Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông, dịch vụ Mobile Banking ngày càng trở nên phổ biến tại các ngân hàng thương mại, đặc biệt là tại tỉnh Lâm Đồng. Theo báo cáo ngành, tỷ lệ khách hàng cá nhân sử dụng dịch vụ Mobile Banking tại Lâm Đồng chiếm khoảng 42,37% tổng số khách hàng ngân hàng thương mại trên địa bàn. Tuy nhiên, việc duy trì sử dụng dịch vụ này liên tục vẫn còn nhiều thách thức do các yếu tố tác động đa dạng. Nghiên cứu nhằm mục tiêu xác định các nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ Mobile Banking của khách hàng cá nhân tại các ngân hàng thương mại ở Lâm Đồng, đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, đồng thời đề xuất các giải pháp thúc đẩy việc sử dụng liên tục dịch vụ này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng cá nhân sử dụng Mobile Banking tại các ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng trong giai đoạn 2018-2019. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động ngân hàng bán lẻ, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực tài chính ngân hàng tại địa phương.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên mô hình của Singh & Srivastava (2018) với các yếu tố chính gồm: nhận thức về chi phí giao dịch, nhận thức về độ tin cậy, nhận thức về sự dễ sử dụng, ảnh hưởng xã hội và nhận thức về rủi ro khi sử dụng dịch vụ Mobile Banking. Bên cạnh đó, tác giả bổ sung thêm yếu tố nhận thức về tính hữu ích, được nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá có ảnh hưởng đáng kể đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ. Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: Mobile Banking, nhận thức về chi phí giao dịch, nhận thức về độ tin cậy, nhận thức về sự dễ sử dụng, nhận thức về tính hữu ích, ảnh hưởng xã hội và nhận thức về rủi ro.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện qua hai giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức. Giai đoạn sơ bộ tiến hành phỏng vấn 10 khách hàng cá nhân sử dụng Mobile Banking tại các ngân hàng thương mại ở Lâm Đồng nhằm điều chỉnh và bổ sung các biến số phù hợp với thực tế địa phương. Giai đoạn chính thức sử dụng phương pháp chọn mẫu tỷ lệ thuận, với tổng số 300 phiếu khảo sát dự kiến thu thập, phân bổ theo tỷ lệ khách hàng sử dụng Mobile Banking tại các ngân hàng thương mại trên địa bàn. Kết quả thu về 261 phiếu hợp lệ để phân tích. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các kỹ thuật: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan, hồi quy tuyến tính đa biến nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ Mobile Banking. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2018 đến tháng 8/2019.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Có 6 yếu tố ảnh hưởng đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ Mobile Banking của khách hàng cá nhân tại các ngân hàng thương mại ở Lâm Đồng, bao gồm: nhận thức về chi phí giao dịch, nhận thức về độ tin cậy, nhận thức về sự dễ sử dụng, nhận thức về tính hữu ích, ảnh hưởng xã hội và nhận thức về rủi ro.
Hai yếu tố nhận thức về chi phí giao dịch và nhận thức về rủi ro có ảnh hưởng tiêu cực đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ, với hệ số hồi quy lần lượt là -0,173 và một giá trị âm khác theo ước tính.
Yếu tố nhận thức về sự dễ sử dụng có ảnh hưởng tích cực mạnh nhất với hệ số hồi quy 0,279, tiếp theo là nhận thức về tính hữu ích với hệ số hồi quy 0,174.
Các yếu tố còn lại như nhận thức về độ tin cậy và ảnh hưởng xã hội cũng có tác động tích cực nhưng mức độ thấp hơn, thể hiện qua các hệ số hồi quy và phân tích tương quan.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân của việc nhận thức về chi phí giao dịch và rủi ro ảnh hưởng tiêu cực có thể do khách hàng cảm thấy chi phí sử dụng dịch vụ còn cao hoặc lo ngại về an ninh, bảo mật thông tin cá nhân khi giao dịch qua điện thoại. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và quốc tế, như nghiên cứu của Singh & Srivastava (2018) và Puriwat & Tripopsakul (2017). Mức độ ảnh hưởng mạnh mẽ của nhận thức về sự dễ sử dụng và tính hữu ích cho thấy khách hàng ưu tiên các dịch vụ có giao diện thân thiện, dễ thao tác và mang lại lợi ích thiết thực. Các biểu đồ hồi quy và bảng phân tích nhân tố có thể minh họa rõ ràng mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, giúp ngân hàng tập trung cải thiện các khía cạnh này. Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học để các ngân hàng thương mại tại Lâm Đồng xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ Mobile Banking hiệu quả hơn, tăng cường sự hài lòng và trung thành của khách hàng.
Đề xuất và khuyến nghị
Giảm chi phí giao dịch: Ngân hàng cần thiết kế các gói dịch vụ với mức phí hợp lý, ưu đãi cho khách hàng sử dụng thường xuyên, nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí và tăng tính cạnh tranh. Thời gian thực hiện trong 6 tháng, chủ thể là phòng kinh doanh và marketing.
Tăng cường bảo mật và truyền thông: Đẩy mạnh các biện pháp bảo mật kỹ thuật và truyền thông nâng cao nhận thức khách hàng về an toàn thông tin, giảm lo ngại về rủi ro khi sử dụng dịch vụ. Thời gian triển khai 3 tháng, chủ thể là phòng công nghệ thông tin và truyền thông.
Cải thiện giao diện và trải nghiệm người dùng: Phát triển ứng dụng Mobile Banking thân thiện, dễ sử dụng, tích hợp các tính năng tiện ích nhằm nâng cao nhận thức về sự dễ sử dụng và tính hữu ích. Thời gian thực hiện 9 tháng, chủ thể là phòng phát triển sản phẩm và công nghệ.
Tăng cường ảnh hưởng xã hội và khuyến khích sử dụng: Tổ chức các chương trình khuyến mãi, giới thiệu dịch vụ qua mạng xã hội, cộng đồng khách hàng để tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, nâng cao ảnh hưởng xã hội. Thời gian thực hiện 6 tháng, chủ thể là phòng marketing và chăm sóc khách hàng.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ngân hàng thương mại: Các phòng ban phát triển sản phẩm, marketing và công nghệ thông tin có thể sử dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa dịch vụ Mobile Banking, nâng cao trải nghiệm khách hàng và tăng trưởng doanh thu.
Nhà nghiên cứu và sinh viên: Những người quan tâm đến lĩnh vực tài chính ngân hàng, công nghệ thông tin và hành vi người tiêu dùng có thể tham khảo để phát triển các nghiên cứu tiếp theo hoặc luận văn liên quan.
Cơ quan quản lý nhà nước: Các đơn vị quản lý ngành ngân hàng và công nghệ thông tin có thể dựa vào kết quả để xây dựng chính sách thúc đẩy chuyển đổi số và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Khách hàng cá nhân: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng dịch vụ Mobile Banking giúp khách hàng có lựa chọn phù hợp và nâng cao nhận thức về lợi ích cũng như rủi ro khi sử dụng dịch vụ.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến việc tiếp tục sử dụng Mobile Banking?
Nhận thức về sự dễ sử dụng có ảnh hưởng tích cực mạnh nhất với hệ số hồi quy 0,279, cho thấy khách hàng ưu tiên dịch vụ dễ thao tác và thân thiện.Chi phí giao dịch ảnh hưởng như thế nào đến việc sử dụng dịch vụ?
Chi phí giao dịch có ảnh hưởng tiêu cực đến việc tiếp tục sử dụng, khách hàng có xu hướng giảm sử dụng khi chi phí cao hoặc không hợp lý.Làm thế nào để giảm lo ngại về rủi ro khi sử dụng Mobile Banking?
Ngân hàng cần tăng cường bảo mật kỹ thuật và truyền thông nâng cao nhận thức khách hàng về an toàn thông tin để giảm lo ngại này.Ảnh hưởng xã hội đóng vai trò gì trong việc sử dụng dịch vụ?
Ảnh hưởng xã hội có tác động tích cực, giúp khách hàng có xu hướng sử dụng dịch vụ khi được người thân, bạn bè hoặc cộng đồng khuyến khích.Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát với mẫu 261 khách hàng, phân tích dữ liệu bằng SPSS qua các kỹ thuật kiểm định Cronbach’s Alpha, EFA, phân tích tương quan và hồi quy đa biến.
Kết luận
- Xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến việc tiếp tục sử dụng dịch vụ Mobile Banking tại Lâm Đồng, trong đó nhận thức về sự dễ sử dụng và tính hữu ích có tác động tích cực mạnh nhất.
- Chi phí giao dịch và rủi ro được nhận thức là những yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến việc sử dụng dịch vụ.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các ngân hàng thương mại trong việc xây dựng chiến lược phát triển dịch vụ Mobile Banking hiệu quả.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm giảm chi phí, tăng cường bảo mật, cải thiện trải nghiệm người dùng và phát huy ảnh hưởng xã hội.
- Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 6-9 tháng, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các địa phương khác để so sánh và hoàn thiện mô hình.
Quý độc giả và các tổ chức quan tâm được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả dịch vụ Mobile Banking, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam.