Yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp học sinh lớp 12 tại TP.HCM

LÍ LỊCH KHOA HỌC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

TÓM TẮT

ABSTRACT

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC HÌNH

DANH MỤC CÁC BẢNG

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lí do chọn đề tài

1.2. Mục tiêu nghiên cứu

1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu

1.4. Đối tượng nghiên cứu

1.5. Khách thể nghiên cứu

1.6. Câu hỏi nghiên cứu

1.7. Giả thuyết nghiên cứu

1.8. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

1.9. Phương pháp nghiên cứu

1.9.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu

1.9.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi

1.9.3. Phương pháp phỏng vấn sâu

1.9.4. Phương pháp xử lý số liệu

2. PHẦN NỘI DUNG

2.1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH

2.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới

2.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam

2.1.2.1. Nghiên cứu đặc điểm tâm lí cá nhân trong hoạt động hướng nghiệp

2.1.2.2. Nghiên cứu thực trạng công tác hướng nghiệp và đề xuất giải pháp

2.1.2.3. Xây dựng bộ công cụ trắc nghiệm phục vụ công tác hướng nghiệp

2.1.2.4. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn trường đại học, định hướng nghề nghiệp của học sinh THPT

2.1.3. Các khái niệm liên quan

2.1.4. Hướng nghiệp và tư vấn hướng nghiệp

2.1.4.1. Tư vấn hướng nghiệp

2.1.5. Định hướng nghề nghiệp

2.1.5.1. Định hướng nhận thức đối với nghề nghiệp

2.1.5.2. Định hướng thái độ đối với nghề nghiệp

2.1.6. Lựa chọn nghề nghiệp

2.1.7. Các lý thuyết tiếp cận

2.1.7.1. Tam giác hướng nghiệp

2.1.7.2. Lý thuyết sự lựa chọn duy lý (Thuyết lựa chọn hợp lý)

2.1.8. Những yếu tố tác động đến định hướng nghề nghiệp của HS THPT

2.1.8.1. Những đặc điểm nhân cách của học sinh

2.1.8.2. Yếu tố giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường

2.1.8.3. Yếu tố hướng nghiệp trong gia đình

2.1.8.4. Yếu tố nhu cầu thị trường sức lao động

2.1.8.5. Yếu tố bạn bè và tâm lý bắt chước trong lựa chọn nghề nghiệp

2.1.8.6. Yếu tố các phương tiện thông tin đại chúng và các tổ chức xã hội

2.2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH THPT TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

2.2.1. Vài nét về địa bàn nghiên cứu

2.2.2. Tình hình dân số thành phố Hồ Chí Minh

2.2.3. Tình hình giáo dục thành phố Hồ Chí Minh

2.2.4. Thực trạng định hướng nghề nghiệp của học sinh lớp 12 tại TP. HCM hiện nay

2.2.4.1. Khái quát chung về mẫu nghiên cứu

2.2.4.2. Nhận thức của học sinh về đặc điểm cá nhân

2.2.4.3. Định hướng nghề nghiệp của học sinh hiện nay

2.2.4.3.1. Dự định chọn nghề

2.2.4.3.2. Sự lựa chọn ngành nghề của học sinh

2.2.4.3.3. Lý do chọn nghề của học sinh

2.2.5. Kết luận chương 2

2.3. CHƯƠNG 3: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐỊNH HƯỚNG NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH LỚP 12 TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

2.3.1. Sự tác động của các yếu tố khách quan

2.3.1.1. Kinh tế gia đình

2.3.1.2. Trình độ học vấn và nghề nghiệp của cha mẹ học sinh

2.3.1.3. Vai trò của gia đình trong định hướng và lựa chọn nghề nghiệp của học sinh

2.3.1.4. Đánh giá tác động của gia đình trong việc lựa chọn nghề nghiệp của học sinh

2.3.1.5. Vai trò của bạn bè đối với định hướng nghề của học sinh

2.3.1.6. Đánh giá tác động của bạn bè đến định hướng nghề nghiệp của học sinh

2.3.1.7. Nhà trường

2.3.1.7.1. Vai trò của nhà trường trong việc hình thành định hướng nghề nghiệp của học sinh

2.3.1.7.2. Đánh giá tác động của nhà trường đến định hướng nghề nghiệp của học sinh

2.3.1.8. Truyền thông và các tổ chức xã hội

2.3.1.8.1. Vai trò của truyền thông và các tổ chức xã hội trong việc định hướng chọn nghề của học sinh

2.3.1.8.2. Đánh giá tác động của truyền thông và các tổ chức xã hội đến định hướng chọn nghề của học sinh

2.3.1.9. Nhu cầu thị trường sức lao động

2.3.1.9.1. Nhận thức của học sinh về nghề nghiệp tương lai

2.3.1.9.2. Đánh giá tác động của nhu cầu thị trường lao động đến việc lựa chọn nghề của học sinh

2.3.2. Sự tác động của các yếu tố chủ quan

2.3.2.1. Xu hướng cá nhân

2.3.3. Kết luận chương 3

3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

3.1. Hạn chế của đề tài

3.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC 1. BẢNG TRƯNG CẦU Ý KIẾN HỌC SINH

PHỤ LỤC 2. BẢNG PHỎNG VẤN SÂU HỌC SINH

PHỤ LỤC 3. KẾT QUẢ XỬ LÝ SỐ LIỆU

I. Định hướng nghề nghiệp và tầm quan trọng

Định hướng nghề nghiệp là quá trình quan trọng giúp học sinh lớp 12 xác định con đường tương lai. Việc chọn nghề không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động đến xã hội. Học sinh lớp 12 tại TP.HCM đứng trước nhiều lựa chọn phức tạp do sự đa dạng của thị trường lao động. Nghiên cứu chỉ ra rằng, việc chọn sai nghề dẫn đến nhiều hệ lụy như thất nghiệp, lãng phí nguồn lực. Do đó, tư vấn nghề nghiệp và hướng nghiệp đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ học sinh đưa ra quyết định phù hợp.

1.1. Thực trạng định hướng nghề nghiệp

Theo khảo sát, chỉ 5% học sinh lớp 12 tại TP.HCM hiểu rõ về ngành nghề mình chọn. 75% thiếu hiểu biết, dẫn đến chọn sai nghề. Điều này phản ánh sự cần thiết của giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường. Các yếu tố như gia đình, bạn bè, và phương tiện truyền thông cũng ảnh hưởng lớn đến quyết định của học sinh. Việc thiếu kiến thức về ngành nghề và kỹ năng nghề nghiệp khiến nhiều học sinh bối rối khi đưa ra lựa chọn.

1.2. Tác động của thị trường lao động

Thị trường lao động tại TP.HCM đang thay đổi nhanh chóng, tạo ra cả cơ hội và thách thức cho học sinh lớp 12. Nhu cầu nhân lực trong các ngành công nghệ, dịch vụ tăng cao, nhưng nhiều học sinh vẫn chọn các ngành truyền thống. Sự thiếu hiểu biết về cơ hội việc làm và đào tạo nghề khiến nhiều học sinh không tận dụng được tiềm năng của bản thân. Do đó, việc cung cấp thông tin chính xác về ngành nghề và thị trường lao động là cần thiết.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến định hướng nghề nghiệp

Nghiên cứu chỉ ra rằng, định hướng nghề nghiệp của học sinh lớp 12 tại TP.HCM chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố chủ quan và khách quan. Các yếu tố chủ quan bao gồm xu hướng cá nhân, tính cách, và năng lực. Trong khi đó, các yếu tố khách quan như gia đình, nhà trường, bạn bè, và phương tiện truyền thông cũng đóng vai trò quan trọng. Sự tương tác giữa các yếu tố này tạo nên quyết định cuối cùng của học sinh.

2.1. Yếu tố gia đình và nhà trường

Gia đình là yếu tố ảnh hưởng lớn đến định hướng nghề nghiệp của học sinh. Cha mẹ thường có kỳ vọng cao, dẫn đến việc học sinh chọn nghề theo ý muốn của gia đình. Nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng thông qua các chương trình hướng nghiệp và tư vấn nghề nghiệp. Tuy nhiên, nhiều trường chưa chú trọng đúng mức đến việc này, dẫn đến học sinh thiếu kiến thức về ngành nghề và kỹ năng nghề nghiệp.

2.2. Yếu tố bạn bè và phương tiện truyền thông

Bạn bè có ảnh hưởng không nhỏ đến quyết định của học sinh. Nhiều học sinh chọn nghề theo xu hướng của bạn bè mà không cân nhắc kỹ lưỡng. Phương tiện truyền thông cũng tác động mạnh mẽ, đặc biệt là qua các kênh quảng cáo và mạng xã hội. Tuy nhiên, thông tin từ các nguồn này không phải lúc nào cũng chính xác, dẫn đến việc học sinh bị định hướng sai lệch.

III. Giải pháp nâng cao hiệu quả hướng nghiệp

Để cải thiện định hướng nghề nghiệp cho học sinh lớp 12 tại TP.HCM, cần có sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường, và xã hội. Các chương trình hướng nghiệp cần được thiết kế bài bản, cung cấp thông tin chính xác về ngành nghề và thị trường lao động. Đồng thời, học sinh cần được trang bị kỹ năng nghề nghiệp và tư duy nghề nghiệp để đưa ra quyết định phù hợp.

3.1. Tăng cường giáo dục hướng nghiệp

Giáo dục hướng nghiệp cần được đưa vào chương trình học một cách hệ thống. Các buổi tư vấn nghề nghiệp và hội thảo về ngành nghề nên được tổ chức thường xuyên. Nhà trường cần hợp tác với các chuyên gia và doanh nghiệp để cung cấp thông tin thực tế về thị trường lao động và cơ hội việc làm.

3.2. Hỗ trợ từ gia đình và xã hội

Gia đình cần tôn trọng sở thích và năng lực của học sinh, đồng thời cung cấp thông tin đa chiều về ngành nghề. Xã hội cần tạo điều kiện để học sinh tiếp cận các chương trình đào tạo nghề và thực tập thực tế. Sự phối hợp này sẽ giúp học sinh có cái nhìn toàn diện hơn về định hướng tương lai.

Các yếu tố tác động đến định hướng nghề nghiệp của học sinh lớp 12 tại Thành phố Hồ Chí Minh