Tần Suất Suy Tim Phân Suất Tống Máu Giảm Sau Nhồi Máu Cơ Tim ở Người Cao Tuổi

• Tác giả: Phan Thanh Hải Nam
• Người hướng dẫn: Ts. Nguyễn Thanh Huân
• Trường học: Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Lão Khoa
• Đề tài: Tần Suất Suy Tim Phân Suất Tống Máu Giảm Sau Nhồi Máu Cơ Tim Ở Người Cao Tuổi
• Loại tài liệu: Luận Văn Bác Sĩ Nội Trú
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Suy tim ở người cao tuổi
• 1.2. Nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi
• 1.3. Suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim
• 1.3.1. Định nghĩa suy tim sau nhồi máu cơ tim
• 1.3.2. Sinh lý bệnh suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim
• 1.3.2.1. Tái cấu trúc thất bất lợi sau nhồi máu cơ tim
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.4.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.6. Phương pháp chọn mẫu
• 2.7. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.8. Các biến số nghiên cứu
• 2.9. Các khái niệm sử dụng trong nghiên cứu
• 2.10. Quản lý và xử lý số liệu
• 2.11. Vấn đề y đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tổng quan đặc điểm dân số nghiên cứu
• 3.2. Tần suất suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi
• 3.3. So sánh các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng giữa nhóm suy tim PSTMG sau NMCT 3 tháng và nhóm không suy tim PSTMG
• 3.4. Thay đổi LVEF thời điểm trước xuất viện và sau xuất viện 3 tháng
• 3.5. Phân tích hồi quy logistics các yếu tố liên quan suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Dân số nghiên cứu
• 4.2. Đặc điểm nhân trắc và bệnh đồng mắc
• 4.3. Đặc điểm nhồi máu cơ tim
• 4.4. Điều trị nội khoa
• 4.5. Tần suất suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi
• 4.6. Các yếu tố liên quan suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi
• 4.6.1. Nồng độ troponin T cao nhất
• 4.6.2. LVEF trước xuất viện
• 4.7. Điểm mạnh và hạn chế của nghiên cứu
• 4.7.1. Điểm mạnh của nghiên cứu
• 4.7.2. Hạn chế của nghiên cứu
• 4.8. Giá trị ứng dụng của nghiên cứu
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC 1: PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU
• PHỤ LỤC 2: BẢN THÔNG TIN DÀNH CHO ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU VÀ CHẤP THUẬN THAM GIA NGHIÊN CỨU

I. Tổng Quan Về Suy Tim Sau Nhồi Máu Cơ Tim ở Người Cao Tuổi

Suy tim và nhồi máu cơ tim (NMCT) là gánh nặng bệnh tật hàng đầu toàn cầu, đặc biệt ở người cao tuổi với nhiều bệnh đồng mắc và hội chứng lão hóa. Bệnh nhân trên 65 tuổi chiếm phần lớn các đợt nhập viện vì suy tim và NMCT. Tiên lượng dài hạn của suy tim rất kém, với tỷ lệ sống sót 5 năm dưới 50% ở người cao tuổi. NMCT có thể dẫn đến suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF), ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống. Tần suất suy tim ở bệnh nhân trên 65 tuổi ngày càng tăng, phần lớn do NMCT. Nghiên cứu này tập trung vào xác định tần suất HFrEF sau NMCT ở người cao tuổi và các yếu tố liên quan. Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: Tần suất HFrEF sau NMCT ở người cao tuổi là bao nhiêu và có các yếu tố nào liên quan?

1.1. Định Nghĩa và Phân Loại Suy Tim ở Người Cao Tuổi

Suy tim là một hội chứng lâm sàng đặc trưng bởi khó thở, phù, mệt mỏi do bất thường chức năng hoặc cấu trúc tim, dẫn đến giảm cung lượng tim hoặc tăng áp lực trong tim. Tần suất mắc suy tim tăng dần theo tuổi. Tiên lượng dài hạn kém, tỷ lệ sống còn 5 năm dưới 50%. Hội tim mạch châu Âu 2021 phân loại suy tim theo phân suất tống máu (EF): HFrEF (EF ≤ 40%), HFmrEF (EF 41-49%), HFpEF (EF ≥ 50%). Tiền sử bệnh mạch vành và tăng huyết áp là hai nguyên nhân chính gây suy tim ở người cao tuổi. Lưu ý sử dụng peptide lợi niệu và siêu âm tim trong chẩn đoán.

1.2. Nhồi Máu Cơ Tim ở Người Cao Tuổi Đặc Điểm và Biến Chứng

Người cao tuổi là đối tượng nguy cơ cao nhồi máu cơ tim (NMCT). Bệnh nhân trên 75 tuổi chiếm tỷ lệ cao trong các trường hợp NMCT ST chênh lên và không ST chênh lên. Các biến đổi lão hóa ở hệ tim mạch gây ra sự khác biệt so với các nhóm dân số khác. Người cao tuổi có xu hướng NMCT típ 2 hoặc NMCT không ST chênh lên nhiều hơn. Gánh nặng xơ vữa mạch vành lớn hơn, giải phẫu mạch vành phức tạp, vôi hóa nhiều hơn. Chẩn đoán NMCT dựa vào Đồng thuận toàn cầu lần 4, chú ý triệu chứng không điển hình và xu hướng NMCT típ 2 cao hơn. Việc xác định tình trạng tổn thương cơ tim qua các dấu ấn sinh học như troponin tim siêu nhạy là rất quan trọng.

II. Các Thách Thức Chẩn Đoán Suy Tim HFrEF Sau NMCT

Việc chẩn đoán suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi gặp nhiều thách thức. Triệu chứng không điển hình, sự chồng lấp với các bệnh lý khác và hạn chế về thể chất khiến việc đánh giá trở nên khó khăn. Người cao tuổi thường có nhiều bệnh đồng mắc, làm phức tạp thêm bức tranh lâm sàng. Các xét nghiệm cận lâm sàng cần được lựa chọn và diễn giải cẩn thận để tránh sai sót. Thêm vào đó, các tiêu chuẩn chẩn đoán hiện tại có thể không hoàn toàn phù hợp với người cao tuổi. Do đó, cần có một cách tiếp cận toàn diện, kết hợp lâm sàng, cận lâm sàng và đánh giá chức năng để chẩn đoán chính xác suy tim HFrEF sau NMCT ở người cao tuổi.

2.1. Yếu Tố Nguy Cơ Làm Tăng Nguy Cơ Suy Tim HFrEF Sau NMCT

Nhiều yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng phát triển suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi. Tuổi cao, tiền sử bệnh mạch vành, tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu và béo phì là những yếu tố thường gặp. NMCT diện rộng, tắc nghẽn nhiều nhánh mạch vành và không tái tưới máu kịp thời cũng làm tăng nguy cơ. Ngoài ra, các yếu tố như thiếu máu, suy thận, rối loạn nhịp tim và sử dụng một số loại thuốc cũng có thể góp phần vào sự phát triển của suy tim HFrEF.

2.2. Ảnh Hưởng Của Suy Tim đến Chất Lượng Cuộc Sống của Người Cao Tuổi

Suy tim có tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người cao tuổi. Các triệu chứng như khó thở, mệt mỏi, phù và hạn chế vận động làm giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày. Bệnh nhân thường xuyên phải nhập viện, tăng chi phí điều trị và gánh nặng cho gia đình. Suy tim cũng có thể gây ra các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm và cô đơn. Do đó, việc điều trị và quản lý suy tim hiệu quả là rất quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi.

III. Cách Tiếp Cận Điều Trị Suy Tim HFrEF Sau NMCT Cho Người Cao Tuổi

Điều trị suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi đòi hỏi một cách tiếp cận toàn diện, cá nhân hóa. Mục tiêu là giảm triệu chứng, cải thiện chức năng tim, ngăn ngừa biến chứng và kéo dài tuổi thọ. Điều trị bao gồm sử dụng thuốc, thay đổi lối sống và can thiệp tái tưới máu nếu cần thiết. Cần lưu ý đến các bệnh đồng mắc, tương tác thuốc và khả năng tuân thủ điều trị của người cao tuổi. Sự phối hợp giữa bác sĩ tim mạch, bác sĩ lão khoa, điều dưỡng và gia đình là rất quan trọng.

3.1. Thuốc Điều Trị Suy Tim HFrEF Sau NMCT Lựa Chọn Tối Ưu

Các loại thuốc điều trị suy tim đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện triệu chứng và tiên lượng của bệnh nhân suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT). Các thuốc ức chế men chuyển (ACEI) hoặc ức chế thụ thể angiotensin (ARB), chẹn beta, kháng aldosterone và ức chế SGLT2 là những lựa chọn hàng đầu. Liều lượng thuốc cần được điều chỉnh cẩn thận để tránh tác dụng phụ, đặc biệt ở người cao tuổi. Cần theo dõi chức năng thận, điện giải đồ và huyết áp thường xuyên.

3.2. Vai Trò của Phục Hồi Chức Năng Tim Mạch Cho Người Cao Tuổi

Phục hồi chức năng tim mạch (PHCN) là một phần quan trọng trong điều trị suy tim sau nhồi máu cơ tim (NMCT), đặc biệt ở người cao tuổi. PHCN bao gồm các bài tập thể dục, tư vấn dinh dưỡng và giáo dục về bệnh. PHCN giúp cải thiện chức năng tim, giảm triệu chứng, tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần. Các chương trình PHCN cần được thiết kế phù hợp với khả năng và tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.

IV. Nghiên Cứu Về Tần Suất Suy Tim HFrEF Sau NMCT ở Người Cao Tuổi

Các nghiên cứu về tần suất suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi còn hạn chế. Hầu hết các nghiên cứu được thực hiện trước khi kỹ thuật can thiệp mạch vành qua da (CTMVQD) phát triển mạnh mẽ. Dân số nghiên cứu thường không tập trung vào người cao tuổi hoặc người châu Á. Do đó, cần có thêm các nghiên cứu để đánh giá tần suất và các yếu tố liên quan đến suy tim HFrEF sau NMCT ở người cao tuổi trong bối cảnh hiện tại.

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Tần Suất Suy Tim HFrEF Sau NMCT

Nghiên cứu xác định tần suất suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi tại khoa Tim mạch can thiệp của BV Thống Nhất và BV Đại học Y Dược TP.HCM. Mục tiêu phụ là khảo sát các yếu tố liên quan đến suy tim HFrEF sau NMCT ở người cao tuổi. Kết quả cho thấy tần suất HFrEF là [kết quả cụ thể - cần điền], và các yếu tố [kết quả cụ thể - cần điền] liên quan đến tăng nguy cơ HFrEF.

4.2. So Sánh Với Các Nghiên Cứu Trên Thế Giới Về Tần Suất Suy Tim

So sánh kết quả nghiên cứu này với các nghiên cứu khác trên thế giới về tần suất suy tim sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi. Phân tích sự khác biệt về phương pháp nghiên cứu, dân số, và thời gian theo dõi. Thảo luận về ý nghĩa của các kết quả này trong việc cải thiện chăm sóc bệnh nhân suy tim sau NMCT.

V. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Để Cải Thiện Chăm Sóc Người Cao Tuổi

Kết quả nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chăm sóc người cao tuổi bị suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT). Xác định các yếu tố nguy cơ giúp bác sĩ sàng lọc và can thiệp sớm. Nâng cao nhận thức về tần suất bệnh giúp phân bổ nguồn lực hợp lý. Cung cấp bằng chứng khoa học cho việc xây dựng các hướng dẫn điều trị phù hợp với người cao tuổi. Từ đó, cải thiện tiên lượng và chất lượng cuộc sống cho nhóm bệnh nhân này.

5.1. Hướng Dẫn Sàng Lọc và Chẩn Đoán Sớm Suy Tim HFrEF ở Người Cao Tuổi

Dựa trên kết quả nghiên cứu, đưa ra hướng dẫn cụ thể về sàng lọc và chẩn đoán sớm suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) ở người cao tuổi sau nhồi máu cơ tim (NMCT). Đề xuất các xét nghiệm cần thiết, tiêu chuẩn chẩn đoán và quy trình theo dõi bệnh nhân. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đánh giá chức năng tim và các yếu tố nguy cơ.

5.2. Xây Dựng Phác Đồ Điều Trị Cá Nhân Hóa Cho Người Cao Tuổi

Dựa trên bằng chứng khoa học, xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa cho người cao tuổi bị suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT). Cân nhắc các bệnh đồng mắc, tương tác thuốc và khả năng tuân thủ điều trị của bệnh nhân. Đề xuất các loại thuốc, liều lượng và thời gian điều trị phù hợp.

VI. Tương Lai Của Nghiên Cứu và Chăm Sóc Suy Tim ở Người Cao Tuổi

Nghiên cứu về tần suất suy tim phân suất tống máu giảm (HFrEF) sau nhồi máu cơ tim (NMCT) ở người cao tuổi cần được tiếp tục mở rộng. Các nghiên cứu tương lai nên tập trung vào đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị mới, tìm kiếm các dấu ấn sinh học tiên lượng và phát triển các mô hình chăm sóc toàn diện. Hợp tác giữa các chuyên gia tim mạch, lão khoa và các lĩnh vực liên quan là rất quan trọng để cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người cao tuổi bị suy tim.

6.1. Các Hướng Nghiên Cứu Tiềm Năng Về Suy Tim ở Người Cao Tuổi

Đề xuất các hướng nghiên cứu tiềm năng về suy tim ở người cao tuổi. Ví dụ như đánh giá vai trò của di truyền, môi trường sống và lối sống trong sự phát triển của bệnh. Nghiên cứu về các liệu pháp gen, tế bào gốc và các công nghệ tiên tiến khác để điều trị suy tim.

6.2. Tối Ưu Hóa Chăm Sóc Toàn Diện Cho Người Cao Tuổi Bị Suy Tim

Thảo luận về tầm quan trọng của việc tối ưu hóa chăm sóc toàn diện cho người cao tuổi bị suy tim. Chăm sóc không chỉ tập trung vào điều trị triệu chứng và cải thiện chức năng tim, mà còn bao gồm hỗ trợ tâm lý, dinh dưỡng, vận động và quản lý các bệnh đồng mắc. Sự tham gia của gia đình và cộng đồng là rất quan trọng.

Tổng quan nghiên cứu

Suy tim và nhồi máu cơ tim (NMCT) là những gánh nặng bệnh tật hàng đầu trên toàn cầu, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến người cao tuổi. Theo báo cáo, bệnh nhân ≥65 tuổi chiếm hơn 80% các đợt nhập viện do suy tim và hơn 60% các trường hợp NMCT cấp. Tiên lượng dài hạn của nhóm này rất kém, với tỉ lệ sống sót 5 năm dưới 50%, thậm chí dưới 25% ở nhóm ≥80 tuổi. Một biến chứng nguy hiểm sau NMCT là suy tim phân suất tống máu giảm (PSTMG), ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ tử vong. Tần suất suy tim ở bệnh nhân ≥65 tuổi được ước tính tăng từ 4,3% năm 2012 lên khoảng 8,5% vào năm 2030, phần lớn do NMCT gây ra.

Tuy nhiên, tại Việt Nam chưa có nghiên cứu cụ thể về tần suất và các yếu tố liên quan đến suy tim PSTMG sau NMCT ở người cao tuổi, trong khi các nghiên cứu quốc tế còn hạn chế về dân số người cao tuổi và khu vực châu Á. Nghiên cứu này được thực hiện tại khoa Tim mạch can thiệp của Bệnh viện Thống Nhất và Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM trong giai đoạn từ tháng 8/2022 đến tháng 5/2023 nhằm xác định tần suất suy tim PSTMG sau NMCT ở người cao tuổi và khảo sát các yếu tố liên quan. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện quản lý và điều trị bệnh nhân cao tuổi sau NMCT, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật và nâng cao chất lượng sống cho nhóm đối tượng này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Sinh lý bệnh suy tim phân suất tống máu giảm sau NMCT: Tái cấu trúc thất trái bất lợi sau NMCT là quá trình thay đổi kích thước, hình dạng và chức năng của tâm thất trái, dẫn đến giảm chức năng co bóp và suy tim. Quá trình này diễn ra trong nhiều tuần đến tháng, liên quan đến sự chết tế bào cơ tim, viêm mạn tính và xơ hóa mô kẽ.

• Hệ thần kinh giao cảm và hệ Renin-Angiotensin-Aldosterone (RAAS): Kích hoạt quá mức hai hệ này sau tổn thương cơ tim góp phần thúc đẩy tái cấu trúc thất và suy tim. Việc ức chế các hệ này là nền tảng điều trị suy tim PSTMG.

• Phân loại suy tim theo phân suất tống máu thất trái (LVEF): Theo Hội Tim mạch châu Âu 2021, suy tim được phân thành ba nhóm: suy tim PSTMG (LVEF ≤ 40%), suy tim phân suất tống máu giảm nhẹ (41-49%) và suy tim phân suất tống máu bảo tồn (≥ 50%).

• Định nghĩa và chẩn đoán NMCT: Dựa trên Định nghĩa toàn cầu lần thứ 4, NMCT được xác định bằng sự tăng/giảm chất chỉ điểm sinh học tim (troponin) kèm theo triệu chứng thiếu máu cơ tim, thay đổi điện tim hoặc hình ảnh tổn thương cơ tim.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Tiến cứu quan sát dọc.

• Dân số nghiên cứu: 381 bệnh nhân ≥60 tuổi nhập viện với chẩn đoán NMCT, không có tiền căn suy tim, tại khoa Tim mạch can thiệp Bệnh viện Thống Nhất và Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM từ tháng 8/2022 đến tháng 5/2023.

• Cỡ mẫu: Ước tính 267 bệnh nhân dựa trên công thức tính cỡ mẫu với p = 0,5, α = 0,05. Thực tế thu thập 381 bệnh nhân, theo dõi 234 bệnh nhân sau xuất viện 3 tháng.

• Phương pháp chọn mẫu: Chọn mẫu toàn bộ các bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn.

• Thu thập số liệu: Qua phỏng vấn trực tiếp, hồ sơ bệnh án, siêu âm tim đánh giá LVEF bằng phương pháp Simpson sửa đổi, xét nghiệm cận lâm sàng, chụp mạch vành xâm lấn, đánh giá lão khoa (CFS), hoạt động cơ bản (ADL) và sinh hoạt hàng ngày (IADL).

• Phân tích dữ liệu: Sử dụng phần mềm RStudio 2023.06. Biến định tính trình bày bằng tỉ lệ %, biến định lượng kiểm định phân phối chuẩn, so sánh nhóm bằng t-test, Mann-Whitney, Chi-square hoặc Fisher exact. Phân tích đa biến bằng hồi quy logistic để xác định các yếu tố liên quan đến suy tim PSTMG.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ tháng 8/2022 đến tháng 5/2023, theo dõi và đánh giá sau xuất viện 3 tháng.

• Vấn đề đạo đức: Nghiên cứu được Hội đồng đạo đức Đại học Y Dược TP.HCM và Bệnh viện Thống Nhất phê duyệt, bệnh nhân đồng ý tham gia bằng bản đồng thuận, bảo mật thông tin và không can thiệp ảnh hưởng sức khỏe.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tần suất suy tim PSTMG sau NMCT ở người cao tuổi: Trong 234 bệnh nhân theo dõi sau xuất viện 3 tháng, có 30 bệnh nhân được chẩn đoán suy tim PSTMG, tương đương tần suất 12,8%.

2. Đặc điểm dân số nghiên cứu: Tuổi trung bình 71±8 tuổi, nữ chiếm 41,9%, 67,9% bệnh nhân có điểm suy yếu lâm sàng (CFS ≥ 5). Tỉ lệ tăng huyết áp 89,7%, đái tháo đường 45,7%, bệnh thận mạn 24,4%. Thể NMCT ST chênh lên chiếm 52,1%, không ST chênh lên 47,9%.

3. Điều trị và can thiệp: 92,3% bệnh nhân được can thiệp mạch vành qua da tiên phát, 91% sử dụng thuốc ức chế hệ RAAS, 77,8% dùng thuốc chẹn beta, 52,6% dùng thuốc ức chế SGLT2.

4. Yếu tố liên quan đến suy tim PSTMG: Phân tích hồi quy logistic đa biến cho thấy các yếu tố như nồng độ troponin T cao nhất trong đợt nhập viện, LVEF trước xuất viện thấp, điểm BCIS-JS cao (phản ánh mức độ tổn thương mạch vành lan rộng) có liên quan chặt chẽ đến nguy cơ suy tim PSTMG sau NMCT.

Thảo luận kết quả

Tần suất 12,8% suy tim PSTMG sau NMCT ở người cao tuổi trong nghiên cứu này thấp hơn so với một số nghiên cứu quốc tế báo cáo dao động từ 8% đến 45% tùy thời gian theo dõi và định nghĩa suy tim. Sự khác biệt này có thể do nghiên cứu chọn mốc thời gian 3 tháng sau xuất viện, trong khi các nghiên cứu khác có thời gian theo dõi dài hơn hoặc không phân loại phân suất tống máu. Ngoài ra, dân số nghiên cứu tập trung vào người cao tuổi tại Việt Nam, nơi có đặc điểm dịch tễ và điều trị khác biệt.

Việc can thiệp mạch vành qua da tiên phát được áp dụng rộng rãi (92,3%) góp phần giảm thiểu tổn thương cơ tim và nguy cơ tái cấu trúc thất trái bất lợi. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 12,8% bệnh nhân phát triển suy tim PSTMG, cho thấy cần tiếp tục cải thiện chiến lược điều trị và theo dõi.

Các yếu tố như nồng độ troponin T cao phản ánh tổn thương cơ tim nặng, LVEF thấp trước xuất viện và điểm BCIS-JS cao cho thấy mức độ tổn thương mạch vành lan rộng là những chỉ số dự báo quan trọng. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây, khẳng định vai trò của tái cấu trúc thất và tổn thương mạch vành trong sinh lý bệnh suy tim sau NMCT.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỉ lệ suy tim PSTMG theo nhóm tuổi, biểu đồ đường thể hiện thay đổi LVEF trước và sau xuất viện, và bảng phân tích hồi quy logistic đa biến với các hệ số Odds Ratio và khoảng tin cậy.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường can thiệp mạch vành sớm và toàn diện: Động tác can thiệp mạch vành qua da tiên phát cần được thực hiện nhanh chóng, giảm thời gian cửa – dây dẫn nhằm giảm tổn thương cơ tim, hạn chế tái cấu trúc thất. Chủ thể thực hiện: các bệnh viện tim mạch, trong vòng 24 giờ từ khi nhập viện.

2. Theo dõi và đánh giá chức năng tim định kỳ sau NMCT: Khuyến nghị siêu âm tim đánh giá LVEF và các dấu ấn sinh học tim sau xuất viện 3 tháng để phát hiện sớm suy tim PSTMG, từ đó điều chỉnh phác đồ điều trị kịp thời. Chủ thể thực hiện: bác sĩ tim mạch, trung tâm y tế địa phương.

3. Sử dụng thuốc ức chế hệ thần kinh giao cảm và RAAS đúng hướng dẫn: Tăng cường sử dụng thuốc ức chế men chuyển, chẹn beta, thuốc đối kháng thụ thể mineralocorticoid và ức chế SGLT2 theo phác đồ chuẩn để ngăn ngừa tái cấu trúc thất và suy tim. Chủ thể thực hiện: bác sĩ điều trị, dược sĩ, trong suốt quá trình điều trị và tái khám.

4. Đánh giá và quản lý bệnh đồng mắc, yếu tố lão khoa: Áp dụng thang điểm suy yếu lâm sàng (CFS), đánh giá ADL và IADL để cá thể hóa điều trị, hỗ trợ phục hồi chức năng và giảm nguy cơ suy tim. Chủ thể thực hiện: đội ngũ y tế đa ngành, trong vòng 1 tháng sau xuất viện.

5. Nâng cao nhận thức và giáo dục bệnh nhân, gia đình: Tổ chức các chương trình tư vấn, hướng dẫn chăm sóc, tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ nhằm giảm tỉ lệ mất mẫu và tử vong sau NMCT. Chủ thể thực hiện: nhân viên y tế, cộng đồng, liên tục trong quá trình điều trị và hậu điều trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Bác sĩ tim mạch và nội khoa: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về tần suất và yếu tố nguy cơ suy tim PSTMG sau NMCT ở người cao tuổi, giúp cải thiện chẩn đoán, điều trị và theo dõi bệnh nhân.

2. Nhân viên y tế tại các bệnh viện và trung tâm y tế: Thông tin về phương pháp đánh giá lão khoa, siêu âm tim và quản lý bệnh đồng mắc hỗ trợ nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi sau NMCT.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên y khoa: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về thiết kế nghiên cứu tiến cứu, phân tích hồi quy logistic và ứng dụng lý thuyết sinh lý bệnh trong thực tế lâm sàng.

4. Chính sách y tế và quản lý bệnh viện: Kết quả nghiên cứu giúp hoạch định chính sách can thiệp sớm, phân bổ nguồn lực và xây dựng chương trình chăm sóc đặc biệt cho người cao tuổi có nguy cơ suy tim sau NMCT.

Câu hỏi thường gặp

1. Suy tim phân suất tống máu giảm là gì?
   Suy tim PSTMG là tình trạng suy giảm chức năng co bóp của thất trái với phân suất tống máu ≤ 40%, gây giảm cung lượng tim và triệu chứng suy tim như khó thở, mệt mỏi. Đây là dạng suy tim nặng, thường gặp sau NMCT.

2. Tại sao người cao tuổi dễ bị suy tim sau NMCT?
   Người cao tuổi có nhiều bệnh đồng mắc, chức năng tim mạch suy giảm do lão hóa, tổn thương mạch vành phức tạp và khả năng tái cấu trúc thất kém, làm tăng nguy cơ suy tim sau NMCT.

3. Làm thế nào để phát hiện suy tim PSTMG sau NMCT?
   Phát hiện dựa trên triệu chứng lâm sàng, siêu âm tim đánh giá LVEF ≤ 40% và các dấu ấn sinh học tim như troponin, natriuretic peptides. Thời điểm đánh giá thường là sau xuất viện 3 tháng để phát hiện tái cấu trúc thất.

4. Các yếu tố nào làm tăng nguy cơ suy tim PSTMG sau NMCT?
   Nồng độ troponin T cao, LVEF thấp trước xuất viện, điểm BCIS-JS cao (tổn thương mạch vành lan rộng), tuổi cao, bệnh đồng mắc như tăng huyết áp, đái tháo đường là các yếu tố nguy cơ quan trọng.

5. Điều trị suy tim PSTMG sau NMCT như thế nào?
   Điều trị bao gồm tái tưới máu mạch vành sớm, sử dụng thuốc ức chế hệ thần kinh giao cảm và RAAS (chẹn beta, ức chế men chuyển, MRA), thuốc ức chế SGLT2, quản lý bệnh đồng mắc và theo dõi chức năng tim định kỳ.

Kết luận

• Tần suất suy tim phân suất tống máu giảm sau nhồi máu cơ tim ở người cao tuổi tại TP.HCM là 12,8% sau 3 tháng xuất viện.
• Các yếu tố liên quan chính gồm nồng độ troponin T cao, LVEF thấp trước xuất viện và mức độ tổn thương mạch vành lan rộng (điểm BCIS-JS).
• Can thiệp mạch vành qua da tiên phát và điều trị thuốc ức chế hệ thần kinh giao cảm, RAAS được áp dụng rộng rãi nhưng vẫn cần tối ưu hơn để giảm nguy cơ suy tim.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc theo dõi, điều trị và quản lý người cao tuổi sau NMCT tại Việt Nam.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu đa trung tâm, theo dõi dài hạn và đánh giá hiệu quả các phác đồ điều trị mới.

Hành động ngay: Các bác sĩ và nhân viên y tế nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao chất lượng chăm sóc người cao tuổi sau NMCT, đồng thời tăng cường giáo dục và theo dõi bệnh nhân nhằm giảm thiểu biến chứng suy tim.