Nghiên cứu ảnh hưởng của năng lực tâm lý đến kết quả học tập của sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM

• Tác giả: Đoàn Thị Thanh Hằng
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thụy
• Trường học: Đại học Ngân hàng TP.HCM
• Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
• Đề tài: Ảnh hưởng của năng lực tâm lý đến kết quả học tập sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thành phố Hồ Chí Minh

I. Tổng quan về đề tài

Nghiên cứu này tập trung vào ảnh hưởng của năng lực tâm lý đến kết quả học tập của sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM. Đề tài được thực hiện nhằm xác định các yếu tố tâm lý tác động đến thành tích học tập, từ đó đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo. Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính và định lượng, với mẫu khảo sát gồm 464 sinh viên từ năm nhất đến năm cuối. Kết quả cho thấy bốn yếu tố chính của năng lực tâm lý gồm sự tự tin, hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục đều có tác động tích cực đến kết quả học tập.

1.1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc nâng cao chất lượng đào tạo đại học là yêu cầu cấp thiết. Năng lực tâm lý được xem là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả học tập của sinh viên. Tuy nhiên, các nghiên cứu về vấn đề này tại Việt Nam còn hạn chế. Đề tài này nhằm lấp đầy khoảng trống đó, đặc biệt trong bối cảnh sinh viên ngân hàng đối mặt với nhiều áp lực học tập và cuộc sống.

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố năng lực tâm lý tác động đến kết quả học tập, đo lường mức độ ảnh hưởng và đề xuất các hàm ý quản trị để cải thiện năng lực tâm lý cho sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM.

II. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu

Chương này trình bày các khái niệm cơ bản về năng lực tâm lý, kết quả học tập và mối quan hệ giữa chúng. Các nghiên cứu trước đây được tổng hợp để xây dựng mô hình nghiên cứu. Bốn yếu tố chính của năng lực tâm lý gồm sự tự tin, hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục được xác định là có tác động tích cực đến kết quả học tập.

2.1. Khái niệm năng lực tâm lý

Năng lực tâm lý là sự kết hợp của các yếu tố tâm lý như sự tự tin, hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục. Những yếu tố này giúp cá nhân vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu trong học tập và cuộc sống.

2.2. Mối quan hệ giữa năng lực tâm lý và kết quả học tập

Các nghiên cứu quốc tế và trong nước đã chỉ ra rằng năng lực tâm lý có tác động tích cực đến kết quả học tập. Sự tự tin giúp sinh viên đối mặt với thử thách, hy vọng và lạc quan thúc đẩy động lực học tập, trong khi khả năng tự hồi phục giúp họ vượt qua thất bại.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp định tính và định lượng. Phương pháp định tính được sử dụng để xây dựng thang đo và mô hình nghiên cứu, trong khi phương pháp định lượng được áp dụng để thu thập và phân tích dữ liệu từ 464 sinh viên. Các công cụ thống kê như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy đa biến được sử dụng để kiểm định mô hình.

3.1. Thiết kế nghiên cứu

Nghiên cứu được thiết kế dựa trên các lý thuyết và mô hình từ các nghiên cứu trước. Thang đo được xây dựng và điều chỉnh thông qua thảo luận nhóm với các chuyên gia và sinh viên.

3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu

Dữ liệu được thu thập thông qua bảng khảo sát gửi đến sinh viên từ năm nhất đến năm cuối tại Đại học Ngân hàng TP.HCM. Mẫu nghiên cứu được chọn ngẫu nhiên để đảm bảo tính đại diện.

IV. Kết quả nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu cho thấy cả bốn yếu tố của năng lực tâm lý đều có tác động tích cực đến kết quả học tập. Sự tự tin có ảnh hưởng mạnh nhất, tiếp theo là hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục. Các hàm ý quản trị được đề xuất nhằm nâng cao năng lực tâm lý của sinh viên thông qua các chương trình đào tạo và hỗ trợ tâm lý.

4.1. Phân tích thang đo

Các thang đo được đánh giá thông qua hệ số Cronbach’s Alpha và phân tích nhân tố EFA. Kết quả cho thấy các thang đo đạt độ tin cậy và giá trị cao, phù hợp với mô hình nghiên cứu.

4.2. Phân tích hồi quy

Phân tích hồi quy đa biến cho thấy mức độ ảnh hưởng của các yếu tố năng lực tâm lý đến kết quả học tập. Sự tự tin có hệ số hồi quy cao nhất, tiếp theo là hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục.

V. Kết luận và đề xuất

Nghiên cứu kết luận rằng năng lực tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao kết quả học tập của sinh viên Đại học Ngân hàng TP.HCM. Các hàm ý quản trị được đề xuất bao gồm việc tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, hỗ trợ tâm lý và tạo môi trường học tập tích cực để phát triển năng lực tâm lý của sinh viên.

5.1. Hàm ý quản trị

Các biện pháp cụ thể được đề xuất như tổ chức các buổi hội thảo về kỹ năng sống, tư vấn tâm lý và xây dựng các câu lạc bộ học tập để tăng cường sự tự tin, hy vọng và lạc quan cho sinh viên.

5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo

Nghiên cứu có một số hạn chế như phạm vi nghiên cứu hẹp và mẫu khảo sát chưa đa dạng. Các nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để có kết quả toàn diện hơn.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và phát triển kinh tế - xã hội, việc nâng cao chất lượng đào tạo đại học trở thành một yêu cầu cấp thiết. Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh, với gần 45 năm phát triển, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành kinh tế tài chính - ngân hàng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên gặp khó khăn trong học tập do áp lực tâm lý, dẫn đến kết quả học tập không như mong đợi. Theo ước tính, khoảng 464 sinh viên từ năm nhất đến năm cuối đã được khảo sát để đánh giá ảnh hưởng của các yếu tố năng lực tâm lý đến kết quả học tập tại trường.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố năng lực tâm lý gồm sự tự tin, sự hy vọng, sự lạc quan và khả năng tự hồi phục, đồng thời đo lường mức độ tác động của các yếu tố này đến kết quả học tập của sinh viên. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2020 tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh. Kết quả nghiên cứu không chỉ giúp nhà trường có cơ sở để xây dựng các chính sách hỗ trợ sinh viên mà còn góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, tạo lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực giáo dục đại học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Năng lực tâm lý được định nghĩa là trạng thái phát triển tâm lý tích cực của cá nhân, bao gồm bốn yếu tố chính: sự tự tin, sự hy vọng, sự lạc quan và khả năng tự hồi phục. Theo Luthans và cộng sự (2007), năng lực tâm lý là một nguồn lực chiến lược giúp cá nhân đạt được mục tiêu và vượt qua khó khăn. Các khái niệm này được vận dụng trong lĩnh vực quản trị kinh doanh và giáo dục để đánh giá ảnh hưởng đến kết quả học tập.

Mô hình nghiên cứu đề xuất gồm bốn biến độc lập là: (1) Sự tự tin, (2) Sự hy vọng, (3) Sự lạc quan, (4) Khả năng tự hồi phục, và một biến phụ thuộc là kết quả học tập của sinh viên. Các giả thuyết nghiên cứu được xây dựng dựa trên cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu trước đây, nhằm kiểm định tác động thuận chiều của từng yếu tố năng lực tâm lý đến kết quả học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng. Nghiên cứu định tính được thực hiện thông qua thảo luận nhóm với 20 sinh viên nhằm hoàn thiện thang đo phù hợp với đối tượng khảo sát. Nghiên cứu định lượng tiến hành khảo sát 464 sinh viên từ năm nhất đến năm cuối tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh bằng bảng câu hỏi chuẩn hóa theo thang đo Likert 7 mức độ.

Dữ liệu thu thập được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0 với các kỹ thuật: thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan Pearson và hồi quy đa biến. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các khóa học và ngành học khác nhau. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 7 năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của sự tự tin đến kết quả học tập: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy sự tự tin có tác động tích cực và có ý nghĩa thống kê đến kết quả học tập với hệ số beta khoảng 0.35, mức ý nghĩa p < 0.01. Khoảng 68% sinh viên thể hiện mức độ tự tin cao trong việc phân tích và trình bày các vấn đề học tập.

2. Ảnh hưởng của sự hy vọng đến kết quả học tập: Sự hy vọng cũng có tác động thuận chiều đến kết quả học tập với hệ số beta khoảng 0.28, p < 0.01. Khoảng 72% sinh viên cho biết họ luôn chủ động theo đuổi mục tiêu học tập và có nhiều cách để giải quyết vấn đề.

3. Ảnh hưởng của sự lạc quan đến kết quả học tập: Yếu tố này có tác động tích cực với hệ số beta khoảng 0.22, p < 0.05. Khoảng 65% sinh viên duy trì thái độ lạc quan về kết quả học tập và tin tưởng vào thành công trong tương lai.

4. Ảnh hưởng của khả năng tự hồi phục đến kết quả học tập: Khả năng tự hồi phục có tác động mạnh mẽ nhất với hệ số beta khoảng 0.40, p < 0.01. Khoảng 70% sinh viên dễ dàng lấy lại tinh thần sau những khó khăn trong học tập.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy bốn yếu tố năng lực tâm lý đều tác động cùng chiều và có ý nghĩa đến kết quả học tập của sinh viên. Khả năng tự hồi phục được xác định là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy sinh viên có khả năng vượt qua khó khăn sẽ duy trì được hiệu quả học tập cao hơn. Sự tự tin và sự hy vọng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sinh viên chủ động và kiên trì trong học tập.

So sánh với các nghiên cứu trong và ngoài nước, kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Luthans và cộng sự (2007) và Durrah và cộng sự (2016) về vai trò của năng lực tâm lý trong hiệu suất công việc và học tập. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố sẽ giúp minh họa rõ ràng hơn sự khác biệt về tác động của các yếu tố năng lực tâm lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường các chương trình đào tạo kỹ năng tự tin cho sinh viên: Nhà trường nên tổ chức các khóa học, hội thảo nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp, thuyết trình và giải quyết vấn đề, nhằm cải thiện sự tự tin của sinh viên trong học tập. Mục tiêu đạt được tăng 15% điểm trung bình kết quả học tập trong vòng 1 năm.

2. Xây dựng hệ thống hỗ trợ và tư vấn tâm lý: Thiết lập các trung tâm tư vấn tâm lý chuyên nghiệp để giúp sinh viên duy trì và phát triển sự hy vọng, lạc quan trong học tập và cuộc sống. Thời gian triển khai trong 6 tháng đầu năm học.

3. Phát triển các hoạt động rèn luyện khả năng tự hồi phục: Tổ chức các hoạt động trải nghiệm, kỹ năng quản lý stress và thích nghi với thay đổi nhằm nâng cao khả năng tự hồi phục của sinh viên. Mục tiêu giảm tỷ lệ sinh viên nợ môn và bỏ học xuống dưới 5% trong 2 năm tới.

4. Khuyến khích sinh viên tham gia các câu lạc bộ, nhóm học tập: Tạo môi trường hỗ trợ lẫn nhau giúp sinh viên duy trì thái độ lạc quan và phát triển năng lực tâm lý tích cực. Nhà trường cần phối hợp với các khoa để triển khai trong học kỳ tiếp theo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban lãnh đạo các trường đại học: Có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách hỗ trợ sinh viên, nâng cao chất lượng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

2. Giảng viên và cán bộ tư vấn học đường: Áp dụng các kiến thức về năng lực tâm lý để hỗ trợ sinh viên trong quá trình học tập và phát triển cá nhân.

3. Sinh viên đại học: Hiểu rõ vai trò của năng lực tâm lý trong học tập, từ đó chủ động rèn luyện các kỹ năng cần thiết để nâng cao kết quả học tập.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên cao học: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp luận để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến tâm lý học tích cực và giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

1. Năng lực tâm lý là gì và tại sao nó quan trọng đối với sinh viên?
   Năng lực tâm lý là trạng thái phát triển tâm lý tích cực gồm sự tự tin, hy vọng, lạc quan và khả năng tự hồi phục. Nó giúp sinh viên vượt qua khó khăn, duy trì động lực học tập và đạt kết quả tốt hơn.

2. Các yếu tố năng lực tâm lý ảnh hưởng như thế nào đến kết quả học tập?
   Mỗi yếu tố đều có tác động tích cực đến kết quả học tập, trong đó khả năng tự hồi phục có ảnh hưởng mạnh nhất, giúp sinh viên nhanh chóng lấy lại tinh thần sau thất bại.

3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
   Nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, sử dụng bảng câu hỏi Likert 7 mức độ khảo sát 464 sinh viên, phân tích dữ liệu bằng SPSS với các kỹ thuật như Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy đa biến.

4. Làm thế nào để nâng cao năng lực tâm lý cho sinh viên?
   Thông qua các chương trình đào tạo kỹ năng mềm, tư vấn tâm lý, hoạt động trải nghiệm và xây dựng môi trường học tập tích cực, sinh viên có thể phát triển năng lực tâm lý hiệu quả.

5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các trường đại học khác không?
   Mô hình và kết quả nghiên cứu có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với đặc điểm từng trường, giúp các cơ sở giáo dục nâng cao chất lượng đào tạo và hỗ trợ sinh viên.

Kết luận

• Năng lực tâm lý gồm sự tự tin, sự hy vọng, sự lạc quan và khả năng tự hồi phục đều có tác động tích cực đến kết quả học tập của sinh viên tại Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh.
• Khả năng tự hồi phục là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, giúp sinh viên vượt qua khó khăn và duy trì hiệu quả học tập.
• Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp với mẫu khảo sát 464 sinh viên, đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cao.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để nhà trường xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển năng lực tâm lý cho sinh viên.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực tâm lý, góp phần cải thiện kết quả học tập và chất lượng đào tạo trong giai đoạn tiếp theo.

Nhà trường và các bên liên quan nên triển khai các chương trình hỗ trợ tâm lý và kỹ năng mềm cho sinh viên ngay trong năm học tới để đạt được hiệu quả bền vững.