Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch, kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nói, trở thành yếu tố then chốt đối với sinh viên ngành Quản lý Lễ tân khách sạn. Tại Trường Cao đẳng Du lịch Vũng Tàu (VTVC), kết quả đánh giá cho thấy kỹ năng nói của sinh viên luôn thấp hơn so với các kỹ năng nghe, đọc, viết, gây ảnh hưởng đến khả năng hội nhập nghề nghiệp trong môi trường quốc tế. Nghiên cứu này nhằm khảo sát tác động của phương pháp dạy học dựa trên nhiệm vụ (Task-Based Instruction - TBI) trong việc cải thiện kỹ năng nói của sinh viên chương trình Lễ tân khách sạn tại VTVC trong năm học 2022-2023.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là: (1) xác định cách thức áp dụng TBI trong các lớp học nói chuyên ngành Lễ tân khách sạn; (2) đánh giá mức độ cải thiện kỹ năng nói của sinh viên sau khi áp dụng TBI. Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 4 tháng tại VTVC với 60 sinh viên năm hai, trong đó 30 sinh viên thuộc nhóm thực nghiệm được dạy theo phương pháp TBI và 30 sinh viên nhóm đối chứng học theo phương pháp truyền thống. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh chuyên ngành, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành du lịch tại địa phương và khu vực.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: (1) Lý thuyết dạy học dựa trên nhiệm vụ (Task-Based Instruction - TBI), nhấn mạnh việc sử dụng các nhiệm vụ giao tiếp thực tiễn để phát triển kỹ năng ngôn ngữ, đặc biệt là kỹ năng nói; (2) Lý thuyết về phát triển kỹ năng nói trong ngôn ngữ thứ hai, tập trung vào ba mục tiêu ngôn ngữ quan trọng gồm sự lưu loát, độ chính xác và độ phức tạp trong giao tiếp.

Các khái niệm trọng tâm bao gồm:

  • Nhiệm vụ (Task): Hoạt động có mục đích sử dụng ngôn ngữ để đạt được kết quả giao tiếp cụ thể.
  • Phương pháp dạy học dựa trên nhiệm vụ (TBI): Phương pháp dạy học tập trung vào việc hoàn thành các nhiệm vụ giao tiếp có ý nghĩa, giúp người học phát triển kỹ năng sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên và hiệu quả.
  • Kỹ năng nói (Speaking skill): Quá trình tương tác, tạo và tiếp nhận thông tin bằng lời nói trong các ngữ cảnh giao tiếp thực tế.
  • Các tiêu chí đánh giá kỹ năng nói: Quản lý diễn ngôn, vốn từ vựng và ngữ pháp, giao tiếp tương tác, phát âm.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp (mixed methods) kết hợp phân tích định lượng và định tính. Cỡ mẫu gồm 60 sinh viên năm hai ngành Lễ tân khách sạn tại VTVC, chia thành nhóm thực nghiệm (30 sinh viên) và nhóm đối chứng (30 sinh viên). Phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính khả thi và thuận lợi trong thu thập dữ liệu.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Bài kiểm tra nói trước và sau khi áp dụng TBI: Đánh giá sự tiến bộ về kỹ năng nói qua các tiêu chí cụ thể.
  • Bảng khảo sát (questionnaire): 12 mục hỏi về sự hài lòng, sự quan tâm và nhận thức của sinh viên về các nhiệm vụ trong quá trình học.
  • Phỏng vấn bán cấu trúc: Thực hiện với 6 sinh viên nhóm thực nghiệm nhằm thu thập ý kiến sâu sắc về trải nghiệm học tập.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 2/2021 đến tháng 7/2022. Dữ liệu định lượng được xử lý bằng các phép thử thống kê (t-test) để so sánh điểm số giữa hai nhóm, trong khi dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm làm rõ các quan điểm và cảm nhận của người học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Sự cải thiện kỹ năng nói của nhóm thực nghiệm:

    • Điểm trung bình bài kiểm tra nói sau khi áp dụng TBI của nhóm thực nghiệm tăng đáng kể so với trước đó, đặc biệt ở tiêu chí quản lý diễn ngôn (discourse management) với mức tăng vượt trội so với nhóm đối chứng (tăng khoảng 20%).
    • Các tiêu chí về vốn từ vựng, ngữ pháp và phát âm cũng có sự tiến bộ rõ rệt, tuy nhiên mức độ cải thiện không đồng đều giữa các tiêu chí.

  2. Sự khác biệt giữa nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng:

    • Trước khi áp dụng TBI, điểm trung bình của hai nhóm không có sự khác biệt đáng kể (p > 0.05).
    • Sau khi áp dụng, nhóm thực nghiệm thể hiện sự tiến bộ vượt trội hơn nhóm đối chứng ở các tiêu chí về quản lý diễn ngôn và giao tiếp tương tác, với mức chênh lệch điểm trung bình khoảng 15-18%.

  3. Phản hồi tích cực từ sinh viên nhóm thực nghiệm:

    • 85% sinh viên cho biết họ cảm thấy hứng thú và hài lòng với các nhiệm vụ học tập, đặc biệt là các nhiệm vụ giải quyết vấn đề và mô phỏng tình huống thực tế.
    • Sinh viên nhận thấy TBI giúp họ có nhiều cơ hội luyện tập nói, cải thiện độ chính xác, lưu loát, vốn từ và cấu trúc ngữ pháp phức tạp hơn.
    • Hơn 90% sinh viên tin rằng các nhiệm vụ và hoạt động nhóm trong TBI rất thiết thực cho công việc tương lai tại bộ phận Lễ tân khách sạn.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy TBI là phương pháp hiệu quả trong việc nâng cao kỹ năng nói cho sinh viên ngành Lễ tân khách sạn tại VTVC. Sự tiến bộ vượt trội ở tiêu chí quản lý diễn ngôn phản ánh khả năng tổ chức và điều phối ý tưởng trong giao tiếp của sinh viên được cải thiện rõ rệt nhờ các nhiệm vụ mang tính thực tiễn và tương tác cao. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây tại các bậc học khác nhau, khẳng định tính ứng dụng rộng rãi của TBI trong phát triển kỹ năng nói.

Việc sinh viên đánh giá cao các nhiệm vụ giải quyết vấn đề và mô phỏng tình huống thực tế cho thấy tính thực tiễn và liên kết chặt chẽ giữa nội dung học và yêu cầu nghề nghiệp là yếu tố then chốt tạo động lực học tập. So với phương pháp truyền thống, TBI tạo môi trường học tập tích cực, giảm áp lực và tăng cường sự chủ động của người học.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh điểm trung bình các tiêu chí kỹ năng nói trước và sau khi áp dụng TBI giữa hai nhóm, cũng như bảng thống kê tỷ lệ hài lòng của sinh viên với từng loại nhiệm vụ. Những minh chứng này giúp làm rõ hiệu quả của phương pháp và hỗ trợ việc ra quyết định trong cải tiến chương trình đào tạo.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Áp dụng rộng rãi phương pháp TBI trong giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành:

    • Động từ hành động: Triển khai, tích hợp.
    • Mục tiêu: Nâng cao kỹ năng nói của sinh viên ngành Lễ tân khách sạn.
    • Thời gian: Triển khai trong các học kỳ tiếp theo.
    • Chủ thể: Ban giám hiệu, phòng đào tạo, giảng viên tiếng Anh.

  2. Xây dựng và điều chỉnh giáo trình, tài liệu học tập theo hướng nhiệm vụ thực tiễn:

    • Động từ hành động: Thiết kế, cập nhật.
    • Mục tiêu: Tăng tính thực tiễn và hấp dẫn của bài học.
    • Thời gian: Trong vòng 6 tháng tới.
    • Chủ thể: Tổ biên soạn giáo trình, giảng viên chuyên môn.

  3. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực giảng dạy TBI cho giáo viên:

    • Động từ hành động: Đào tạo, bồi dưỡng.
    • Mục tiêu: Nâng cao kỹ năng thiết kế và tổ chức các nhiệm vụ học tập hiệu quả.
    • Thời gian: Hàng năm, định kỳ.
    • Chủ thể: Ban đào tạo, chuyên gia TBI.

  4. Tăng cường hoạt động thực hành giao tiếp tiếng Anh tại các khách sạn, doanh nghiệp du lịch:

    • Động từ hành động: Phối hợp, triển khai.
    • Mục tiêu: Tạo môi trường thực tế giúp sinh viên vận dụng kỹ năng nói.
    • Thời gian: Liên tục trong quá trình học.
    • Chủ thể: Nhà trường, doanh nghiệp đối tác.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh chuyên ngành du lịch – khách sạn:

    • Lợi ích: Áp dụng phương pháp TBI để nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nói.
    • Use case: Thiết kế bài giảng, xây dựng nhiệm vụ phù hợp với đặc thù ngành.

  2. Nhà quản lý đào tạo tại các trường nghề và cao đẳng du lịch:

    • Lợi ích: Căn cứ khoa học để điều chỉnh chương trình đào tạo, nâng cao chất lượng đầu ra.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch đào tạo, tổ chức tập huấn cho giảng viên.

  3. Sinh viên ngành Quản lý Lễ tân khách sạn:

    • Lợi ích: Hiểu rõ phương pháp học tập hiệu quả, tăng cường kỹ năng giao tiếp thực tế.
    • Use case: Tự học, tham gia các hoạt động giao tiếp theo hướng nhiệm vụ.

  4. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục ngôn ngữ:

    • Lợi ích: Tham khảo dữ liệu thực nghiệm về hiệu quả của TBI trong môi trường đào tạo nghề.
    • Use case: Phát triển nghiên cứu tiếp theo, ứng dụng trong các lĩnh vực đào tạo khác.

Câu hỏi thường gặp

  1. TBI là gì và khác gì so với phương pháp truyền thống?
    TBI là phương pháp dạy học tập trung vào việc hoàn thành các nhiệm vụ giao tiếp thực tế, giúp người học sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên và có mục đích. Khác với phương pháp truyền thống chú trọng ngữ pháp và luyện tập cấu trúc, TBI tạo điều kiện cho người học tương tác và phát triển kỹ năng nói thông qua các hoạt động thực tiễn.

  2. Tại sao kỹ năng nói của sinh viên ngành Lễ tân khách sạn lại quan trọng?
    Kỹ năng nói giúp nhân viên lễ tân giao tiếp hiệu quả với khách hàng trong môi trường đa văn hóa, nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo ấn tượng tốt với khách quốc tế, từ đó góp phần phát triển kinh doanh khách sạn.

  3. Phương pháp nghiên cứu của luận văn này như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp phân tích định lượng qua bài kiểm tra nói và bảng khảo sát, cùng phân tích định tính qua phỏng vấn bán cấu trúc nhằm đánh giá toàn diện tác động của TBI.

  4. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng ở đâu ngoài VTVC?
    Mặc dù nghiên cứu tập trung tại VTVC, kết quả có thể tham khảo và áp dụng cho các trường nghề, cao đẳng đào tạo ngành du lịch – khách sạn có đặc điểm tương tự, đặc biệt trong việc cải tiến phương pháp giảng dạy tiếng Anh chuyên ngành.

  5. Làm thế nào để giáo viên có thể thiết kế nhiệm vụ phù hợp với TBI?
    Giáo viên cần xác định mục tiêu giao tiếp cụ thể, xây dựng các tình huống thực tế liên quan đến ngành nghề, đảm bảo nhiệm vụ có tính tương tác cao và phù hợp với trình độ người học, đồng thời cân bằng giữa độ khó và khả năng hoàn thành của sinh viên.

Kết luận

  • Phương pháp dạy học dựa trên nhiệm vụ (TBI) đã chứng minh hiệu quả trong việc cải thiện kỹ năng nói của sinh viên ngành Lễ tân khách sạn tại VTVC, đặc biệt ở tiêu chí quản lý diễn ngôn và giao tiếp tương tác.
  • Sinh viên nhóm thực nghiệm thể hiện sự tiến bộ rõ rệt về lưu loát, độ chính xác và vốn từ vựng so với nhóm đối chứng.
  • Phản hồi tích cực từ sinh viên cho thấy TBI tạo môi trường học tập tích cực, thực tiễn và phù hợp với yêu cầu nghề nghiệp.
  • Nghiên cứu góp phần lấp đầy khoảng trống về ứng dụng TBI trong đào tạo nghề du lịch tại Việt Nam, mở ra hướng phát triển mới cho chương trình đào tạo tiếng Anh chuyên ngành.
  • Đề xuất triển khai rộng rãi TBI, điều chỉnh giáo trình, nâng cao năng lực giảng viên và tăng cường thực hành giao tiếp thực tế nhằm nâng cao chất lượng đào tạo.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị đào tạo cần xem xét áp dụng TBI trong chương trình giảng dạy, đồng thời tổ chức các khóa tập huấn cho giảng viên để đảm bảo hiệu quả triển khai. Độc giả quan tâm có thể liên hệ tác giả hoặc nhà trường để nhận tài liệu chi tiết và hỗ trợ tư vấn.