Thực Trạng Cận Thị Và Các Yếu Tố Liên Quan Ở Học Sinh Tiểu Học Tỉnh Quảng Nam Năm 2023

• Tác giả: Bùi Thị Long Cảnh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Lê Thị Tài
• Trường học: Trường Đại Học Thăng Long
• Chuyên ngành: Y Tế Công Cộng
• Đề tài: Thực Trạng Cận Thị Ở Học Sinh Tiểu Học Tỉnh Quảng Nam Năm 2023
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm cận thị
• 1.2. Một số khái niệm về khúc xạ và cận thị
• 1.3. Phân loại cận thị
• 1.4. Nguyên nhân cận thị
• 1.5. Chẩn đoán cận thị
• 1.6. Triệu chứng cơ năng
• 1.7. Triệu chứng thực thể
• 1.8. Các phương pháp điều trị cận thị
• 1.8.1. Đeo kính cận
• 1.8.2. Phương pháp chỉnh hình giác mạc bằng kính tiếp xúc Ortho-K
• 1.8.3. Thuốc và dinh dưỡng
• 1.8.4. Phẫu thuật
• 1.9. Nghiên cứu về cận thị ở học sinh
• 1.9.1. Nghiên cứu trên thế giới
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Cỡ mẫu và cách chọn mẫu
• 2.2.3. Biến số, chỉ số nghiên cứu và tiêu chuẩn đánh giá
• 2.2.3.1. Biến số và chỉ số nghiên cứu
• 2.2.3.2. Tiêu chuẩn đánh giá
• 2.2.4. Kỹ thuật và công cụ thu thập thông tin
• 2.2.4.1. Kỹ thuật thu thập thông tin
• 2.2.4.2. Công cụ thu thập thông tin
• 2.2.5. Quy trình thu thập thông tin và sơ đồ nghiên cứu
• 2.2.5.1. Quy trình nghiên cứu
• 2.2.6. Xử lý, phân tích số liệu
• 2.2.7. Sai số và biện pháp khống chế sai số
• 2.2.8. Biện pháp khắc phục
• 2.2.9. Đạo đức nghiên cứu
• 2.2.10. Hạn chế của đề tài
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu
• 3.1.1. Thông tin chung về nhân khẩu học
• 3.1.2. Thông tin chung về yếu tố cá nhân
• 3.1.3. Thông tin hành vi, kiến thức của học sinh về cận thị
• 3.1.4. Thông tin điều kiện vệ sinh trường học về cận thị
• 3.2. Thực trạng cận thị ở đối tượng nghiên cứu
• 3.2.1. Tỷ lệ cận thị ở học sinh khối lớp 2,3 được nghiên cứu
• 3.2.2. Tỷ lệ cận thị theo giới tính
• 3.2.3. Tỷ lệ cận thị theo khối lớp
• 3.2.4. Tỷ lệ cận thị theo trường
• 3.2.5. Tỷ lệ cận thị theo địa dư
• 3.3. Một số yếu tố liên quan đến cận thị ở học sinh
• 3.3.1. Mối liên quan giữa cận thị và một số yếu tố cá nhân của học sinh
• 3.3.2. Mối liên quan giữa cận thị và thói quen của học sinh
• 3.3.3. Mối liên quan giữa cận thị và hiểu biết của học sinh
• 3.3.4. Mối liên quan giữa cận thị và một số điều kiện vệ sinh học đường
• 3.3.5. Phân tích hồi quy đa biến giữa cận thị và một số yếu tố liên quan
• 3.4. Tỷ lệ cận thị ở học sinh khối lớp 2,3 tỉnh Quảng Nam và một số nghiên cứu khác ở Việt Nam
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Bàn luận về thực trạng mắc cận thị ở học sinh khối lớp 2,3 tỉnh Quảng Nam năm 2023
• 4.2. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu
• 4.3. Bàn luận về tỷ lệ tật cận thị ở học sinh khối lớp 2,3 tỉnh Quảng Nam
• 4.4. Bàn luận về thực trạng hành vi, kiến thức của học sinh và điều kiện vệ sinh trường học tại Quảng Nam
• 4.5. Bàn luận về một số yếu tố liên quan đến cận thị ở học sinh khối lớp 2-3 tỉnh Quảng Nam năm 2023
• 4.6. Bàn luận về mối liên quan giữa tiền sử mắc cận thị gia đình học sinh và thực trạng cận thị
• 4.7. Bàn luận về mối liên quan giữa hành vi học sinh và thực trạng cận thị
• 4.8. Bàn luận về mối liên quan giữa hiểu biết của học sinh và thực trạng cận thị
• 4.9. Bàn luận về mối liên quan giữa điều kiện vệ sinh học đường và thực trạng cận thị
• 4.10. Thực trạng cận thị ở học sinh khối lớp 2-3 tỉnh Quảng Nam năm 2023
• 4.11. Một số yếu tố liên quan đến cận thị ở đối tượng nghiên cứu

I. Tổng Quan Về Thực Trạng Cận Thị ở Học Sinh Quảng Nam

Nghiên cứu về cận thị học đường ở Việt Nam đã được tiến hành từ những năm 1960. Các kết quả cho thấy tỷ lệ cận thị ở trẻ em tiểu học đã tăng nhanh, đặc biệt ở các đô thị. Cận thị học đường gây khó khăn cho việc học tập và sinh hoạt của học sinh, và có thể dẫn đến các biến chứng như nhược thị, lác, và bong võng mạc. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tật khúc xạ, bao gồm cận thị, là một trong năm nguyên nhân hàng đầu được ưu tiên trong chương trình phòng chống mù lòa toàn cầu. Ước tính năm 2016, khoảng 1,4 tỷ người mắc cận thị trên toàn thế giới, tương ứng 22,9% dân số. Tại Châu Á, tỷ lệ mắc tật cận thị học đường có xu hướng tăng nhanh. Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ cận thị cao, và đang gia tăng nhanh chóng. Cận thị học đường ngày càng phổ biến ở lứa tuổi học sinh. Một nghiên cứu tại 4 đô thị của Việt Nam từ 2012-2017 cho thấy tỉ lệ học sinh bị cận thị dao động từ 30-50%. Đầu năm học 2015-2016, tỉ lệ học sinh bị cận thị ở khu vực đô thị đã tăng lên gấp 10 lần so với thập niên 1960, đạt xấp xỉ 40%.

1.1. Số Liệu Thống Kê Cận Thị Học Sinh Tiểu Học Quảng Nam

Quảng Nam cũng chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng về tỷ lệ mắc tật khúc xạ, đặc biệt là cận thị học đường ở học sinh. Để giảm gánh nặng y tế và sức khỏe, việc phát hiện sớm cận thị là rất quan trọng để có các can thiệp thích hợp nhằm giảm tỷ lệ mắc và hậu quả nặng nề. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đề cập đến tỷ lệ mắc cận thị và phân tích mối liên quan giữa một số yếu tố nguy cơ với cận thị học đường, ví dụ như cường độ học tập ngày càng cao và việc thực hiện vệ sinh trong học tập chưa tốt. Tại Quảng Nam, hiện đã có một số nghiên cứu về tình hình tật khúc xạ ở học sinh THCS, nhưng chưa có nghiên cứu nào về cận thị ở học sinh tiểu học.

1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Cận Thị Đường Quảng Nam

Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định thực trạng cận thị ở học sinh tiểu học tỉnh Quảng Nam, và phân tích các yếu tố liên quan đến cận thị ở lứa tuổi này. Mục tiêu nghiên cứu bao gồm mô tả thực trạng cận thị ở học sinh khối lớp 2 và 3 tại tỉnh Quảng Nam năm 2023, và phân tích một số yếu tố liên quan đến thực trạng cận thị của đối tượng được nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu này sẽ cung cấp những bằng chứng khoa học để đưa ra các giải pháp phòng, chống thích hợp góp phần nâng cao sức khỏe thị giác của học sinh lứa tuổi này.

II. Phân Tích Nguyên Nhân Cận Thị ở Học Sinh Tiểu Học

Các yếu tố trường học đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển cận thị ở học sinh tiểu học. Ánh sáng là một yếu tố then chốt, vì thị lực phụ thuộc vào độ chiếu sáng. Thiếu ánh sáng hoặc chiếu sáng không hợp lý khi học có thể gây mỏi điều tiết, tạo điều kiện cho tật khúc xạ phát sinh và phát triển. Kích thước bàn ghế cũng quan trọng. Bàn ghế không phù hợp với lứa tuổi học sinh, sắp xếp sai quy cách, hoặc không đạt tiêu chuẩn vệ sinh học đường (ví dụ, bàn cao ghế thấp hoặc bàn thấp ghế cao) đều có thể góp phần gây ra cận thị. Sách vở và chữ viết không đạt tiêu chuẩn vệ sinh, nhìn gần liên tục, đọc sách truyện quá nhiều (đặc biệt là sách truyện có cỡ chữ nhỏ, giấy đen) cũng là những yếu tố bất lợi. Chế độ học tập quá căng thẳng, cùng với việc sử dụng quá nhiều thời gian cho các trò chơi điện tử hoặc băng hoạt hình, có thể khiến mắt phải điều tiết nhiều, ảnh hưởng đến sự phát triển của tật khúc xạ, đặc biệt là cận thị.

2.1. Yếu Tố Nguy Cơ Ánh Sáng và Bàn Ghế Học Đường

Các yếu tố nguy cơ chính liên quan đến cận thị bao gồm ánh sáng không đủ hoặc không phù hợp trong lớp học, và kích thước bàn ghế không phù hợp với lứa tuổi của học sinh. Theo tài liệu, bàn ghế thiếu hoặc có kích thước không phù hợp với lứa tuổi, sắp xếp sai quy cách hoặc không đạt tiêu chuẩn vệ sinh học đường như bàn cao ghế thấp hoặc ngược lại có thể ảnh hưởng đến sức khỏe mắt của học sinh. Thiếu ánh sáng và chiếu sáng không hợp lý trong khi học sẽ gây mỏi điều tiết là một trong những yếu tố tạo điều kiện thuận lợi cho tật khúc xạ phát sinh và phát triển.

2.2. Ảnh Hưởng Của Thói Quen Đọc Sách Chơi Điện Tử

Thói quen đọc sách truyện quá nhiều, đặc biệt là sách truyện có cỡ chữ nhỏ và giấy đen, cùng với việc dành quá nhiều thời gian cho các trò chơi giải trí như điện tử và băng hoạt hình, cũng có thể làm tăng nguy cơ cận thị. Các hoạt động này đòi hỏi mắt phải điều tiết liên tục, gây mỏi mắt và ảnh hưởng đến sự phát triển của tật khúc xạ. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh chế độ học tập ngày càng căng thẳng.

III. Đánh Giá Thực Trạng Cận Thị ở Học Sinh Tiểu Học

Để chẩn đoán cận thị, cần dựa vào các triệu chứng cơ năng và thực thể của đối tượng. Ở học sinh tiểu học, việc phát hiện và xem xét cẩn trọng các dấu hiệu là rất quan trọng. Triệu chứng chính của cận thị là nhìn mờ những vật thể ở xa. Để thấy rõ, người bệnh phải nheo mắt lại và tập trung quan sát. Nheo mắt liên tục có thể gây đau đầu do vận động cơ mặt quá mức. Việc chăm chú nhìn cũng có thể dẫn đến khô mắt và kích ứng mắt. Trẻ em thường có phản xạ nhấp nháy quá mức hoặc dụi mắt. Trẻ em thường ngồi gần bảng, tivi, hay màn hình để nhìn rõ hơn, và chúi đầu về phía trước. Giáo viên có thể phản ánh về lực học của trẻ đột nhiên giảm sút do không nhìn rõ trên bảng.

3.1. Triệu Chứng Cơ Năng và Thực Thể Của Cận Thị

Các triệu chứng cơ năng của cận thị bao gồm nhìn mờ các vật ở xa, phải nheo mắt để nhìn rõ, đau đầu do nheo mắt liên tục, khô mắt và kích ứng mắt. Trẻ em có thể có phản xạ nhấp nháy quá mức hoặc dụi mắt thường xuyên. Triệu chứng thực thể của cận thị được xác định bằng cách đo thị lực không kính bằng bảng vòng hở Landol hoặc bảng chữ cái, và kết hợp với các yếu tố khác. Nếu thị lực < 8/10 và thị lực tăng khi thử qua kính lỗ, có thể được chẩn đoán là cận thị.

3.2. Các Phương Pháp Chẩn Đoán và Điều Trị Cận Thị

Để định hướng cận thị, có thể sử dụng máy đo khúc xạ. Trong trường hợp chẩn đoán xác định, có thể sử dụng soi bóng đồng tử, đặc biệt đối với trẻ em. Soi bóng đồng tử là một chẩn đoán cận thị khách quan, bệnh nhân được nhỏ thuốc giãn đồng tử để loại trừ các trường hợp giả cận và rối loạn điều tiết. Các phương pháp điều trị cận thị bao gồm đeo kính cận (kính gọng hoặc kính tiếp xúc), phương pháp chỉnh hình giác mạc bằng kính tiếp xúc Ortho-K, sử dụng thuốc và dinh dưỡng, và phẫu thuật (ví dụ, phẫu thuật Laser).

IV. Giải Pháp Phòng Chống Cận Thị Hiệu Quả Cho Học Sinh

Đeo kính cận là phương pháp phổ biến nhất để điều chỉnh cận thị, có thể lựa chọn giữa kính gọng và kính tiếp xúc (kính áp tròng). Kính gọng là dễ dàng tìm kiếm và sử dụng với nhiều lứa tuổi khác nhau. Orthokeratology (Ortho-K) được áp dụng để chỉnh hình giác mạc và trị liệu khúc xạ giác mạc. Đây là phương pháp điều trị cận thị không cần dùng đến phẫu thuật, mà sử dụng kính áp tròng thiết kế đặc biệt để đeo qua đêm. Trong khi đang ngủ, các ống kính nhẹ nhàng định hình lại bề mặt phía trước của mắt (giác mạc) giúp bệnh nhân có thể nhìn thấy rõ ràng vào ngày hôm sau khi gỡ bỏ các ống kính vào lúc thức dậy. Vitamin A, E, C, chất khoáng có trong rau củ, trái cây tươi, thịt, cá biển và trứng giúp duy trì môi trường trong suốt của mắt, giúp mắt tăng khả năng điều tiết, chống thoái hóa võng mạc và hoàng điểm.

4.1. Biện Pháp Can Thiệp Cận Thị Học Sinh Tiểu Học Quảng Nam

Các phương pháp điều trị cận thị hiệu quả bao gồm đeo kính cận đúng số, sử dụng kính áp tròng Ortho-K để chỉnh hình giác mạc và cải thiện thị lực tạm thời, và bổ sung các vi chất dinh dưỡng quan trọng như vitamin A, E, C và khoáng chất thông qua chế độ ăn uống cân đối. Điều quan trọng là phải thường xuyên kiểm tra thị lực để phát hiện sớm cận thị và có các biện pháp can thiệp kịp thời.

4.2. Tầm Quan Trọng Của Khám Mắt Định Kỳ Cho Học Sinh

Việc khám mắt định kỳ là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm và điều trị cận thị ở học sinh tiểu học. Phát hiện sớm giúp can thiệp kịp thời, giảm thiểu nguy cơ tiến triển của cận thị và các biến chứng liên quan. Các bậc phụ huynh và nhà trường nên phối hợp để đảm bảo học sinh được khám mắt định kỳ, đặc biệt là những học sinh có tiền sử gia đình mắc cận thị hoặc có các dấu hiệu nghi ngờ cận thị.

V. Kết Quả Nghiên Cứu Tỷ Lệ Cận Thị Năm 2023 tại Quảng Nam

Nghiên cứu của tác giả Lin L.L và cộng sự tại Đài Loan cho thấy tỷ lệ cận thị ở trẻ em 7 tuổi tăng từ 5,8% lên 21%, và ở trẻ 12 tuổi tăng từ 36,7% lên 61% vào năm 2000. Cũng mốc thời gian này ở trẻ 15 tuổi cận thị tăng từ 64,2% lên 81%, và ở trẻ trong độ tuổi từ 16 đến 18 tỷ lệ cận thị tăng từ 74,0% lên 84%. Nghiên cứu của Magdalena Bastias G năm 2021 Ước tính xu hướng cận thị và loạn thị ở học sinh lớp 1 và lớp 6 từ hệ thống giáo dục công lập ở Chile cho thấy, cận thị và loạn thị cận thị ≥ 3 diop tăng trung bình hàng năm lần lượt là 0,11% và 1,21% ở trẻ em lớp 1; ở trẻ em lớp 6 lần lượt là 0,2% và 8,7%.

5.1. So Sánh Với Các Nghiên Cứu Tỷ Lệ Cận Thị Học Sinh Khác

Các nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỷ lệ cận thị đang gia tăng ở trẻ em và thanh thiếu niên, đặc biệt là ở khu vực châu Á. Các nghiên cứu khác nhau có thể có kết quả khác nhau do sự khác biệt về phương pháp nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu và khu vực địa lý. Tuy nhiên, xu hướng chung là tỷ lệ cận thị đang tăng lên theo thời gian.

5.2. Dự Đoán Tương Lai Về Tật Khúc Xạ Ở Học Sinh Quảng Nam

Với xu hướng gia tăng cận thị hiện nay, cần có các biện pháp phòng ngừa và can thiệp hiệu quả để giảm thiểu tỷ lệ mắc cận thị và các biến chứng liên quan ở học sinh. Các biện pháp này bao gồm tăng cường giáo dục về sức khỏe mắt, cải thiện điều kiện ánh sáng và bàn ghế trong lớp học, khuyến khích học sinh có lối sống lành mạnh và khám mắt định kỳ.

VI. Chương Trình Phòng Chống Cận Thị Học Đường Quảng Nam

Nghiên cứu này nêu bật tầm quan trọng của việc xây dựng và triển khai một chương trình phòng chống cận thị toàn diện cho học sinh tại Quảng Nam. Chương trình này nên tập trung vào việc giáo dục về sức khỏe mắt, cải thiện môi trường học tập, và khuyến khích các hành vi có lợi cho thị lực. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng để đảm bảo thành công của chương trình.

6.1. Các Thành Phần Chính Của Chương Trình Phòng Chống Cận Thị

Chương trình phòng chống cận thị nên bao gồm các thành phần sau: giáo dục về sức khỏe mắt cho học sinh và phụ huynh, cải thiện điều kiện ánh sáng và bàn ghế trong lớp học, khuyến khích học sinh có lối sống lành mạnh (ví dụ, tăng cường hoạt động ngoài trời, giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử), và tổ chức khám mắt định kỳ cho học sinh.

6.2. Hợp Tác Giữa Gia Đình Nhà Trường và Cộng Đồng

Để chương trình phòng chống cận thị thành công, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng. Gia đình nên tạo điều kiện cho con em có lối sống lành mạnh và khám mắt định kỳ. Nhà trường nên cải thiện môi trường học tập và giáo dục về sức khỏe mắt. Cộng đồng nên hỗ trợ các hoạt động phòng chống cận thị và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sức khỏe mắt.

Tổng quan nghiên cứu

Cận thị học đường là một trong những tật khúc xạ phổ biến và có xu hướng gia tăng nhanh chóng trên toàn cầu, đặc biệt tại các quốc gia châu Á. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2016 có khoảng 1,4 tỷ người mắc cận thị, chiếm 22,9% dân số toàn cầu. Tại Việt Nam, tỷ lệ cận thị ở học sinh tiểu học cũng đang tăng nhanh, đặc biệt ở các khu vực đô thị với tỷ lệ dao động từ 30-50% trong giai đoạn 2012-2017. Tỉnh Quảng Nam, nằm ở khu vực miền Trung, cũng ghi nhận sự gia tăng tỷ lệ mắc cận thị học đường ở học sinh tiểu học, tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu cụ thể về thực trạng và các yếu tố liên quan tại địa phương này.

Nghiên cứu “Thực trạng cận thị và một số yếu tố liên quan ở học sinh tiểu học tỉnh Quảng Nam năm 2023” được thực hiện nhằm mục tiêu mô tả tỷ lệ cận thị ở học sinh khối lớp 2 và 3, đồng thời phân tích các yếu tố cá nhân, hành vi, kiến thức và điều kiện vệ sinh trường học có liên quan đến cận thị. Nghiên cứu được tiến hành trên 1148 học sinh tại 5 trường tiểu học thuộc 3 vùng địa lý: đô thị, đồng bằng và trung du, miền núi, trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 9 năm 2023. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp bằng chứng khoa học để xây dựng các giải pháp phòng chống cận thị học đường, góp phần nâng cao sức khỏe thị giác cho học sinh tiểu học tại Quảng Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến cận thị học đường, bao gồm:

• Yếu tố cá nhân: Di truyền, tuổi, khối lớp, giới tính. Di truyền được xem là yếu tố quan trọng, với tỷ lệ trẻ bị cận thị có cha mẹ mắc cận thị dao động từ 33% đến 60%.
• Yếu tố hành vi: Tư thế ngồi học, thời gian chơi điện tử, hoạt động thể thao ngoài trời, thời gian xem tivi, thói quen đọc truyện. Các hành vi này ảnh hưởng trực tiếp đến áp lực điều tiết mắt và nguy cơ mắc cận thị.
• Yếu tố hiểu biết: Kiến thức về biểu hiện, nguyên nhân, thói quen xấu và phương pháp điều chỉnh cận thị.
• Điều kiện vệ sinh học đường: Hệ số chiếu sáng, cường độ chiếu sáng, kích thước bàn ghế, diện tích trung bình trên một học sinh. Các yếu tố này ảnh hưởng đến môi trường học tập và sức khỏe thị giác của học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang có phân tích, với cỡ mẫu 1148 học sinh lớp 2 và 3 tại 5 trường tiểu học thuộc 3 vùng địa lý của tỉnh Quảng Nam. Mẫu được chọn theo kỹ thuật chọn mẫu tầng, đảm bảo đại diện cho các vùng đô thị, đồng bằng và trung du, miền núi.

Dữ liệu thu thập bao gồm:

• Phỏng vấn trực tiếp học sinh về hành vi, thói quen, kiến thức liên quan đến cận thị.
• Khám mắt phát hiện cận thị bằng bảng thị lực vòng hở Landolt, đo khúc xạ bằng máy đo khúc xạ tự động sau khi nhỏ thuốc giãn đồng tử.
• Đo đạc các chỉ số vệ sinh học đường như hệ số chiếu sáng, cường độ chiếu sáng, kích thước bàn ghế, diện tích lớp học.

Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS 20.0, áp dụng thống kê mô tả, kiểm định Chi-square, tính tỷ số chênh (OR) và phân tích hồi quy logistic đa biến để xác định các yếu tố liên quan đến cận thị. Sai số được kiểm soát bằng tập huấn điều tra viên, kiểm tra chéo dữ liệu và sử dụng phần mềm nhập liệu có kiểm soát lỗi.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ cận thị ở học sinh tiểu học Quảng Nam năm 2023: Tỷ lệ cận thị chung là khoảng 25,1%. Tỷ lệ này phân bố tương đối đồng đều giữa nam (52,3%) và nữ (47,7%), với tỷ lệ học sinh lớp 2 và lớp 3 tham gia nghiên cứu lần lượt là 49,5% và 50,5%.

2. Yếu tố cá nhân liên quan: Khoảng 25,1% học sinh có người thân trong gia đình mắc cận thị, và nhóm này có nguy cơ mắc cận thị cao hơn đáng kể so với nhóm không có tiền sử gia đình (OR > 2,0, p < 0,05).

3. Hành vi và thói quen: Học sinh có thói quen ngồi học sai tư thế, chơi điện tử và xem tivi liên tục trên 2 giờ/ngày có tỷ lệ mắc cận thị cao hơn nhóm không có các thói quen này. Ngược lại, hoạt động thể thao ngoài trời trên 2 giờ/ngày có tác dụng bảo vệ, giảm nguy cơ cận thị khoảng 25%.

4. Điều kiện vệ sinh trường học: Hệ số chiếu sáng và cường độ chiếu sáng tại các phòng học không đạt tiêu chuẩn (dưới 100 lux) chiếm tỷ lệ cao, liên quan chặt chẽ đến tỷ lệ mắc cận thị. Bàn ghế không phù hợp với chiều cao học sinh cũng là yếu tố nguy cơ, với 100% phòng học không đạt tiêu chuẩn về hiệu số chiều cao bàn ghế.

Thảo luận kết quả

Tỷ lệ cận thị 25,1% ở học sinh tiểu học Quảng Nam tương đồng với mức trung bình của nhiều tỉnh thành trong nước và thấp hơn so với các đô thị lớn như Hà Nội (30-50%). Nguyên nhân có thể do điều kiện môi trường và thói quen sinh hoạt khác biệt giữa các vùng. Mối liên quan giữa tiền sử gia đình và cận thị phù hợp với các nghiên cứu quốc tế, khẳng định vai trò của yếu tố di truyền.

Hành vi học sinh như tư thế ngồi học sai, thời gian chơi điện tử và xem tivi kéo dài làm tăng áp lực điều tiết mắt, dẫn đến nguy cơ cận thị cao hơn. Hoạt động thể thao ngoài trời được chứng minh là yếu tố bảo vệ, giúp giảm tỷ lệ mắc cận thị, phù hợp với các nghiên cứu tại Trung Quốc và Phần Lan.

Điều kiện vệ sinh trường học chưa đạt chuẩn về chiếu sáng và bàn ghế ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thị giác, làm tăng nguy cơ cận thị. Kết quả này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cải thiện môi trường học tập để phòng ngừa cận thị học đường.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ cận thị theo từng trường và vùng địa lý, bảng phân tích hồi quy đa biến các yếu tố liên quan, cũng như biểu đồ tròn mô tả tỷ lệ học sinh có thói quen sinh hoạt ảnh hưởng đến cận thị.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe thị giác: Tổ chức các chương trình giáo dục cho học sinh, phụ huynh và giáo viên về biểu hiện, nguyên nhân và cách phòng tránh cận thị, tập trung vào việc duy trì tư thế học đúng và hạn chế thời gian chơi điện tử, xem tivi. Thời gian thực hiện: trong năm học 2024-2025. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở Y tế.

2. Cải thiện điều kiện vệ sinh trường học: Đầu tư nâng cấp hệ thống chiếu sáng, đảm bảo cường độ chiếu sáng đạt chuẩn tối thiểu 100 lux, đồng thời trang bị bàn ghế phù hợp với chiều cao học sinh. Thời gian thực hiện: 2024-2026. Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục các huyện, thành phố và Ban giám hiệu các trường.

3. Khuyến khích hoạt động thể thao ngoài trời: Xây dựng kế hoạch tăng thời gian hoạt động ngoài trời cho học sinh ít nhất 2 giờ/ngày, qua các hoạt động thể dục thể thao và giải trí ngoài trời. Thời gian thực hiện: ngay từ năm học 2023-2024. Chủ thể thực hiện: Giáo viên thể dục, Ban giám hiệu trường.

4. Phát hiện và can thiệp sớm cận thị: Tổ chức khám mắt định kỳ cho học sinh tiểu học, đặc biệt khối lớp 2 và 3, để phát hiện sớm và điều chỉnh kịp thời bằng kính hoặc các phương pháp điều trị phù hợp. Thời gian thực hiện: hàng năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm Y tế dự phòng, Bệnh viện Mắt tỉnh Quảng Nam.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và y tế công cộng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, chương trình phòng chống cận thị học đường phù hợp với điều kiện địa phương.

2. Giáo viên và cán bộ y tế trường học: Áp dụng kiến thức về các yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng ngừa cận thị trong công tác giảng dạy và chăm sóc sức khỏe học sinh.

3. Phụ huynh học sinh: Nắm bắt thông tin về các thói quen sinh hoạt ảnh hưởng đến thị lực để điều chỉnh hành vi cho con em, đồng thời phối hợp với nhà trường trong việc chăm sóc mắt.

4. Nghiên cứu sinh và học viên cao học ngành y tế công cộng, giáo dục sức khỏe: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến sức khỏe học đường.

Câu hỏi thường gặp

1. Tỷ lệ cận thị ở học sinh tiểu học Quảng Nam hiện nay là bao nhiêu?
   Tỷ lệ cận thị được ghi nhận khoảng 25,1%, tương đối đồng đều giữa nam và nữ, phản ánh mức độ phổ biến đáng kể của tật này trong lứa tuổi học sinh tiểu học.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến nguy cơ mắc cận thị?
   Tiền sử gia đình mắc cận thị là yếu tố di truyền quan trọng, bên cạnh đó các hành vi như tư thế ngồi học sai, chơi điện tử và xem tivi quá nhiều cũng làm tăng nguy cơ.

3. Hoạt động thể thao ngoài trời có tác dụng gì đối với cận thị?
   Hoạt động ngoài trời giúp giảm áp lực điều tiết mắt, làm giảm nguy cơ mắc cận thị khoảng 25%, do đó khuyến khích học sinh dành thời gian chơi ngoài trời hàng ngày.

4. Điều kiện vệ sinh trường học ảnh hưởng thế nào đến cận thị?
   Chiếu sáng không đạt chuẩn và bàn ghế không phù hợp làm tăng nguy cơ cận thị do gây mỏi mắt và tư thế học không đúng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thị giác.

5. Làm thế nào để phát hiện sớm cận thị ở học sinh?
   Khám mắt định kỳ sử dụng bảng thị lực và đo khúc xạ sau khi nhỏ thuốc giãn đồng tử là phương pháp hiệu quả để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.

Kết luận

• Tỷ lệ cận thị ở học sinh tiểu học tỉnh Quảng Nam năm 2023 là khoảng 25,1%, với sự phân bố đồng đều giữa các giới và khối lớp.
• Các yếu tố liên quan gồm tiền sử gia đình, hành vi sinh hoạt như tư thế học, thời gian chơi điện tử, xem tivi và hoạt động thể thao ngoài trời.
• Điều kiện vệ sinh trường học như chiếu sáng và bàn ghế không đạt chuẩn góp phần làm tăng nguy cơ cận thị.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các giải pháp phòng chống cận thị học đường hiệu quả tại Quảng Nam.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai chương trình giáo dục sức khỏe, cải thiện môi trường học tập và tổ chức khám mắt định kỳ cho học sinh.

Hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe thị giác cho thế hệ tương lai!