Thực Trạng và Hiệu Quả Can Thiệp Phòng Chống Bệnh Dại Ở Người Tại Tỉnh Sơn La Theo Cách Tiếp Cận Một Sức Khỏe

• Tác giả: Nguyễn Tiến Dũng
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Thu Yến
• Trường học: Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương
• Chuyên ngành: Vệ sinh Xã hội học và Tổ chức y tế
• Đề tài: Thực Trạng và Hiệu Quả Can Thiệp Phòng Chống Bệnh Dại Ở Người Tại Sơn La: Tiếp Cận Một Sức Khỏe
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU BỆNH DẠI
• 1.2. Sơ lược về lịch sử bệnh dại
• 1.3. Định nghĩa trường hợp bệnh và chẩn đoán bệnh dại ở người
• 1.4. Tác nhân gây bệnh
• 1.5. Nguồn truyền bệnh, phương thức lây truyền và khối cảm thụ
• 1.6. Vắc xin phòng dại và huyết thanh kháng dại sử dụng ở người
• 1.7. Gánh nặng bệnh dại và cơ sở xây dựng mục tiêu xóa bỏ bệnh dại
• 1.8. THỰC TRẠNG BỆNH DẠI Ở NGƯỜI VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI
• 1.8.1. Thực trạng bệnh dại ở người
• 1.8.2. Thực trạng hoạt động phòng, chống bệnh dại
• 1.9. CAN THIỆP PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI THEO CÁCH TIẾP CẬN MỘT SỨC KHỎE
• 1.9.1. Định nghĩa Một sức khỏe
• 1.9.2. Tiếp cận Một sức khỏe trong phòng, chống bệnh dại trên thế giới
• 1.9.3. Tiếp cận Một sức khỏe trong phòng, chống bệnh dại tại Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Công cụ thu thập số liệu cho nghiên cứu
• 2.6. Các biến số và chỉ số đánh giá trong nghiên cứu mô tả
• 2.7. Công cụ thu thập số liệu cho nghiên cứu can thiệp
• 2.8. Các chỉ số đánh giá trong nghiên cứu can thiệp
• 2.9. Nội dung can thiệp
• 2.10. QUẢN LÝ VÀ PHÂN TÍCH SỐ LIỆU
• 2.11. Phân loại chỉ số chất lượng hoạt động phòng, chống bệnh dại
• 2.12. Phân loại chỉ số mức độ hiểu biết về phòng, chống bệnh dại
• 2.13. Cách tính chỉ số hiệu quả, chỉ số trước sau, hiệu quả can thiệp
• 2.14. SAI SỐ VÀ HẠN CHẾ SAI SỐ
• 2.15. ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. THỰC TRẠNG BỆNH DẠI Ở NGƯỜI VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI TẠI TỈNH SƠN LA, 2011 – 2013
• 3.1.1. Thực trạng bệnh dại ở người, 2011-2013
• 3.1.2. Thực trạng hoạt động phòng, chống bệnh dại tại tỉnh Sơn La, 2011-2013
• 3.2. HIỆU QUẢ PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI THEO CÁCH TIẾP CẬN MỘT SỨC KHỎE TẠI 3 XÃ CỦA HUYỆN MAI SƠN, 2014 – 2015
• 3.2.1. Kết quả triển khai các hoạt động can thiệp trên thực địa, 2014-2015
• 3.2.2. Đặc trưng cá nhân của đối tượng nghiên cứu tại cộng đồng
• 3.2.3. Hiệu quả can thiệp phòng, chống bệnh dại theo cách tiếp cận Một sức khỏe tại 3 xã của huyện Mai Sơn
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. THỰC TRẠNG BỆNH DẠI Ở NGƯỜI VÀ CÁC HOẠT ĐỘNG PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI TẠI TỈNH SƠN LA, 2011 – 2013
• 4.1.1. Thực trạng bệnh dại ở người tại tỉnh Sơn La, 2011-2013
• 4.1.2. Thực trạng hoạt động phòng, chống bệnh dại tại tỉnh Sơn La, 2011-2013
• 4.2. HIỆU QUẢ PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI THEO CÁCH TIẾP CẬN MỘT SỨC KHỎE TẠI 3 XÃ CỦA HUYỆN MAI SƠN, 2014 – 2015
• 4.2.1. Kết quả triển khai các hoạt động can thiệp trên thực địa, 2014-2015
• 4.2.2. Hiệu quả can thiệp theo cách tiếp cận Một sức khỏe
• NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI VÀ HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• MỘT SỐ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Thực trạng bệnh dại ở người tại Sơn La

Thực trạng bệnh dại ở người tại tỉnh Sơn La giai đoạn 2011-2013 cho thấy sự bùng phát nghiêm trọng của căn bệnh này. Trong 3 năm, đã có 41 trường hợp tử vong do bệnh dại, mặc dù trước đó 10 năm (2001-2010) không ghi nhận ca tử vong nào. Bệnh dại chủ yếu lây truyền qua vết cắn của chó, mèo hoặc động vật nhiễm bệnh. Tình trạng này phản ánh sự thiếu hiểu biết và ý thức phòng bệnh trong cộng đồng, cũng như việc quản lý đàn chó chưa hiệu quả. Sơn La là một trong những tỉnh có tỷ lệ tử vong cao do bệnh dại, đặt ra yêu cầu cấp thiết về các biện pháp can thiệp mạnh mẽ hơn.

1.1. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng phát bệnh dại ở người tại Sơn La là do tập quán nuôi chó thả rông và thiếu tiêm phòng vắc xin cho đàn chó. Bệnh truyền nhiễm này cũng bị ảnh hưởng bởi sự thiếu phối hợp giữa ngành y tế và thú y. Các yếu tố nguy cơ bao gồm: thiếu kiến thức về phòng bệnh, tiếp xúc trực tiếp với động vật nhiễm bệnh, và chậm trễ trong việc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.

1.2. Tác động kinh tế và xã hội

Bệnh dại không chỉ gây tổn thất về nhân mạng mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế và xã hội. Chi phí điều trị dự phòng và quản lý dịch bệnh tăng cao, trong khi nỗi sợ hãi về bệnh dại làm giảm chất lượng cuộc sống của người dân. Sức khỏe cộng đồng bị đe dọa, đặc biệt ở các vùng nông thôn, nơi điều kiện y tế còn hạn chế.

II. Hiệu quả can thiệp phòng chống bệnh dại

Nghiên cứu đánh giá hiệu quả can thiệp phòng chống bệnh dại tại 3 xã của huyện Mai Sơn, Sơn La, giai đoạn 2014-2015. Các biện pháp can thiệp bao gồm: tiêm phòng vắc xin cho đàn chó, tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe, và phối hợp liên ngành y tế - thú y. Kết quả cho thấy tỷ lệ tiêm phòng vắc xin trên đàn chó tăng đáng kể, từ 60% lên 85%. Hiệu quả can thiệp cũng thể hiện qua việc giảm số ca tử vong và tăng nhận thức của người dân về phòng chống bệnh dại.

2.1. Phương pháp tiếp cận Một sức khỏe

Tiếp cận Một sức khỏe được áp dụng trong nghiên cứu nhằm tăng cường sự phối hợp giữa ngành y tế và thú y. Cách tiếp cận này giúp quản lý toàn diện các yếu tố liên quan đến bệnh dại, từ động vật đến con người. Kết quả cho thấy sự hợp tác liên ngành đã cải thiện đáng kể hiệu quả của các biện pháp phòng chống bệnh.

2.2. Kết quả và đánh giá

Sau 2 năm triển khai, hiệu quả can thiệp được đánh giá qua các chỉ số: tỷ lệ tiêm phòng vắc xin, số ca tử vong, và mức độ nhận thức của người dân. Kết quả cho thấy tỷ lệ tiêm phòng tăng từ 60% lên 85%, số ca tử vong giảm 50%, và nhận thức về phòng chống bệnh dại được cải thiện rõ rệt. Can thiệp y tế kết hợp với truyền thông giáo dục đã mang lại hiệu quả bền vững.

III. Đề xuất và khuyến nghị

Dựa trên kết quả nghiên cứu, các khuyến nghị được đưa ra nhằm tăng cường phòng chống bệnh dại tại Sơn La. Đầu tiên, cần mở rộng chương trình tiêm phòng vắc xin cho đàn chó trên toàn tỉnh. Thứ hai, tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe để nâng cao nhận thức của người dân. Cuối cùng, duy trì và mở rộng tiếp cận Một sức khỏe để đảm bảo sự phối hợp hiệu quả giữa các ngành liên quan.

3.1. Mở rộng chương trình tiêm phòng

Để kiểm soát bệnh dại, cần mở rộng chương trình tiêm phòng vắc xin cho đàn chó trên toàn tỉnh. Điều này đòi hỏi sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và sự tham gia tích cực của cộng đồng. Can thiệp y tế này sẽ giúp giảm nguy cơ lây truyền bệnh từ động vật sang người.

3.2. Tăng cường truyền thông giáo dục

Truyền thông giáo dục sức khỏe là yếu tố quan trọng trong phòng chống bệnh dại. Cần tổ chức các chiến dịch truyền thông rộng rãi, đặc biệt ở các vùng nông thôn, để nâng cao nhận thức của người dân về cách phòng bệnh và xử lý khi bị phơi nhiễm.