Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh thị trường hàng không nội địa ngày càng cạnh tranh gay gắt, việc xây dựng thương hiệu nội bộ trở thành yếu tố sống còn giúp các công ty cung cấp dịch vụ hàng không nâng cao năng lực cạnh tranh. Theo ước tính, ngành hàng không nội địa tại Việt Nam đã chứng kiến sự gia tăng đáng kể về số lượng hành khách và các hãng hàng không trong những năm gần đây, tạo áp lực lớn lên các doanh nghiệp trong việc giữ chân khách hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ. Thương hiệu nội bộ được xem là cầu nối quan trọng giữa tổ chức và nhân viên, ảnh hưởng trực tiếp đến cam kết thương hiệu và hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên – những người tiếp xúc trực tiếp với khách hàng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố thành phần của thương hiệu nội bộ, mức độ tác động của thương hiệu nội bộ đến cam kết thương hiệu và hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên trong các công ty cung cấp dịch vụ hàng không nội địa tại Việt Nam. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2017, khảo sát trên 376 nhân viên tại các công ty hàng không nội địa, với phạm vi tập trung tại các thành phố lớn và các cảng hàng không trọng điểm. Kết quả nghiên cứu không chỉ góp phần làm rõ vai trò của thương hiệu nội bộ trong ngành dịch vụ hàng không mà còn cung cấp cơ sở thực tiễn để các nhà quản trị xây dựng chiến lược phát triển thương hiệu hiệu quả, từ đó nâng cao sự hài lòng và trung thành của khách hàng thông qua sự cam kết và hành vi tích cực của nhân viên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên ba khái niệm chính: thương hiệu nội bộ, cam kết thương hiệu và hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên. Thương hiệu nội bộ được định nghĩa là tập hợp các hoạt động nhằm đảm bảo lời hứa thương hiệu được nhân viên chuyển đổi thành trải nghiệm thực tế cho khách hàng (Boone, 2000). Theo Burmann và cộng sự (2009), thương hiệu nội bộ bao gồm ba yếu tố cấu thành chính: hoạt động nhân sự, hoạt động truyền thông và dẫn dắt thương hiệu. Hoạt động nhân sự tập trung vào tuyển dụng, đào tạo và phát triển nhân viên phù hợp với giá trị thương hiệu; hoạt động truyền thông đảm bảo thông tin thương hiệu được truyền tải đầy đủ và nhất quán; dẫn dắt thương hiệu thể hiện vai trò lãnh đạo trong việc định hướng hành vi nhân viên.

Cam kết thương hiệu được hiểu là mức độ gắn kết tâm lý của nhân viên với thương hiệu, thể hiện qua sự tự hào, trung thành và nỗ lực vượt trên nhiệm vụ được giao (Kimpakorn & Tocquer, 2010). Hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên là các hành vi tự nguyện, phù hợp với bản sắc thương hiệu và lời hứa thương hiệu, bao gồm hành vi giúp đỡ, nhiệt tình với thương hiệu và phát triển thương hiệu (Burmann & Zeplin, 2005).

Mối quan hệ giữa các khái niệm này được mô hình hóa theo giả thuyết: thương hiệu nội bộ tác động tích cực đến cam kết thương hiệu, từ đó cam kết thương hiệu ảnh hưởng tích cực đến hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp nghiên cứu định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua thảo luận nhóm tập trung với các nhà quản lý và nhân viên tại các công ty cung cấp dịch vụ hàng không nội địa nhằm điều chỉnh và hoàn thiện các thang đo. Giai đoạn định lượng tiến hành khảo sát trực tiếp 376 nhân viên bằng bảng câu hỏi Likert 5 mức độ, thu thập dữ liệu tại các công ty hàng không nội địa lớn.

Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS 20 và AMOS với các kỹ thuật: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM). Cỡ mẫu được xác định theo tỷ lệ quan sát/biến đo lường là 10:1, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Phương pháp Bootstrap với 500 lần lặp được áp dụng để kiểm định ước lượng mô hình, tăng tính chính xác và tin cậy của các hệ số tác động.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thương hiệu nội bộ gồm ba yếu tố chính: hoạt động nhân sự, hoạt động truyền thông và dẫn dắt thương hiệu, với hệ số Cronbach’s Alpha lần lượt là 0.778, 0.798 và 0.881, cho thấy độ tin cậy cao. EFA và CFA xác nhận cấu trúc ba nhân tố phù hợp với dữ liệu thực tế.

  2. Ảnh hưởng tích cực của thương hiệu nội bộ đến cam kết thương hiệu: Hoạt động nhân sự (β = 0.35, p < 0.01), hoạt động truyền thông (β = 0.28, p < 0.01) và dẫn dắt thương hiệu (β = 0.32, p < 0.01) đều có tác động có ý nghĩa thống kê đến cam kết thương hiệu của nhân viên, giải thích khoảng 65% biến thiên cam kết thương hiệu.

  3. Cam kết thương hiệu tác động mạnh mẽ đến hành vi hỗ trợ thương hiệu: Cam kết thương hiệu có ảnh hưởng tích cực đến các thành phần hành vi giúp đỡ (β = 0.40), nhiệt tình với thương hiệu (β = 0.38) và phát triển thương hiệu (β = 0.36), tất cả đều có ý nghĩa thống kê với p < 0.01.

  4. Mức độ cam kết thương hiệu trung bình cao: Khoảng 77.6% nhân viên khảo sát thể hiện sự cam kết cao với thương hiệu công ty, đồng thời thể hiện hành vi hỗ trợ thương hiệu tích cực trong công việc hàng ngày.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò trung gian quan trọng của cam kết thương hiệu trong mối quan hệ giữa thương hiệu nội bộ và hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên. Hoạt động nhân sự được xem là yếu tố trung tâm, bởi việc tuyển dụng và đào tạo nhân viên phù hợp với giá trị thương hiệu giúp tăng nhận thức và sự gắn kết của nhân viên. Hoạt động truyền thông và dẫn dắt thương hiệu cũng góp phần tạo ra môi trường làm việc mở, minh bạch và có sự lãnh đạo định hướng rõ ràng, từ đó thúc đẩy cam kết và hành vi tích cực.

So sánh với các nghiên cứu trước đây trong ngành dịch vụ và hàng không quốc tế, kết quả tương đồng với mô hình của Burmann và Zeplin (2009) và Erkmen & Hancer (2015), đồng thời mở rộng thêm bằng việc kiểm định thực nghiệm tại thị trường Việt Nam với mẫu đại diện. Việc nhân viên thể hiện hành vi hỗ trợ thương hiệu không chỉ nâng cao trải nghiệm khách hàng mà còn góp phần củng cố vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp trong ngành hàng không nội địa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố thương hiệu nội bộ đến cam kết thương hiệu, cùng biểu đồ đường mô tả mối quan hệ giữa cam kết thương hiệu và các thành phần hành vi hỗ trợ thương hiệu, giúp trực quan hóa kết quả nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hoạt động nhân sự: Các công ty cần tập trung vào tuyển dụng và đào tạo nhân viên phù hợp với giá trị thương hiệu, xây dựng các chương trình đào tạo định kỳ nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng hỗ trợ thương hiệu. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng; Chủ thể: Phòng nhân sự và quản lý cấp trung.

  2. Cải thiện hoạt động truyền thông nội bộ: Thiết lập hệ thống truyền thông hai chiều hiệu quả, tạo điều kiện cho nhân viên được lắng nghe và chia sẻ thông tin về thương hiệu. Thời gian thực hiện: 3-6 tháng; Chủ thể: Ban truyền thông và lãnh đạo công ty.

  3. Phát huy vai trò lãnh đạo trong dẫn dắt thương hiệu: Lãnh đạo cần thể hiện sự cam kết và truyền cảm hứng về giá trị thương hiệu, đồng thời làm gương trong hành vi hỗ trợ thương hiệu. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Ban giám đốc và quản lý cấp cao.

  4. Xây dựng chính sách khuyến khích hành vi hỗ trợ thương hiệu: Thiết kế các chương trình khen thưởng, công nhận và phát triển cá nhân nhằm thúc đẩy nhân viên thể hiện hành vi giúp đỡ, nhiệt tình và phát triển thương hiệu. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Phòng nhân sự và quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp hàng không: Có thể áp dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược thương hiệu nội bộ, nâng cao cam kết và hành vi tích cực của nhân viên, từ đó cải thiện chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.

  2. Chuyên gia nhân sự và phát triển tổ chức: Sử dụng các thang đo và mô hình nghiên cứu để thiết kế chương trình đào tạo, truyền thông nội bộ và chính sách khuyến khích phù hợp với đặc thù ngành hàng không.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh: Tham khảo phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, mô hình lý thuyết và kết quả thực nghiệm trong lĩnh vực thương hiệu nội bộ và hành vi tổ chức.

  4. Các công ty dịch vụ trong ngành hàng không và dịch vụ khách hàng: Áp dụng mô hình và giải pháp đề xuất để nâng cao sự gắn kết của nhân viên với thương hiệu, từ đó tăng cường trải nghiệm khách hàng và lợi thế cạnh tranh.

Câu hỏi thường gặp

  1. Thương hiệu nội bộ là gì và tại sao quan trọng trong ngành hàng không?
    Thương hiệu nội bộ là tập hợp các hoạt động nhằm đảm bảo nhân viên hiểu và truyền tải đúng giá trị thương hiệu đến khách hàng. Trong ngành hàng không, nhân viên là người tiếp xúc trực tiếp với khách hàng, do đó thương hiệu nội bộ giúp nâng cao cam kết và hành vi hỗ trợ thương hiệu, góp phần tạo trải nghiệm khách hàng nhất quán và tích cực.

  2. Các yếu tố cấu thành thương hiệu nội bộ gồm những gì?
    Bao gồm hoạt động nhân sự (tuyển dụng, đào tạo), hoạt động truyền thông (truyền tải thông tin thương hiệu) và dẫn dắt thương hiệu (vai trò lãnh đạo trong định hướng hành vi nhân viên). Ba yếu tố này phối hợp tạo nên sự gắn kết và cam kết của nhân viên với thương hiệu.

  3. Cam kết thương hiệu ảnh hưởng thế nào đến hành vi của nhân viên?
    Cam kết thương hiệu thể hiện sự gắn bó tâm lý của nhân viên với thương hiệu, từ đó thúc đẩy họ thể hiện các hành vi hỗ trợ thương hiệu như giúp đỡ đồng nghiệp, nhiệt tình trong công việc và chủ động phát triển thương hiệu, vượt trên các yêu cầu công việc chính thức.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (thảo luận nhóm tập trung) và định lượng (khảo sát bảng câu hỏi với 376 nhân viên). Phân tích dữ liệu sử dụng Cronbach’s Alpha, EFA, CFA và SEM để kiểm định độ tin cậy, cấu trúc thang đo và mối quan hệ giữa các biến.

  5. Làm thế nào để các công ty hàng không áp dụng kết quả nghiên cứu?
    Các công ty nên tập trung xây dựng chương trình đào tạo nhân viên phù hợp với giá trị thương hiệu, cải thiện truyền thông nội bộ, phát huy vai trò lãnh đạo trong việc dẫn dắt thương hiệu và thiết kế chính sách khuyến khích hành vi hỗ trợ thương hiệu nhằm nâng cao cam kết và hiệu quả hoạt động.

Kết luận

  • Thương hiệu nội bộ gồm ba yếu tố chính: hoạt động nhân sự, truyền thông và dẫn dắt thương hiệu, có ảnh hưởng tích cực đến cam kết thương hiệu của nhân viên.
  • Cam kết thương hiệu là nhân tố trung gian quan trọng thúc đẩy hành vi hỗ trợ thương hiệu của nhân viên trong ngành hàng không nội địa.
  • Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp với mẫu khảo sát 376 nhân viên, đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cao.
  • Kết quả cung cấp cơ sở thực tiễn cho các doanh nghiệp hàng không xây dựng chiến lược thương hiệu nội bộ hiệu quả, nâng cao trải nghiệm khách hàng và lợi thế cạnh tranh.
  • Các bước tiếp theo nên tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các ngành dịch vụ khác để kiểm định tính ứng dụng rộng rãi của mô hình.

Hãy áp dụng những kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này để phát triển thương hiệu nội bộ bền vững, nâng cao cam kết và hành vi tích cực của nhân viên, góp phần tạo nên thành công lâu dài cho doanh nghiệp trong ngành hàng không nội địa.