Nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại Việt Nam

• Tác giả: Phạm Thị Hà An
• Người hướng dẫn: TS. Bùi Diệu Anh
• Trường học: Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Tổng quan nghiên cứu
• 1.2.1. Nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng
• 1.3. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.4. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.6. Dữ liệu nghiên cứu
• 1.7. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8. Đóng góp của đề tài nghiên cứu
• 1.9. Quy trình nghiên cứu
• 1.10. Kết cấu của luận án
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VỀ TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI NHTM
• 2.1. Kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ
• 2.1.1. Khái niệm chính sách tiền tệ
• 2.1.2. Mục tiêu của chính sách tiền tệ
• 2.1.3. Các kênh truyền dẫn của chính sách tiền tệ
• 2.1.4. Kênh giá cả tài sản
• 2.1.5. Kênh tỷ giá
• 2.1.6. Các công cụ điều hành CSTT
• 2.2. Lý thuyết năng lực cạnh tranh của các NHTM
• 2.2.1. Khái niệm năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại
• 2.2.2. Đo lường năng lực cạnh tranh
• 2.2.2.1. Đo lường năng lực cạnh tranh theo phương pháp Lerner
• 2.2.2.2. Đo lường năng lực cạnh tranh theo phương pháp Boone
• 2.3. Tác động của chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh tại các NHTM
• 2.4. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.2. Dữ liệu nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp ước lượng
• 3.3.1. Giới thiệu về mô hình VECM (Vector Error Correction Model)
• 3.3.2. Các kiểm định và ước lượng
• 3.3.3. Giới thiệu về phương pháp ước lượng DGMM (Difference Generalized Method of Moments)
• 3.4. Kết luận chương 3
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH TẠI NHTM VIỆT NAM
• 4.1. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng tại Việt Nam
• 4.2. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu mô hình
• 4.3. Kiểm định nghiệm đơn vị
• 4.4. Lựa chọn độ trễ tối ưu trong mô hình
• 4.5. Kiểm định đồng tích hợp
• 4.6. Kết quả ước lượng mô hình VECM
• 4.7. Kiểm định nhân quả Granger
• 4.8. Thực trạng năng lực cạnh tranh của NHTM Việt Nam giai đoạn 2008-2017 theo phương pháp Lerner và phương pháp Boone
• 4.9. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam giai đoạn 2008-2017 dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh theo phương pháp Lerner và phương pháp Boone
• 4.9.1. Tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ bằng công cụ lãi suất tái chiết khấu qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh tại các NHTM Việt Nam
• 4.9.2. Tác động truyền dẫn tốc độ tăng trưởng cung tiền M2 qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam
• 4.10. Tóm tắt các kết quả nghiên cứu chính
• 4.11. Kết luận chương 4
• 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý điều hành chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng của các NHTM Việt Nam trong điều kiện cạnh tranh
• 5.1.1. Nâng cao năng lực điều hành chính sách tiền tệ của NHNN trong điều kiện cạnh tranh
• 5.1.2. Hoàn thiện công cụ chính sách tiền tệ
• 5.1.3. Kiểm soát hiệu quả vấn đề nguồn vốn chủ sở hữu và quy mô hoạt động của hệ thống NHTM
• 5.1.4. Tạo hành lang phát triển năng lực cạnh tranh đồng đều giữa các NHTM
• 5.2. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.3. Kết luận chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: KẾT QUẢ THỐNG KÊ MÔ TẢ
• PHỤ LỤC 2: MA TRẬN HỆ SỐ TƯƠNG QUAN
• PHỤ LỤC 3: TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG CỦA CÔNG CỤ LÃI SUẤT TÁI CHIẾT KHẤU DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH - LERNER
• PHỤ LỤC 4: TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG CỦA CÔNG CỤ LÃI SUẤT TÁI CHIẾT KHẤU DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH - BOONE
• PHỤ LỤC 5: TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG CỦA M2 DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH - LERNER
• PHỤ LỤC 6: TÁC ĐỘNG TRUYỀN DẪN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ QUA KÊNH TÍN DỤNG CỦA M2 DƯỚI ẢNH HƯỞNG CỦA NĂNG LỰC CẠNH TRANH - BOONE
• PHỤ LỤC 7: KẾT QUẢ LỰA CHỌN ĐỘ TRỄ THÍCH HỢP CHO MÔ HÌNH VECM BẰNG PHƯƠNG PHÁP LAG ORDER SELECTION CRITERIA
• PHỤ LỤC 8: KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH QUAN HỆ ĐỒNG TÍCH HỢP
• PHỤ LỤC 9: KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG MÔ HÌNH VECM
• PHỤ LỤC 10: KẾT QUẢ KIỂM ĐỊNH NHÂN QUẢ GRANGER

I. Tổng quan nghiên cứu

Luận án nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng dưới ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh ngân hàng tại Việt Nam. Mục tiêu chính là phân tích cơ chế truyền dẫn CSTT thông qua kênh tín dụng và đánh giá vai trò của năng lực cạnh tranh trong quá trình này. Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ các nguồn đáng tin cậy như chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng tín dụng, và lãi suất tái chiết khấu từ năm 2008 đến 2017. Kết quả cho thấy lãi suất tái chiết khấu có tác động ngược chiều đến tăng trưởng tín dụng, đặc biệt trong ngắn hạn.

1.1. Lý do chọn đề tài

Việc nghiên cứu tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng là cần thiết để hiểu rõ cách thức CSTT ảnh hưởng đến nền kinh tế. Tại Việt Nam, các chính sách thắt chặt tiền tệ trong giai đoạn 2008-2012 đã gây ra nhiều hệ lụy, bao gồm tình trạng thắt chặt tín dụng và gia tăng nợ xấu. Nghiên cứu này nhằm đánh giá hiệu quả của CSTT trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng thương mại.

1.2. Tổng quan nghiên cứu

Các nghiên cứu trước đây về tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng đã chỉ ra sự tồn tại của cơ chế này, đặc biệt trong các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào vốn ngân hàng. Nghiên cứu của Sun và cộng sự (2010) tại Trung Quốc và Mahathanaseth & Tauer (2019) tại Thái Lan đều khẳng định vai trò quan trọng của kênh tín dụng trong truyền dẫn CSTT.

II. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Luận án dựa trên lý thuyết về chính sách tiền tệ và kênh tín dụng, đồng thời sử dụng các phương pháp đo lường năng lực cạnh tranh ngân hàng như chỉ số Lerner và Boone. Mô hình VECM được áp dụng để phân tích tác động của CSTT qua kênh tín dụng, trong khi phương pháp DGMM được sử dụng để đánh giá ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh.

2.1. Kênh truyền dẫn chính sách tiền tệ

CSTT ảnh hưởng đến nền kinh tế thông qua các kênh như lãi suất, tỷ giá, và kênh tín dụng. Kênh tín dụng đóng vai trò bổ sung, giúp khuếch đại tác động của CSTT đến các biến số kinh tế vĩ mô thông qua cung tín dụng của ngân hàng thương mại.

2.2. Đo lường năng lực cạnh tranh ngân hàng

Năng lực cạnh tranh của các ngân hàng thương mại được đo lường thông qua chỉ số Lerner và Boone. Chỉ số Lerner phản ánh sức mạnh thị trường, trong khi chỉ số Boone đo lường hiệu quả cạnh tranh dựa trên chi phí và lợi nhuận.

III. Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Kết quả nghiên cứu cho thấy tác động truyền dẫn chính sách tiền tệ qua kênh tín dụng tồn tại trong ngắn hạn nhưng không rõ ràng trong dài hạn. Năng lực cạnh tranh cao hơn làm giảm hiệu quả truyền dẫn CSTT, đặc biệt khi các ngân hàng tăng cường sức mạnh thị trường thông qua sáp nhập hoặc tăng vốn chủ sở hữu.

3.1. Tác động của CSTT qua kênh tín dụng

Lãi suất tái chiết khấu có tác động ngược chiều đến tăng trưởng tín dụng, đặc biệt trong ngắn hạn. Khi NHNN thực hiện CSTT mở rộng, tín dụng tăng lên, nhưng tác động này không kéo dài trong dài hạn.

3.2. Ảnh hưởng của năng lực cạnh tranh

Năng lực cạnh tranh cao hơn làm giảm hiệu quả truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng. Các ngân hàng có sức mạnh thị trường lớn hơn thường ít phản ứng với các thay đổi trong CSTT, dẫn đến việc truyền dẫn kém hiệu quả hơn.

IV. Hàm ý chính sách và kết luận

Nghiên cứu đề xuất các hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt. Các biện pháp bao gồm hoàn thiện công cụ CSTT, kiểm soát nguồn vốn chủ sở hữu, và tạo điều kiện phát triển năng lực cạnh tranh đồng đều giữa các ngân hàng thương mại.

4.1. Nâng cao năng lực điều hành CSTT

NHNN cần hoàn thiện các công cụ CSTT để đảm bảo hiệu quả truyền dẫn, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các ngân hàng thương mại.

4.2. Phát triển năng lực cạnh tranh đồng đều

Việc tạo điều kiện phát triển năng lực cạnh tranh đồng đều giữa các ngân hàng sẽ giúp tăng cường hiệu quả truyền dẫn CSTT qua kênh tín dụng, đảm bảo sự ổn định của nền kinh tế.