Văn học Đàng Trong thế kỷ XVII-XVIII: Diễn biến và ảnh hưởng đến văn học dân tộc

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

0.1. Lý do chọn đề tài

0.2. Mục đích nghiên cứu

0.3. Hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứu

0.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

0.5. Đóng góp của luận án

0.6. Cấu trúc luận án

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

1.1. Một số thuật ngữ cơ bản

1.1.1. Đàng Trong – danh xưng miền đất mới

1.1.2. Văn học Đàng Trong

1.1.3. Tổng quan tình hình nghiên cứu

1.1.3.1. Văn học Đàng Trong và các công trình nghiên cứu văn học sử

1.1.3.2. Văn học Đàng Trong như một đối tượng khảo sát chuyên biệt

2. CHƯƠNG 2: VĂN HÓA – XÃ HỘI ĐÀNG TRONG THẾ KỶ XVII - XVIII

2.1. Nho học vùng đất mới và những dấu tích văn chương

2.2. Mô hình Nho giáo không thuần nhất: điều kiện để văn chương phát triển theo xu thế tự nhiên

2.3. Học phong không chuộng từ chương cử nghiệp: điều kiện để văn học Nôm phát triển

2.4. Sự đặc biệt trong thành phần cư dân: ưu thế vượt trội cho việc phát triển các loại hình văn học diễn đạt bằng hình thức dân gian

2.5. Xã hội thị dân: tiền đề cho sức trẻ của văn học Đàng Trong

3. CHƯƠNG 3: VĂN HỌC ĐÀNG TRONG XÉT TRONG MỐI TƯƠNG QUAN VỚI VĂN HỌC ĐÀNG NGOÀI THẾ KỶ XVII – XVIII

3.1. Lược thảo tiến trình văn học Đàng Trong

3.2. Từ đầu thế kỷ XVII đến năm 1672

3.3. Tương quan với văn học Đàng Ngoài: nhìn từ phương diện đội ngũ tác giả

3.3.1. Nhà nho gốc Việt

3.3.2. Nhà nho gốc Minh hương

3.4. Tương quan với văn học Đàng Ngoài: nhìn từ phương diện nội dung phản ánh

3.4.1. Đề vịnh thiên nhiên

3.4.2. Tố cáo hiện thực

3.5. Tương quan với văn học Đàng Ngoài: nhìn từ phương diện thể loại

3.5.1. Sự phát triển song hành những thể loại truyền thống ở cả hai Đàng (thơ, phú, văn tế, tiểu thuyết chương hồi, truyện Nôm)

3.5.2. Lối đi riêng của văn học Đàng Trong với những thể loại đặc thù phương Nam (vãn, vè, tuồng)

3.6. Tương quan với văn học Đàng Ngoài: nhìn từ phương diện ngôn ngữ

4. CHƯƠNG 4: VAI TRÒ CỦA VĂN HỌC ĐÀNG TRONG ĐỐI VỚI VĂN HỌC DÂN TỘC

4.1. Hoàn chỉnh bản đồ văn học Việt

4.2. Đào Duy Từ và sự hình thành trung tâm văn học Thuận - Quảng

4.3. Mạc Thiên Tích, Chiêu Anh các và trung tâm văn học Hà Tiên

4.4. Gia Định tam gia và trung tâm văn học Gia Định

4.5. Sáng tạo hình tượng văn học mới (người hào kiệt, người anh hùng thời loạn)

4.6. Khởi đầu hai thể loại tự sự trường thiên (tiểu thuyết chương hồi và truyện Nôm bác học)

KẾT LUẬN

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ

LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Văn học Đàng Trong thế kỷ XVII

Văn học Đàng Trong trong thế kỷ XVII đã đánh dấu sự hình thành và phát triển của một nền văn học độc lập, phản ánh những biến động xã hội và văn hóa của thời kỳ này. Các tác phẩm văn học không chỉ mang tính giải trí mà còn chứa đựng những giá trị tư tưởng sâu sắc. Nhiều nhà văn tiêu biểu như Đào Duy Từ, Mạc Thiên Tích đã để lại dấu ấn quan trọng trong việc xây dựng hình ảnh người anh hùng, người hào kiệt trong bối cảnh lịch sử đầy biến động. Văn học Đàng Trong đã thể hiện sự giao thoa giữa các yếu tố văn hóa truyền thống và những ảnh hưởng mới từ phương Tây, tạo nên một diện mạo văn học đa dạng và phong phú. Đặc biệt, sự phát triển của thể loại thơ, phú, và tiểu thuyết đã mở ra những hướng đi mới cho văn học dân tộc. Những tác phẩm này không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn thể hiện tâm tư, tình cảm của con người trong thời kỳ khó khăn.

1.1. Diễn biến văn học

Diễn biến văn học Đàng Trong trong thế kỷ XVII cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của các thể loại văn học, đặc biệt là thơ và tiểu thuyết. Các tác phẩm văn học không chỉ đơn thuần là sản phẩm nghệ thuật mà còn là những tài liệu lịch sử quý giá, phản ánh đời sống xã hội, tâm tư của con người. Sự xuất hiện của các nhà văn như Đào Duy Từ đã góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học Đàng Trong. Những tác phẩm của ông không chỉ mang tính nghệ thuật cao mà còn chứa đựng những triết lý sống sâu sắc, thể hiện tinh thần yêu nước và khát vọng tự do của con người Việt Nam trong bối cảnh lịch sử đầy biến động.

II. Văn học Đàng Trong thế kỷ XVIII

Văn học Đàng Trong thế kỷ XVIII tiếp tục phát triển mạnh mẽ, với sự xuất hiện của nhiều tác phẩm nổi bật. Thời kỳ này chứng kiến sự giao thoa giữa văn hóa truyền thống và những ảnh hưởng từ phương Tây, tạo nên một nền văn học đa dạng và phong phú. Các tác phẩm không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn thể hiện những giá trị nhân văn sâu sắc. Những nhà văn như Nguyễn Đình Chiểu đã đóng góp không nhỏ vào việc xây dựng hình ảnh người anh hùng, người dân trong bối cảnh xã hội đầy biến động. Văn học Đàng Trong đã khẳng định được vị trí của mình trong nền văn học dân tộc, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn học Việt Nam.

2.1. Ảnh hưởng văn học

Ảnh hưởng của văn học Đàng Trong đến văn học dân tộc là rất lớn. Các tác phẩm văn học không chỉ phản ánh hiện thực xã hội mà còn góp phần định hình tư tưởng, phong cách sáng tác của nhiều thế hệ nhà văn sau này. Sự phát triển của các thể loại văn học như tiểu thuyết, thơ ca đã mở ra những hướng đi mới cho văn học dân tộc. Những giá trị văn hóa, tư tưởng được thể hiện trong các tác phẩm văn học Đàng Trong đã góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam, tạo nên sự đa dạng và phong phú trong bức tranh văn học dân tộc.

Luận án tiến sĩ về văn học Đàng Trong thế kỷ XVII-XVIII và sự phát triển của văn học dân tộc