I. Sinh kế bền vững Khái niệm và tầm quan trọng
Sinh kế bao gồm các hoạt động con người thực hiện để kiếm sống và đạt được mục tiêu của họ. Sinh kế bền vững, trong đó, nhấn mạnh khả năng phục hồi và thích ứng của các hoạt động này trước những thay đổi và cú sốc. Tính bền vững đòi hỏi sự cân bằng giữa các yếu tố kinh tế, môi trường, xã hội và thể chế, đảm bảo sinh kế hiện tại không ảnh hưởng tiêu cực đến thế hệ tương lai.
1.1. Khung sinh kế bền vững
Khung sinh kế bền vững là công cụ hữu ích để phân tích và cải thiện sinh kế. Khung này bao gồm 5 loại nguồn lực sinh kế: nguồn vốn con người (kiến thức, kỹ năng), nguồn vốn xã hội (mạng lưới quan hệ), nguồn vốn tự nhiên (đất đai, rừng), nguồn vốn vật chất (cơ sở hạ tầng, công cụ) và nguồn vốn tài chính (thu nhập, tài sản). Ngoài ra, khung này cũng xem xét hoàn cảnh dễ bị tổn thương của các hộ gia đình, bao gồm các yếu tố bên ngoài như thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh có thể tác động tiêu cực đến sinh kế.
1.2. Sinh kế bền vững cho người dân xã biên giới
Đối với người dân xã biên giới, sinh kế bền vững càng quan trọng hơn do đặc thù về địa lý, kinh tế và xã hội. Họ thường phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu hụt cơ sở hạ tầng, hạn chế về tiếp cận thị trường, rủi ro từ biến đổi khí hậu và di cư. Do đó, việc phát triển sinh kế bền vững cho người dân xã biên giới là nhiệm vụ cấp bách, góp phần đảm bảo an ninh quốc phòng, giảm nghèo và phát triển kinh tế - xã hội vùng biên.
II. Trùng Khánh Cao Bằng Thực trạng sinh kế và các giải pháp
Huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng là địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, người dân ở đây, đặc biệt là các xã biên giới, vẫn chủ yếu sống dựa vào nông nghiệp với thu nhập thấp và không ổn định.
2.1. Nguồn lực và hoạt động sinh kế
Người dân ở Trùng Khánh có nguồn lực đất đai tương đối dồi dào, nhưng chưa được khai thác hiệu quả. Sản xuất nông nghiệp còn mang tính tự cung tự cấp, trình độ canh tác lạc hậu, thiếu vốn đầu tư và giải pháp kỹ thuật. Bên cạnh đó, hoạt động phi nông nghiệp chưa phát triển, cơ hội việc làm hạn chế, dẫn đến tình trạng di cư tự do và lao động trái phép qua biên giới.
2.2. Giải pháp
Để cải thiện sinh kế cho người dân, cần có giải pháp đồng bộ từ chính sách phát triển của Nhà nước đến nâng cao nhận thức và hành động của người dân. Chính sách cần tập trung hỗ trợ người dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, vốn, thị trường; đồng thời, khuyến khích phát triển du lịch cộng đồng, lâm nghiệp, chế biến nông sản. Người dân cần thay đổi tư duy sản xuất, chủ động ứng dụng khoa học kỹ thuật, tham gia các mô hình kinh tế hiệu quả, góp phần giảm nghèo bền vững.
