Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, tiếng Anh ngày càng trở thành công cụ giao tiếp quan trọng và thiết yếu trong giáo dục. Tại Việt Nam, tiếng Anh là một trong những môn học trọng tâm trong chương trình giáo dục phổ thông, đặc biệt là kỹ năng đọc được xem là ưu tiên hàng đầu nhằm giúp học sinh tiếp cận kiến thức không chỉ về ngôn ngữ mà còn về văn hóa và các lĩnh vực khác. Tuy nhiên, việc học kỹ năng đọc tiếng Anh tại các trường trung học cơ sở, đặc biệt là học sinh lớp 8, vẫn còn nhiều khó khăn do thiếu động lực học tập. Nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Trung học cơ sở Đông Hòa, thành phố Thái Bình, với sự tham gia của 80 học sinh lớp 8 nhằm tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học kỹ năng đọc tiếng Anh.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc xác định các yếu tố liên quan đến thái độ của phụ huynh, môi trường học tập và thái độ của giáo viên ảnh hưởng đến động lực học đọc của học sinh. Phạm vi nghiên cứu giới hạn trong bốn lớp học lớp 8 và toàn bộ giáo viên tiếng Anh của trường trong năm học 2018-2019. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng đọc tiếng Anh, góp phần cải thiện thành tích học tập và phát triển năng lực ngoại ngữ cho học sinh trung học cơ sở.


Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về kỹ năng đọc và lý thuyết động lực học. Định nghĩa đọc theo William (1994) là quá trình nhìn và hiểu những gì được viết, trong khi Goodman (1996) nhấn mạnh đọc là quá trình tâm lý-ngôn ngữ giúp người đọc giải mã thông điệp được mã hóa bởi người viết. Lý thuyết ARCS của Keller (1979) được áp dụng để phân tích động lực học, gồm bốn yếu tố: Attention (Chú ý), Relevance (Tính liên quan), Confidence (Tự tin) và Satisfaction (Hài lòng). Động lực được chia thành động lực nội tại (thích thú, hứng thú) và động lực ngoại tại (mong muốn đạt phần thưởng hoặc tránh hình phạt).

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Động lực học (Motivation)
  • Kỹ năng đọc (Reading skills)
  • Yếu tố phụ huynh (Parental factors)
  • Yếu tố giáo viên (Teacher’s factors)
  • Yếu tố môi trường lớp học (Classroom environmental factors)

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 80 học sinh lớp 8 được chọn ngẫu nhiên tại Trường Trung học cơ sở Đông Hòa, độ tuổi từ 12-14. Dữ liệu được thu thập qua bảng khảo sát gồm 15 câu hỏi và 24 phát biểu theo thang Likert, phỏng vấn bán cấu trúc với giáo viên và quan sát lớp học. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2/2018 đến tháng 5/2019, gồm ba giai đoạn: xây dựng đề cương, thu thập dữ liệu và phân tích kết quả.

Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng thống kê mô tả (tỷ lệ phần trăm, tần suất), trong khi dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học đọc của học sinh.


Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  • Ảnh hưởng của phụ huynh: 70% học sinh cảm thấy động lực học tăng lên khi phụ huynh khuyến khích dành nhiều thời gian học tiếng Anh; 78% được thúc đẩy khi phụ huynh khuyến khích luyện tập tiếng Anh thường xuyên; 68% được động viên khi phụ huynh nhấn mạnh tầm quan trọng của tiếng Anh sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên, 45% không cảm thấy động lực tăng khi phụ huynh giúp làm bài tập khó.

  • Ảnh hưởng của giáo viên: 88% học sinh được tăng động lực khi giáo viên cung cấp mục tiêu rõ ràng cho hoạt động học; 83% cảm thấy động lực khi giáo viên duy trì giao tiếp bằng mắt; 88% được thúc đẩy khi giáo viên thân thiện; 85% được khích lệ khi nhận phản hồi tích cực; 78% không thích giáo viên sửa lỗi từng câu một cách quá mức.

  • Ảnh hưởng của môi trường lớp học: 60% học sinh bị gián đoạn động lực do bạn bè nói chuyện; 63% thích làm việc nhóm với bạn bè; 42% cho rằng ánh sáng lớp học ảnh hưởng đến việc học; 50% sợ nói trước lớp; 78% có thể hỏi bạn bè khi gặp khó khăn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy động lực học đọc của học sinh chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ sự hỗ trợ và thái độ của phụ huynh, giáo viên và môi trường học tập. Phụ huynh có vai trò quan trọng trong việc tạo động lực thông qua khuyến khích và hỗ trợ tinh thần, trong khi giáo viên ảnh hưởng qua phương pháp giảng dạy, thái độ thân thiện và phản hồi tích cực. Môi trường lớp học cần được cải thiện để giảm thiểu sự gián đoạn và tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh phát huy khả năng.

So sánh với các nghiên cứu trước đây, kết quả phù hợp với quan điểm rằng động lực nội tại và sự hỗ trợ xã hội là yếu tố then chốt thúc đẩy thành công trong học ngoại ngữ. Việc học sinh sợ nói trước lớp và bị gián đoạn bởi bạn bè cho thấy cần có các biện pháp quản lý lớp học hiệu quả hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm học sinh đồng ý với các phát biểu về động lực từ phụ huynh, giáo viên và môi trường lớp học, giúp minh họa rõ ràng các yếu tố ảnh hưởng.


Đề xuất và khuyến nghị

  • Tăng cường sự tham gia của phụ huynh: Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo cho phụ huynh về cách hỗ trợ con học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng đọc, nhằm nâng cao tỷ lệ phụ huynh khuyến khích và hỗ trợ con em (mục tiêu tăng 20% trong 1 năm, chủ thể: nhà trường phối hợp phụ huynh).

  • Đào tạo giáo viên về kỹ năng tạo động lực: Cung cấp các khóa bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy tích cực, kỹ năng giao tiếp và phản hồi tích cực để tăng cường động lực học sinh (mục tiêu 90% giáo viên tham gia, trong 6 tháng, chủ thể: phòng đào tạo).

  • Cải thiện môi trường lớp học: Đảm bảo lớp học đủ ánh sáng, không gian học tập thoải mái, giảm tiếng ồn và tổ chức lớp học theo nhóm nhỏ để tăng tương tác giữa học sinh (mục tiêu giảm 30% phản hồi tiêu cực về môi trường trong 1 năm, chủ thể: ban giám hiệu).

  • Khuyến khích học sinh đọc thêm tài liệu ngoài sách giáo khoa: Xây dựng thư viện lớp học với đa dạng tài liệu đọc, tổ chức các hoạt động đọc nhóm, thuyết trình sách để tăng hứng thú và kỹ năng đọc (mục tiêu tăng 50% học sinh tham gia hoạt động đọc ngoại khóa, chủ thể: giáo viên và học sinh).


Đối tượng nên tham khảo luận văn

  • Giáo viên tiếng Anh trung học cơ sở: Nắm bắt các yếu tố ảnh hưởng đến động lực học đọc để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, nâng cao hiệu quả bài học.

  • Phụ huynh học sinh: Hiểu rõ vai trò của mình trong việc hỗ trợ và tạo động lực cho con em học tiếng Anh, từ đó có cách đồng hành hiệu quả.

  • Nhà quản lý giáo dục: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình đào tạo giáo viên và cải thiện môi trường học tập.

  • Nghiên cứu sinh, học viên cao học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến động lực học ngoại ngữ và kỹ năng đọc.


Câu hỏi thường gặp

  1. Động lực học đọc tiếng Anh của học sinh lớp 8 bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?
    Động lực bị ảnh hưởng bởi sự hỗ trợ của phụ huynh, thái độ và phương pháp giảng dạy của giáo viên, cũng như môi trường lớp học như sự yên tĩnh, ánh sáng và sự tương tác với bạn bè.

  2. Phụ huynh có vai trò như thế nào trong việc thúc đẩy động lực học đọc của học sinh?
    Phụ huynh khuyến khích, tạo điều kiện học tập và thể hiện sự quan tâm đến việc học tiếng Anh của con giúp tăng động lực học tập, trong khi áp lực quá mức có thể gây phản tác dụng.

  3. Giáo viên nên làm gì để tăng động lực học đọc cho học sinh?
    Giáo viên cần cung cấp mục tiêu rõ ràng, sử dụng phương pháp giảng dạy thân thiện, tạo môi trường học tích cực và phản hồi tích cực để khích lệ học sinh.

  4. Môi trường lớp học ảnh hưởng thế nào đến động lực học đọc?
    Môi trường lớp học yên tĩnh, đủ ánh sáng, không gian thoải mái và sự hỗ trợ từ bạn bè giúp học sinh tập trung và hứng thú hơn với việc học.

  5. Làm thế nào để học sinh cải thiện kỹ năng đọc tiếng Anh ngoài giờ học?
    Học sinh nên đọc thêm các tài liệu đa dạng như truyện ngắn, báo, tài liệu trực tuyến và tham gia các hoạt động đọc nhóm để nâng cao kỹ năng và động lực.


Kết luận

  • Động lực học đọc tiếng Anh của học sinh lớp 8 chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ phụ huynh, giáo viên và môi trường lớp học.
  • Học sinh có động lực cao hơn khi nhận được sự khích lệ và hỗ trợ tích cực từ gia đình và giáo viên.
  • Môi trường lớp học thân thiện, yên tĩnh và có sự tương tác tích cực giữa các học sinh góp phần nâng cao động lực học tập.
  • Giáo viên cần áp dụng các chiến lược giảng dạy phù hợp, tạo mục tiêu rõ ràng và phản hồi tích cực để duy trì động lực học sinh.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện động lực học đọc, đồng thời mở ra hướng nghiên cứu sâu hơn về động lực học trong các bối cảnh khác nhau.

Hành động tiếp theo: Các nhà trường và giáo viên nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng để phát triển các chiến lược hiệu quả hơn trong tương lai.