Quản Trị Rủi Ro Tín Dụng Tại Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Đầu Tư Và Phát Triển Việt Nam

Rủi ro tín dụng xảy ra khi khách hàng không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ theo thỏa thuận. Điều này có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm khó khăn tài chính của khách hàng, biến động kinh tế vĩ mô hoặc quản lý tín dụng yếu kém. Rủi ro hoạt động cũng có thể ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng. Theo nghiên cứu, các khoản vay doanh nghiệp thường có giá trị lớn, nên khi xảy ra nợ quá hạn sẽ gây thiệt hại lớn cho ngân hàng. Do đó, việc hiểu rõ bản chất và đặc điểm của rủi ro tín dụng là bước đầu tiên để xây dựng hệ thống quản lý rủi ro ngân hàng hiệu quả. Việc phân tích tín dụng kỹ lưỡng là cần thiết để đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. Cần chú trọng chính sách tín dụng và khung quản trị rủi ro tín dụng.

Các loại rủi ro tín dụng có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, chẳng hạn như theo loại khách hàng (doanh nghiệp, cá nhân), theo ngành nghề kinh doanh, hoặc theo loại hình tín dụng (cho vay, bảo lãnh, chiết khấu). Việc phân loại này giúp ngân hàng xác định các khu vực có rủi ro thị trường cao và tập trung nguồn lực phòng ngừa rủi ro tín dụng. Bên cạnh đó, cần xem xét rủi ro thanh khoản và rủi ro hoạt động khi đánh giá rủi ro tín dụng tổng thể. Ngân hàng cần giám sát tín dụng chặt chẽ và có quy trình kiểm soát tín dụng hiệu quả. Việc hiểu rõ vòng đời tín dụng giúp ngân hàng quản lý rủi ro tốt hơn.

Đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế, làm suy giảm khả năng trả nợ của nhiều doanh nghiệp và cá nhân. Nhiều doanh nghiệp phải ngừng hoạt động hoặc cắt giảm sản xuất, dẫn đến giảm doanh thu và lợi nhuận. Điều này làm tăng rủi ro tín dụng BIDV và khiến ngân hàng phải tăng cường trích lập dự phòng. Theo tài liệu, nợ quá hạn và nợ xấu có xu hướng gia tăng trong giai đoạn này. BIDV cần áp dụng các biện pháp hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn do dịch bệnh, đồng thời thẩm định tín dụng cẩn trọng hơn.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nợ xấu là do những hạn chế trong công tác thẩm định và giám sát tín dụng. Quy trình thẩm định có thể chưa đủ chặt chẽ, chưa đánh giá đầy đủ các yếu tố rủi ro, hoặc chưa kiểm tra thông tin khách hàng một cách kỹ lưỡng. Công tác giám sát tín dụng cũng có thể chưa được thực hiện thường xuyên và hiệu quả, dẫn đến việc không phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường trong hoạt động kinh doanh của khách hàng. Cần cải thiện quy trình quản trị rủi ro tín dụng và nâng cao năng lực của cán bộ tín dụng.

Bước đầu tiên trong quy trình quản trị rủi ro tín dụng là nhận diện các loại rủi ro khác nhau. Ví dụ, đối với lĩnh vực thương mại, cần xem xét rủi ro thanh khoản của khách hàng. Đối với lĩnh vực xây dựng/kinh doanh bất động sản, cần đánh giá rủi ro thị trường và pháp lý. Việc đánh giá này dựa trên phân tích tín dụng chi tiết và thông tin thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Cần có hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng để phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Sau khi nhận diện rủi ro, cần đo lường mức độ ảnh hưởng của chúng. Các chỉ số như tỷ lệ nợ quá hạn, tỷ lệ nợ xấu, và tỷ lệ dự phòng rủi ro tín dụng là những thước đo quan trọng. Việc quản lý rủi ro bao gồm việc thiết lập các giới hạn tín dụng, sử dụng các công cụ bảo hiểm rủi ro, và đa dạng hóa danh mục tín dụng. Cần có mô hình quản trị rủi ro tín dụng phù hợp và chính sách quản trị rủi ro tín dụng rõ ràng.

Kiểm soát rủi ro là bước cuối cùng trong quy trình quản trị rủi ro tín dụng. Điều này bao gồm việc kiểm tra xem các biện pháp quản lý rủi ro có được thực hiện đúng và hiệu quả hay không. Cần có sự giám sát độc lập và thường xuyên để đảm bảo tính khách quan. Việc kiểm soát tín dụng cần được thực hiện bởi một bộ phận độc lập với bộ phận kinh doanh. ICAAP và Stress testing là những công cụ quan trọng để kiểm soát rủi ro.

Một trong những yêu cầu quan trọng của Basel II và Basel III là các ngân hàng phải duy trì một lượng vốn tối thiểu để đảm bảo khả năng thanh toán và đối phó với các rủi ro. Vốn này phải đủ để trang trải các rủi ro tín dụng, rủi ro thị trường, và rủi ro hoạt động. Việc quản lý vốn hiệu quả là yếu tố then chốt để đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn Basel. BIDV cần xây dựng khung quản trị rủi ro tín dụng phù hợp với các yêu cầu của Basel.

Basel II và Basel III cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát và kỷ luật thị trường. Các ngân hàng phải minh bạch về tình hình tài chính và các hoạt động quản lý rủi ro. Cơ quan quản lý phải thực hiện giám sát thường xuyên và nghiêm ngặt để đảm bảo các ngân hàng tuân thủ các quy định. Kỷ luật thị trường giúp tạo ra áp lực để các ngân hàng quản lý rủi ro một cách cẩn trọng. BIDV cần tăng cường công tác kiểm soát nội bộ và tuân thủ các quy định của NHNN.

Một hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng (EWS) giúp BIDV phát hiện kịp thời các dấu hiệu bất thường trong hoạt động kinh doanh của khách hàng, từ đó có biện pháp can thiệp sớm để giảm thiểu rủi ro. EWS sử dụng các chỉ số tài chính và phi tài chính để đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng. Cần tích hợp EWS vào quy trình quản trị rủi ro tín dụng và đảm bảo rằng cán bộ tín dụng được đào tạo để sử dụng hệ thống này hiệu quả.

Năng lực của cán bộ tín dụng đóng vai trò quan trọng trong việc quản trị rủi ro tín dụng. Cần nâng cao kiến thức và kỹ năng của cán bộ tín dụng về phân tích tài chính, thẩm định tín dụng, và giám sát tín dụng. Cần có chương trình đào tạo liên tục để cập nhật kiến thức mới và nâng cao trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến đạo đức nghề nghiệp của cán bộ tín dụng để tránh các hành vi gian lận hoặc vi phạm quy định.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, việc quản trị rủi ro tín dụng càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các ngân hàng cần phải chủ động đối phó với các rủi ro mới và không ngừng cải tiến hệ thống quản trị rủi ro. BIDV cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân sự để nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro.

Để hỗ trợ BIDV trong công tác quản trị rủi ro tín dụng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước và các tổ chức tài chính. NHNN cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý và giám sát hoạt động của các ngân hàng. Các tổ chức tài chính cần chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật cho BIDV. Cần tạo điều kiện thuận lợi để BIDV tiếp cận các nguồn vốn và công nghệ tiên tiến.