I. Tác động của thâm hụt ngân sách đến lạm phát
Thâm hụt ngân sách là một trong những yếu tố chính ảnh hưởng đến lạm phát. Khi ngân sách nhà nước bị thâm hụt, chính phủ thường tìm cách bù đắp bằng cách phát hành tiền hoặc vay nợ. Việc phát hành tiền trực tiếp làm tăng cung tiền, dẫn đến lạm phát cao. Nghiên cứu cho thấy, thâm hụt ngân sách kéo dài làm xói mòn niềm tin vào năng lực điều hành vĩ mô của chính phủ, từ đó làm tăng kỳ vọng lạm phát của người dân và nhà đầu tư. Điều này đặc biệt nghiêm trọng ở các nước ASEAN-5, nơi thâm hụt ngân sách thường đi kèm với tăng trưởng kinh tế chậm lại.
1.1. Cơ chế tác động
Khi thâm hụt ngân sách gia tăng, chính phủ có thể tài trợ bằng cách phát hành tiền, làm tăng cung tiền trong nền kinh tế. Điều này dẫn đến sự gia tăng tổng cầu, kéo theo sự tăng giá của hàng hóa và dịch vụ, gây ra lạm phát. Ngoài ra, việc vay nợ để bù đắp thâm hụt ngân sách cũng có thể làm tăng lãi suất, từ đó ảnh hưởng đến đầu tư và tiêu dùng, gây áp lực lên lạm phát.
1.2. Thực tiễn tại các nước ASEAN 5
Nghiên cứu dữ liệu từ năm 1992 đến 2016 cho thấy, thâm hụt ngân sách ở các nước ASEAN-5 như Indonesia, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Việt Nam có mối quan hệ chặt chẽ với lạm phát. Đặc biệt, trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế, thâm hụt ngân sách thường đi kèm với lạm phát cao, gây khó khăn cho việc ổn định giá cả và tăng trưởng kinh tế.
II. Tác động của cung tiền đến lạm phát
Cung tiền là một yếu tố quan trọng khác ảnh hưởng đến lạm phát. Sự gia tăng cung tiền có thể dẫn đến lạm phát nếu nền kinh tế không có sự tăng trưởng tương ứng. Khi cung tiền tăng, lãi suất giảm, kích thích tiêu dùng và đầu tư, từ đó làm tăng tổng cầu và gây ra lạm phát. Tuy nhiên, nếu nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng, sự gia tăng cung tiền có thể được hấp thụ mà không gây ra lạm phát cao.
2.1. Cơ chế tác động
Sự gia tăng cung tiền làm giảm lãi suất, từ đó kích thích tiêu dùng và đầu tư. Điều này dẫn đến sự gia tăng tổng cầu, kéo theo sự tăng giá của hàng hóa và dịch vụ, gây ra lạm phát. Tuy nhiên, nếu nền kinh tế đang trong giai đoạn tăng trưởng, sự gia tăng cung tiền có thể được hấp thụ mà không gây ra lạm phát cao.
2.2. Thực tiễn tại các nước ASEAN 5
Nghiên cứu cho thấy, cung tiền ở các nước ASEAN-5 có mối quan hệ chặt chẽ với lạm phát. Đặc biệt, trong giai đoạn 1992-2016, sự gia tăng cung tiền thường đi kèm với lạm phát cao, đặc biệt là ở các nước có tăng trưởng kinh tế chậm như Việt Nam và Indonesia.
III. Phân tích kinh tế vĩ mô và chính sách
Phân tích kinh tế vĩ mô cho thấy, thâm hụt ngân sách và cung tiền là hai yếu tố chính ảnh hưởng đến lạm phát. Để kiểm soát lạm phát, các nước ASEAN-5 cần thực hiện các chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ hiệu quả. Cụ thể, cần kiểm soát thâm hụt ngân sách và điều chỉnh cung tiền phù hợp với tăng trưởng kinh tế.
3.1. Chính sách tài khóa
Để kiểm soát thâm hụt ngân sách, các nước ASEAN-5 cần thực hiện các biện pháp như tăng thuế, giảm chi tiêu chính phủ, và cải thiện hiệu quả quản lý ngân sách nhà nước. Điều này giúp giảm áp lực lên lạm phát và duy trì ổn định giá cả.
3.2. Chính sách tiền tệ
Để kiểm soát cung tiền, các nước ASEAN-5 cần thực hiện các biện pháp như điều chỉnh lãi suất, kiểm soát tín dụng, và sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ khác. Điều này giúp duy trì lạm phát ở mức mục tiêu và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
