I. Tổng quan về quản lý chất lượng
Chương này giới thiệu tổng quan về quản lý chất lượng, bao gồm đối tượng, nhiệm vụ và nội dung nghiên cứu của môn học. Quản trị chất lượng được xem là một môn khoa học kinh tế - kỹ thuật, áp dụng trong quản lý các ngành kinh tế quốc dân. Đối tượng chính là sản phẩm, được mở rộng theo quan điểm kinh tế mềm. Nhiệm vụ của môn học là nghiên cứu chất lượng sản phẩm và các vấn đề liên quan đến quản lý, đảm bảo và cải tiến chất lượng. Nội dung nghiên cứu bao gồm các khái niệm cơ bản về chất lượng, triết lý quản trị, và các công cụ nâng cao chất lượng.
1.1. Tình trạng quản lý chất lượng tại các nước đang phát triển
Tại các nước đang phát triển, nhận thức về chất lượng sản phẩm của người tiêu dùng còn hạn chế. Việc lựa chọn hàng hóa thường dựa trên giá cả hơn là chất lượng. Các chính phủ thường áp dụng chính sách bảo hộ, hạn chế nhập khẩu, dẫn đến sự thiếu cạnh tranh và ảnh hưởng đến văn hóa chất lượng. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ phụ thuộc vào kỹ năng của một số ít người, thiếu hệ thống sản xuất tiêu chuẩn hóa. Điều này dẫn đến chất lượng sản phẩm không đáp ứng được nhu cầu thị trường.
1.2. Tình hình quản lý chất lượng tại Việt Nam
Tại Việt Nam, chất lượng sản phẩm vẫn là điểm yếu kéo dài. Trong nền kinh tế kế hoạch tập trung trước đây, chất lượng được đề cao nhưng kết quả không đáng kể. Hiện nay, với sự cạnh tranh gay gắt, các doanh nghiệp buộc phải coi trọng việc đảm bảo và nâng cao chất lượng. Từ những năm 1990, các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu áp dụng các mô hình quản lý chất lượng quốc tế như ISO 9000, TQM, GMP, HACCP. Tuy nhiên, năng suất và chất lượng sản phẩm vẫn còn yếu, đòi hỏi sự đổi mới sâu sắc trong nhận thức và hành động.
II. Một số vấn đề chung về chất lượng
Chương này tập trung vào các khái niệm và đặc điểm của chất lượng. Chất lượng được định nghĩa là mức độ đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Các khía cạnh của chất lượng bao gồm tính năng, độ tin cậy, và sự phù hợp với tiêu chuẩn. Quá trình hình thành chất lượng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như nguyên vật liệu, công nghệ, và quy trình sản xuất. Chi phí chất lượng được phân loại thành chi phí phòng ngừa, chi phí đánh giá, và chi phí lỗi. Mối quan hệ giữa chất lượng, năng suất và chi phí cũng được phân tích.
2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng
Chất lượng sản phẩm chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm nguyên vật liệu, công nghệ, quy trình sản xuất, và kỹ năng của nhân viên. Việc kiểm soát các yếu tố này là cần thiết để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Các doanh nghiệp cần áp dụng các phương pháp quản lý chất lượng hiệu quả để giảm thiểu sai sót và cải tiến liên tục.
2.2. Chi phí chất lượng
Chi phí chất lượng bao gồm chi phí phòng ngừa, chi phí đánh giá, và chi phí lỗi. Chi phí phòng ngừa và đánh giá tăng lên khi tỷ lệ lỗi giảm xuống, trong khi chi phí lỗi giảm. Việc tối ưu hóa chi phí chất lượng là mục tiêu quan trọng của các doanh nghiệp, giúp nâng cao hiệu quả kinh doanh và cạnh tranh trên thị trường.
III. Quản lý chất lượng QLCL
Chương này trình bày quá trình phát triển và các phương thức quản lý chất lượng. Quản lý chất lượng đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, từ kiểm tra chất lượng đến quản lý chất lượng toàn diện (TQM). Các nguyên tắc cơ bản của quản lý chất lượng bao gồm định hướng bởi khách hàng, sự lãnh đạo, và cải tiến liên tục. Các chức năng quản lý chất lượng như hoạch định, tổ chức, kiểm tra, và điều chỉnh cũng được đề cập.
3.1. Các nguyên tắc của quản lý chất lượng
Các nguyên tắc cơ bản của quản lý chất lượng bao gồm định hướng bởi khách hàng, sự lãnh đạo, phương pháp quá trình, tính hệ thống, cải tiến liên tục, quyết định dựa trên sự kiện, và phát triển quan hệ hợp tác. Những nguyên tắc này giúp các doanh nghiệp xây dựng hệ thống quản lý chất lượng hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của khách hàng và cải tiến liên tục.
3.2. Các chức năng quản lý chất lượng
Các chức năng quản lý chất lượng bao gồm hoạch định, tổ chức, kiểm tra, kích thích, và điều chỉnh. Hoạch định chất lượng giúp xác định mục tiêu và phương pháp đạt được chất lượng. Tổ chức chất lượng đảm bảo các nguồn lực được phân bổ hợp lý. Kiểm tra và điều chỉnh giúp phát hiện và khắc phục các sai sót, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
