắn - tiểu thuyết hóa”

4.1.1. Chức năng phân tích và lý giải đời sống của cốt truyện

4.1.2. Cái hàng ngày là chất liệu cơ bản trong xây dựng cốt truyện

4.1.3. Nguyên tắc “mơ hồ hóa” trong xây dựng cốt truyện

4.2. Nhân vật trong “truyện ngắn - tiểu thuyết hóa”

4.2.1. Nhân vật loại hình và nhân vật tính cách

4.2.2. Sự phong phú, đa dạng của hệ thống chi tiết mô tả nhân vật

4.2.3. Nguyên tắc kết hợp các mặt đối lập trong xây dựng nhân vật

4.3. Trần thuật trong “truyện ngắn - tiểu thuyết hóa”

4.3.1. Chức năng phân tích, triết luận về đời sống của trần thuật

4.3.2. Sự đa dạng của lời trần thuật, điểm nhìn và giọng điệu trần thuật

4.3.3. Nguyên tắc “đối thoại” trong trần thuật

DANH MỤC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Đặc trưng và vấn đề loại hình hóa truyện ngắn hiện đại

Truyện ngắn hiện đại Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn 1930-1945, thể hiện những đặc trưng nổi bật của thể loại văn học này. Truyện ngắn Việt Nam không chỉ là tác phẩm tự sự cỡ nhỏ mà còn mang tính hiện đại, phản ánh sâu sắc tâm tư, tình cảm và những biến động xã hội của thời kỳ này. Đặc trưng của truyện ngắn hiện đại nằm ở khả năng cô đọng nội dung, thể hiện những vấn đề phức tạp trong cuộc sống qua những chi tiết nhỏ. Việc nghiên cứu loại hình hóa truyện ngắn giúp xác định rõ hơn những đặc điểm này, từ cấu trúc đến chức năng của tác phẩm. Các tác phẩm của nhà văn Việt Nam như Nguyễn Công Hoan, Thạch Lam, và Nam Cao đã thể hiện rõ nét những đặc trưng này, đồng thời cũng phản ánh sự phát triển của văn học Việt Nam trong bối cảnh lịch sử cụ thể.

1.1. Đặc trưng của truyện ngắn hiện đại

Truyện ngắn hiện đại Việt Nam mang trong mình những đặc trưng riêng biệt, phản ánh sự chuyển mình của văn học Việt Nam trong thế kỷ 20. Nội dung truyện ngắn thường tập trung vào những khoảnh khắc, tình huống cụ thể, thể hiện tâm tư, tình cảm của nhân vật một cách sâu sắc. Các tác phẩm này không chỉ đơn thuần là những câu chuyện ngắn mà còn là những tác phẩm nghệ thuật có giá trị, thể hiện sự nhạy bén trong việc nắm bắt tâm lý con người. Phong trào văn học trong giai đoạn này đã tạo ra những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học Việt Nam. Đặc biệt, truyền thống văn học kết hợp với những yếu tố hiện đại đã tạo nên một diện mạo mới cho truyện ngắn Việt Nam.

1.2. Vấn đề loại hình hóa truyện ngắn hiện đại

Việc loại hình hóa truyện ngắn hiện đại là một vấn đề quan trọng trong nghiên cứu văn học. Các phương pháp loại hình trong nghiên cứu văn học giúp phân tích và đánh giá các tác phẩm một cách có hệ thống. Cấu trúc chức năng của truyện ngắn được xem xét từ nhiều bình diện khác nhau, từ cốt truyện đến nhân vật, từ ngôn ngữ đến hình thức thể hiện. Các tác phẩm của nhà văn Việt Nam trong giai đoạn 1930-1945 đã thể hiện rõ sự đa dạng trong loại hình, từ truyện ngắn - kịch hóa đến truyện ngắn - trữ tình hóa. Điều này không chỉ giúp làm rõ đặc trưng của thể loại mà còn phản ánh sự phát triển của văn học hiện đại trong bối cảnh lịch sử cụ thể.

II. Loại hình truyện ngắn kịch hóa

Loại hình “truyện ngắn - kịch hóa” là một trong những hình thức tiêu biểu của truyện ngắn hiện đại Việt Nam. Cốt truyện trong loại hình này thường được xây dựng với những sự kiện hành động giàu kịch tính, tạo nên sự hấp dẫn cho người đọc. Nhân vật trong các tác phẩm này thường được khắc họa rõ nét, với những đặc điểm nổi bật, thể hiện sự đối lập trong hành động. Trần thuật trong loại hình này cũng mang tính chất nghệ thuật cao, với những nguyên tắc tương phản và tăng cấp, tạo nên sự phong phú trong cách thể hiện. Các tác phẩm tiêu biểu như của Nguyễn Công Hoan đã thể hiện rõ nét những đặc trưng này, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học Việt Nam.

2.1. Cốt truyện trong truyện ngắn kịch hóa

Cốt truyện trong “truyện ngắn - kịch hóa” thường được xây dựng với những sự kiện hành động phong phú, tạo nên sự kịch tính và hấp dẫn cho người đọc. Nguyên tắc tạo gút tỉ mỉ và mở gút bất ngờ trong xây dựng cốt truyện là một trong những yếu tố quan trọng giúp tác phẩm thu hút sự chú ý. Chức năng thể hiện trạng thái nhân thể của cốt truyện cũng được thể hiện rõ, giúp người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về tâm tư, tình cảm của nhân vật. Các tác phẩm của nhà văn Việt Nam trong giai đoạn này đã thể hiện rõ nét những đặc trưng này, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học hiện đại.

2.2. Nhân vật trong truyện ngắn kịch hóa

Nhân vật trong “truyện ngắn - kịch hóa” thường được khắc họa với những đặc điểm nổi bật, thể hiện sự đối lập trong hành động. Chi tiết mô tả ngoại hình và hành động là chất liệu cơ bản trong xây dựng nhân vật, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận được tính cách của họ. Nguyên tắc đối lập trong hành động cũng là một yếu tố quan trọng, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong cách thể hiện nhân vật. Các tác phẩm tiêu biểu như của Thạch Lam đã thể hiện rõ nét những đặc trưng này, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học Việt Nam.

Nghiên cứu các loại hình cơ bản của truyện ngắn hiện đại Việt Nam giai đoạn 1930-1945