I. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động phát triển kinh tế tại các cửa khẩu Việt - Trung, đặc biệt tại tỉnh Quảng Ninh, đang trở thành một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Chính sách thương mại và pháp luật thương mại biên mậu không chỉ nâng cao đời sống cư dân vùng biên giới mà còn tăng cường quan hệ song phương giữa hai quốc gia. Việc phát triển kinh tế biên giới cần có sự hợp tác hiệu quả để tránh bị động trong quan hệ kinh tế với Trung Quốc. Khu kinh tế cửa khẩu Đông Hưng - Móng Cái là một ví dụ điển hình cho sự hợp tác này. Tuy nhiên, hiện tại, các khu kinh tế tại Quảng Ninh vẫn chưa phát huy hiệu quả tối đa do thiếu kế hoạch phát triển chiến lược và sự lúng túng trong việc xây dựng mô hình hợp tác. Do đó, nghiên cứu về chính sách và pháp luật thương mại biên mậu là rất cần thiết.
II. Tình hình nghiên cứu
Thương mại biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu. Các công trình nghiên cứu đã chỉ ra vai trò quan trọng của các cửa khẩu trong việc phát triển kinh tế hàng hóa. Tuy nhiên, chưa có nhiều nghiên cứu chuyên sâu về chính sách và pháp luật điều chỉnh hoạt động thương mại biên mậu, đặc biệt là tại tỉnh Quảng Ninh. Các nghiên cứu hiện có chủ yếu tập trung vào khía cạnh lịch sử và hiện trạng mà chưa đi sâu vào phân tích chính sách cụ thể. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có những nghiên cứu hệ thống và chuyên sâu hơn để cung cấp luận chứng khoa học cho các nhà hoạch định chính sách.
III. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu của nghiên cứu là đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động thương mại biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc tại Quảng Ninh. Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm việc phân tích cơ sở lý luận của chính sách thương mại và pháp luật thương mại, đánh giá thực trạng áp dụng tại tỉnh Quảng Ninh, và đề xuất các giải pháp phát triển. Việc nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn trong việc xây dựng các chính sách phù hợp với bối cảnh hiện tại.
IV. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là các quy định chính sách và pháp luật điều chỉnh hoạt động thương mại biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc, với trọng tâm là thực tiễn áp dụng tại tỉnh Quảng Ninh. Phạm vi nghiên cứu được giới hạn trong không gian là tỉnh Quảng Ninh và thời gian từ năm 1991 đến nay, đặc biệt chú trọng đến Hiệp định thương mại biên giới ký kết năm 2016. Việc xác định rõ đối tượng và phạm vi nghiên cứu sẽ giúp tập trung vào các vấn đề cốt lõi và thực tiễn nhất.
V. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp tiếp cận hệ thống để phân tích và đánh giá các chính sách và pháp luật liên quan đến thương mại biên mậu. Các phương pháp nghiên cứu khoa học như phân tích, thu thập và tổng hợp dữ liệu sẽ được áp dụng để đảm bảo tính chính xác và khách quan. Nghiên cứu trường hợp sẽ được thực hiện tại tỉnh Quảng Ninh để làm rõ hơn về thực trạng và hiệu quả của các chính sách hiện hành. Phương pháp này sẽ giúp cung cấp cái nhìn tổng quát và sâu sắc về vấn đề nghiên cứu.
