Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở cấp xã tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

Dân chủ cơ sở đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở Thái Nguyên. Khi người dân được tham gia vào quá trình hoạch định và thực thi các chính sách, họ sẽ có động lực hơn để đóng góp vào sự phát triển chung. Việc thực hiện tốt QCDC ở cấp xã tạo điều kiện cho người dân giám sát hoạt động của chính quyền, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguồn lực. Tham gia đóng góp ý kiến vào các dự án phát triển kinh tế địa phương.

Cơ chế thực hiện dân chủ cơ sở đảm bảo quyền làm chủ của người dân thông qua các hình thức tham gia trực tiếp và gián tiếp. Tham gia trực tiếp bao gồm việc tham gia các cuộc họp cộng đồng, góp ý vào các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, và giám sát hoạt động của chính quyền. Tham gia gián tiếp thông qua việc bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp, những người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Pháp luật về dân chủ cơ sở quy định rõ quyền và nghĩa vụ của người dân trong quá trình tham gia.

Nhận thức của người dân về dân chủ cơ sở ở xã Đồng Hỷ còn hạn chế do nhiều yếu tố. Trình độ học vấn thấp, đặc biệt là ở vùng sâu vùng xa. Khả năng tiếp cận thông tin còn hạn chế, khiến người dân ít hiểu biết về quyền và nghĩa vụ của mình. Nhiều người dân còn mang nặng tâm lý e ngại, sợ trách nhiệm, không dám bày tỏ ý kiến. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật chưa thực sự hiệu quả, chưa đến được với mọi người dân.

Năng lực cán bộ xã trong thực hiện Quy trình thực hiện dân chủ chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Một bộ phận cán bộ còn thiếu kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống. Trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế, đặc biệt là trong lĩnh vực pháp luật. Ý thức trách nhiệm chưa cao, chưa thực sự tận tâm với công việc. Chưa có cơ chế đánh giá, khen thưởng, kỷ luật rõ ràng, khiến cán bộ ít có động lực phấn đấu.

Việc công khai thông tin tại xã Đồng Hỷ còn nhiều hạn chế. Hình thức công khai chưa đa dạng, chủ yếu vẫn là niêm yết tại trụ sở UBND xã. Nội dung công khai chưa đầy đủ, kịp thời, đặc biệt là các thông tin liên quan đến ngân sách, quy hoạch, đất đai. Khả năng tiếp cận thông tin của người dân còn hạn chế, đặc biệt là người già, người tàn tật, và người dân tộc thiểu số. Chưa có cơ chế giám sát hiệu quả việc công khai thông tin.

Cần tăng cường tuyên truyền pháp luật về dân chủ cơ sở đến mọi người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Sử dụng nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, phù hợp với từng đối tượng. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo, chiếu phim, phát tờ rơi. Xây dựng các chuyên trang, chuyên mục về dân chủ cơ sở trên các phương tiện truyền thông đại chúng. Lồng ghép nội dung tuyên truyền vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao.

Nâng cao năng lực cán bộ xã về quy trình thực hiện dân chủ thông qua đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên. Tổ chức các khóa học ngắn hạn, tập huấn chuyên sâu về pháp luật, kỹ năng quản lý, điều hành. Tạo điều kiện cho cán bộ tham quan, học hỏi kinh nghiệm từ các địa phương khác. Xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất đạo đức tốt, có năng lực chuyên môn cao, có tinh thần trách nhiệm với công việc. Trao quyền chủ động, sáng tạo cho cán bộ trong thực hiện nhiệm vụ.

Phát huy vai trò Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã Đồng Hỷ trong giám sát, phản biện xã hội. MT TQ tham gia vào quá trình xây dựng và thực hiện các chính sách, chương trình phát triển kinh tế - xã hội. Tổ chức các diễn đàn để người dân bày tỏ ý kiến, nguyện vọng. Vận động người dân tham gia các hoạt động tự quản ở cộng đồng. Tăng cường phối hợp giữa MT TQ với chính quyền địa phương trong giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân. Đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền lợi hợp pháp, chính đáng của Nhân dân;

Đánh giá hiệu quả quy chế dân chủ cơ sở cần dựa trên các tiêu chí cụ thể. Mức độ tham gia của người dân vào các hoạt động quản lý nhà nước. Mức độ hài lòng của người dân đối với chính quyền địa phương. Mức độ minh bạch, công khai trong hoạt động của chính quyền. Mức độ giải quyết các vấn đề bức xúc của người dân. So sánh kết quả trước và sau khi áp dụng các giải pháp nâng cao dân chủ.

Sự tham gia ý kiến của người dân Đồng Hỷ đã có những chuyển biến tích cực. Số lượng người dân tham gia các cuộc họp cộng đồng ngày càng tăng. Chất lượng ý kiến đóng góp ngày càng được nâng cao. Ý kiến của người dân được chính quyền địa phương lắng nghe và tiếp thu. Điều này thể hiện sự tin tưởng của người dân vào chính quyền, đồng thời tạo động lực để chính quyền phục vụ người dân tốt hơn.

Chương trình xây dựng nông thôn mới Đồng Hỷ có tác động lớn đến dân chủ cơ sở. Người dân được tham gia vào quá trình lập kế hoạch, thực hiện, và giám sát các công trình. Dân chủ hóa các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội ở nông thôn. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân. Tạo môi trường thuận lợi để phát huy quyền làm chủ của người dân. Phá huy tinh thần tự quản, khơi dậy nội lực trong cộng đồng.

Từ thực tiễn thực hiện dân chủ cơ sở ở Đồng Hỷ, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm. Dân chủ phải đi đôi với kỷ luật, kỷ cương. Dân chủ phải gắn liền với lợi ích của người dân. Dân chủ phải được thực hiện một cách thực chất, không hình thức. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành trong thực hiện dân chủ. Tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho việc thực thi dân chủ.

Phát triển kinh tế xã hội Đồng Hỷ phải gắn liền với xây dựng dân chủ cơ sở bền vững. Dân chủ tạo động lực cho phát triển kinh tế. Phát triển kinh tế tạo điều kiện để nâng cao dân trí, tăng cường dân chủ. Cần có sự hài hòa giữa mục tiêu kinh tế và mục tiêu xã hội. Bảo vệ môi trường, đảm bảo an sinh xã hội. Tạo cơ hội cho mọi người dân được hưởng lợi từ thành quả phát triển.