Tác Động Của Quản Lý Vốn Lưu Động Đến Hiệu Quả Tài Chính Trong Bối Cảnh COVID-19

• Tác giả: Thái Thiện Nhân
• Người hướng dẫn: TS. Võ Minh Long
• Trường học: Trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Của Quản Lý Vốn Lưu Động Đến Hiệu Quả Tài Chính Trong Bối Cảnh COVID-19
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.2.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Ý nghĩa nghiên cứu
• 1.4.1. Ý nghĩa khoa học
• 1.4.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1.5. Kết cấu luận văn
• 1.6. Tóm tắt chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.1. Cơ sở lý thuyết về quản lý vốn lưu động và hiệu quả tài chính
• 2.1.1. Quản lý vốn lưu động
• 2.1.2. Hiệu quả tài chính
• 2.1.3. Sự tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính
• 2.2. Tổng quan các nghiên cứu liên quan
• 2.2.1. Các nghiên cứu trên thế giới và trong nước về mối quan hệ giữa quản lý vốn lưu động và hiệu quả tài chính của DN
• 2.2.2. Các nghiên cứu trên thế giới về quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính của DN trong giai đoạn khủng hoảng
• 2.3. Tóm tắt chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô hình nghiên cứu
• 3.1.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất
• 3.1.2. Mô tả biến
• 3.2. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Thống kê mô tả. Kiểm tra ma trận tương quan và hiện tượng đa cộng tuyến
• 3.3.2. Hồi quy theo dữ liệu bảng
• 3.3.3. Kiểm định sự phù hợp của mô hình và khắc phục khuyết tật mô hình
• 3.4. Tóm tắt chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Kết quả nghiên cứu
• 4.1.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.1.2. Ma trận hệ số tương quan và kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến
• 4.1.3. Phân tích kết quả hồi quy
• 4.2. Thảo luận kết quả nghiên cứu
• 4.2.1. Tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính
• 4.2.2. Tác động của quy mô doanh nghiệp (SIZE) đến hiệu quả tài chính
• 4.2.3. Tác động của tỷ số nợ (DR) đến hiệu quả tài chính
• 4.2.4. Tác động của Tỷ số thanh toán ngắn hạn (CR) đến hiệu quả tài chính
• 4.2.5. Tác động của biến vĩ mô đến hiệu quả tài chính
• 4.3. Tóm tắt chương 4
• 5. KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH
• 5.1. Hàm ý chính sách
• 5.1.1. Hàm ý chính sách theo quản lý vốn lưu động
• 5.1.2. Hàm ý chính sách theo biến quy mô doanh nghiệp
• 5.1.3. Hàm ý chính sách theo biến tỷ lệ nợ trên tài sản (DR)
• 5.1.4. Hàm ý chính sách theo biến tỷ số thanh toán ngắn hạn (CR)
• 5.2. Hạn chế của nghiên cứu
• 5.3. Hướng nghiên cứu tiếp theo
• 5.4. Tóm tắt chương 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Tác Động Quản Lý Vốn Lưu Động Đến DN mùa COVID

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những xáo trộn lớn cho nền kinh tế toàn cầu, ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động của các doanh nghiệp. Trong bối cảnh đó, quản lý vốn lưu động hiệu quả trở thành yếu tố then chốt để duy trì khả năng thanh khoản, đảm bảo hoạt động liên tục và giảm thiểu rủi ro tài chính. Nghiên cứu này tập trung phân tích tác động của các quyết định quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trong giai đoạn COVID-19, so sánh với giai đoạn trước đại dịch để đánh giá mức độ ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp phù hợp. Theo Salehi (2019), trong thời kỳ khủng hoảng tài chính, quản lý vốn lưu động đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra các quyết định tài chính phù hợp.

1.1. Vai trò quan trọng của quản lý vốn lưu động mùa dịch

Trong bối cảnh khủng hoảng COVID-19, việc quản lý vốn lưu động trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức như gián đoạn chuỗi cung ứng, sụt giảm doanh thu, và tăng rủi ro nợ xấu. Việc quản lý chặt chẽ các khoản phải thu, phải trả, hàng tồn kho và dòng tiền giúp doanh nghiệp duy trì khả năng thanh toán và vượt qua giai đoạn khó khăn. Đồng thời, một chính sách quản lý vốn lưu động linh hoạt còn giúp doanh nghiệp nắm bắt cơ hội phục hồi và tăng trưởng sau dịch bệnh.

1.2. Hiệu quả tài chính Thước đo thành công của quản lý vốn

Hiệu quả tài chính là thước đo quan trọng để đánh giá tác động của quản lý vốn lưu động. Các chỉ số như lợi nhuận, tỷ suất sinh lời (ROE, ROA), khả năng thanh toán, và vòng quay vốn lưu động cho thấy mức độ hiệu quả trong việc sử dụng vốn lưu động để tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Trong bối cảnh COVID-19, việc duy trì hiệu quả tài chính không chỉ giúp doanh nghiệp tồn tại mà còn tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Theo nghiên cứu, việc quản lý hiệu quả tài chính là chìa khóa để giúp doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng (Gadelius và Larsson, 2019).

II. Thách Thức Quản Lý Vốn Lưu Động Khi Đối Mặt COVID 19

Đại dịch COVID-19 đã đặt ra nhiều thách thức đối với quản lý vốn lưu động của các doanh nghiệp. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng, biến động thị trường, và sự thay đổi trong hành vi của khách hàng đã gây ra những khó khăn trong việc dự báo dòng tiền, quản lý hàng tồn kho, và thu hồi công nợ. Nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với tình trạng thiếu vốn lưu động, tăng nợ ngắn hạn, và giảm khả năng thanh toán. Vì vậy cần có những biện pháp kịp thời để giảm thiểu tác động tiêu cực đến sự ổn định của công ty. Chang et al. (2019) đã chỉ ra những sai lầm nhỏ nhất trong lĩnh vực vốn lưu động có thể dẫn đến mất khả năng thanh khoản của các công ty.

2.1. Gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng đến hàng tồn kho

Sự gián đoạn chuỗi cung ứng do COVID-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc quản lý hàng tồn kho của các doanh nghiệp. Việc nhập khẩu nguyên vật liệu bị trì hoãn, chi phí vận chuyển tăng cao, và nhu cầu thị trường biến động đã gây ra tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa hàng tồn kho. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải có chiến lược quản lý linh hoạt, dự báo nhu cầu chính xác, và tìm kiếm các nguồn cung thay thế để đảm bảo hoạt động sản xuất liên tục.

2.2. Biến động thị trường và khó khăn trong dự báo dòng tiền

Biến động thị trường và sự thay đổi trong hành vi của khách hàng đã gây ra những khó khăn trong việc dự báo dòng tiền của các doanh nghiệp. Doanh thu sụt giảm, thời gian thu hồi công nợ kéo dài, và chi phí hoạt động tăng cao đã tạo ra áp lực lớn lên khả năng thanh toán. Các doanh nghiệp cần tăng cường quản lý dòng tiền, cắt giảm chi phí không cần thiết, và tìm kiếm các nguồn tài trợ ngắn hạn để vượt qua giai đoạn khó khăn.

III. Chiến Lược Quản Lý Vốn Lưu Động Hiệu Quả Mùa COVID 19

Để đối phó với những thách thức do COVID-19 gây ra, các doanh nghiệp cần áp dụng các chiến lược quản lý vốn lưu động hiệu quả. Điều này bao gồm việc tối ưu hóa chu kỳ tiền mặt, quản lý chặt chẽ các khoản phải thu và phải trả, giảm thiểu hàng tồn kho, và tăng cường quản lý dòng tiền. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cần chủ động tìm kiếm các giải pháp tài chính, như vay vốn ưu đãi, gia hạn nợ, hoặc tái cấu trúc nợ để cải thiện khả năng thanh toán và duy trì hoạt động liên tục.

3.1. Tối ưu hóa chu kỳ tiền mặt để tăng thanh khoản

Tối ưu hóa chu kỳ tiền mặt là một trong những chiến lược quan trọng để cải thiện khả năng thanh khoản của doanh nghiệp. Điều này bao gồm việc rút ngắn thời gian thu hồi công nợ, kéo dài thời gian thanh toán cho nhà cung cấp, và giảm thiểu thời gian lưu kho hàng tồn kho. Việc quản lý chặt chẽ chu kỳ tiền mặt giúp doanh nghiệp giải phóng vốn lưu động, giảm thiểu nhu cầu vay vốn, và tăng cường khả năng chống chịu trước những biến động của thị trường.

3.2. Quản lý chặt chẽ các khoản phải thu và phải trả

Quản lý chặt chẽ các khoản phải thu và phải trả là yếu tố then chốt để đảm bảo dòng tiền ổn định. Doanh nghiệp cần xây dựng quy trình thu hồi công nợ hiệu quả, áp dụng các biện pháp khuyến khích thanh toán sớm, và thường xuyên theo dõi tình trạng nợ quá hạn. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần đàm phán với nhà cung cấp để kéo dài thời gian thanh toán, tận dụng các chính sách chiết khấu, và xây dựng mối quan hệ đối tác bền vững.

3.3. Giảm thiểu hàng tồn kho để giải phóng vốn lưu động

Giảm thiểu hàng tồn kho là một cách hiệu quả để giải phóng vốn lưu động và giảm thiểu chi phí lưu trữ. Doanh nghiệp cần áp dụng các phương pháp quản lý hàng tồn kho hiện đại, như Just-in-Time (JIT) hoặc Economic Order Quantity (EOQ), để tối ưu hóa lượng hàng tồn kho và đáp ứng nhu cầu thị trường một cách nhanh chóng.

IV. Phân Tích Tác Động Thực Tế Quản Lý Vốn Đến DN Trong COVID

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu của 354 doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) từ năm 2018 đến 2021 để phân tích tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính. Kết quả cho thấy rằng các doanh nghiệp có chu kỳ tiền mặt ngắn hơn, vòng quay hàng tồn kho cao hơn, và thời gian thanh toán cho nhà cung cấp dài hơn thường có hiệu quả tài chính tốt hơn trong giai đoạn COVID-19. Ngoài ra, quy mô doanh nghiệp, tỷ lệ nợ, và tỷ số thanh toán cũng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính.

4.1. Phương pháp nghiên cứu tác động quản lý vốn

Nghiên cứu này sử dụng phương pháp hồi quy dữ liệu bảng để phân tích tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính. Các biến độc lập bao gồm chu kỳ tiền mặt, vòng quay hàng tồn kho, thời gian thanh toán cho nhà cung cấp, quy mô doanh nghiệp, tỷ lệ nợ, và tỷ số thanh toán. Biến phụ thuộc là ROE và Tobin's Q, đại diện cho hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.

4.2. Kết quả phân tích và thảo luận về hiệu quả tài chính

Kết quả phân tích cho thấy rằng chu kỳ tiền mặt có tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính, trong khi vòng quay hàng tồn kho và thời gian thanh toán cho nhà cung cấp có tác động tích cực. Điều này cho thấy rằng các doanh nghiệp có chu kỳ tiền mặt ngắn hơn, vòng quay hàng tồn kho cao hơn, và thời gian thanh toán cho nhà cung cấp dài hơn thường có hiệu quả tài chính tốt hơn. Quy mô doanh nghiệp và tỷ số thanh toán cũng có tác động tích cực đến hiệu quả tài chính, trong khi tỷ lệ nợ có tác động tiêu cực.

V. Hàm Ý Chính Sách Nâng Cao Hiệu Quả Tài Chính Sau COVID

Từ kết quả nghiên cứu, có một số hàm ý chính sách quan trọng để nâng cao hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trong bối cảnh hậu COVID-19. Các doanh nghiệp cần tập trung vào việc tối ưu hóa chu kỳ tiền mặt, quản lý chặt chẽ các khoản phải thu và phải trả, giảm thiểu hàng tồn kho, và tăng cường quản lý dòng tiền. Đồng thời, các cơ quan quản lý nhà nước cần tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận các nguồn tài chính, giảm chi phí hoạt động, và hỗ trợ phục hồi chuỗi cung ứng.

5.1. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn tài chính

Các cơ quan quản lý nhà nước cần triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn tài chính, như giảm lãi suất vay, gia hạn nợ, và cung cấp các khoản vay ưu đãi. Điều này giúp doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng tài chính, tăng cường khả năng thanh toán, và duy trì hoạt động liên tục.

5.2. Giải pháp phục hồi chuỗi cung ứng hậu đại dịch

Chính phủ cần hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi chuỗi cung ứng bằng cách giảm thiểu các rào cản thương mại, tăng cường hợp tác quốc tế, và đầu tư vào cơ sở hạ tầng logistics. Điều này giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận chuyển, đảm bảo nguồn cung ổn định, và đáp ứng nhu cầu thị trường một cách nhanh chóng.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Quản Lý Vốn

Nghiên cứu này đã cung cấp bằng chứng thực nghiệm về tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trong bối cảnh COVID-19. Kết quả cho thấy rằng việc quản lý hiệu quả vốn lưu động có vai trò quan trọng trong việc giúp doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn và duy trì hoạt động liên tục. Tuy nhiên, nghiên cứu này cũng có một số hạn chế, như phạm vi mẫu hạn chế và bỏ qua một số yếu tố vĩ mô quan trọng. Các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi mẫu, xem xét các yếu tố vĩ mô khác, và sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn để có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này.

6.1. Hạn chế của nghiên cứu và hướng khắc phục

Nghiên cứu này có một số hạn chế, như phạm vi mẫu chỉ giới hạn trong các doanh nghiệp niêm yết trên HOSE và bỏ qua một số yếu tố vĩ mô quan trọng như lạm phát và tỷ giá hối đoái. Các nghiên cứu trong tương lai có thể mở rộng phạm vi mẫu, xem xét các yếu tố vĩ mô khác, và sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn để có cái nhìn toàn diện hơn về vấn đề này.

6.2. Đề xuất hướng nghiên cứu mới về tác động quản lý vốn

Các nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc phân tích tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trong các ngành khác nhau, hoặc xem xét tác động của các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp của chính phủ đến quản lý vốn lưu động. Đồng thời, các nghiên cứu cũng có thể sử dụng các phương pháp phân tích dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện các mô hình và xu hướng trong quản lý vốn lưu động và dự báo hiệu quả tài chính.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 bùng phát từ đầu năm 2020, nền kinh tế toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng đã chịu tác động nghiêm trọng, gây ra nhiều thách thức cho hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Theo ước tính, các doanh nghiệp niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) đã trải qua hai giai đoạn nghiên cứu quan trọng: trước Covid-19 (2018-2019) và trong đại dịch (2020-2021). Vấn đề nghiên cứu tập trung vào tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính của các doanh nghiệp trong hai giai đoạn này. Mục tiêu cụ thể là làm rõ mức độ và chiều hướng ảnh hưởng của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính, đồng thời đề xuất các hàm ý chính sách nhằm nâng cao hiệu quả tài chính doanh nghiệp.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm 354 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2018-2021, loại trừ các công ty thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm và đầu tư. Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp bằng chứng thực nghiệm về mối quan hệ giữa quản lý vốn lưu động và hiệu quả tài chính trong bối cảnh kinh tế biến động do đại dịch, từ đó hỗ trợ các nhà quản trị doanh nghiệp xây dựng chính sách quản lý vốn lưu động phù hợp nhằm ổn định và phát triển bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý vốn lưu động và lý thuyết hiệu quả tài chính doanh nghiệp. Quản lý vốn lưu động được hiểu là việc quản trị các tài sản ngắn hạn và nợ ngắn hạn nhằm đảm bảo doanh nghiệp duy trì đủ thanh khoản để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính ngắn hạn. Chu kỳ luân chuyển tiền mặt (Cash Conversion Cycle - CCC) là chỉ tiêu quan trọng đo lường hiệu quả quản lý vốn lưu động, được tính bằng tổng số ngày phải thu bình quân và số ngày tồn kho bình quân trừ đi số ngày phải trả bình quân.

Hiệu quả tài chính được đo lường bằng hai chỉ số chính: ROE (Return on Equity) - tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu, phản ánh khả năng sinh lời dựa trên vốn của cổ đông; và Tobin’s Q - tỷ số giữa giá trị thị trường và giá trị sổ sách của doanh nghiệp, thể hiện kỳ vọng tăng trưởng và giá trị thị trường của doanh nghiệp.

Ngoài ra, các biến kiểm soát như quy mô doanh nghiệp (SIZE), tỷ lệ nợ (DR), tỷ số thanh toán ngắn hạn (CR), tăng trưởng GDP và tỷ lệ lạm phát (INF) được đưa vào mô hình nhằm kiểm soát các yếu tố ảnh hưởng khác đến hiệu quả tài chính.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với dữ liệu thứ cấp thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán của 354 doanh nghiệp niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2018-2021, tổng cộng 2.832 quan sát theo quý. Các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực tài chính, ngân hàng, bảo hiểm và đầu tư được loại trừ để đảm bảo tính đồng nhất của mẫu.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm Stata 15 với các bước: thống kê mô tả, kiểm tra ma trận tương quan và hiện tượng đa cộng tuyến, hồi quy dữ liệu bảng sử dụng bốn mô hình: Pooled OLS, Fixed Effects Model (FEM), Random Effects Model (REM) và Feasible Generalized Least Squares (FGLS). Kiểm định F-test, LM-test và Hausman-test được áp dụng để lựa chọn mô hình phù hợp. Phương pháp FGLS được sử dụng để khắc phục các vấn đề về phương sai sai số thay đổi và tự tương quan trong mô hình.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Ảnh hưởng của quản lý vốn lưu động (CCC) đến hiệu quả tài chính: Kết quả hồi quy FGLS cho thấy chu kỳ luân chuyển tiền mặt (CCC) có tác động tiêu cực và có ý nghĩa thống kê đến ROE và Tobin’s Q trong cả hai giai đoạn 2018-2019 và 2020-2021. Cụ thể, doanh nghiệp có chu kỳ chuyển đổi tiền mặt ngắn hơn thường đạt hiệu quả tài chính cao hơn, với mức giảm CCC tương ứng làm tăng ROE trung bình khoảng 0,05 điểm phần trăm.

2. Tác động của quy mô doanh nghiệp (SIZE): Quy mô doanh nghiệp có ảnh hưởng tích cực và có ý nghĩa đến hiệu quả tài chính. Doanh nghiệp lớn hơn với tổng tài sản lớn hơn có khả năng sinh lời và giá trị thị trường cao hơn, với hệ số hồi quy dương và ý nghĩa ở mức 1%.

3. Ảnh hưởng của tỷ lệ nợ (DR): Tỷ lệ nợ trên tổng tài sản có tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính, cho thấy doanh nghiệp có đòn bẩy tài chính cao thường gặp khó khăn trong việc duy trì lợi nhuận ổn định, đặc biệt trong giai đoạn đại dịch.

4. Tỷ số thanh toán ngắn hạn (CR): Tỷ số này có tác động tích cực đến hiệu quả tài chính, phản ánh việc duy trì thanh khoản hợp lý giúp doanh nghiệp đáp ứng các nghĩa vụ ngắn hạn và cải thiện hiệu quả hoạt động.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của tác động tiêu cực của CCC đến hiệu quả tài chính được giải thích bởi việc rút ngắn chu kỳ luân chuyển tiền mặt giúp doanh nghiệp giảm chi phí tài trợ vốn lưu động, tăng khả năng sử dụng vốn hiệu quả hơn. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trong và ngoài nước, như nghiên cứu của Mathuva (2010), Saghir và cộng sự (2011), và Tharshiga (2013), cho thấy mối quan hệ nghịch chiều giữa CCC và hiệu quả tài chính.

Quy mô doanh nghiệp ảnh hưởng tích cực do các doanh nghiệp lớn có nguồn lực tài chính và khả năng quản lý tốt hơn, từ đó nâng cao hiệu quả tài chính. Tỷ lệ nợ cao làm tăng rủi ro tài chính và chi phí lãi vay, ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận, nhất là trong bối cảnh kinh tế bất ổn do Covid-19. Tỷ số thanh toán ngắn hạn phản ánh khả năng thanh khoản, giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định và tăng cường hiệu quả tài chính.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường thể hiện xu hướng biến động CCC và ROE qua các quý, hoặc bảng so sánh hệ số hồi quy các biến trong hai giai đoạn nghiên cứu để minh họa sự khác biệt tác động trước và trong đại dịch.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Rút ngắn chu kỳ luân chuyển tiền mặt: Doanh nghiệp cần tối ưu hóa các khoản phải thu, tồn kho và khoản phải trả để giảm CCC, từ đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động. Mục tiêu giảm CCC trung bình khoảng 10-15 ngày trong vòng 1-2 năm, do bộ phận tài chính và kế toán thực hiện.

2. Tăng cường quản lý quy mô tài sản: Các doanh nghiệp nên mở rộng quy mô hợp lý, đầu tư vào tài sản cố định và công nghệ nhằm nâng cao năng lực sản xuất và quản trị, góp phần cải thiện hiệu quả tài chính trong trung và dài hạn.

3. Kiểm soát tỷ lệ nợ hợp lý: Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách vay nợ cân đối, tránh sử dụng đòn bẩy tài chính quá cao để giảm rủi ro thanh khoản và chi phí tài chính, đặc biệt trong giai đoạn kinh tế bất ổn. Mục tiêu duy trì tỷ lệ nợ dưới 50% tổng tài sản trong 3 năm tới.

4. Duy trì tỷ số thanh toán ngắn hạn hợp lý: Doanh nghiệp cần đảm bảo tài sản ngắn hạn đủ để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn, tránh tình trạng thiếu thanh khoản hoặc dư thừa vốn lưu động không hiệu quả. Khuyến nghị duy trì tỷ số thanh toán ngắn hạn trong khoảng 1,5-3 lần.

Các giải pháp trên cần được thực hiện đồng bộ trong vòng 1-3 năm, với sự phối hợp của ban lãnh đạo, phòng tài chính và các bộ phận liên quan nhằm nâng cao hiệu quả tài chính và khả năng ứng phó với biến động thị trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ tác động của quản lý vốn lưu động đến hiệu quả tài chính, từ đó xây dựng chiến lược quản lý vốn lưu động phù hợp nhằm tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro tài chính.

2. Nhà đầu tư và cổ đông: Cung cấp thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính doanh nghiệp, hỗ trợ đánh giá tiềm năng đầu tư và ra quyết định chính xác hơn trong bối cảnh thị trường biến động.

3. Nhà nghiên cứu và học viên: Là tài liệu tham khảo khoa học về mối quan hệ giữa quản lý vốn lưu động và hiệu quả tài chính trong điều kiện kinh tế có biến động lớn, đặc biệt là trong bối cảnh đại dịch Covid-19.

4. Cơ quan quản lý và hoạch định chính sách: Giúp xây dựng các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong quản lý vốn lưu động, góp phần ổn định thị trường tài chính và thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý vốn lưu động là gì và tại sao nó quan trọng?
   Quản lý vốn lưu động là việc quản trị các tài sản và nợ ngắn hạn nhằm đảm bảo doanh nghiệp duy trì đủ thanh khoản để hoạt động hiệu quả. Nó quan trọng vì giúp doanh nghiệp tránh rủi ro mất khả năng thanh toán và tối ưu hóa lợi nhuận.

2. Chu kỳ luân chuyển tiền mặt (CCC) được tính như thế nào?
   CCC = Số ngày phải thu bình quân + Số ngày tồn kho bình quân - Số ngày phải trả bình quân. Đây là chỉ tiêu đo lường thời gian vốn lưu động bị chiếm dụng trong hoạt động kinh doanh.

3. Tác động của Covid-19 đến quản lý vốn lưu động và hiệu quả tài chính ra sao?
   Covid-19 làm tăng sự bất ổn kinh tế, khiến doanh nghiệp phải điều chỉnh quản lý vốn lưu động để duy trì thanh khoản và hiệu quả tài chính. Nghiên cứu cho thấy CCC có tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính trong cả giai đoạn trước và trong đại dịch.

4. Làm thế nào để doanh nghiệp rút ngắn chu kỳ luân chuyển tiền mặt?
   Doanh nghiệp có thể rút ngắn CCC bằng cách cải thiện thu hồi công nợ, tối ưu hóa tồn kho và kéo dài thời gian thanh toán cho nhà cung cấp một cách hợp lý, giúp giảm chi phí tài trợ vốn lưu động.

5. Tại sao tỷ lệ nợ cao lại ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả tài chính?
   Tỷ lệ nợ cao làm tăng chi phí lãi vay và rủi ro thanh khoản, khiến doanh nghiệp khó duy trì lợi nhuận ổn định, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế bất ổn như đại dịch Covid-19.

Kết luận

• Quản lý vốn lưu động, đặc biệt là chu kỳ luân chuyển tiền mặt (CCC), có tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính của doanh nghiệp niêm yết trên HOSE trong giai đoạn 2018-2021.
• Quy mô doanh nghiệp và tỷ số thanh toán ngắn hạn có ảnh hưởng tích cực, trong khi tỷ lệ nợ có tác động tiêu cực đến hiệu quả tài chính.
• Nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm quan trọng trong bối cảnh đại dịch Covid-19, giúp doanh nghiệp điều chỉnh chính sách quản lý vốn lưu động phù hợp.
• Các giải pháp đề xuất tập trung vào tối ưu hóa CCC, kiểm soát đòn bẩy tài chính và duy trì thanh khoản hợp lý nhằm nâng cao hiệu quả tài chính.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các chính sách quản lý vốn lưu động được đề xuất và nghiên cứu sâu hơn về tác động của các yếu tố vĩ mô khác trong tương lai.

Hành động ngay: Các nhà quản trị doanh nghiệp và nhà đầu tư nên áp dụng các kết quả nghiên cứu này để xây dựng chiến lược tài chính hiệu quả, tăng cường khả năng ứng phó với biến động thị trường và nâng cao giá trị doanh nghiệp.