I. Khái quát về đảo Hà Nam thị xã Quảng Yên tỉnh Quảng Ninh
Đảo Hà Nam, thuộc thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh, có vị trí địa lý quan trọng trong phát triển kinh tế ven biển. Nơi đây được hình thành từ thế kỷ XV qua quá trình quai đê lấn biển. Đảo có diện tích 125,9 km2, chiếm 40% diện tích tự nhiên của thị xã. Đặc điểm địa hình đồng bằng thấp, bốn bề là nước, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản. Đảo Hà Nam còn có nhiều di tích lịch sử, đền, chùa, tạo cơ hội cho phát triển du lịch. Đặc biệt, vị trí gần các tuyến hàng hải quốc tế giúp mở rộng giao lưu thương mại với các khu vực lân cận. Theo Nghị quyết hội nghị Trung ương 5 khóa VIII, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên
Quảng Yên nằm ở phía Đông Nam tỉnh Quảng Ninh, với nhiều sông ngòi và bãi biển. Sông Chanh chia Quảng Yên thành hai vùng: Hà Bắc và Hà Nam. Đảo Hà Nam có tọa độ 20°54′30″ Bắc và 106°49′39″ Đông, là nơi có tiềm năng phát triển kinh tế ven biển. Đặc điểm khí hậu nhiệt đới gió mùa, với mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp và ngư nghiệp. Tuy nhiên, khu vực này cũng thường xuyên phải đối mặt với bão, gây thiệt hại cho cư dân. Những điều kiện tự nhiên này đã ảnh hưởng lớn đến đời sống kinh tế và văn hóa cư dân nơi đây.
II. Đời sống kinh tế của cư dân đảo Hà Nam từ 1986 đến 2015
Từ năm 1986, khi đất nước bắt đầu đổi mới, cư dân đảo Hà Nam đã tích cực thực hiện các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước. Phát triển kinh tế trở thành trọng tâm, với sự chuyển mình từ nền kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần. Nông nghiệp, ngư nghiệp và thủ công nghiệp là những lĩnh vực chủ yếu. Đặc biệt, ngư nghiệp đã phát triển mạnh mẽ nhờ vào nguồn lợi thủy sản phong phú từ biển. Tuy nhiên, việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh thay đổi xã hội cũng gặp nhiều thách thức. Một số ý kiến cho rằng việc giữ gìn phong tục tập quán là cần thiết, trong khi những ý kiến khác lại cho rằng điều này cản trở sự phát triển. Đây là một vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng trong quá trình phát triển kinh tế.
2.1. Các lĩnh vực kinh tế chủ yếu
Kinh tế nông nghiệp tại đảo Hà Nam chủ yếu dựa vào sản xuất lúa gạo và các loại cây trồng khác. Ngư nghiệp đóng vai trò quan trọng trong đời sống cư dân, với nhiều nghề truyền thống như đánh bắt cá, nuôi trồng thủy sản. Thủ công nghiệp cũng phát triển, với các sản phẩm truyền thống được sản xuất và tiêu thụ trong và ngoài địa phương. Sự chuyển mình này không chỉ giúp cải thiện đời sống vật chất mà còn tạo ra những cơ hội mới cho việc phát triển văn hóa địa phương. Tuy nhiên, việc phát triển kinh tế cần đi đôi với bảo tồn các giá trị văn hóa, nhằm giữ gìn bản sắc dân tộc trong bối cảnh hội nhập.
III. Văn hóa của cư dân đảo Hà Nam từ 1986 đến 2015
Văn hóa cư dân đảo Hà Nam là sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại. Trong giai đoạn 1986-2015, biến đổi văn hóa diễn ra mạnh mẽ, đặc biệt là trong các phong tục tập quán và sinh hoạt văn hóa. Các lễ hội truyền thống vẫn được tổ chức, nhưng có sự thay đổi trong cách thức tổ chức và nội dung. Nhiều giá trị văn hóa cổ truyền đang bị mai một do sự ảnh hưởng của đổi mới kinh tế và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống vẫn được coi là nhiệm vụ quan trọng. Các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, và lễ hội không chỉ giúp gắn kết cộng đồng mà còn tạo ra những giá trị tinh thần cho cư dân.
3.1. Các giá trị văn hóa truyền thống
Các giá trị văn hóa truyền thống của cư dân đảo Hà Nam bao gồm các phong tục tập quán, lễ hội, và nghệ thuật dân gian. Những lễ hội như lễ hội cầu ngư, lễ hội đền, chùa vẫn được tổ chức hàng năm, thu hút đông đảo người dân tham gia. Tuy nhiên, sự thay đổi trong lối sống và tư duy của cư dân đã dẫn đến sự biến đổi trong cách thức tổ chức và nội dung của các lễ hội này. Việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống không chỉ giúp duy trì bản sắc văn hóa mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của cộng đồng. Cần có những chính sách và biện pháp cụ thể để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa này trong bối cảnh hiện đại.
