Thời Kỳ Park Chung Hee: Biến Đổi Kinh Tế và Chính Trị Hàn Quốc

Thời kỳ Park Chung Hee bắt đầu trong bối cảnh khủng hoảng chính trị và kinh tế. Cuộc đảo chính quân sự ngày 16 tháng 5 năm 1961 đã lật đổ chính phủ dân sự, mở đường cho sự cầm quyền của quân đội. Theo Yong-Sup Han, Park Chung Hee là một nhà lãnh đạo quyết đoán, nhưng cũng là sản phẩm của những đấu đá quyền lực trong quân đội. Tình hình kinh tế khó khăn, cùng với bất ổn chính trị, tạo điều kiện cho ông ta củng cố quyền lực và đề ra những chính sách phát triển kinh tế mạnh mẽ. Sự can thiệp của Hoa Kỳ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình con đường phát triển của Hàn Quốc thời kỳ này, như Taehyun Kim và Chang Jae Baik đã phân tích.

Một trong những thành tựu nổi bật nhất của thời kỳ Park Chung Hee là sự chuyển đổi kinh tế thần kỳ, đưa Hàn Quốc từ một nước nông nghiệp nghèo nàn trở thành một cường quốc công nghiệp. Chính phủ đã tập trung đầu tư vào các ngành công nghiệp nặng như thép, đóng tàu, và ô tô. Các tập đoàn Chaebol đóng vai trò quan trọng trong quá trình này, được nhà nước hỗ trợ và khuyến khích phát triển. Tuy nhiên, sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng cũng đi kèm với những vấn đề xã hội như bất bình đẳng thu nhập và đàn áp lao động.

Mô hình phát triển hướng ngoại được xem là chìa khóa thành công của Hàn Quốc thời kỳ Park Chung Hee. Chính phủ đã tập trung vào việc sản xuất hàng hóa để xuất khẩu, tận dụng lợi thế lao động giá rẻ và nguồn vốn nước ngoài. Chính sách này đã giúp Hàn Quốc nhanh chóng tiếp cận thị trường quốc tế và thu hút đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, mô hình này cũng khiến Hàn Quốc dễ bị tổn thương trước những biến động của kinh tế thế giới.

Các tập đoàn Chaebol đóng vai trò trung tâm trong mô hình phát triển kinh tế của Hàn Quốc thời kỳ Park Chung Hee. Họ được nhà nước ưu ái, nhận được các khoản vay ưu đãi và được bảo vệ khỏi cạnh tranh nước ngoài. Sự hỗ trợ này đã giúp các Chaebol nhanh chóng lớn mạnh và trở thành những tập đoàn đa quốc gia. Tuy nhiên, nó cũng tạo ra sự bất bình đẳng trong nền kinh tế, khi các Chaebol kiểm soát phần lớn tài sản và quyền lực.

Sự thành lập và phát triển của Pohang Iron & Steel Company (POSCO) là một ví dụ điển hình cho chính sách công nghiệp hóa của Park Chung Hee. Đây là dự án đầy tham vọng, nhằm xây dựng một ngành công nghiệp thép hiện đại, tự chủ cho Hàn Quốc. Theo Sang-young Rhyu và Seok-jin Lew, POSCO đã đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nguyên liệu cho các ngành công nghiệp khác, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế của Hàn Quốc trên trường quốc tế. Tuy nhiên, dự án này cũng gây ra những tranh cãi về chi phí và hiệu quả.

Hệ thống Yushin (1972) là đỉnh cao của chế độ độc tài Park Chung Hee. Hiến pháp Yushin trao cho tổng thống quyền lực tuyệt đối, cho phép ông ta nắm giữ chức vụ suốt đời và bổ nhiệm một phần ba số nghị sĩ quốc hội. Quyền tự do ngôn luận và hội họp bị hạn chế nghiêm trọng, và các hoạt động chính trị của phe đối lập bị kiểm soát chặt chẽ. Mục đích của Yushin là củng cố quyền lực của Park Chung Hee và đảm bảo sự ổn định chính trị để thúc đẩy phát triển kinh tế. Theo Hyug Baeg Im, Park Chung Hee giống như một Machiavelli của Hàn Quốc, sử dụng mọi thủ đoạn để đạt được mục tiêu của mình.

Quân đội đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì quyền lực của Park Chung Hee. Ông là một cựu tướng lĩnh quân đội, và phần lớn các vị trí quan trọng trong chính phủ đều do các sĩ quan quân đội nắm giữ. Quân đội được trang bị và huấn luyện tốt, và được sử dụng để đàn áp các cuộc biểu tình và các hoạt động chống chính phủ. Tuy nhiên, quân đội cũng tiềm ẩn nguy cơ đảo chính, như đã từng xảy ra vào năm 1961. Theo Joo Hong Kim, Park Chung Hee đã sử dụng chính sách 'chia để trị' để kiểm soát quân đội và ngăn chặn nguy cơ đảo chính.

Quan hệ với Hoa Kỳ là trụ cột của chính sách đối ngoại của Park Chung Hee. Hoa Kỳ cung cấp viện trợ kinh tế và quân sự cho Hàn Quốc, đồng thời bảo vệ Hàn Quốc khỏi sự xâm lược của Triều Tiên. Tuy nhiên, giữa hai nước cũng có những bất đồng về vấn đề nhân quyền, thương mại và chính sách đối với Triều Tiên. Theo Min Yong Lee, việc tham gia Chiến tranh Việt Nam là một nỗ lực của Park Chung Hee để củng cố quan hệ với Hoa Kỳ và thu hút viện trợ.

Việc bình thường hóa quan hệ với Nhật Bản vào năm 1965 là một bước đi quan trọng trong chính sách đối ngoại của Park Chung Hee. Nhật Bản là một nguồn vốn và công nghệ quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Hàn Quốc. Tuy nhiên, việc bình thường hóa quan hệ này cũng vấp phải sự phản đối của một bộ phận dân chúng Hàn Quốc, những người vẫn còn nhớ về quá khứ bị Nhật Bản đô hộ. Theo Jung-Hoon Lee, việc bình thường hóa quan hệ với Nhật Bản là một quyết định chính trị khó khăn, nhưng cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế.

Theo Sung Gul Hong, Park Chung Hee đã bí mật theo đuổi chương trình hạt nhân nhằm tăng cường khả năng phòng thủ quốc gia và giảm sự phụ thuộc vào Hoa Kỳ. Tuy nhiên, chương trình này đã gây ra sự lo ngại từ Hoa Kỳ và các nước láng giềng. Áp lực từ Hoa Kỳ cuối cùng đã khiến Park Chung Hee từ bỏ chương trình này, nhưng nó cho thấy tham vọng và quyết tâm của ông trong việc bảo vệ an ninh quốc gia.

Thành tựu kinh tế là di sản lớn nhất của thời kỳ Park Chung Hee. Ông đã đưa Hàn Quốc từ một nước nông nghiệp nghèo nàn trở thành một cường quốc công nghiệp chỉ trong một thế hệ. Tăng trưởng kinh tế nhanh chóng đã cải thiện đáng kể mức sống của người dân và nâng cao vị thế của Hàn Quốc trên trường quốc tế. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này cũng đi kèm với những vấn đề xã hội như bất bình đẳng thu nhập và ô nhiễm môi trường.

Hạn chế về dân chủ và nhân quyền là mặt tối của thời kỳ Park Chung Hee. Chế độ độc tài của ông đã đàn áp phe đối lập, kiểm soát xã hội và vi phạm quyền tự do ngôn luận và hội họp. Nhiều người đã bị bắt giam, tra tấn và thậm chí bị giết hại vì lý do chính trị. Việc đánh giá di sản của Park Chung Hee cần phải xem xét cả những thành tựu kinh tế và những hạn chế về dân chủ và nhân quyền.

Tầm nhìn chiến lược và sự lãnh đạo quyết đoán là những yếu tố then chốt cho sự thành công của Hàn Quốc thời kỳ Park Chung Hee. Ông đã xác định rõ mục tiêu phát triển kinh tế và tập trung mọi nguồn lực vào việc đạt được mục tiêu đó. Sự lãnh đạo quyết đoán của ông đã giúp vượt qua những khó khăn và thách thức, và đưa Hàn Quốc đi đúng hướng.

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu kinh tế, thời kỳ Park Chung Hee cũng gây ra những vấn đề xã hội như bất bình đẳng thu nhập và ô nhiễm môi trường. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đảm bảo công bằng xã hội và bảo vệ môi trường trong quá trình phát triển kinh tế. Sự phát triển bền vững đòi hỏi sự cân bằng giữa các yếu tố kinh tế, xã hội và môi trường.