Tác Động Của Cấu Trúc Sở Hữu Tới Hiệu Quả Hoạt Động Của Doanh Nghiệp: Nghiên Cứu Tại Việt Nam

• Tác giả: Trần Thị Thanh Đăng
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Trần Phúc
• Trường học: Trường Đại Học Ngân Hàng
• Chuyên ngành: Tài Chính - Ngân Hàng
• Đề tài: Tác Động Của Cấu Trúc Sở Hữu Đến Hiệu Quả Hoạt Động Của Doanh Nghiệp Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu
• 1.3. Câu hỏi nghiên cứu
• 1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.5. Bố cục bài nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Thu thập dữ liệu
• 2.2. Mô hình nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp hồi quy
• 2.4. Giả thuyết nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả thống kê
• 3.2. Quyền sở hữu nhà nước và hiệu quả hoạt động
• 3.3. Quyền sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 4.1. Hạn chế đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Cấu Trúc Sở Hữu và Hiệu Quả Doanh Nghiệp

Nghiên cứu về cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh tái cơ cấu kinh tế, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Việc cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tạo điều kiện cho sự tham gia của nhiều cổ đông, bao gồm cả cổ đông nước ngoài, nhằm cải thiện hiệu quả hoạt động. Việt Nam đã chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch tập trung sang nền kinh tế thị trường, và tư nhân hóa các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã được đề xuất từ năm 1991. Quá trình này giúp thay đổi cơ cấu sở hữu bằng cách bán cổ phần cho các nhà đầu tư, với mục tiêu cải thiện hiệu quả kinh doanh. Mishra (2011) cho rằng tư nhân hóa hàng ngàn DNNN vừa và nhỏ trong giai đoạn 1990 - 2000 dẫn đến sự gia tăng số lượng các tập đoàn.

1.1. Định Nghĩa Cấu Trúc Sở Hữu Trong Doanh Nghiệp Việt Nam

Cấu trúc sở hữu của một doanh nghiệp bao gồm tỷ lệ sở hữu của các bên liên quan, như nhà nước, tư nhân, và nhà đầu tư nước ngoài. Sự phân bổ này ảnh hưởng đến quyền kiểm soát, quản lý và ra quyết định của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, cấu trúc sở hữu đa dạng với nhiều loại hình doanh nghiệp, bao gồm DNNN, doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần và công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Sự đóng góp của cả sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài chiếm một nửa cơ cấu tổng sản phẩm trong nước của Việt Nam trong các năm 2010, 2014, 2015, 2016, 2017 (Tổng cục thống kê, 2017).

1.2. Các Chỉ Số Đo Lường Hiệu Quả Hoạt Động Doanh Nghiệp

Hiệu quả hoạt động doanh nghiệp có thể được đo lường bằng nhiều chỉ số tài chính và phi tài chính. Các chỉ số tài chính phổ biến bao gồm tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản (ROA), tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu (ROE), và hệ số Tobin-Q. Các chỉ số phi tài chính có thể bao gồm năng suất lao động, thị phần, và mức độ hài lòng của khách hàng. Trong nghiên cứu này, hệ số Tobin-Q được sử dụng để đo lường hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam.

II. Thách Thức Quản Trị và Tác Động Của Sở Hữu Nhà Nước

Sở hữu nhà nước có thể tác động tới hiệu quả của doanh nghiệp nếu có sự sai lệch về mục tiêu của nhà nước với các cổ đông khác. Mục tiêu của cổ đông phổ thông là để tối đa hóa sự giàu có. Sở hữu nhà nước lại có thể có các mục tiêu khác nhau - xã hội (tức là tăng việc làm) hoặc chính trị (tức là để ngăn chặn sự xâm nhập của các nhà đầu tư nước ngoài và bảo vệ các nhà sản xuất trong nước). Nguyễn Trần Phúc mục tiêu như vậy không thống nhất với mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Capobianco và Christiansen (2011) nói rằng tác động bất lợi của sở hữu nhà nước đối với hoạt động của doanh nghiệp là do sở hữu nhà nước có mục tiêu khác với những chủ sở hữu khác.

2.1. Mâu Thuẫn Mục Tiêu Giữa Nhà Nước và Cổ Đông Tư Nhân

Mâu thuẫn về mục tiêu giữa nhà nước và cổ đông tư nhân có thể dẫn đến các quyết định kinh doanh không tối ưu. Nhà nước có thể ưu tiên các mục tiêu xã hội hoặc chính trị hơn là lợi nhuận, trong khi cổ đông tư nhân quan tâm đến việc tối đa hóa giá trị đầu tư của họ. Điều này có thể gây ra xung đột lợi ích và ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

2.2. Chi Phí Đại Diện và Quản Trị Doanh Nghiệp Kém Hiệu Quả

Shleifer (1998) cũng lập luận rằng sở hữu nhà nước có chi phí đại diện cao, thường từ vấn đề quản trị doanh nghiệp kém, và do đó, sở hữu nhà nước có ảnh hưởng tiêu cực tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Khảo sát của Thomsen và Pedersen (2000) về tác động của cấu trúc sở hữu tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp cho thấy rằng sở hữu của chính phủ có tác động tiêu cực tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp (được đo lường bằng giá trị vốn chủ sở hữu trên thị trường và lợi nhuận trên tài sản).

III. Tác Động Của Sở Hữu Nước Ngoài Đến Hiệu Quả Doanh Nghiệp

Đối với sở hữu nước ngoài, các nghiên cứu trước đây cho thấy có một mối quan hệ cùng chiều giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Ongore (2011) điều tra tác động của các loại quyền sở hữu khác nhau đối với hoạt động của doanh nghiệp tại Kenya và cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài giúp cải thiện hệ thống quản lý và tiếp cận các nguồn lực khổng lồ nên sở hữu nước ngoài có tác động tích cực tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Một nghiên cứu khác của Pervan, Pervan và Todoric (2012) kiểm tra mối liên hệ giữa cấu trúc sở hữu hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp ở Croatia.

3.1. Ưu Điểm Của Sở Hữu Nước Ngoài Quản Lý và Nguồn Lực

Sở hữu nước ngoài mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp, bao gồm cải thiện hệ thống quản lý, tiếp cận nguồn lực tài chính và công nghệ, và mở rộng thị trường. Các nhà đầu tư nước ngoài thường có kinh nghiệm và kiến thức chuyên môn cao, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Ngoài ra, sở hữu nước ngoài có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp.

3.2. Mối Quan Hệ Phi Tuyến Tính Giữa Sở Hữu Nước Ngoài và Hiệu Quả

Một số nghiên cứu cho thấy mối quan hệ phi tuyến tính giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Gurbuz và Aybars (2010) đã xem xét dữ liệu của Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 2005 đến 2007 và thấy rằng sở hữu nước ngoài có mối quan hệ hình chữ U ngược với hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Azzam và cộng sự (2013) trong một nghiên cứu tại Ai Cập với các dữ liệu bảng từ 2006- 2010 và thấy rằng sở hữu nước ngoài tăng cường hiệu quả hoạt động lên đến một mức nhất định và sau đó tác động của nó giảm.

IV. Nghiên Cứu Thực Nghiệm Cấu Trúc Sở Hữu và Hiệu Quả tại VN

Các nghiên cứu ở Việt Nam gần đây đều cho rằng sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài có tác động tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp (Phạm Băng Trinh, 2012; Phạm Hữu Hồng Thái, 2013; Phung và Hoang, 2013; Hoàng và các cộng sự, 2014; Lê Đức Hoàng, 2015; Phung và Mishra, 2015; Nguyễn Thị Minh Huệ và Đặng Tùng Lâm, 2017). Một số nghiên cứu ở việt nam đã chỉ ra mối quan hệ phi tuyến tính (hình chữ U) giữa cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp (Phung và Hoang, 2013; Lê Đức Hoàng, 2015; Phung và Mishra, 2015; Hoang và cộng sự, 2016).

4.1. Kết Quả Nghiên Cứu Về Sở Hữu Nhà Nước và Hiệu Quả Doanh Nghiệp

Phung và Mishra (2015) lập luận rằng sở hữu nhà nước có mối quan hệ hình chữ U thuận với hiệu quả hoạt động doanh nghiệp vì khi sở hữu nhà nước ở mức cao doanh nghiệp sẽ nhận được sự hỗ trợ đáng kể của chính phủ và nhà nước sẽ giám sát chặt chẽ ban quản lý vì lợi ích của mình. Tuy nhiên, các kết luận về mối quan hệ này lại chưa có sự thống nhất giữa các nghiên cứu.

4.2. Ảnh Hưởng Của Sở Hữu Nước Ngoài Đến Năng Lực Cạnh Tranh

Sở hữu nước ngoài khi tập trung ở mức cao, chủ sở hữu nước ngoài có thể sử dụng quyền lực của mình để buộc các nhà quản lý hành động vì lợi ích của họ, gây thiệt hại cho các cổ đông thiểu số và từ đó ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Do đó, cần có sự cân bằng giữa lợi ích của các cổ đông khác nhau để đảm bảo sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

V. Khuyến Nghị Chính Sách Tối Ưu Cấu Trúc Sở Hữu Tại VN

Để góp phần nâng cao hiệu quả của việc tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước, cụ thể là cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước thì nghiên cứu về mối quan hệ giữa cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động theo phương pháp định lượng là vô cùng cần thiết nhằm có được những đánh giá xác thực về tác động của sở hữu nhà nước cũng như sở hữu nước ngoài tại các doanh nghiệp Việt Nam.

5.1. Giải Pháp Cải Thiện Quản Trị Doanh Nghiệp Nhà Nước

Cần có các giải pháp cải thiện quản trị doanh nghiệp nhà nước, bao gồm tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, nâng cao năng lực của đội ngũ quản lý, và giảm thiểu sự can thiệp của nhà nước vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Điều này sẽ giúp giảm chi phí đại diện và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

5.2. Tạo Môi Trường Đầu Tư Thuận Lợi Cho Nhà Đầu Tư Nước Ngoài

Chính phủ cần tạo môi trường đầu tư thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm giảm thiểu các rào cản pháp lý và hành chính, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, và đảm bảo tính ổn định của chính sách. Điều này sẽ thu hút thêm vốn đầu tư nước ngoài và thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp Việt Nam.

VI. Hướng Nghiên Cứu Tương Lai Về Cấu Trúc Sở Hữu và Hiệu Quả

Mặc dù các nghiên cứu ở Việt Nam đã chỉ ra mối quan hệ phi tuyến tính giữa sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, tuy nhiên các kết luận về mối quan hệ này lại chưa có sự thống nhất. Có thể thấy rằng, dù có khá nhiều nghiên cứu về mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước, sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp tại Việt Nam nhưng hầu như chỉ tập trung vào phân tích một vài khía cạnh của vấn đề cũng như chưa có được sự đồng nhất trong kết quả nghiên cứu giữa các tác giả.

6.1. Mở Rộng Phạm Vi Nghiên Cứu và Phương Pháp Phân Tích

Các nghiên cứu tương lai nên mở rộng phạm vi nghiên cứu để bao gồm nhiều loại hình doanh nghiệp và ngành nghề khác nhau. Ngoài ra, cần sử dụng các phương pháp phân tích phức tạp hơn để đánh giá tác động của cấu trúc sở hữu đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.

6.2. Nghiên Cứu Tác Động Của Các Yếu Tố Vĩ Mô và Vi Mô

Các nghiên cứu tương lai nên xem xét tác động của các yếu tố vĩ mô và vi mô đến mối quan hệ giữa cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Các yếu tố vĩ mô có thể bao gồm chính sách kinh tế, môi trường pháp lý, và điều kiện thị trường. Các yếu tố vi mô có thể bao gồm năng lực quản lý, văn hóa doanh nghiệp, và chiến lược kinh doanh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhà nước (DNNN), việc nghiên cứu tác động của cấu trúc sở hữu tới hiệu quả hoạt động doanh nghiệp trở nên cấp thiết. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê năm 2017, đóng góp của khu vực nhà nước chiếm khoảng 29.63% trong khi khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng lên đáng kể, phản ánh sự chuyển dịch cơ cấu sở hữu trong nền kinh tế. Luận văn tập trung phân tích tác động của hai loại hình sở hữu chính: sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài, tới hiệu quả hoạt động của 396 công ty phi tài chính niêm yết trên Sàn Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Thành phố Hồ Chí Minh (HSX) trong giai đoạn 2005-2017 với 3937 quan sát. Mục tiêu nghiên cứu nhằm làm rõ mối quan hệ phi tuyến tính giữa tỷ lệ sở hữu của hai nhóm này và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, được đo lường bằng hệ số Tobin-Q. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đề xuất chính sách cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước và thu hút vốn đầu tư nước ngoài, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và phát triển kinh tế bền vững.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết chi phí đại diện và mô hình cổ đông trong quản trị doanh nghiệp. Lý thuyết chi phí đại diện (Jensen và Meckling, 1976) giải thích mâu thuẫn lợi ích giữa chủ sở hữu và nhà quản lý, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. Mô hình cổ đông (Milton Friedman, 1970) nhấn mạnh mục tiêu tối đa hóa giá trị cổ đông, trong đó cấu trúc sở hữu ảnh hưởng đến quyền kiểm soát và giám sát quản lý. Ba khái niệm trọng tâm gồm: sở hữu nhà nước, sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Sở hữu nhà nước có thể mang lại lợi thế về nguồn lực và hỗ trợ chính sách nhưng cũng tiềm ẩn chi phí đại diện cao do mục tiêu xã hội và chính trị khác biệt. Sở hữu nước ngoài thường được xem là yếu tố cải thiện quản trị, chuyển giao công nghệ và nâng cao hiệu quả. Hiệu quả hoạt động được đo bằng Tobin-Q, phản ánh giá trị thị trường so với giá trị sổ sách tài sản, phù hợp với đánh giá dài hạn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng dữ liệu bảng gồm 3937 quan sát của 396 công ty phi tài chính niêm yết trên HNX và HSX trong giai đoạn 2005-2017. Dữ liệu tài chính và sở hữu được thu thập từ báo cáo tài chính đã kiểm toán và các nguồn thông tin thị trường chứng khoán. Phương pháp phân tích chính là mô hình hồi quy động sử dụng The system dynamic generalized method of moments (S-GMM), nhằm xử lý vấn đề nội sinh và biến thiên không quan sát được trong dữ liệu bảng ngắn hạn và không cân bằng. Mô hình kiểm định mối quan hệ phi tuyến tính giữa tỷ lệ sở hữu nhà nước, sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, đồng thời kiểm soát các biến như quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính, tính thanh khoản, tuổi niêm yết, lợi nhuận gộp biên và tăng trưởng. Việc lựa chọn S-GMM giúp tăng độ tin cậy của kết quả nhờ sử dụng biến công cụ từ độ trễ các biến nội sinh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mối quan hệ phi tuyến tính giữa sở hữu nhà nước và hiệu quả hoạt động: Kết quả cho thấy mối quan hệ hình chữ U thuận, với điểm uốn tại tỷ lệ sở hữu nhà nước khoảng 17%. Khi tỷ lệ sở hữu nhà nước vượt mức này, hiệu quả hoạt động doanh nghiệp (Tobin-Q) tăng lên rõ rệt, phản ánh lợi ích từ sự hỗ trợ chính sách và giám sát chặt chẽ hơn của nhà nước.

2. Mối quan hệ phi tuyến tính giữa sở hữu nước ngoài và hiệu quả hoạt động: Mối quan hệ hình chữ U ngược được phát hiện, với hiệu quả hoạt động tăng khi tỷ lệ sở hữu nước ngoài tăng đến khoảng 58.02%, sau đó giảm dần. Điều này cho thấy sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài ban đầu cải thiện quản trị và hiệu quả, nhưng khi sở hữu quá tập trung có thể gây ra xung đột lợi ích và giảm hiệu quả.

3. Ảnh hưởng của các biến kiểm soát: Quy mô doanh nghiệp có tác động hỗn hợp, với các doanh nghiệp lớn có thể gặp khó khăn trong tăng trưởng nhưng có lợi thế về quy mô kinh tế. Đòn bẩy tài chính và tính thanh khoản đều có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động, trong khi tuổi niêm yết và lợi nhuận gộp biên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả.

4. So sánh với các nghiên cứu trước: Kết quả phù hợp với các nghiên cứu tại các thị trường mới nổi khác như Trung Quốc, Ai Cập và Malaysia, đồng thời khẳng định sự khác biệt trong tác động của sở hữu nhà nước và nước ngoài tại Việt Nam. Mối quan hệ phi tuyến tính được phát hiện giúp giải thích các kết quả mâu thuẫn trong các nghiên cứu trước đây.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của mối quan hệ phi tuyến tính có thể được giải thích bởi sự cân bằng giữa lợi ích và chi phí đại diện trong quản trị doanh nghiệp. Ở mức sở hữu nhà nước thấp, sự can thiệp có thể gây ra chi phí đại diện cao do mục tiêu xã hội và chính trị không đồng nhất với mục tiêu tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Khi tỷ lệ sở hữu nhà nước tăng, nhà nước có thể giám sát hiệu quả hơn, cung cấp nguồn lực và hỗ trợ chính sách, từ đó nâng cao hiệu quả. Tương tự, sở hữu nước ngoài ban đầu mang lại lợi thế về quản trị và công nghệ, nhưng khi quá tập trung có thể dẫn đến xung đột quyền lợi và giảm hiệu quả. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ đường cong mối quan hệ giữa tỷ lệ sở hữu và Tobin-Q, minh họa điểm uốn và xu hướng phi tuyến tính. Kết quả này góp phần làm rõ bức tranh phức tạp về cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp tại thị trường Việt Nam, đồng thời cung cấp cơ sở thực nghiệm cho các chính sách tái cấu trúc doanh nghiệp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Khuyến khích tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài đến mức tối ưu (khoảng 58%) nhằm tận dụng lợi thế quản trị và chuyển giao công nghệ, đồng thời tránh tập trung quá mức gây xung đột lợi ích. Thời gian thực hiện: 3-5 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

2. Phân tán quyền sở hữu nhà nước trong các doanh nghiệp để giảm chi phí đại diện và tăng hiệu quả giám sát, đồng thời duy trì tỷ lệ sở hữu nhà nước trên 17% để đảm bảo sự hỗ trợ chính sách. Thời gian thực hiện: 5 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Tài chính, các tập đoàn kinh tế nhà nước.

3. Cải thiện quản trị doanh nghiệp thông qua việc tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình và vai trò của cổ đông thiểu số, nhằm giảm thiểu xung đột lợi ích và nâng cao hiệu quả hoạt động. Thời gian thực hiện: liên tục. Chủ thể thực hiện: Hội đồng Quản trị doanh nghiệp, các cơ quan quản lý thị trường.

4. Tăng cường giám sát và hỗ trợ các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ để tận dụng lợi thế tăng trưởng và giảm thiểu rủi ro do quy mô lớn gây ra. Thời gian thực hiện: 3 năm. Chủ thể thực hiện: Bộ Công Thương, các hiệp hội doanh nghiệp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà hoạch định chính sách kinh tế: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chính sách cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước và thu hút đầu tư nước ngoài phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

2. Ban lãnh đạo doanh nghiệp niêm yết: Áp dụng các khuyến nghị về cấu trúc sở hữu và quản trị doanh nghiệp để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và tăng giá trị doanh nghiệp trên thị trường.

3. Nhà đầu tư trong và ngoài nước: Hiểu rõ tác động của tỷ lệ sở hữu đến hiệu quả hoạt động để đưa ra quyết định đầu tư chính xác, đặc biệt trong việc lựa chọn tỷ lệ sở hữu phù hợp.

4. Các nhà nghiên cứu và học viên cao học: Tham khảo phương pháp nghiên cứu S-GMM và kết quả thực nghiệm để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về quản trị doanh nghiệp và tài chính doanh nghiệp tại thị trường mới nổi.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao chọn Tobin-Q làm chỉ số đo hiệu quả hoạt động?
   Tobin-Q phản ánh giá trị thị trường so với giá trị sổ sách tài sản, thể hiện đánh giá dài hạn của thị trường về hiệu quả hoạt động doanh nghiệp, phù hợp với nghiên cứu về cấu trúc sở hữu.

2. Phương pháp S-GMM có ưu điểm gì so với các phương pháp khác?
   S-GMM xử lý tốt vấn đề nội sinh và biến thiên không quan sát được trong dữ liệu bảng ngắn hạn, sử dụng biến công cụ từ độ trễ các biến, giúp tăng độ tin cậy và hiệu quả ước lượng.

3. Tại sao mối quan hệ giữa sở hữu nhà nước và hiệu quả hoạt động là hình chữ U thuận?
   Ở mức sở hữu thấp, chi phí đại diện cao do mục tiêu không đồng nhất; khi sở hữu tăng, nhà nước giám sát tốt hơn và hỗ trợ chính sách, nâng cao hiệu quả.

4. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối ưu là bao nhiêu?
   Nghiên cứu xác định khoảng 58.02% là mức tối ưu, vượt quá mức này hiệu quả hoạt động có xu hướng giảm do xung đột lợi ích và tập trung quyền lực.

5. Các biến kiểm soát ảnh hưởng thế nào đến hiệu quả hoạt động?
   Quy mô doanh nghiệp, đòn bẩy tài chính, tính thanh khoản, tuổi niêm yết, lợi nhuận gộp biên và tăng trưởng đều có ảnh hưởng hỗn hợp hoặc tích cực, cần được quản lý đồng bộ để nâng cao hiệu quả.

Kết luận

• Luận văn xác định mối quan hệ phi tuyến tính giữa cấu trúc sở hữu (sở hữu nhà nước và sở hữu nước ngoài) và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp tại Việt Nam trong giai đoạn 2005-2017.
• Sở hữu nhà nước có mối quan hệ hình chữ U thuận với điểm uốn khoảng 17%, trong khi sở hữu nước ngoài có mối quan hệ hình chữ U ngược với điểm uốn khoảng 58.02%.
• Phương pháp S-GMM được áp dụng hiệu quả để xử lý nội sinh và biến thiên không quan sát trong dữ liệu bảng động.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách tái cấu trúc doanh nghiệp, cổ phần hóa và thu hút đầu tư nước ngoài.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khuyến nghị chính sách, mở rộng nghiên cứu với các ngành nghề khác và cập nhật dữ liệu mới để theo dõi xu hướng thay đổi cấu trúc sở hữu và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý và nhà hoạch định chính sách nên xem xét điều chỉnh tỷ lệ sở hữu nhà nước và nước ngoài trong doanh nghiệp để tối ưu hóa hiệu quả hoạt động, đồng thời tăng cường quản trị doanh nghiệp minh bạch và hiệu quả.