Kỷ Yếu Hội Thảo Khoa Học: Vấn Đề Pháp Lý và Thực Tiễn Về Vùng Nhận Diện Phòng Không

• Tác giả: Nguyễn Toàn Thắng
• Trường học: Trường Đại học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Pháp luật quốc tế
• Đề tài: Vùng Nhận Diện Phòng Không: Pháp Lý và Thực Tiễn Trong Luật Quốc Tế
• Loại tài liệu: Hội thảo
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: KHÁI NIỆM VÙNG NHẬN DIỆN PHÒNG KHÔNG
• 1.1. Định nghĩa Vùng nhận diện phòng không
• 1.2. Cơ sở pháp lý thiết lập vùng nhận diện phòng không trong Luật quốc tế
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC VẤN ĐỀ PHÁP LÝ VỀ VÙNG NHẬN DIỆN PHÒNG KHÔNG
• 2.1. Tính hợp pháp của việc thiết lập ADIZ
• 2.2. Sự khác biệt giữa ADIZ và vùng cấm bay
• 2.3. Mối quan hệ giữa ADIZ và FIR
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TIỄN THIẾT LẬP VÙNG NHẬN DIỆN PHÒNG KHÔNG
• 3.1. Các quốc gia thiết lập ADIZ
• 3.2. Quy định và thủ tục nhận dạng phòng không trong ADIZ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Khái niệm và cơ sở pháp lý của Vùng Nhận Diện Phòng Không ADIZ

Vùng Nhận Diện Phòng Không (ADIZ) là một khái niệm quan trọng trong Luật quốc tế, đặc biệt liên quan đến an ninh quốc gia và quyền tự do hàng không. ADIZ được định nghĩa là vùng trời đặc biệt được thiết lập để yêu cầu các phương tiện bay tuân thủ các thủ tục nhận diện và báo cáo đặc biệt. Theo Công ước Chicago 1944, ADIZ không nhằm mở rộng chủ quyền quốc gia mà hướng đến mục đích bảo đảm an toàn và an ninh. Tuy nhiên, Luật quốc tế không có quy định cụ thể về việc thiết lập ADIZ, dẫn đến nhiều tranh cãi về tính hợp pháp của nó.

1.1. Định nghĩa và mục đích của ADIZ

ADIZ được thiết lập dựa trên yêu cầu bảo đảm an ninh quốc gia, đặc biệt là trong bối cảnh các mối đe dọa từ các phương tiện bay nước ngoài. Theo Công ước Chicago 1944, ADIZ là vùng trời đặc biệt nơi các phương tiện bay phải tuân thủ các thủ tục nhận diện và báo cáo. Mục đích chính của ADIZ là giúp các quốc gia kịp thời đối phó với các mối nguy hiểm tiềm tàng trước khi chúng xâm nhập vào không phận quốc gia.

1.2. Cơ sở pháp lý và tranh cãi

Mặc dù Công ước Chicago 1944 định nghĩa ADIZ, nó không quy định cụ thể về việc cho phép hay cấm các quốc gia thiết lập ADIZ. Điều này dẫn đến nhiều tranh cãi về tính hợp pháp của ADIZ, đặc biệt khi các quốc gia đơn phương thiết lập ADIZ trên vùng trời quốc tế. Một số học giả cho rằng việc thiết lập ADIZ có thể dựa trên Điều 11 của Công ước Chicago, cho phép các quốc gia kiểm soát các phương tiện bay trong lãnh thổ của mình.

II. Tác động của ADIZ đến quyền tự do hàng không và an ninh quốc tế

ADIZ có tác động đáng kể đến quyền tự do hàng không và an ninh quốc tế. Khi các quốc gia thiết lập ADIZ, họ thường yêu cầu các phương tiện bay nước ngoài tuân thủ các quy định nhận diện và báo cáo. Điều này có thể gây tranh cãi khi ADIZ được thiết lập trên vùng trời quốc tế, nơi các phương tiện bay có quyền tự do hàng không theo Công ước Luật Biển 1982 và Công ước Chicago 1944. Việc áp dụng các biện pháp hạn chế quyền tự do hàng không có thể dẫn đến xung đột giữa các quốc gia.

2.1. Quyền tự do hàng không và ADIZ

Theo Công ước Luật Biển 1982, các phương tiện bay có quyền tự do hàng không trên vùng trời phía trên vùng đặc quyền kinh tế và biển quốc tế. Tuy nhiên, khi ADIZ được thiết lập, các quốc gia có thể yêu cầu các phương tiện bay tuân thủ các quy định nhận diện, điều này có thể được coi là một sự áp đặt và hạn chế quyền tự do hàng không. Điều này đặc biệt gây tranh cãi khi ADIZ chồng lấn lên FIR (Vùng Thông Báo Bay) do quốc gia khác quản lý.

2.2. Tác động đến an ninh quốc tế

ADIZ có thể được coi là một công cụ quan trọng trong việc bảo đảm an ninh quốc gia, nhưng nó cũng có thể gây ra căng thẳng quốc tế, đặc biệt là trong các khu vực tranh chấp. Ví dụ, việc Trung Quốc thiết lập ADIZ tại Biển Hoa Đông đã gây ra nhiều phản đối từ các quốc gia láng giềng. Việc thiết lập ADIZ trong các khu vực nhạy cảm có thể làm gia tăng nguy cơ xung đột và đe dọa hòa bình quốc tế.

III. Thực tiễn thiết lập và quản lý ADIZ trên thế giới

Trên thực tế, hơn 20 quốc gia đã thiết lập ADIZ, mỗi quốc gia có các quy định cụ thể và riêng biệt về khu vực thiết lập và yêu cầu nhận diện. Một số quốc gia như Hoa Kỳ và Nhật Bản đã thiết lập ADIZ từ lâu, trong khi các quốc gia khác như Trung Quốc mới thiết lập ADIZ gần đây. Việc thiết lập ADIZ thường dựa trên nhu cầu bảo đảm an ninh quốc gia, nhưng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chính trị và chiến lược.

3.1. Các quốc gia tiên phong trong thiết lập ADIZ

Hoa Kỳ là quốc gia đầu tiên thiết lập ADIZ vào năm 1950, với mục đích bảo đảm an ninh quốc gia trước các mối đe dọa từ phương tiện bay nước ngoài. Sau đó, các quốc gia như Canada, Nhật Bản, và Hàn Quốc cũng đã thiết lập ADIZ. Các quốc gia này thường yêu cầu các phương tiện bay tuân thủ các quy định nhận diện khi bay vào ADIZ, bất kể có ý định bay vào không phận quốc gia hay không.

3.2. Tranh chấp và thách thức trong quản lý ADIZ

Việc thiết lập ADIZ trong các khu vực tranh chấp, như Biển Đông và Biển Hoa Đông, đã gây ra nhiều tranh cãi và căng thẳng quốc tế. Các quốc gia như Việt Nam, Philippines, và Nhật Bản đã phản đối việc Trung Quốc thiết lập ADIZ tại các khu vực này. Những tranh chấp này làm nổi bật thách thức trong việc quản lý ADIZ và đảm bảo hòa bình quốc tế.