I. Cơ sở lý luận về chất lượng nguồn nhân lực ngành Hải quan
Chất lượng nguồn nhân lực (NNL) là yếu tố quyết định đến hiệu quả hoạt động của ngành Hải quan. NNL được định nghĩa là tổng hợp kiến thức, kỹ năng, và năng lực của con người trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý và kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu. Đặc điểm của NNL ngành Hải quan bao gồm sự am hiểu sâu sắc về pháp luật, khả năng ứng dụng công nghệ, và thể lực tốt để thực hiện nhiệm vụ trong môi trường làm việc khắc nghiệt. Theo Đỗ Văn Phức, "Chất lượng NNL là yếu tố tổng hợp bao gồm những nét đặc trưng về trạng thái, thể lực, trí lực, kỹ năng, phong cách đạo đức, lối sống tinh thần của nguồn nhân lực". Điều này cho thấy rằng, việc nâng cao chất lượng NNL không chỉ dừng lại ở việc đào tạo chuyên môn mà còn cần chú trọng đến các yếu tố khác như đạo đức và tinh thần làm việc.
1.1 Khái niệm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Nâng cao chất lượng NNL trong ngành Hải quan là quá trình phát triển tiềm năng của người lao động (NLĐ) thông qua đào tạo, bồi dưỡng và tạo điều kiện làm việc thuận lợi. Điều này bao gồm việc xây dựng môi trường làm việc văn minh, khuyến khích NLĐ phát huy khả năng của bản thân. Theo quan điểm của nhiều chuyên gia, "Nâng cao chất lượng NNL trong ngành Hải quan chính là nâng cao mức độ đáp ứng của NLĐ với yêu cầu cụ thể của công việc". Việc này không chỉ giúp cải thiện hiệu suất làm việc mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành Hải quan.
II. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại Cục Kiểm định Hải quan giai đoạn 2017 2021
Trong giai đoạn 2017-2021, Cục Kiểm định Hải quan đã có những bước tiến đáng kể trong việc nâng cao chất lượng NNL. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hạn chế như năng lực công chức không đồng đều, trình độ nghiệp vụ chưa chuyên sâu, và khả năng sử dụng ngoại ngữ còn yếu. Các số liệu cho thấy rằng, tỷ lệ công chức có trình độ chuyên môn cao chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số công chức của Cục. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả công việc và khả năng ứng phó với các thách thức trong công tác kiểm định hàng hóa. Đánh giá chung cho thấy, mặc dù có những kết quả tích cực, nhưng Cục vẫn cần phải cải thiện hơn nữa để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành Hải quan.
2.1 Đánh giá chung về thực trạng chất lượng nguồn nhân lực
Đánh giá thực trạng chất lượng NNL tại Cục Kiểm định Hải quan cho thấy, mặc dù đã có những nỗ lực trong công tác tuyển dụng và đào tạo, nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết. Nhiều công chức chưa đáp ứng được yêu cầu công việc, đặc biệt là trong việc áp dụng công nghệ mới và xử lý các tình huống phức tạp. Các chính sách đãi ngộ cũng chưa thực sự hấp dẫn, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao. Việc cải thiện chất lượng NNL không chỉ là trách nhiệm của Cục mà còn cần sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý cấp trên.
III. Một số biện pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại Cục Kiểm định Hải quan
Để nâng cao chất lượng NNL tại Cục Kiểm định Hải quan, cần thực hiện một số biện pháp cụ thể. Đầu tiên, cần tiếp tục đổi mới công tác tuyển dụng, đảm bảo quy trình tuyển chọn công khai, minh bạch và công bằng. Thứ hai, việc đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ công chức là rất cần thiết, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển. Thứ ba, hoàn thiện chế độ đãi ngộ để thu hút và giữ chân nhân tài. Cuối cùng, cần tăng cường thể chất và tinh thần cho đội ngũ viên chức, tạo động lực làm việc và nâng cao trách nhiệm với công việc.
3.1 Đề xuất một số biện pháp cụ thể
Các biện pháp cụ thể để nâng cao chất lượng NNL bao gồm: đổi mới công tác tuyển dụng, đào tạo chuyên sâu cho cán bộ công chức, hoàn thiện chế độ đãi ngộ, và tăng cường thể chất cho nhân viên. Việc thực hiện các biện pháp này sẽ giúp Cục Kiểm định Hải quan không chỉ nâng cao chất lượng NNL mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành Hải quan trong thời kỳ hội nhập quốc tế.
