I. Tổng Quan Về Biện Pháp Chỉ Đạo Tổ Trưởng Chuyên Môn THPT
Hoạt động quản lý bắt nguồn từ sự phân công và hợp tác lao động. Sự phân công này hướng đến hiệu quả và năng suất cao hơn, đòi hỏi sự chỉ huy, phối hợp, điều hành, kiểm tra và chỉnh lý. Cần có người quản lý và chỉ đạo để phối hợp nỗ lực của các thành viên trong nhóm, cộng đồng, tổ chức để đạt mục tiêu. C. Mác đã từng nói: "Tất cả mọi lao động trực tiếp và tiến hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung...". Khoa học quản lý giáo dục ở Việt Nam đang hoàn thiện để trở thành một khoa học chuyên ngành. Nhiều công trình nghiên cứu đáng chú ý đã được thực hiện, ví dụ như các nghiên cứu của Đặng Quốc Bảo, Trần Kiểm, Nguyễn Ngọc Quang, Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Các nghiên cứu này tập trung vào các khía cạnh khác nhau của quản lý giáo dục, từ các khái niệm cơ bản đến các cơ sở khoa học.
1.1. Lịch Sử Nghiên Cứu Về Quản Lý Tổ Chuyên Môn THPT
Nghiên cứu công tác quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở THPT nói riêng là một trong những nội dung quan trọng và cần thiết để nâng cao hiệu quả quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông. Thực chất công tác quản lý trường học của Hiệu trưởng chủ yếu là quản lý hoạt động chuyên môn với mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh. Trong nhà trường phổ thông, đội ngũ giáo viên lại được sắp xếp theo từng tổ chuyên môn nên việc quản lý hoạt động của đội ngũ giáo viên đối với người Hiệu trưởng chính là quản lý hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường thông qua đội ngũ TTCM.
1.2. Vai Trò Của Tổ Trưởng Chuyên Môn Trong Trường THPT
Hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THPT có vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục của nhà trường. Tổ chuyên môn là đầu mối quản lý mà Hiệu trưởng nhất thiết phải tập trung dựa vào đó để quản lý nhà trường nhất là hoạt động giáo dục, dạy học và hoạt động sư phạm của giáo viên. Tổ trưởng chuyên môn (TTCM) là người trực tiếp điều hành các hoạt động của tổ chuyên môn, chịu sự quản lý chỉ đạo và chịu trách nhiệm về các hoạt động của tổ trước Hiệu trưởng. Vai trò quản lý của TTCM góp phần không ít vào việc nâng cao chất lượng giáo dục.
II. Thách Thức Trong Chỉ Đạo Tổ Trưởng Chuyên Môn Hiện Nay
Quản lý chuyên môn để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường thì đã có rất nhiều công trình, nhiều đề tài nghiên cứu. Riêng ở trường Đại Giáo dục- Đại học Quốc gia Hà Nội đã có nhiều nghiên cứu quản lý chuyên môn ở nhiều khía cạnh khác nhau như quản lý hoạt động dạy học, quản lý công tác bồi dưỡng chuyên môn,… phân bố ở tất cả các bậc học từ Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở đến các Trung tâm Giáo dục thường xuyên cũng như các trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp. Thế nhưng cho đến nay các đề tài nghiên cứu về công tác quản lý, chỉ đạo TTCM của Hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT chưa được nghiên cứu nhiều và chưa có đề tài nào đề cập đến vấn đề này một cách cụ thể như vậy.
2.1. Thiếu Nghiên Cứu Chuyên Sâu Về Quản Lý Tổ Chuyên Môn
Các đề tài nghiên cứu về công tác quản lý, chỉ đạo TTCM của Hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT chưa được nghiên cứu nhiều và chưa có đề tài nào đề cập đến vấn đề này một cách cụ thể. Điều này gây khó khăn cho việc áp dụng các phương pháp quản lý hiệu quả và phù hợp với thực tế.
2.2. Đòi Hỏi Nâng Cao Chất Lượng Giáo Dục Trong Giai Đoạn Mới
Công tác quản lý, chỉ đạo của Hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn ở Trường THPT Lý Thường Kiệt, Long Biên, Hà Nội là vấn đề cấp thiết, cần được nghiên cứu nghiêm túc nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo trong giai đoạn hiện nay. Việc này đòi hỏi các biện pháp quản lý phải được đổi mới và cập nhật liên tục.
2.3. Thực Trạng Về Hoạt Động Của Tổ Chuyên Môn
Hoạt động tổ chuyên môn có chất lượng và hiệu quả sẽ phát huy tinh thần nỗ lực sáng tạo của giáo viên và tính đoàn kết nội bộ. Để đội ngũ TTCM thực sự là hạt nhân trong hoạt động chuyên môn của trường THPT, vai trò của người Hiệu trưởng trong việc quản lý và chỉ đạo đội ngũ TTCM là hết sức quan trọng. Thông qua đội ngũ này, Hiệu trưởng có thể thu thập thông tin đầy đủ, chính xác các hoạt động có liên quan đến chuyên môn của nhà trường.
III. Cách Hiệu Trưởng Chỉ Đạo Tổ Trưởng Chuyên Môn Lập Kế Hoạch
Chức năng kế hoạch hoá là quá trình xác định mục tiêu, mục đích đối với các thành tựu, tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức, điều kiện cơ sở vật chất để đạt được mục tiêu, mục đích đó. Hiệu trưởng cần hướng dẫn tổ trưởng chuyên môn xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể, phù hợp với mục tiêu chung của nhà trường và đặc thù của từng bộ môn. Kế hoạch cần bao gồm các hoạt động chuyên môn, bồi dưỡng giáo viên, kiểm tra đánh giá và các hoạt động khác.
3.1. Hướng Dẫn Xây Dựng Kế Hoạch Hoạt Động Chi Tiết
Hiệu trưởng cần cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách xây dựng kế hoạch hoạt động cho tổ chuyên môn, bao gồm các bước cụ thể, các tiêu chí đánh giá và các nguồn lực hỗ trợ. Kế hoạch cần được xây dựng dựa trên phân tích thực trạng, xác định mục tiêu rõ ràng và có tính khả thi cao.
3.2. Đảm Bảo Kế Hoạch Phù Hợp Với Mục Tiêu Chung
Hiệu trưởng cần đảm bảo rằng kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn phù hợp với mục tiêu chung của nhà trường và các quy định của ngành giáo dục. Kế hoạch cần được xem xét và phê duyệt trước khi triển khai để đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả.
3.3. Phân Bổ Nguồn Lực Hợp Lý Cho Tổ Chuyên Môn
Hiệu trưởng cần phân bổ nguồn lực hợp lý cho tổ chuyên môn để thực hiện kế hoạch hoạt động, bao gồm kinh phí, trang thiết bị, tài liệu và các nguồn lực khác. Việc phân bổ nguồn lực cần dựa trên nhu cầu thực tế và đảm bảo tính công bằng, minh bạch.
IV. Phương Pháp Chỉ Đạo Thực Hiện Quy Chế Chuyên Môn Hiệu Quả
Chức năng tổ chức là quá trình hình thành nên các quan hệ giữa các thành viên, giữa các bộ phận trong một tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện thành công các kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức. Hiệu trưởng cần chỉ đạo tổ trưởng chuyên môn thực hiện nghiêm túc quy chế chuyên môn, đảm bảo nền nếp trong dạy và học. Cần kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy chế và có biện pháp xử lý kịp thời các vi phạm.
4.1. Tăng Cường Kiểm Tra Giám Sát Việc Thực Hiện Quy Chế
Hiệu trưởng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy chế chuyên môn của tổ chuyên môn và giáo viên, bao gồm kiểm tra hồ sơ, dự giờ, kiểm tra bài tập và các hoạt động khác. Việc kiểm tra cần được thực hiện thường xuyên, định kỳ và đột xuất.
4.2. Xử Lý Kịp Thời Các Vi Phạm Quy Chế Chuyên Môn
Hiệu trưởng cần có biện pháp xử lý kịp thời các vi phạm quy chế chuyên môn của giáo viên, bao gồm nhắc nhở, phê bình, khiển trách và các hình thức kỷ luật khác. Việc xử lý cần đảm bảo tính nghiêm minh, công bằng và đúng quy định.
4.3. Xây Dựng Văn Hóa Tuân Thủ Quy Chế Trong Nhà Trường
Hiệu trưởng cần xây dựng văn hóa tuân thủ quy chế chuyên môn trong nhà trường, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, kỷ luật và trách nhiệm. Cần tuyên truyền, phổ biến quy chế và nâng cao nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng của việc tuân thủ quy chế.
V. Bí Quyết Chỉ Đạo Đổi Mới Nội Dung Hình Thức Tổ Chuyên Môn
Hiệu trưởng cần khuyến khích tổ trưởng chuyên môn đổi mới nội dung và hình thức hoạt động của tổ chuyên môn, tạo sự hứng thú cho giáo viên và nâng cao hiệu quả sinh hoạt tổ. Cần tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề, trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ các phương pháp dạy học mới và ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
5.1. Khuyến Khích Sáng Tạo Trong Hoạt Động Tổ Chuyên Môn
Hiệu trưởng cần khuyến khích tổ trưởng chuyên môn và giáo viên sáng tạo trong hoạt động tổ chuyên môn, tạo ra các hoạt động mới, hấp dẫn và phù hợp với thực tế của nhà trường. Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực sáng tạo.
5.2. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Vào Hoạt Động Chuyên Môn
Hiệu trưởng cần khuyến khích tổ chuyên môn ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động chuyên môn, bao gồm sử dụng phần mềm quản lý, khai thác tài liệu trực tuyến, thiết kế bài giảng điện tử và các ứng dụng khác. Cần cung cấp trang thiết bị và hỗ trợ kỹ thuật cho giáo viên.
5.3. Tạo Môi Trường Chia Sẻ Kinh Nghiệm Giữa Giáo Viên
Hiệu trưởng cần tạo môi trường chia sẻ kinh nghiệm giữa giáo viên trong tổ chuyên môn, khuyến khích giáo viên trao đổi, học hỏi lẫn nhau về các phương pháp dạy học, kinh nghiệm quản lý lớp học và các vấn đề khác. Cần tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm.
VI. Hướng Dẫn Đánh Giá Hiệu Quả Hoạt Động Tổ Chuyên Môn THPT
Chức năng kiểm tra đánh giá có nhiệm vụ đánh giá trạng thái của hệ, xem mục tiêu dự kiến ban đầu và toàn bộ kế hoạch đã đạt tới mức độ nào, kịp thời phát hiện những sai sót trong quá trình hoạt động , tìm nguyên nhân thành công, thất bại giúp cho chủ thể quản lý rút ra những bài học kinh nghiệm. Hiệu trưởng cần xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn một cách khách quan, công bằng và minh bạch. Cần đánh giá dựa trên kết quả học tập của học sinh, chất lượng giảng dạy của giáo viên và các hoạt động chuyên môn khác.
6.1. Xây Dựng Tiêu Chí Đánh Giá Khách Quan Minh Bạch
Hiệu trưởng cần xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của tổ chuyên môn một cách khách quan, công bằng và minh bạch, dựa trên các tiêu chuẩn của ngành giáo dục và thực tế của nhà trường. Cần công khai tiêu chí đánh giá và đảm bảo tính thống nhất trong quá trình đánh giá.
6.2. Sử Dụng Kết Quả Đánh Giá Để Cải Thiện Hoạt Động
Hiệu trưởng cần sử dụng kết quả đánh giá để cải thiện hoạt động của tổ chuyên môn, đưa ra các giải pháp khắc phục những hạn chế và phát huy những điểm mạnh. Cần tạo điều kiện cho tổ chuyên môn tham gia vào quá trình đánh giá và đưa ra ý kiến phản hồi.
6.3. Khen Thưởng Kỷ Luật Công Bằng Đúng Quy Định
Hiệu trưởng cần khen thưởng, kỷ luật tổ trưởng chuyên môn và giáo viên một cách công bằng, đúng quy định, dựa trên kết quả đánh giá và các thành tích đạt được. Việc khen thưởng, kỷ luật cần có tác dụng động viên, khích lệ và tạo động lực cho giáo viên phấn đấu.
