I. Tổng Quan Chính Sách Cổ Tức và Doanh Nghiệp Niêm Yết HOSE
Quyết định tài chính của công ty ảnh hưởng đến giá trị, gồm quyết định đầu tư, tài trợ và chia cổ tức. Quyết định chi trả cổ tức là căn bản và quan trọng. Nhà quản lý hướng đến tối đa hóa lợi nhuận khi đưa ra quyết định chính sách cổ tức, ảnh hưởng đến giá trị công ty. Chi trả cổ tức bằng tiền mặt quan trọng với cổ đông. Chính sách cổ tức phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó quản trị doanh nghiệp quan trọng nhất (Mehrani Sasan, Moradi Mohamad & Eskandar Hoda). Nhà đầu tư quan tâm đến chính sách cổ tức khi đưa ra quyết định đầu tư, nhưng tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh chưa có câu trả lời thuyết phục. Chi trả cổ tức không chỉ là dòng tiền cho cổ đông mà còn cung cấp thông tin về hiệu quả hoạt động hiện tại và tương lai.
1.1. Tầm Quan Trọng của Chính Sách Cổ Tức
Trong nền kinh tế thị trường, mục tiêu lâu dài của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận. Để đạt được điều này, doanh nghiệp cần mục tiêu cụ thể và chiến lược kinh doanh phù hợp. Phân bổ, quản trị nguồn lực hiệu quả và đánh giá giá trị. Nhà quản trị cần đánh giá hiệu quả của từng bộ phận và toàn doanh nghiệp. Hiệu quả kinh doanh phản ánh chất lượng hoạt động. Chính sách cổ tức được hoạch định tốt có thể ngăn chặn bất ngờ và nâng cao giá cổ phiếu (2008).
1.2. Vai Trò của Cổ Tức đối với Các Bên Liên Quan
Chính sách cổ tức có ý nghĩa với nhiều bên liên quan như nhà đầu tư, quản lý và người cho vay. Đây là chính sách tài chính quan trọng, bao gồm quyết định trả thu nhập hay tái đầu tư. Đối với nhà quản trị, đây là quyết định khó khăn để tối đa hóa lợi nhuận và làm tăng sự giàu có của cổ đông. Nghiên cứu này cung cấp cho nhà quản trị một cách nhìn khác về chính sách cổ tức. Đối với nhà đầu tư, chủ sở hữu thực sự của công ty, họ mong có lợi nhuận từ đầu tư. Vì vậy, nghiên cứu này chứng minh hữu ích cho các nhà đầu tư.
II. Chính Sách Cổ Tức Ảnh Hưởng Hiệu Quả Hoạt Động Phân tích Chuyên Sâu
Hiện nay, một số doanh nghiệp chưa nhận thức đúng đắn về chính sách cổ tức. Phân tích chính sách cổ tức và ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động là cần thiết, giúp nhà quản lý đưa ra quyết định chiến lược. Doanh nghiệp hoạt động hiệu quả thì việc thu hút vốn đầu tư dễ dàng hơn. Vì những lý do trên, đề tài “Tác động Chính Sách Cổ Tức Đến Hiệu Quả Hoạt Động Của Các Doanh Nghiệp Niêm Yết Trên Sàn Chứng Khoán HOSE” được chọn để nghiên cứu. Nghiên cứu nhằm phân tích tác động chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE.
2.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Chính Sách Cổ Tức và Hiệu Quả
Luận văn sẽ phân tích tác động chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE nhằm giúp doanh nghiệp hiểu sâu vai trò chính sách cổ tức và gợi ý những giải pháp thích hợp để tăng hiệu quả hoạt động. Mục tiêu cụ thể bao gồm: Phân tích mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và hiệu quả hoạt động kinh doanh. Phân tích tác động chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động kinh doanh. Đề xuất các giải pháp thích hợp giúp cho nhà quản trị có những định hướng cho sự tăng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp niêm yết.
2.2. Câu Hỏi Nghiên Cứu Mối Quan Hệ và Tác Động Thực Tế
Câu hỏi nghiên cứu đặt ra là: Chính sách cổ tức có mối quan hệ như thế nào với hiệu quả hoạt động kinh doanh? Tác động chính sách cổ tức ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động doanh nghiệp như thế nào? Đối tượng nghiên cứu là chính sách cổ tức của các doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE. Đề tài nghiên cứu về chính sách cổ tức của các doanh nghiệp đang niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE, trên cơ sở đó đánh giá sự tác động của chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động, nhằm giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Tác Động Cổ Tức lên Hiệu Quả Doanh Nghiệp
Phạm vi nghiên cứu tập trung vào chính sách cổ tức của 50 doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE trong thời gian từ 2007 đến 2013. Luận văn căn cứ trên nền tảng các lý thuyết như chính sách cổ tức, mối quan hệ chính sách cổ tức và hiệu quả hoạt động kinh doanh …, căn cứ trên các tài liệu nghiên cứu của các chuyên gia ngoài nước trước đây như Marfo-Yiadom, E. M et al (2014) … Tóm tắt tất cả các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài, so sánh và phân tích dữ liệu với các số liệu thu thập của các báo cáo tài chính các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE.
3.1. Phương Pháp Nghiên Cứu Định Tính và Định Lượng Kết Hợp
Luận văn kết hợp giữa lý luận và thực tiễn dựa trên những điều kiện khách quan lẫn chủ quan ở trong nước và trên thế giới, cùng với những quan điểm, định hướng chính sách của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành để có những kiến nghị phù hợp và tương thích với điều kiện tại Việt Nam. Luận văn căn cứ vào các chỉ tiêu kinh tế về chính sách cổ tức liên quan đến kết quả hoạt động kinh doanh đã phân tích và tiến hành kiểm định mối quan hệ và ước lượng mối quan hệ tác động bằng mô hình hồi quy đa biến (OLS).
3.2. Thu Thập và Xử Lý Dữ Liệu từ Báo Cáo Tài Chính
Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán HOSE và có trả cổ tức bằng tiền mặt từ năm 2007 – 2013. Phần mềm sử dụng để chạy hồi quy là STATA 11. Luận văn góp phần làm sáng tỏ thêm về chi trả cổ tức, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và mối quan hệ giữa chính sách cổ tức và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
IV. Chính Sách Cổ Tức Tối Ưu Gợi Ý Từ Nghiên Cứu Thực Tiễn HOSE
Nghiên cứu cung cấp bằng chứng thực nghiệm về sự tác động của chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động kinh doanh trên thị trường chứng khoán HOSE. Nghiên cứu còn kiểm tra các yếu tố khác như: tốc độ tăng trưởng, tính thanh toán, đòn bẩy tài chính tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh. Nếu chính sách cổ tức thực sự ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh thì luận văn là cơ sở cho các doanh nghiệp Việt Nam đánh giá vai trò chính sách cổ tức và từ đó nhà quản lý sẽ có một chiến lược nhằm giảm sự rủi ro cho doanh nghiệp, có những quyết định nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động.
4.1. Kiểm Định Giả Thuyết và Xây Dựng Mô Hình Nghiên Cứu
Luận văn được kết cấu thành 05 chương theo thứ tự sau: Kiểm định đa cộng tuyến, kiểm định phương sai thay đổi, kiểm định sự tương quan giữa các sai số của mô hình. Sau đó sử dụng phương pháp bình quân nhỏ nhất tổng quát (GLS - Generalized Least Squares) để khắc phục có sự tự tương quan giữa các sai số và chương 1: Tổng quan về nghiên cứu: Giới thiệu tổng quan về nghiên cứu.
4.2. Kết Cấu Luận Văn và Phương Pháp Phân Tích
Chương 2: Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu có liên quan đến đề tài: Trình bày cơ sở lý thuyết về chính sách cổ tức tác động đến hiệu quả hoạt động kinh doanh và đưa ra mô hình nghiên cứu. Chương 3: Phương pháp nghiên cứu: Trình bày phương pháp nghiên cứu. Chương 4: Phân tích dữ liệu và kết quả nghiên cứu: Trình bày kết quả nghiên cứu. Chương 5: Kết luận và kiến nghị: Tóm tắt những kết quả chính của nghiên cứu, khả năng ứng dụng, hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo.
V. Cơ Sở Lý Thuyết và Các Nghiên Cứu Về Tác Động Cổ Tức Doanh Nghiệp
Nghiên cứu này tìm hiểu tác động của chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động. Tác động của chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động được tìm hiểu bởi rất nhiều nhà nghiên cứu khác nhau, tại những thời điểm và thị trường khác nhau. Trong chương 2 tác giả sẽ trình bày tổng quát về các lý thuyết bao gồm: lý thuyết chính sách cổ tức, lý thuyết sở hữu trong hiện tại (the bird-in-hand theory), lý thuyết chi phí đại diện, lý thuyết trật tự phân hạng. Và phân tích, đánh giá các công trình nghiên cứu đã có của các tác giả ngoài nước về tác động của chính sách cổ tức đến hiệu quả hoạt động kinh doanh.
5.1. Các Lý Thuyết Nền Tảng Về Chính Sách Cổ Tức và Hiệu Quả Doanh Nghiệp
Dựa vào đó tác giả đưa ra các giả thiết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu về chính sách cổ tức ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động kinh doanh. Cổ tức là phần lợi nhuận sau thuế được dùng để trả cho các chủ sở hữu của công ty cổ phần. Theo Luật doanh nghiệp số: 68/2014/QH13 ngày 26/11/2014, “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác từ nguồn lợi nhuận còn lại của công ty cổ phần sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài chính”.
5.2. Định Nghĩa và Phân Loại Cổ Tức trong Doanh Nghiệp
Cổ tức còn được gọi là lợi tức cổ phần. Cổ tức gồm có cổ tức dành cho cổ phần ưu đãi và cổ tức dành cho cổ phần thường. Cổ tức trả cho cổ phần ưu đãi là một mức hay tỷ lệ cố định theo các điều kiện áp dụng riêng cho mỗi loại cổ phần ưu đãi. Cổ tức trả cho cổ phần thường được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng còn lại sau khi đã trích lợi nhuận giữ lại để tái đầu tư, phát triển công việc kinh doa...'
