Phân tích rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam

• Tác giả: Nguyễn Thị Phương
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Loan
• Trường học: Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
• Đề tài: Rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: TP Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CÁM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ THẺ NGÂN HÀNG VÀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ
• 1.1. TỔNG QUAN VỀ THẺ NGÂN HÀNG
• 1.1.1. Thẻ ngân hàng và kinh doanh thẻ tại Ngân hàng thương mại
• 1.1.2. Khái niệm thẻ ngân hàng
• 1.1.3. Phân loại thẻ. Chức năng, tiện ích của thẻ
• 1.1.4. Các chủ thể tham gia hoạt động kinh doanh thẻ
• 1.1.5. Các hoạt động kinh doanh thẻ của Ngân hàng thương mại
• 1.1.5.1. Hoạt động phát hành thẻ
• 1.1.5.2. Hoạt động thanh toán thẻ
• 1.2. RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ
• 1.2.1. Khái niệm rủi ro thẻ
• 1.2.2. Các loại rủi ro ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh thẻ
• 1.2.3. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ theo quan điểm của Basel
• 1.2.4. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ theo quan điểm của Tổ chức thẻ quốc tế
• 1.2.5. Phân loại rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ theo quan điểm của NHTM
• 1.2.5.1. Rủi ro do gian lận, giả mạo
• 1.2.6. Một số tiêu chí đánh giá rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ
• 1.2.7. Các nguyên nhân gây ra rủi ro trong kinh doanh thẻ tại Ngân hàng
• 1.2.7.1. Các nguyên nhân thuộc về Ngân hàng
• 1.2.7.2. Nguyên nhân xuất phát từ khách hàng
• 1.3. KINH NGHIỆM HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
• 1.3.1. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ
• 1.3.1.1. Kinh nghiệm của Malaysia
• 1.3.1.2. Kinh nghiệm của Australia
• 1.3.2. Bài học kinh nghiệm hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ đối với các NHTM Việt Nam
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
• 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
• 2.1.1. Giới thiệu về Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
• 2.1.2. Sự ra đời và phát triển của dịch vụ thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
• 2.1.3. Mô hình tổ chức hệ thống thẻ của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
• 2.1.4. Trình độ của cán bộ làm nghiệp vụ thẻ. Điều kiện trang thiết bị công nghệ
• 2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI AGRIBANK GIAI ĐOẠN 2013-2017
• 2.2.1. Thực tế hoạt động kinh doanh thẻ
• 2.2.2. Kết quả phát hành thẻ
• 2.2.3. Kết quả thanh toán thẻ
• 2.2.4. Thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Agribank
• 2.2.4.1. Rủi ro tín dụng do nợ quá hạn
• 2.2.4.2. Rủi ro, tổn thất do gian lận, giả mạo thẻ
• 2.2.4.3. Rủi ro, tổn thất do sự cố kỹ thuật/lỗi hệ thống
• 2.2.4.4. Rủi ro, tổn thất liên quan đến ĐVCNT/ATM của Agribank thực hiện chấp nhận thẻ lưỡng tính giả
• 2.2.4.5. Rủi ro, tổn thất do kẻ gian đột nhập lấy tiền trái phép tại ATM
• 2.2.4.6. Rủi ro, tổn thất liên quan đến ĐVCNT
• 2.2.4.7. Rủi ro đạo đức cán bộ
• 2.2.5. Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
• 2.2.6. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI AGRIBANK
• 2.2.6.1. Kết quả đạt được góp phần hạn chế rủi ro
• 2.2.6.2. Hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong hoạt động ngăn ngừa rủi ro thẻ
• 3. CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM
• 3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN THẺ VÀ NGĂN NGỪA HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI AGRIBANK
• 3.1.1. Định hướng phát triển thẻ và mục tiêu đến năm 2020
• 3.1.2. Định hướng ngăn ngừa và hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ
• 3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH THẺ TẠI AGRIBANK
• 3.2.1. Nhóm giải pháp liên quan đến nội bộ ngân hàng
• 3.2.1.1. Giải pháp sửa đổi quy trình hệ thống thẻ
• 3.2.1.2. Giải pháp về nhân sự
• 3.2.1.3. Giải pháp về công nghệ
• 3.2.1.3.1. Phát hành thẻ chip nội địa thay thế thẻ từ
• 3.2.1.3.2. Giải pháp hỗ trợ tại ATM
• 3.2.1.3.3. Giải pháp về đầu tư trang bị hệ thống ATM mới
• 3.2.1.3.4. Sử dụng các chương trình cảnh báo thẻ nghi ngờ gian lận giả mạo do các Tổ chức thẻ trong và ngoài nước triển khai
• 3.2.1.3.5. Giải pháp hạn chế rủi ro do lỗi hệ thống/lỗi kỹ thuật
• 3.2.2. Giải pháp liên quan đến khách hàng
• 3.2.2.1. Giải pháp liên quan đến khách hàng là chủ thẻ
• 3.2.2.2. Giải pháp để khách hàng bảo mật thông tin của thẻ
• 3.2.2.3. Giải pháp an toàn khi khách hàng rút tiền tại máy ATM
• 3.2.2.4. Giải pháp đối với ĐVCNT
• 3.2.2.5. Giải pháp khác
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về thẻ ngân hàng và rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ

Chương này cung cấp cái nhìn tổng quan về thẻ ngân hàng và các rủi ro liên quan đến hoạt động kinh doanh thẻ. Thẻ ngân hàng được định nghĩa là công cụ thanh toán hiện đại, bao gồm thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ, mang lại nhiều tiện ích cho người dùng. Tuy nhiên, đi kèm với sự phát triển của dịch vụ ngân hàng là các rủi ro tài chính như gian lận, giả mạo thẻ, rủi ro tín dụng và rủi ro kỹ thuật. Các rủi ro này được phân loại theo nhiều quan điểm khác nhau, bao gồm quan điểm của Basel, Tổ chức thẻ quốc tế và các ngân hàng thương mại. Việc nhận diện và quản lý rủi ro là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn trong hoạt động kinh doanh thẻ.

1.1. Khái niệm và phân loại thẻ ngân hàng

Thẻ ngân hàng là công cụ thanh toán điện tử, được chia thành hai loại chính: thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ. Thẻ tín dụng cho phép người dùng chi tiêu trước, trả tiền sau, trong khi thẻ ghi nợ liên kết trực tiếp với tài khoản ngân hàng. Ngoài ra, thẻ còn được phân loại theo phạm vi sử dụng (nội địa, quốc tế) và công nghệ (thẻ từ, thẻ chip). Các dịch vụ ngân hàng liên quan đến thẻ bao gồm phát hành, thanh toán và quản lý rủi ro. Sự đa dạng của thẻ mang lại nhiều lợi ích cho khách hàng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro kinh doanh.

1.2. Các loại rủi ro trong kinh doanh thẻ

Rủi ro trong kinh doanh thẻ bao gồm rủi ro tín dụng, rủi ro gian lận, và rủi ro kỹ thuật. Rủi ro tín dụng xảy ra khi khách hàng không trả được nợ thẻ. Rủi ro gian lận liên quan đến việc sử dụng thẻ giả mạo hoặc đánh cắp thông tin thẻ. Rủi ro kỹ thuật phát sinh từ sự cố hệ thống hoặc lỗi công nghệ. Các rủi ro này không chỉ gây tổn thất tài chính mà còn ảnh hưởng đến uy tín của ngân hàng. Việc phân tích rủi ro và áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro hiệu quả là yêu cầu cấp thiết đối với các ngân hàng thương mại.

II. Thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Agribank

Chương này phân tích thực trạng rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) giai đoạn 2013-2017. Kết quả cho thấy, mặc dù Agribank đã đạt được nhiều thành tựu trong việc phát triển dịch vụ thẻ, nhưng vẫn tồn tại nhiều rủi ro như nợ quá hạn, gian lận thẻ và sự cố kỹ thuật. Các rủi ro này gây tổn thất lớn về tài chính và ảnh hưởng đến uy tín của ngân hàng. Nguyên nhân chính bao gồm sự thiếu kinh nghiệm trong quản lý rủi ro, hạn chế về công nghệ và sự phức tạp của thị trường thẻ.

2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh thẻ

Trong giai đoạn 2013-2017, Agribank đã phát hành hàng triệu thẻ, chiếm thị phần đáng kể trên thị trường tài chính Việt Nam. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ quá hạn và gian lận thẻ vẫn ở mức cao. Các sự cố kỹ thuật như lỗi hệ thống ATM và POS cũng gây ra nhiều bất tiện cho khách hàng. Mặc dù Agribank đã đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân sự, nhưng việc quản lý rủi ro vẫn còn nhiều hạn chế. Điều này đòi hỏi ngân hàng cần có chiến lược kinh doanh và giải pháp hiệu quả hơn.

2.2. Nguyên nhân và tác động của rủi ro

Các rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Agribank xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự thiếu kinh nghiệm trong quản lý rủi ro, hạn chế về công nghệ và sự phức tạp của thị trường tài chính. Rủi ro tín dụng và rủi ro gian lận là hai vấn đề nổi bật, gây tổn thất lớn về tài chính và ảnh hưởng đến uy tín của ngân hàng. Ngoài ra, các sự cố kỹ thuật như lỗi hệ thống ATM và POS cũng gây ra nhiều bất tiện cho khách hàng. Việc đánh giá rủi ro và áp dụng các giải pháp phù hợp là yêu cầu cấp thiết để hạn chế các rủi ro này.

III. Giải pháp hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Agribank

Chương này đề xuất các giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong hoạt động kinh doanh thẻ tại Agribank. Các giải pháp bao gồm cải tiến quy trình hệ thống, nâng cao chất lượng nhân sự, đầu tư công nghệ hiện đại và tăng cường bảo mật thông tin khách hàng. Việc áp dụng các giải pháp này không chỉ giúp Agribank giảm thiểu rủi ro mà còn nâng cao hiệu quả kinh doanh và uy tín trên thị trường tài chính.

3.1. Giải pháp liên quan đến nội bộ ngân hàng

Các giải pháp liên quan đến nội bộ Agribank bao gồm cải tiến quy trình hệ thống, nâng cao chất lượng nhân sự và đầu tư công nghệ hiện đại. Việc áp dụng thẻ chip thay thế thẻ từ và sử dụng các chương trình cảnh báo gian lận là những bước đi quan trọng. Ngoài ra, Agribank cần tăng cường đào tạo nhân viên về quản lý rủi ro và sử dụng các công cụ phân tích rủi ro hiện đại để giảm thiểu rủi ro tín dụng và rủi ro gian lận.

3.2. Giải pháp liên quan đến khách hàng

Để hạn chế rủi ro từ phía khách hàng, Agribank cần tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức về bảo mật thông tin thẻ. Các giải pháp bao gồm hướng dẫn khách hàng sử dụng thẻ an toàn, cung cấp dịch vụ hỗ trợ 24/7 và triển khai các chương trình bảo vệ khách hàng. Ngoài ra, Agribank cần hợp tác với các đơn vị chấp nhận thẻ (ĐVCNT) để đảm bảo an toàn trong các giao dịch thanh toán. Việc áp dụng các giải pháp này sẽ giúp Agribank giảm thiểu rủi ro và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.