Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

• Tác giả: Trần Thị Hải Yến
• Người hướng dẫn: TS. Lê Như Thanh
• Trường học: Học viện Hành chính Quốc gia
• Chuyên ngành: Quản lý công
• Đề tài: Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
• 0.3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
• 0.4. Đối tượng nghiên cứu đề tài và phạm vi nghiên cứu
• 0.5. Phương pháp nghiên cứu
• 0.6. Ý nghĩa đóng góp của luận văn
• 0.7. Bố cục luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ
• 1.1. Tổng quan về nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
• 1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nền dân chủ. Dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
• 1.3. Khái niệm, đặc trưng cấp xã
• 1.3.1. Khái niệm cấp xã
• 1.3.2. Đặc trưng cấp xã
• 1.4. Sự cần thiết của thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã
• 1.5. Nội dung thực hiện quy chế dân chủ cấp xã
• 1.5.1. Nội dung quy chế dân chủ cấp xã (theo Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày 20/4/2007)
• 1.5.2. Hình thức công khai thực hiện quy chế dân chủ cấp xã
• 1.5.3. Giá trị thi hành đối với nội dung nhân dân tham gia bàn và quyết định trực tiếp
• 1.5.4. Lấy phiếu tín nhiệm đối với nội dung nhân dân giám sát
• 1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã
• 1.6.1. Yếu tố khách quan
• 1.6.2. Yếu tố chủ quan
• 1.7. Kinh nghiệm thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã ở một số địa phương khác và những giá trị tham khảo
• 1.7.1. Kinh nghiệm từ Huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi
• 1.7.2. Kinh nghiệm từ huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang
• 1.7.3. Những giá trị tham khảo về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở cấp xã cho huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 1.8. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ TẠI HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN
• 2.1. Khái quát đặc điểm tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội, dân cư, chính quyền cấp xã huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lí
• 2.1.2. Đặc điểm về kinh tế - xã hội
• 2.1.2.1. Chuyển dịch tỷ trọng kinh tế huyện Đồng Hỷ 2011 – 2015
• 2.1.3. Đặc điểm về dân cư, dân tộc và tôn giáo
• 2.1.4. Khái quát về cơ cấu tổ chức, bộ máy hành chính cấp xã của huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 2.2. Thực trạng hệ thống văn bản quy định thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 2.2.1. Quy định của các cơ quan Trung ương
• 2.2.2. Quy định của tỉnh Thái Nguyên
• 2.2.3. Quy định của huyện Đồng Hỷ
• 2.3. Thực trạng thực hiện quy định về quy chế dân chủ cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.1. Những nội dung thực hiện QCDC cấp xã
• 2.3.2. Những hình thức thực hiện QCDC cơ sở ở cấp xã
• 2.3.3. Thẩm quyền thực hiện QCDC cơ sở ở cấp xã
• 2.3.4. Đánh giá về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.4.1. Nguyên nhân của những hạn chế
• 2.4. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ CƠ SỞ Ở CẤP XÃ TẠI HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN
• 3.1. Phương hướng thực hiện quy chế dân chủ cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 3.2. Một số giải pháp cơ bản tăng cường thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, quán triệt chủ trương chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã
• 3.2.2. Tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng; Trách nhiệm của chính quyền và của người đứng đầu
• 3.2.3. Nâng cao chất lượng, năng lực thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu trước tình hình mới
• 3.2.4. Đẩy mạnh việc thực hiện phong trào thi đua “Dân vận khéo” gắn việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
• 3.2.5. Nâng cao dân trí, năng lực thực hiện quy chế dân chủ cơ sở của các tầng lớp nhân dân
• 3.2.6. Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở cấp xã gắn liền với mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.7. Một số kiến nghị để hoàn thiện thực hiện quy chế dân chủ cấp xã trên địa bàn huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BIỂU ĐỒ

I. Tổng quan Quy chế dân chủ cơ sở cấp xã Đồng Hỷ Giới thiệu

Việt Nam xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, trong đó dân chủ là bản chất và mục tiêu. Hiến pháp 2013 khẳng định quyền lực thuộc về nhân dân. Để phát huy quyền làm chủ, Chỉ thị 30/CT-BCT và Pháp lệnh 34/2007/PL-UBTVQH11 ra đời, cụ thể hóa phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra". Huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên, vùng núi với nhiều dân tộc thiểu số, đời sống còn khó khăn, trình độ dân trí hạn chế. Điều này đặt ra thách thức trong thực hiện quy chế dân chủ cơ sở (QCDC). Nghiên cứu này tập trung vào việc chính quyền xã, thị trấn thực hiện dân chủ như thế nào, đánh giá hiệu quả quản lý nhà nước từ QCDC, và đề xuất phương hướng nâng cao hiệu quả.

1.1. Vai trò dân chủ cơ sở Thái Nguyên trong phát triển kinh tế

Dân chủ cơ sở đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở Thái Nguyên. Khi người dân được tham gia vào quá trình hoạch định và thực thi các chính sách, họ sẽ có động lực hơn để đóng góp vào sự phát triển chung. Việc thực hiện tốt QCDC ở cấp xã tạo điều kiện cho người dân giám sát hoạt động của chính quyền, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực. Tham gia đóng góp ý kiến vào các dự án phát triển kinh tế địa phương.

1.2. Cơ chế thực hiện dân chủ cơ sở và quyền làm chủ của người dân

Cơ chế thực hiện dân chủ cơ sở đảm bảo quyền làm chủ của người dân thông qua các hình thức tham gia trực tiếp và gián tiếp. Tham gia trực tiếp bao gồm việc tham gia các cuộc họp cộng đồng, góp ý vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, và giám sát hoạt động của chính quyền. Tham gia gián tiếp thông qua việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp, những người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Pháp luật về dân chủ cơ sở quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người dân trong quá trình tham gia.

II. Thách thức triển khai Quy chế dân chủ ở xã Đồng Hỷ

Mặc dù có chủ trương và pháp luật đầy đủ, việc triển khai Quy chế dân chủ ở xã Đồng Hỷ đối mặt nhiều thách thức. Đó là trình độ dân trí hạn chế của người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Tệ nạn xã hội, phong tục tập quán lạc hậu ảnh hưởng đến tư tưởng người dân, gây khó khăn cho quản lý nhà nước. Năng lực cán bộ xã còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Hệ thống văn bản hướng dẫn chưa đầy đủ, đồng bộ, gây khó khăn trong thực hiện.

2.1. Nhận thức của người dân về dân chủ cơ sở ở xã Đồng Hỷ

Nhận thức của người dân về dân chủ cơ sở ở xã Đồng Hỷ còn hạn chế do nhiều yếu tố. Trình độ học vấn thấp, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa. Khả năng tiếp cận thông tin còn hạn chế, khiến người dân ít hiểu biết về quyền và nghĩa vụ của mình. Nhiều người dân còn mang nặng tâm lý e ngại, sợ trách nhiệm, không dám bày tỏ ý kiến. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa thực sự hiệu quả, chưa đến được với mọi người dân.

2.2. Năng lực cán bộ xã trong thực hiện Quy trình thực hiện dân chủ

Năng lực cán bộ xã trong thực hiện Quy trình thực hiện dân chủ chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Một bộ phận cán bộ còn thiếu kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế, đặc biệt là trong lĩnh vực pháp luật. Ý thức trách nhiệm chưa cao, chưa thực sự tận tâm với công việc. Chưa có cơ chế đánh giá, khen thưởng, kỷ luật rõ ràng, khiến cán bộ ít có động lực phấn đấu.

2.3. Hạn chế trong công khai thông tin tại xã Đồng Hỷ

Việc công khai thông tin tại xã Đồng Hỷ còn nhiều hạn chế. Hình thức công khai chưa đa dạng, chủ yếu vẫn là niêm yết tại trụ sở UBND xã. Nội dung công khai chưa đầy đủ, kịp thời, đặc biệt là các thông tin liên quan đến ngân sách, quy hoạch, đất đai. Khả năng tiếp cận thông tin của người dân còn hạn chế, đặc biệt là người già, người tàn tật, và người dân tộc thiểu số. Chưa có cơ chế giám sát hiệu quả việc công khai thông tin.

III. Giải pháp nâng cao thực hiện dân chủ cơ sở Đồng Hỷ

Để nâng cao thực hiện dân chủ cơ sở Đồng Hỷ, cần có giải pháp đồng bộ. Tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân. Nâng cao năng lực cán bộ xã thông qua đào tạo, bồi dưỡng. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, đảm bảo tính đồng bộ, khả thi. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành. Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội.

3.1. Tăng cường tuyên truyền pháp luật về dân chủ cơ sở

Cần tăng cường tuyên truyền pháp luật về dân chủ cơ sở đến mọi người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, phù hợp với từng đối tượng. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, chiếu phim, phát tờ rơi. Xây dựng các chuyên trang, chuyên mục về dân chủ cơ sở trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Lồng ghép nội dung tuyên truyền vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao.

3.2. Nâng cao năng lực cán bộ xã về quy trình thực hiện dân chủ

Nâng cao năng lực cán bộ xã về quy trình thực hiện dân chủ thông qua đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên. Tổ chức các khóa học ngắn hạn, tập huấn chuyên sâu về pháp luật, kỹ năng quản lý, điều hành. Tạo điều kiện cho cán bộ tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác. Xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn cao, có tinh thần trách nhiệm với công việc. Trao quyền chủ động, sáng tạo cho cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ.

3.3. Phát huy vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Đồng Hỷ

Phát huy vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Đồng Hỷ trong giám sát, phản biện xã hội. MT TQ tham gia vào quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội. Tổ chức các diễn đàn để người dân bày tỏ ý kiến, nguyện vọng. Vận động người dân tham gia các hoạt động tự quản ở cộng đồng. Tăng cường phối hợp giữa MT TQ với chính quyền địa phương trong giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân. Đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Nhân dân;

IV. Ứng dụng và kết quả thực hiện dân chủ cơ sở tại Đồng Hỷ

Việc ứng dụng các giải pháp trên đã mang lại kết quả tích cực trong thực hiện dân chủ cơ sở tại Đồng Hỷ. Nhận thức của người dân về dân chủ được nâng cao. Năng lực cán bộ xã được cải thiện. Hệ thống văn bản pháp luật dần được hoàn thiện. Tình hình kinh tế - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần khắc phục.

4.1. Đánh giá hiệu quả quy chế dân chủ cơ sở trên địa bàn

Đánh giá hiệu quả quy chế dân chủ cơ sở cần dựa trên các tiêu chí cụ thể. Mức độ tham gia của người dân vào các hoạt động quản lý nhà nước. Mức độ hài lòng của người dân đối với chính quyền địa phương. Mức độ minh bạch, công khai trong hoạt động của chính quyền. Mức độ giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân. So sánh kết quả trước và sau khi áp dụng các giải pháp nâng cao dân chủ.

4.2. Tham gia ý kiến của người dân Đồng Hỷ Chuyển biến tích cực

Sự tham gia ý kiến của người dân Đồng Hỷ đã có những chuyển biến tích cực. Số lượng người dân tham gia các cuộc họp cộng đồng ngày càng tăng. Chất lượng ý kiến đóng góp ngày càng được nâng cao. Ý kiến của người dân được chính quyền địa phương lắng nghe và tiếp thu. Điều này thể hiện sự tin tưởng của người dân vào chính quyền, đồng thời tạo động lực để chính quyền phục vụ người dân tốt hơn.

4.3. Tác động của xây dựng nông thôn mới Đồng Hỷ đến dân chủ cơ sở

Chương trình xây dựng nông thôn mới Đồng Hỷ có tác động lớn đến dân chủ cơ sở. Người dân được tham gia vào quá trình lập kế hoạch, thực hiện, và giám sát các công trình. Dân chủ hóa các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội ở nông thôn. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Tạo môi trường thuận lợi để phát huy quyền làm chủ của người dân. Phá huy tinh thần tự quản, khơi dậy nội lực trong cộng đồng.

V. Kết luận và tương lai dân chủ cơ sở ở xã Đồng Hỷ

Thực hiện dân chủ cơ sở ở xã Đồng Hỷ là một quá trình lâu dài, liên tục, đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường tuyên truyền, phát huy vai trò của người dân. Với sự quyết tâm cao, Đồng Hỷ sẽ xây dựng được một nền dân chủ cơ sở vững mạnh, góp phần vào sự phát triển chung của tỉnh Thái Nguyên.

5.1. Giải pháp nâng cao dân chủ cơ sở Bài học kinh nghiệm

Từ thực tiễn thực hiện dân chủ cơ sở ở Đồng Hỷ, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm. Dân chủ phải đi đôi với kỷ luật, kỷ cương. Dân chủ phải gắn liền với lợi ích của người dân. Dân chủ phải được thực hiện một cách thực chất, không hình thức. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong thực hiện dân chủ. Tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho việc thực thi dân chủ.

5.2. Phát triển kinh tế xã hội Đồng Hỷ và dân chủ cơ sở bền vững

Phát triển kinh tế xã hội Đồng Hỷ phải gắn liền với xây dựng dân chủ cơ sở bền vững. Dân chủ tạo động lực cho phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế tạo điều kiện để nâng cao dân trí, tăng cường dân chủ. Cần có sự hài hòa giữa mục tiêu kinh tế và mục tiêu xã hội. Bảo vệ môi trường, đảm bảo an sinh xã hội. Tạo cơ hội cho mọi người dân được hưởng lợi từ thành quả phát triển.

Tổng quan nghiên cứu

Việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở (QCDC) ở cấp xã là một nội dung quan trọng trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Theo số liệu năm 2018, Việt Nam có 11.162 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có 8.962 xã, 1.594 phường và 606 thị trấn. Huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên là một huyện miền núi với đặc điểm dân cư chủ yếu là người dân tộc thiểu số, trình độ dân trí còn thấp và đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Điều kiện địa lý phức tạp và phong tục tập quán đặc thù đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện QCDC ở cấp xã tại địa phương này.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện QCDC ở các xã, thị trấn huyện Đồng Hỷ trong giai đoạn 2010-2017, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện quy chế này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc củng cố cơ sở lý luận và thực tiễn về dân chủ cơ sở, góp phần nâng cao năng lực quản lý nhà nước và phát huy quyền làm chủ của nhân dân tại địa phương. Kết quả nghiên cứu cũng nhằm hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ lãnh đạo và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn huyện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Quan điểm chủ nghĩa Mác – Lênin về dân chủ: Dân chủ là quyền lực của nhân dân, thể hiện qua sự tham gia trực tiếp và gián tiếp của nhân dân trong quản lý xã hội. Nhà nước xã hội chủ nghĩa là công cụ chuyên chính của giai cấp công nhân, thực hiện quyền làm chủ của nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.

• Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ xã hội chủ nghĩa: Nhấn mạnh vai trò của nhân dân là chủ thể quyền lực tối cao, quyền làm chủ phải được phát huy trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Hồ Chí Minh cũng đề cao nguyên tắc “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” trong xây dựng nền dân chủ.

• Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 về thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã: Là văn bản pháp lý quan trọng quy định các nội dung, hình thức công khai, quyền và trách nhiệm của nhân dân và chính quyền trong thực hiện QCDC cơ sở.

Các khái niệm chính bao gồm: quy chế dân chủ cơ sở, quyền làm chủ của nhân dân, công khai minh bạch, giám sát của nhân dân, và vai trò của các tổ chức chính trị - xã hội.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử kết hợp với các phương pháp khoa học hành chính:

• Nguồn dữ liệu: Tổng hợp từ các văn bản pháp luật, tài liệu nghiên cứu khoa học, báo cáo thống kê của huyện Đồng Hỷ, kết quả khảo sát thực tế tại các xã, thị trấn trong giai đoạn 2010-2017.

• Phương pháp phân tích: Phân tích nội dung văn bản, so sánh, thống kê số liệu, tổng hợp dữ liệu để đánh giá thực trạng và xu hướng thực hiện QCDC. Sử dụng phương pháp điều tra xã hội học để thu thập ý kiến người dân và cán bộ địa phương.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện tại một số xã đại diện cho đặc điểm dân cư và điều kiện kinh tế xã hội khác nhau trong huyện, đảm bảo tính đại diện và khách quan.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung trong giai đoạn 2010-2017, giai đoạn có nhiều thay đổi về chính sách và thực tiễn thực hiện QCDC ở cấp xã.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mức độ công khai và phổ biến thông tin về QCDC: Khoảng 85% các xã, thị trấn trong huyện Đồng Hỷ đã thực hiện niêm yết công khai các nội dung quy chế dân chủ tại trụ sở UBND và nhà văn hóa thôn, tổ dân phố. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% người dân cho biết họ thường xuyên được tiếp cận thông tin qua các hình thức truyền thanh và họp dân.

2. Sự tham gia của nhân dân trong các hoạt động dân chủ: Tỷ lệ nhân dân tham gia bàn bạc, biểu quyết các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng cơ sở hạ tầng đạt khoảng 70%. Việc lấy ý kiến nhân dân trước khi quyết định các dự án đầu tư được thực hiện ở 75% các xã.

3. Vai trò giám sát của nhân dân và các tổ chức chính trị - xã hội: Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư cộng đồng được thành lập tại 90% các xã, tuy nhiên hiệu quả giám sát còn hạn chế do thiếu kinh nghiệm và nguồn lực. Việc lấy phiếu tín nhiệm cán bộ chủ chốt được thực hiện định kỳ nhưng tỷ lệ cử tri tham gia chỉ đạt khoảng 65%.

4. Những hạn chế trong thực hiện QCDC: Khoảng 40% cán bộ cấp xã chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về năng lực và thái độ phục vụ nhân dân. Tình trạng thiếu đồng bộ trong phối hợp giữa các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương còn phổ biến, ảnh hưởng đến hiệu quả tuyên truyền và vận động nhân dân.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên chủ yếu do điều kiện địa lý phức tạp, trình độ dân trí thấp và phong tục tập quán đặc thù của đồng bào dân tộc thiểu số tại huyện Đồng Hỷ. So với các huyện miền núi khác như Bình Sơn (Quảng Ngãi) và Vị Xuyên (Hà Giang), Đồng Hỷ còn gặp nhiều khó khăn hơn trong việc phổ biến thông tin và huy động sự tham gia của nhân dân.

Biểu đồ so sánh tỷ lệ tham gia của nhân dân trong các hoạt động dân chủ giữa Đồng Hỷ và hai huyện điển hình cho thấy Đồng Hỷ thấp hơn khoảng 10-15%. Bảng thống kê cũng phản ánh sự chênh lệch về năng lực cán bộ và mức độ phối hợp giữa các tổ chức chính trị - xã hội.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của việc nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và áp dụng các hình thức tuyên truyền phù hợp với đặc điểm địa phương để phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Việc thực hiện QCDC không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước mà còn củng cố niềm tin của nhân dân đối với chính quyền cơ sở.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về QCDC: Sử dụng đa dạng các hình thức truyền thông như truyền thanh, họp dân, sinh hoạt chi bộ và các tổ chức đoàn thể để nâng cao nhận thức của nhân dân. Mục tiêu đạt 90% người dân được tiếp cận thông tin trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND xã phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội.

2. Nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ cán bộ cấp xã: Tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và quản lý nhà nước cho cán bộ, đặc biệt là cán bộ người dân tộc thiểu số. Đặt mục tiêu 100% cán bộ chủ chốt được đào tạo trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm chính trị huyện, Sở Nội vụ.

3. Thúc đẩy sự phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, vận động và giám sát thực hiện QCDC. Mục tiêu hoàn thiện quy chế phối hợp trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Ban Thường vụ Huyện ủy, UBND huyện.

4. Phát triển các mô hình giám sát cộng đồng hiệu quả: Tăng cường hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính cho Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, nâng cao vai trò giám sát của nhân dân. Mục tiêu nâng tỷ lệ giám sát hiệu quả lên 80% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: UBND xã, Mặt trận Tổ quốc.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ lãnh đạo và quản lý cấp xã, huyện: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện QCDC, từ đó áp dụng vào công tác quản lý và điều hành địa phương.

2. Giảng viên và học viên các trường đào tạo chính trị, quản lý công: Là tài liệu tham khảo bổ ích cho các khóa học về quản lý nhà nước, dân chủ cơ sở và phát triển địa phương.

3. Các tổ chức chính trị - xã hội và Mặt trận Tổ quốc: Hỗ trợ xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động và giám sát thực hiện QCDC phù hợp với đặc điểm địa phương.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, khoa học chính trị: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về dân chủ xã hội chủ nghĩa và thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã tại vùng dân tộc thiểu số.

Câu hỏi thường gặp

1. Quy chế dân chủ cơ sở là gì và tại sao quan trọng?
   Quy chế dân chủ cơ sở là hệ thống các quy định pháp luật nhằm phát huy quyền làm chủ của nhân dân tại cấp xã, phường, thị trấn. Nó quan trọng vì giúp nhân dân tham gia quản lý, giám sát hoạt động của chính quyền, góp phần xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh.

2. Những nội dung nào được công khai theo quy chế dân chủ cấp xã?
   Các nội dung gồm kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách, dự án đầu tư, quy hoạch đất đai, nhiệm vụ quyền hạn của cán bộ, kết quả thanh tra, kiểm tra, lấy phiếu tín nhiệm cán bộ chủ chốt và các nội dung khác theo quy định pháp luật.

3. Các hình thức phổ biến để nhân dân tham gia dân chủ ở cấp xã?
   Bao gồm niêm yết công khai, họp dân, lấy ý kiến qua phiếu, tiếp xúc cử tri, hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát đầu tư cộng đồng, cũng như qua các tổ chức chính trị - xã hội.

4. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả thực hiện QCDC ở cấp xã?
   Yếu tố chủ quan như năng lực, thái độ của cán bộ cấp xã và vai trò phối hợp của các tổ chức chính trị - xã hội là rất quan trọng. Ngoài ra, điều kiện khách quan như địa hình, trình độ dân trí cũng ảnh hưởng đáng kể.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả thực hiện QCDC tại các xã miền núi?
   Cần tăng cường tuyên truyền phù hợp với đặc điểm dân cư, nâng cao năng lực cán bộ, phát huy vai trò của Mặt trận và các tổ chức xã hội, đồng thời xây dựng các mô hình giám sát cộng đồng hiệu quả, có sự hỗ trợ về kỹ thuật và tài chính.

Kết luận

• Luận văn đã phân tích và đánh giá thực trạng thực hiện quy chế dân chủ cơ sở tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn 2010-2017, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cụ thể.
• Nghiên cứu làm rõ vai trò của các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả thực hiện QCDC, đặc biệt là năng lực cán bộ và sự phối hợp giữa các tổ chức chính trị - xã hội.
• Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao nhận thức, năng lực cán bộ, tăng cường phối hợp và phát triển mô hình giám sát cộng đồng.
• Kết quả nghiên cứu có giá trị tham khảo cho công tác quản lý nhà nước, đào tạo cán bộ và xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh tại các địa phương miền núi.
• Tiếp theo, cần triển khai các giải pháp đề xuất trong thực tiễn và tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi để hoàn thiện hơn công tác thực hiện quy chế dân chủ cơ sở.

Hành động ngay hôm nay để phát huy quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, hiệu quả!