I. Xây Dựng và Áp Dụng Án Lệ Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự Tại Việt Nam Cơ Sở Lý Luận và Thực Trạng
Án lệ là một loại nguồn luật phổ biến đóng vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật của rất nhiều quốc gia trên thế giới. Có nguồn gốc ra đời từ xa xưa, nguồn án lệ đã trải qua thăng trầm của nhiều thời kỳ, từ chỗ thừa nhận án lệ đến thời kỳ vai trò của án lệ bị từ bỏ trong xu hướng pháp điển hoá pháp luật vào thế kỷ XIX. Tuy nhiên, trong suốt thế kỷ XX cho đến nay, án lệ đã ngày càng được khẳng định và đề cao trong hệ thống pháp luật nói chung và đối với Dân luật nói riêng của nhiều quốc gia trên thế giới nhờ tính hiệu quả và cơ động của nó.
1.1. Khái Niệm và Đặc Điểm của Án Lệ
Án lệ là một trong những loại nguồn của pháp luật. Án lệ vốn được xem là một trong những loại nguồn của pháp luật trong hệ thống nguồn luật như luật thành văn, tập quán pháp, tiền lệ pháp, luật công bình, luật tôn giáo, các tư tưởng quan điểm học thuyết pháp lý.
1.2. Vai Trò của Án Lệ trong Hệ Thống Pháp Luật
Án lệ giúp khắc phục những hạn chế và lỗ hổng của pháp luật thành văn; mặt khác việc bổ sung và hoàn thiện những yếu tố mới này vào trong hệ thống các nguồn pháp luật của nước ta sẽ góp phần tạo ra một hệ thống pháp luật bền vững, tạo đà cho sự phát triển kinh tế xã hội, thúc đẩy khả năng tiếp cận công lý của người dân, phù hợp với yêu cầu của hội nhập quốc tế.
II. Thực Trạng Xây Dựng và Áp Dụng Án Lệ Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự Ở Việt Nam Hiện Nay
Pháp luật Việt Nam hiện nay vẫn thừa nhận sự tồn tại và tìm kiếm giải pháp trong một số loại nguồn luật chủ yếu như luật thành văn, tập quán pháp và tiền lệ pháp (Bản án, Quyết định có hiệu lực của TA, Hướng dẫn của TA Tối cao); trong đó, tiền lệ pháp có thể coi là một dạng án lệ.
2.1. Thực Trạng Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự Ở Việt Nam Hiện Nay
Các quan hệ xã hội luôn tồn tại ở trạng thái động, nó không ngừng trở mình, biến động, phát triển, và các cá thể trong xã hội cũng không ngừng làm nảy sinh những tranh chấp giữa đời sống thường ngày.
2.2. Những Quy Định Của Pháp Luật Về Nguyên Tắc Xây Dựng và Áp Dụng Án Lệ
Nghị quyết 03/2015/NQ-HĐTP về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ.
III. Đề Xuất Cách Thức Xây Dựng và Áp Dụng Án Lệ Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự Ở Việt Nam Hiện Nay
Việc phát triển án lệ được xem như là một trong những giải pháp nhằm phục vụ những mục đích quan trọng của quá trình điều chỉnh pháp luật đối với các quan hệ xã hội nói chung và quan hệ dân sự nói riêng hiện hữu ở nước ta.
3.1. Đề Xuất Cách Thức Xây Dựng Án Lệ Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự
Xây dựng án lệ cần phải dựa trên những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự.
3.2. Đề Xuất Cách Thức Áp Dụng Án Lệ Giải Quyết Tranh Chấp Dân Sự
Áp dụng án lệ cần phải dựa trên những nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự và đảm bảo tính công bằng, công lý.
