Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2015-2017, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận đối mặt với thách thức lớn trong công tác quản lý nhân lực khi lưu lượng bệnh nhân ngày càng tăng và nhu cầu về chất lượng dịch vụ y tế ngày càng cao. Tổng số cán bộ viên chức đến cuối năm 2017 là 898 người, trong đó có 312 người có trình độ đại học trở lên, bao gồm 181 bác sĩ và nhiều chuyên khoa cao cấp. Tuy nhiên, số lượng bác sĩ tuyển dụng thực tế chỉ đạt khoảng 60% so với nhu cầu đề ra, trong khi chính sách thu hút nhân lực chưa phát huy hiệu quả như mong đợi. Thu nhập bình quân của nhân viên y tế dao động từ 4 đến 7 triệu đồng mỗi tháng, thấp so với yêu cầu và chưa tương xứng với đóng góp công việc. Tiêu chuẩn đánh giá viên chức còn thiếu tính định lượng và chưa cụ thể theo từng vị trí việc làm, đồng thời các hình thức khen thưởng phi vật chất chưa được triển khai rộng rãi.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả thực trạng công tác quản lý nhân lực tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận trong giai đoạn 2015-2017, đồng thời phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác này. Nghiên cứu tập trung vào các chức năng quản lý nhân lực như tuyển dụng, thu hút, đào tạo, sử dụng, động viên và phát triển nguồn nhân lực. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ nhân viên y tế và cán bộ quản lý tại bệnh viện trong khoảng thời gian ba năm, với dữ liệu thu thập từ hồ sơ quản lý nhân lực và phỏng vấn sâu các lãnh đạo, viên chức quản lý.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học để bệnh viện điều chỉnh chính sách quản lý nhân lực, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn nhân lực, cải thiện môi trường làm việc và tăng cường chất lượng dịch vụ y tế, góp phần đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của người dân tỉnh Ninh Thuận.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhân lực hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý nhân lực tổng thể: Quản lý nhân lực là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ huy và kiểm soát các hoạt động nhằm thu hút, sử dụng và phát triển con người để đạt mục tiêu tổ chức. Chức năng cơ bản gồm thu hút, đào tạo phát triển và duy trì nguồn nhân lực.

  • Mô hình quản lý nhân lực y tế: Theo WHO, nhân lực y tế bao gồm tất cả những người tham gia vào hoạt động tăng cường sức khỏe, bao gồm cán bộ y tế chính thức và không chính thức. Quản lý nhân lực y tế tập trung vào đảm bảo số lượng, chất lượng, cơ cấu hợp lý, xây dựng năng lực chuyên môn và tạo động lực làm việc.

  • Các khái niệm chính:

    • Thu hút nhân lực: Đảm bảo đủ số lượng và phẩm chất nhân viên phù hợp với công việc.
    • Đào tạo và phát triển: Nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng cho nhân viên.
    • Duy trì nguồn nhân lực: Kích thích, động viên và duy trì mối quan hệ lao động tốt.
    • Chính sách đãi ngộ: Bao gồm thu nhập, phụ cấp, khen thưởng và môi trường làm việc.
    • Yếu tố ảnh hưởng: Bao gồm yếu tố bên trong (phong cách quản lý, cơ sở vật chất, văn hóa tổ chức) và bên ngoài (môi trường kinh tế xã hội, chính sách pháp luật).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính nhằm đánh giá toàn diện thực trạng quản lý nhân lực tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận.

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp thu thập từ hồ sơ quản lý nhân lực, báo cáo tổng kết hàng năm của bệnh viện giai đoạn 2015-2017; dữ liệu định tính thu thập qua phỏng vấn sâu 5 đối tượng gồm lãnh đạo bệnh viện, đại diện phòng Tổ chức - Cán bộ và các trưởng khoa.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Toàn bộ hồ sơ quản lý nhân lực trong giai đoạn nghiên cứu được sử dụng cho phần định lượng. Mẫu phỏng vấn định tính được chọn có chủ đích nhằm đảm bảo đa dạng vị trí công tác và kinh nghiệm.

  • Phương pháp phân tích: Dữ liệu định lượng được tổng hợp, trình bày theo chức năng quản lý nhân lực, sử dụng bảng biểu để minh họa số liệu tuyển dụng, đào tạo, thu hút, thu nhập và khen thưởng. Dữ liệu định tính được mã hóa, phân tích theo chủ đề nhằm làm rõ các vấn đề và yếu tố ảnh hưởng.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu thứ cấp từ 20/5 đến 10/6/2018; phỏng vấn sâu từ 20/6 đến 30/7/2018; phân tích và tổng hợp kết quả trong tháng 8/2018.

  • Đạo đức nghiên cứu: Đảm bảo sự đồng thuận của người tham gia, bảo mật thông tin cá nhân và chỉ sử dụng dữ liệu cho mục đích nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tuyển dụng nhân lực: Trong giai đoạn 2015-2017, bệnh viện có nhu cầu tuyển dụng 67 bác sĩ, tuy nhiên chỉ tuyển được 42 bác sĩ, đạt khoảng 63% nhu cầu. Các chức danh khác như điều dưỡng, kỹ thuật viên và dược sĩ cũng được tuyển gần đủ so với nhu cầu (tỷ lệ đạt trên 90%). Việc tuyển dụng bác sĩ gặp khó khăn do hạn chế chỉ tiêu biên chế và số lượng hồ sơ dự tuyển thấp.

  2. Chính sách thu hút nhân lực: Có 54 bác sĩ đăng ký nhận chế độ thu hút trong 3 năm, chiếm 53% so với chỉ tiêu 102. Tuy nhiên, chỉ còn 38 bác sĩ đang làm việc thực tế, trong đó 60,5% tốt nghiệp từ Đại học Tây Nguyên. Mức hỗ trợ ban đầu cho bác sĩ mới ra trường từ 120 đến 180 triệu đồng, kèm theo hỗ trợ đất ở ưu đãi, nhưng hiệu quả thu hút chưa cao.

  3. Đào tạo nguồn nhân lực: Tổng số nhân lực được cử đào tạo trong 3 năm là 521 người, trong đó 308 người đào tạo chuyên môn, 23 người đào tạo quản lý. Tỷ lệ bác sĩ được cử đào tạo chiếm khoảng 40-48% tổng số bác sĩ hiện có, cao hơn nhiều so với các chức danh khác. Bệnh viện ưu tiên đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, ít chú trọng đào tạo quản lý và lý luận chính trị.

  4. Thu nhập và động viên: Thu nhập bình quân của nhân viên dao động từ 4 đến 7 triệu đồng/tháng, trong khi thu nhập tăng thêm và các chế độ phụ cấp còn hạn chế. Tiêu chuẩn đánh giá viên chức chưa cụ thể và thiếu yếu tố định lượng, hình thức khen thưởng chủ yếu tập trung vào bác sĩ và cán bộ quản lý, chưa đa dạng các hình thức khen thưởng phi vật chất.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác quản lý nhân lực tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận đã có nhiều nỗ lực trong việc xây dựng quy trình tuyển dụng, đào tạo và thu hút nhân lực, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế. Việc tuyển dụng bác sĩ không đạt chỉ tiêu do hạn chế biên chế và thiếu hồ sơ dự tuyển phù hợp, tương tự với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy thiếu hụt nhân lực y tế là vấn đề phổ biến. Chính sách thu hút mặc dù có mức hỗ trợ tài chính tương đối cao nhưng chưa đủ sức hấp dẫn để giữ chân nhân lực lâu dài, nhất là khi thu nhập bình quân còn thấp và điều kiện làm việc chưa được cải thiện đầy đủ.

Đào tạo tập trung chủ yếu vào nâng cao trình độ chuyên môn, chưa cân đối với nhu cầu phát triển kỹ năng quản lý và kỹ năng mềm, điều này ảnh hưởng đến năng lực lãnh đạo và quản lý nhân lực. Tiêu chuẩn đánh giá và khen thưởng chưa cụ thể và thiếu đa dạng hình thức động viên, làm giảm động lực làm việc của nhân viên. Các yếu tố bên trong như phong cách quản lý, cơ sở vật chất, văn hóa tổ chức và yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế xã hội, chính sách pháp luật cũng ảnh hưởng đáng kể đến hiệu quả quản lý nhân lực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tuyển dụng so với nhu cầu, biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ đào tạo theo chức danh, bảng so sánh thu nhập bình quân theo trình độ và bảng tổng hợp số lượng nhân viên được khen thưởng theo chức danh để minh họa rõ nét các phát hiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường tuyển dụng và mở rộng biên chế: Chủ động phối hợp với các cơ quan quản lý để bổ sung chỉ tiêu biên chế phù hợp với nhu cầu thực tế, đặc biệt là vị trí bác sĩ chuyên môn cao. Thực hiện kế hoạch tuyển dụng bài bản, đa dạng hóa kênh tuyển dụng nhằm thu hút nhiều ứng viên chất lượng trong vòng 1-2 năm tới.

  2. Hoàn thiện chính sách thu hút và đãi ngộ: Điều chỉnh chính sách thu hút nhân lực theo hướng tăng mức hỗ trợ tài chính, kết hợp với các chính sách phi tài chính như hỗ trợ nhà ở, tạo điều kiện phát triển nghề nghiệp, đảm bảo thu nhập tối thiểu từ 8 triệu đồng/tháng cho bác sĩ mới ra trường. Thực hiện trong vòng 1 năm và đánh giá hiệu quả định kỳ.

  3. Đa dạng hóa hình thức đào tạo và phát triển nhân lực: Mở rộng đào tạo quản lý, kỹ năng mềm và đào tạo liên tục cho toàn bộ nhân viên, không chỉ tập trung vào bác sĩ. Xây dựng kế hoạch đào tạo cân đối giữa chuyên môn và quản lý, ưu tiên đào tạo tại chỗ và đào tạo ngắn hạn trong 3 năm tới.

  4. Cải tiến hệ thống đánh giá và khen thưởng: Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá viên chức cụ thể, có yếu tố định lượng theo từng vị trí việc làm. Mở rộng các hình thức khen thưởng phi vật chất như ghi nhận thành tích, tạo cơ hội thăng tiến, tổ chức các hoạt động động viên tinh thần. Triển khai trong 1 năm và duy trì liên tục.

  5. Nâng cao điều kiện làm việc và môi trường lao động: Đầu tư cải thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, tạo môi trường làm việc an toàn, thân thiện và chuyên nghiệp. Tăng cường phong cách lãnh đạo dân chủ, hỗ trợ nhân viên phát huy năng lực. Thực hiện theo lộ trình 2-3 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý bệnh viện: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong quản lý nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp, nâng cao hiệu quả hoạt động bệnh viện.

  2. Cán bộ phòng Tổ chức - Cán bộ các cơ sở y tế: Áp dụng các quy trình tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và khen thưởng nhân lực dựa trên các kết quả nghiên cứu để cải thiện công tác quản lý nhân sự.

  3. Nhà hoạch định chính sách y tế địa phương và trung ương: Tham khảo để điều chỉnh chính sách thu hút, đãi ngộ và phát triển nhân lực y tế phù hợp với thực trạng và nhu cầu của các bệnh viện tuyến tỉnh.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý y tế: Cung cấp tài liệu tham khảo thực tiễn về quản lý nhân lực y tế tại bệnh viện đa khoa tỉnh, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về quản lý nguồn nhân lực trong lĩnh vực y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao số lượng bác sĩ tuyển dụng không đạt chỉ tiêu?
    Do hạn chế chỉ tiêu biên chế và số lượng hồ sơ dự tuyển thấp, nhiều bác sĩ thử việc không tham gia xét tuyển chính thức. Ngoài ra, chính sách thu hút chưa đủ hấp dẫn để giữ chân nhân lực lâu dài.

  2. Chính sách thu hút nhân lực tại bệnh viện có hiệu quả không?
    Chính sách có mức hỗ trợ tài chính tương đối cao nhưng hiệu quả chưa như mong đợi, chỉ đạt khoảng 53% chỉ tiêu thu hút bác sĩ, do còn nhiều yếu tố như thu nhập thấp, điều kiện làm việc chưa tốt ảnh hưởng đến quyết định gắn bó lâu dài.

  3. Tỷ lệ đào tạo nhân lực tại bệnh viện như thế nào?
    Tỷ lệ bác sĩ được cử đào tạo chiếm khoảng 40-48% tổng số bác sĩ, cao hơn nhiều so với các chức danh khác. Đào tạo chủ yếu tập trung vào nâng cao trình độ chuyên môn, ít chú trọng đào tạo quản lý và kỹ năng mềm.

  4. Thu nhập bình quân của nhân viên y tế ra sao?
    Thu nhập bình quân dao động từ 4 đến 7 triệu đồng/tháng, trong khi thu nhập tăng thêm và các chế độ phụ cấp còn hạn chế, chưa tương xứng với công việc và đóng góp của nhân viên.

  5. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến công tác quản lý nhân lực tại bệnh viện?
    Bao gồm yếu tố bên trong như phong cách quản lý, cơ sở vật chất, văn hóa tổ chức; yếu tố bên ngoài như môi trường kinh tế xã hội, chính sách pháp luật; cùng với nhu cầu và động lực của người lao động.

Kết luận

  • Bệnh viện Đa khoa tỉnh Ninh Thuận trong giai đoạn 2015-2017 đã thực hiện công khai, dân chủ trong công tác quản lý nhân lực nhưng còn nhiều hạn chế về tuyển dụng, thu hút và đào tạo nhân lực, đặc biệt là bác sĩ.
  • Thu nhập bình quân của nhân viên y tế còn thấp, tiêu chuẩn đánh giá chưa cụ thể và thiếu yếu tố định lượng, hình thức khen thưởng chưa đa dạng.
  • Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhân lực bao gồm chính sách biên chế, điều kiện kinh tế xã hội địa phương, phong cách quản lý và môi trường làm việc.
  • Cần tập trung phát triển nguồn nhân lực tại chỗ, hoàn thiện chính sách đãi ngộ, đa dạng hóa hình thức đào tạo và cải tiến hệ thống đánh giá, khen thưởng.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm, đồng thời đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhân lực và chất lượng dịch vụ y tế tại bệnh viện.

Hành động ngay hôm nay để cải thiện công tác quản lý nhân lực sẽ góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đáp ứng tốt hơn nhu cầu chăm sóc sức khỏe của cộng đồng tỉnh Ninh Thuận.