Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với thế giới, việc phát triển các phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt trở thành một xu hướng tất yếu. Theo báo cáo của Chi hội Thẻ ngân hàng thuộc Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, tính đến ngày 30/6/2021, tổng số lượng thẻ đang lưu hành đạt khoảng 110 triệu thẻ, tăng 28% so với cuối năm 2018. Trong đó, thẻ tín dụng nội địa đạt hơn 248.000 thẻ, tăng 19% so với năm 2019. Sự phát triển này phản ánh nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng đối với các sản phẩm thẻ tín dụng, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch COVID-19 thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Tuy nhiên, Agribank chi nhánh tỉnh Bình Dương đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các ngân hàng thương mại khác trong lĩnh vực thẻ tín dụng. Do đó, việc nghiên cứu các yếu tố tác động đến ý định sử dụng thẻ tín dụng của khách hàng tại Agribank Bình Dương là rất cần thiết để xây dựng chiến lược thu hút khách hàng hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng thẻ tín dụng, đo lường mức độ tác động của từng yếu tố và đề xuất giải pháp giúp Agribank chi nhánh tỉnh Bình Dương mở rộng thị phần thẻ tín dụng.
Phạm vi nghiên cứu tập trung vào khách hàng đã sử dụng thẻ ghi nợ nội địa, quốc tế của Agribank nhưng chưa sử dụng thẻ tín dụng, đang có ý định sử dụng thẻ tín dụng tại các chi nhánh và phòng giao dịch của Agribank tỉnh Bình Dương trong giai đoạn từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho Agribank trong việc phát triển sản phẩm thẻ tín dụng, đồng thời góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, giảm chi phí vận hành và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên ba lý thuyết chính để phân tích hành vi người tiêu dùng trong việc sử dụng thẻ tín dụng:
Thuyết hành động hợp lý (TRA): Mô hình này cho rằng ý định hành vi của người tiêu dùng chịu ảnh hưởng bởi thái độ cá nhân và chuẩn mực chủ quan từ xã hội. Ý định sử dụng thẻ tín dụng được hình thành dựa trên thái độ tích cực và sự ảnh hưởng từ người thân, bạn bè, đồng nghiệp.
Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM): TAM tập trung vào hai yếu tố chính là nhận thức sự hữu ích và nhận thức dễ sử dụng. Khách hàng có xu hướng sử dụng thẻ tín dụng khi họ cảm nhận được sự tiện lợi, hữu ích và dễ dàng trong việc sử dụng sản phẩm.
Thuyết hành vi hoạch định (TPB): Mở rộng từ TRA, TPB bổ sung yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, tức là cảm nhận của khách hàng về khả năng kiểm soát và thực hiện hành vi sử dụng thẻ tín dụng trong thực tế.
Ngoài ra, nghiên cứu còn xem xét các khái niệm chuyên ngành như: tính ưu đãi (ưu đãi dịch vụ, chiết khấu, trả góp), chi phí sử dụng (phí phát hành, phí thường niên, phí rút tiền mặt), hình ảnh ngân hàng (bản sắc thương hiệu, uy tín), và các yếu tố an toàn, bảo mật trong giao dịch thẻ tín dụng.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:
Nghiên cứu định tính: Thực hiện phỏng vấn sâu 20 chuyên gia là lãnh đạo và nhân viên Agribank chi nhánh tỉnh Bình Dương để khám phá các yếu tố tác động đến ý định sử dụng thẻ tín dụng, đồng thời hiệu chỉnh thang đo phù hợp với bối cảnh thực tế.
Nghiên cứu định lượng: Thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi khảo sát 238 khách hàng đã sử dụng thẻ ghi nợ nhưng chưa sử dụng thẻ tín dụng, đang có ý định sử dụng thẻ tín dụng tại Agribank Bình Dương. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo tỷ lệ quan sát/biến đo lường đạt chuẩn (khoảng 7.4:1).
Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS 20.0 với các bước phân tích:
- Kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha (tất cả biến đều đạt trên 0.6).
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các yếu tố.
- Phân tích hồi quy đa biến để đo lường mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến ý định sử dụng thẻ tín dụng.
- Kiểm định sự khác biệt ý định sử dụng thẻ tín dụng giữa các nhóm khách hàng theo giới tính, nghề nghiệp, trình độ học vấn, tuổi và thu nhập.
Thời gian thu thập dữ liệu từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2022, tập trung tại các chi nhánh và phòng giao dịch Agribank tỉnh Bình Dương.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tám yếu tố tác động đến ý định sử dụng thẻ tín dụng: Kết quả phân tích hồi quy cho thấy tám yếu tố gồm: nhận thức dễ sử dụng, chi phí sử dụng, an toàn bảo mật, tính ưu đãi, hình ảnh ngân hàng, chuẩn chủ quan, nhận thức sự hữu ích và nhận thức kiểm soát hành vi đều có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa thống kê đến ý định sử dụng thẻ tín dụng của khách hàng tại Agribank Bình Dương.
Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố: Nhận thức kiểm soát hành vi có tác động mạnh nhất với hệ số hồi quy Beta khoảng 0.32, tiếp theo là nhận thức sự hữu ích (Beta = 0.28), tính ưu đãi (Beta = 0.22), và an toàn bảo mật (Beta = 0.18). Chi phí sử dụng có tác động âm nhưng vẫn có ý nghĩa, cho thấy chi phí càng thấp thì ý định sử dụng càng cao.
Sự khác biệt ý định sử dụng theo nhóm khách hàng: Kiểm định cho thấy có sự khác biệt ý định sử dụng thẻ tín dụng giữa các nhóm nghề nghiệp và thu nhập, trong đó nhóm khách hàng có thu nhập cao và làm việc trong lĩnh vực dịch vụ, kinh doanh có ý định sử dụng thẻ tín dụng cao hơn khoảng 15-20% so với các nhóm khác. Tuy nhiên, không có sự khác biệt đáng kể theo giới tính, tuổi tác và trình độ học vấn.
Tình hình phát triển thẻ tín dụng tại Agribank Bình Dương: Từ năm 2018 đến 2021, số lượng thẻ tín dụng phát hành tăng trung bình 12% mỗi năm, doanh số thanh toán thẻ tín dụng tăng 18% trong cùng giai đoạn. Mạng lưới ATM và POS cũng được mở rộng, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng sử dụng thẻ.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các lý thuyết hành vi tiêu dùng và chấp nhận công nghệ. Nhận thức kiểm soát hành vi và sự hữu ích được xem là động lực chính thúc đẩy khách hàng có ý định sử dụng thẻ tín dụng, phản ánh sự quan tâm đến khả năng kiểm soát chi tiêu và lợi ích thiết thực từ sản phẩm. Tính ưu đãi và an toàn bảo mật cũng là những yếu tố quan trọng, bởi khách hàng ngày càng đòi hỏi các dịch vụ tiện ích và đảm bảo an toàn thông tin trong giao dịch.
Chi phí sử dụng có tác động tiêu cực nhưng không quá lớn, cho thấy khách hàng sẵn sàng chi trả nếu nhận được giá trị tương xứng. Hình ảnh ngân hàng và chuẩn chủ quan cũng góp phần tạo niềm tin và ảnh hưởng đến quyết định sử dụng thẻ tín dụng, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng.
Sự khác biệt ý định sử dụng theo nghề nghiệp và thu nhập phản ánh đặc điểm kinh tế và nhu cầu tiêu dùng khác nhau của từng nhóm khách hàng, từ đó Agribank cần có chiến lược phân khúc thị trường phù hợp. Các biểu đồ so sánh doanh số thanh toán thẻ tín dụng theo năm và phân bố ý định sử dụng theo nhóm thu nhập sẽ minh họa rõ nét các xu hướng này.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường truyền thông và đào tạo về tính dễ sử dụng và hữu ích của thẻ tín dụng: Agribank cần tổ chức các chương trình hướng dẫn, tư vấn trực tiếp và trực tuyến nhằm nâng cao nhận thức khách hàng về lợi ích và cách sử dụng thẻ tín dụng một cách dễ dàng, dự kiến thực hiện trong 6 tháng tới, do phòng Marketing và dịch vụ khách hàng chủ trì.
Giảm chi phí sử dụng thẻ tín dụng: Cân nhắc điều chỉnh phí phát hành, phí thường niên và các khoản phí dịch vụ để tạo lợi thế cạnh tranh, đồng thời triển khai các chương trình ưu đãi giảm phí cho khách hàng mới trong vòng 12 tháng, do phòng Tài chính và Phát triển sản phẩm thực hiện.
Nâng cao tính an toàn và bảo mật giao dịch: Đầu tư công nghệ bảo mật hiện đại, tăng cường cảnh báo và hỗ trợ khách hàng khi phát hiện giao dịch bất thường, đảm bảo an toàn thông tin cá nhân, dự kiến hoàn thành trong 9 tháng, do phòng Công nghệ thông tin và An ninh chịu trách nhiệm.
Xây dựng hình ảnh ngân hàng uy tín và thân thiện: Tăng cường các hoạt động CSR, chăm sóc khách hàng cá nhân và doanh nghiệp, tạo dựng thương hiệu Agribank là ngân hàng hiện đại, đáng tin cậy, thực hiện liên tục, do Ban lãnh đạo và phòng Quan hệ công chúng phối hợp thực hiện.
Phân khúc thị trường và phát triển sản phẩm phù hợp với từng nhóm khách hàng: Tập trung phát triển các sản phẩm thẻ tín dụng dành cho nhóm khách hàng có thu nhập cao và nghề nghiệp dịch vụ, đồng thời thiết kế các gói ưu đãi riêng cho từng phân khúc, triển khai trong 12 tháng, do phòng Phát triển sản phẩm và Marketing thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Các nhà quản lý ngân hàng và phòng kinh doanh thẻ: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chiến lược phát triển sản phẩm thẻ tín dụng, tối ưu hóa các yếu tố ảnh hưởng đến ý định sử dụng, từ đó tăng trưởng doanh số và thị phần.
Chuyên gia nghiên cứu thị trường tài chính ngân hàng: Luận văn cung cấp dữ liệu thực tiễn và mô hình phân tích các yếu tố hành vi khách hàng trong lĩnh vực thẻ tín dụng tại Việt Nam, đặc biệt là khu vực Bình Dương.
Sinh viên và học viên cao học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Đây là tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, cũng như ứng dụng các lý thuyết hành vi tiêu dùng và chấp nhận công nghệ trong thực tiễn.
Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Nghiên cứu góp phần đánh giá hiệu quả các chính sách thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ phát triển dịch vụ thẻ tín dụng phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế số.
Câu hỏi thường gặp
Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định sử dụng thẻ tín dụng tại Agribank Bình Dương?
Nhận thức kiểm soát hành vi được xác định là yếu tố có tác động mạnh nhất, cho thấy khách hàng quan tâm đến khả năng kiểm soát chi tiêu và sử dụng thẻ một cách linh hoạt.Chi phí sử dụng thẻ tín dụng có phải là rào cản lớn đối với khách hàng?
Chi phí có tác động tiêu cực nhưng không quá lớn, khách hàng sẵn sàng chi trả nếu nhận được các ưu đãi và lợi ích tương xứng, ví dụ như miễn phí thường niên hoặc trả góp không lãi suất.Làm thế nào để Agribank nâng cao hình ảnh ngân hàng trong mắt khách hàng?
Thông qua các hoạt động chăm sóc khách hàng, truyền thông thương hiệu, và đảm bảo dịch vụ an toàn, tiện lợi, Agribank có thể xây dựng hình ảnh uy tín và thân thiện, từ đó thu hút khách hàng mới.Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng để xác định các yếu tố tác động?
Nghiên cứu kết hợp phỏng vấn sâu định tính và khảo sát định lượng với 238 mẫu, sử dụng phân tích Cronbach’s Alpha, EFA và hồi quy đa biến để kiểm định các giả thuyết.Ý định sử dụng thẻ tín dụng có khác biệt theo nhóm khách hàng không?
Có sự khác biệt rõ rệt theo nghề nghiệp và thu nhập, trong đó nhóm khách hàng có thu nhập cao và làm việc trong lĩnh vực dịch vụ có ý định sử dụng thẻ tín dụng cao hơn khoảng 15-20% so với các nhóm khác.
Kết luận
- Nghiên cứu xác định tám yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến ý định sử dụng thẻ tín dụng của khách hàng tại Agribank chi nhánh tỉnh Bình Dương, trong đó nhận thức kiểm soát hành vi và sự hữu ích đóng vai trò quan trọng nhất.
- Chi phí sử dụng thẻ có tác động tiêu cực nhưng không phải là rào cản lớn nếu đi kèm với các ưu đãi hấp dẫn.
- Sự khác biệt ý định sử dụng thẻ tín dụng giữa các nhóm khách hàng theo nghề nghiệp và thu nhập cho thấy cần có chiến lược phân khúc thị trường phù hợp.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để Agribank xây dựng các giải pháp phát triển sản phẩm và dịch vụ thẻ tín dụng hiệu quả, góp phần thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi và đánh giá hiệu quả trong vòng 12 tháng, đồng thời mở rộng nghiên cứu sang các chi nhánh khác để hoàn thiện mô hình.
Hành động ngay hôm nay: Các phòng ban liên quan tại Agribank chi nhánh tỉnh Bình Dương nên phối hợp triển khai các giải pháp ưu tiên nhằm tăng cường nhận thức và trải nghiệm khách hàng, từ đó nâng cao tỷ lệ sử dụng thẻ tín dụng trong thời gian tới.