QUẢN LÝ XÂY DỰNG NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

• Tác giả: Nguyễn Thị Hòa
• Người hướng dẫn: GS.TS Trần Trung
• Trường học: Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Quản Lý Giáo Dục
• Đề tài: Quản Lý Xây Dựng Nội Dung Giáo Dục Địa Phương Ở Các Trường Trung Học Cơ Sở Huyện Quốc Oai, Thành Phố Hà Nội
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Mục đích nghiên cứu
• 3. Câu hỏi nghiên cứu
• 4. Khách thể nghiên cứu, đối tượng nghiên cứu
• 4.1. Khách thể nghiên cứu
• 4.2. Đối tượng nghiên cứu
• 5. Giả thuyết khoa học
• 6. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
• 8. Phương pháp nghiên cứu
• 9. Đóng góp mới của luận văn
• 10. Cấu trúc luận văn
• 1. Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
• 1.2. Các khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài nghiên cứu
• 1.2.1. Quản lý giáo dục
• 1.2.2. Quản lý nhà trường
• 1.2.3. Chương trình giáo dục
• 1.2.4. Nội dung giáo dục địa phương
• 1.2.5. Quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.3. Yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 về nội dung giáo dục địa phương
• 1.3.1. Yêu cầu về phát triển phẩm chất học sinh Trung học cơ sở
• 1.3.2. Yêu cầu về phát triển năng lực học sinh Trung học cơ sở
• 1.3.3. Yêu cầu của xây dựng nội dung giáo dục địa phương theo chương trình giáo dục phổ thông 2018
• 1.4. Bối cảnh của xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.5. Mục tiêu của xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.6. Xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.6.1. Phương pháp xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.6.2. Đánh giá kết quả xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.6.3. Nguồn lực xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.7. Quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương cho các trường Trung học cơ sở
• 1.7.1. Sự cần thiết phải quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.7.2. Lập kế hoạch xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.7.3. Chỉ đạo triển khai thực hiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.7.4. Kiểm tra, đánh giá công tác xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.7.5. Quản lý các điều kiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 1.8. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học sơ sở
• 1.8.1. Các yếu tố khách quan
• 1.8.2. Các yếu tố chủ quan
• 1.9. Kết luận chương 1
• 2. Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội, văn hóa và giáo dục của huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.1.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.1.2. Tình hình kinh tế, xã hội và truyền thống văn hóa
• 2.1.3. Tình hình giáo dục
• 2.1.3.1. Quy mô, số lượng, chất lượng giáo dục Trung học cơ sở
• 2.1.3.2. Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý của các trường Trung học cơ sở
• 2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Nội dung khảo sát
• 2.2.3. Đối tượng khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.3. Thực trạng về xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.2. Thực trạng thực hiện mục tiêu về xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.3. Thực trạng về thực hiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.4. Thực trạng về phương pháp xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.3.6. Thực trạng về nguồn lực tổ chức xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4. Thực trạng quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý về sự cần thiết phải quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4.2. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.4.5. Thực trạng quản lý các nguồn lực xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 2.5.1. Yếu tố khách quan
• 2.5.2. Yếu tố chủ quan
• 2.6. Đánh giá chung về thực trạng
• 2.6.1. Nguyên nhân của những hạn chế
• 2.7. Kết luận chương 2
• 3. Chương 3 BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG NỘI DUNG GIÁO DỤC ĐỊA PHƯƠNG Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN QUỐC OAI, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
• 3.1. Những nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
• 3.1.2. Đảm bảo tính khoa học và thực tiễn
• 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa
• 3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ
• 3.1.5. Đảm bảo tính tính khả thi
• 3.1.6. Đảm bảo tính hiệu quả
• 3.2. Hiệu trưởng cần nâng cao ý thức trách nhiệm, nhận thức của CBQL và GV về xây dựng nội dung GDĐP
• 3.3. Hiệu trưởng bồi dưỡng CBQL và GV về năng lực xây dựng nội dung GDĐP
• 3.4. Ban giám hiệu lập kế hoạch chỉ đạo tổ/nhóm chuyên môn đổi mới sinh hoạt chuyên đề theo hướng nghiên cứu xây dựng nội dung GDĐP
• 3.5. Hiệu trưởng huy động các nguồn lực xây dựng nội dung GDĐP
• 3.6. Hiệu trưởng phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia vào xây dựng nội dung GDĐP
• 3.7. Hiệu trưởng thực hiện kiểm tra, đánh giá xây dựng nội dung GDĐP
• 3.8. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 3.9. Khảo nghiệm sự cần thiết, khả thi của các biện pháp đã đề xuất
• 3.9.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.9.2. Nội dung khảo nghiệm
• 3.9.3. Đối tượng khảo nghiệm
• 3.9.4. Phương pháp khảo nghiệm
• 3.9.5. Kết quả khảo nghiệm
• 3.10. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• 1. Về thực hành
• 2. Về các biện pháp
• 3. Đối với Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội
• 4. Đối với Phòng Giáo dục và Đào tạo Quốc Oai
• 5. Đối với các trường THCS
• 6. Đối với giáo viên
• 7. Đối với cha mẹ học sinh
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG
• 1. Bảng 2. Quy mô số lượng học sinh các trường THCS huyện Quốc Oai
• 2. Kết quả xếp loại hai mặt giáo dục các trường THCS huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 3. Tóm tắt tình hình đội ngũ CBQL (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng) các trường được khảo sát năm học 2021- 2022
• 4. Tóm tắt tình hình Tổ trưởng tổ Khoa học xã hội các trường THCS được khảo sát năm học 2021- 2022:
• 5. Thống kê số lượng, trình độ chuyên môn, danh hiệu của thành viên Tổ Khoa học xã hội các trường được khảo sát năm học 2021- 2022
• 6. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về xây dựng nội dung giáo dục địa phương
• 7. Thực trạng thực hiện mục tiêu về xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 8. Thực trạng về thực hiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 9. Thực trạng về phương pháp xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 10. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 11. Thực trạng về nguồn lực tổ chức xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 12. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 13. Thực trạng chỉ đạo xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 14. Thực trạng kiểm tra đánh giá xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 15. Thực trạng quản lý các nguồn lực xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 16. Kết quả thăm dò ý kiến về sự cần thiết của các biện pháp quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội
• 17. Kết quả thăm dò ý kiến về tính khả thi của các biện pháp quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội

I. Tổng Quan Quản Lý Xây Dựng Nội Dung Giáo Dục Địa Phương

Giáo dục địa phương (GDĐP) đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tình yêu quê hương, đất nước và trách nhiệm cộng đồng cho học sinh. Việc lồng ghép nội dung giáo dục địa phương vào chương trình giảng dạy giúp học sinh tiếp cận kiến thức thực tiễn, gắn liền với văn hóa, lịch sử địa phương. Luận văn này tập trung vào quản lý xây dựng nội dung giáo dục này tại các trường THCS huyện Quốc Oai, Hà Nội. Nghị quyết 29/NQ-TW nhấn mạnh đổi mới chương trình sách giáo khoa, chuyển trọng tâm từ truyền thụ kiến thức sang phát triển kỹ năng và phẩm chất học sinh. Việc xây dựng chương trình giáo dục địa phương phù hợp với thực tế đời sống là một cách tiếp cận hiệu quả để đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục. Tuy nhiên, việc triển khai nội dung giáo dục địa phương còn gặp nhiều khó khăn do thiếu tài liệu và hướng dẫn.

1.1. Tầm quan trọng của giáo dục địa phương ở THCS Quốc Oai

Giáo dục địa phương giúp học sinh hiểu rõ hơn về văn hóa địa phương, lịch sử địa phương và các vấn đề kinh tế xã hội địa phương. Nó tạo cơ hội để học sinh áp dụng kiến thức vào thực tiễn, phát triển năng lực học sinh và ý thức trách nhiệm với cộng đồng. Theo nhà văn I. E-ren-bua “tình yêu quê hương, tình yêu xóm giềng, tình yêu quê hương sẽ trở thành tình yêu quê hương”. Việc này góp phần thực hiện mục tiêu của chương trình GDPT 2018 về phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực học sinh.

1.2. Thực trạng và thách thức trong xây dựng nội dung giáo dục địa phương

Việc xây dựng nội dung giáo dục địa phương còn gặp nhiều khó khăn do thiếu tài liệu chuẩn, hướng dẫn cụ thể và sự phối hợp giữa các bên liên quan. Giáo viên gặp khó khăn trong việc tìm kiếm và biên soạn tài liệu phù hợp với đặc điểm địa phương. Theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, các cơ sở giáo dục có quyền chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục, thực hiện và chuẩn bị các văn bản khu vực. Việc này đòi hỏi sự chủ động và sáng tạo của các trường trong việc xây dựng chương trình.

II. Vấn Đề Quản Lý Nội Dung Giáo Dục Địa Phương Tại Quốc Oai

Mặc dù giáo dục địa phương có vai trò quan trọng, công tác quản lý xây dựng nội dung này tại các trường THCS huyện Quốc Oai vẫn còn nhiều hạn chế. Hướng dẫn của Sở GD&ĐT Hà Nội chưa được Bộ GD&ĐT phê duyệt. Giáo viên thiếu tài liệu dạy học, nội dung bài học xa rời thực tiễn, và ít chú trọng đến thực hành. Luận văn này tập trung vào việc nghiên cứu thực trạng và đề xuất các giải pháp quản lý hiệu quả, giúp nâng cao chất lượng nội dung giáo dục và tăng cường sự gắn kết giữa nhà trường và cộng đồng.

2.1. Thiếu hụt tài liệu và nguồn lực cho giáo viên THCS Quốc Oai

Hiện nay, giáo viên tại các trường THCS Quốc Oai gặp nhiều khó khăn do thiếu tài liệu giáo dục địa phương được biên soạn và phê duyệt chính thức. Điều này dẫn đến việc giáo viên phải tự tìm kiếm và biên soạn, gây tốn kém thời gian và công sức. Cần có sự hỗ trợ về nguồn lực và tài liệu từ các cấp quản lý để giáo viên có thể thực hiện tốt nhiệm vụ này.

2.2. Nội dung giáo dục địa phương chưa gắn liền với thực tiễn cuộc sống

Nội dung giáo dục địa phương hiện tại chưa thực sự gắn liền với thực tiễn cuộc sống và các vấn đề của địa phương. Các bài học trên lớp thường tập trung vào lý thuyết mà ít chú trọng đến thực hành và vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tế. “tình yêu quê hương và trách nhiệm cá nhân trong cộng đồng địa phương là cái riêng nhưng chính là nền tảng giáo dục cho những giá trị tri thức lớn của dân tộc và thế giới nhưng lại ít được chúng ta chú ý giáo dục.”

III. Cách Quản Lý Xây Dựng Nội Dung Giáo Dục Địa Phương Hiệu Quả

Để nâng cao hiệu quả quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường THCS huyện Quốc Oai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, nhà trường và cộng đồng. Cần xây dựng kế hoạch chi tiết, phân công trách nhiệm rõ ràng và đảm bảo nguồn lực đầy đủ. Việc bồi dưỡng giáo viên về kỹ năng xây dựng chương trình giáo dục địa phương cũng rất quan trọng. Bên cạnh đó, cần tăng cường kiểm tra đánh giá để đảm bảo chất lượng nội dung giáo dục và hiệu quả giảng dạy.

3.1. Lập kế hoạch chi tiết và phân công trách nhiệm rõ ràng

Việc lập kế hoạch chi tiết và phân công trách nhiệm rõ ràng là yếu tố quan trọng để đảm bảo thành công trong quản lý xây dựng nội dung. Kế hoạch cần xác định rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp, nguồn lực và thời gian thực hiện. Trách nhiệm cần được phân công cụ thể cho từng cá nhân và bộ phận liên quan.

3.2. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên

Bồi dưỡng giáo viên về kỹ năng xây dựng chương trình giáo dục địa phương là một giải pháp quan trọng. Giáo viên cần được trang bị kiến thức về địa phương học, văn hóa địa phương, và các phương pháp dạy học tích cực. Hiệu trưởng cần nâng cao ý thức trách nhiệm, nhận thức của CBQL và GV về xây dựng nội dung GDĐP.

3.3. Tăng cường kiểm tra đánh giá quá trình xây dựng nội dung

Cần tăng cường kiểm tra đánh giá để đảm bảo chất lượng nội dung giáo dục và hiệu quả giảng dạy. Việc kiểm tra đánh giá cần được thực hiện thường xuyên và định kỳ, với sự tham gia của các chuyên gia và cán bộ quản lý giáo dục. Hiệu trưởng thực hiện kiểm tra, đánh giá xây dựng nội dung GDĐP.

IV. Ứng Dụng Thực Tế Quản Lý Nội Dung Giáo Dục Tại THCS

Luận văn đã khảo sát thực tế tại 7 trường THCS huyện Quốc Oai, đại diện cho các khu vực khác nhau. Kết quả cho thấy, nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục địa phương còn hạn chế. Việc xây dựng nội dung giáo dục chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới. Tuy nhiên, các trường đã có nhiều cố gắng trong việc tìm kiếm và sử dụng các nguồn lực địa phương. Các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn đã được khảo nghiệm và đánh giá là cần thiết và khả thi.

4.1. Đánh giá thực trạng xây dựng nội dung giáo dục địa phương

Luận văn đã khảo sát và đánh giá thực trạng về quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội. Trong đó, đề cập đến thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về xây dựng nội dung giáo dục địa phương, thực trạng thực hiện mục tiêu về xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội.

4.2. Kết quả khảo nghiệm các biện pháp quản lý được đề xuất

Các biện pháp quản lý được đề xuất trong luận văn đã được khảo nghiệm và đánh giá là cần thiết và khả thi. Tuy nhiên, cần có sự điều chỉnh và bổ sung để phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường. Kết quả thăm dò ý kiến về sự cần thiết của các biện pháp quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường Trung học cơ sở huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội cho thấy sự đồng tình của nhiều giáo viên.

V. Giải Pháp Phát Triển Nội Dung Giáo Dục Địa Phương THCS Quốc Oai

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường THCS huyện Quốc Oai. Các giải pháp tập trung vào việc nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực cho giáo viên, xây dựng kế hoạch chi tiết, tăng cường kiểm tra đánh giá và huy động sự tham gia của cộng đồng. Các giải pháp này cần được thực hiện một cách đồng bộ và có hệ thống để đạt được hiệu quả cao nhất.

5.1. Xây dựng chương trình giáo dục địa phương phù hợp với đặc điểm địa phương

Cần xây dựng chương trình giáo dục địa phương phù hợp với đặc điểm địa phương, bao gồm văn hóa, lịch sử, kinh tế, xã hội và môi trường. Chương trình cần được thiết kế linh hoạt để có thể điều chỉnh phù hợp với sự thay đổi của địa phương. Ban giám hiệu lập kế hoạch chỉ đạo tổ/nhóm chuyên môn đổi mới sinh hoạt chuyên đề theo hướng nghiên cứu xây dựng nội dung GDĐP.

5.2. Tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giáo dục địa phương

Cần tăng cường sự tham gia của cộng đồng vào giáo dục địa phương, bao gồm phụ huynh, các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và các chuyên gia. Cộng đồng có thể đóng góp ý kiến, tài liệu, nguồn lực và hỗ trợ các hoạt động thực tế cho học sinh. Hiệu trưởng phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tham gia vào xây dựng nội dung GDĐP.

VI. Kết Luận và Khuyến Nghị Cho Quản Lý Giáo Dục Địa Phương

Luận văn đã trình bày một cách có hệ thống về quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương ở các trường THCS huyện Quốc Oai. Nghiên cứu đã chỉ ra những hạn chế và đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác này. Luận văn hy vọng sẽ góp phần vào việc thực hiện thành công mục tiêu của chương trình GDPT 2018 và phát triển giáo dục địa phương một cách bền vững. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp quản lý, nhà trường và cộng đồng để thực hiện các giải pháp này.

6.1. Tổng kết những đóng góp của luận văn về quản lý giáo dục

Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương, đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp khả thi. Các giải pháp này tập trung vào việc nâng cao nhận thức, bồi dưỡng năng lực cho giáo viên, xây dựng kế hoạch chi tiết, tăng cường kiểm tra đánh giá và huy động sự tham gia của cộng đồng.

6.2. Khuyến nghị cho các cấp quản lý và nhà trường để phát triển giáo dục

Luận văn khuyến nghị các cấp quản lý và nhà trường cần tăng cường đầu tư vào giáo dục địa phương, xây dựng chương trình giáo dục phù hợp với đặc điểm địa phương, bồi dưỡng giáo viên và tăng cường sự tham gia của cộng đồng. Đối với Sở Giáo dục & Đào tạo Hà Nội và Phòng Giáo dục và Đào tạo Quốc Oai cần có chính sách hỗ trợ và hướng dẫn cụ thể cho các trường.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông theo chương trình năm 2018, việc xây dựng nội dung giáo dục địa phương (GDĐP) trở thành một yêu cầu cấp thiết nhằm phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực học sinh. Tại huyện Quốc Oai, thành phố Hà Nội, với 7 trường trung học cơ sở (THCS) đại diện cho ba khu vực địa lý gồm trung tâm thị trấn, bán sơn địa và miền núi, công tác quản lý xây dựng nội dung GDĐP đang gặp nhiều thách thức do thiếu tài liệu thống nhất và khó khăn trong việc vận dụng thực tiễn địa phương vào giảng dạy. Theo số liệu khảo sát từ năm học 2021-2022, đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên tại các trường THCS này chưa có sự đồng thuận cao về phương pháp và nội dung xây dựng GDĐP, dẫn đến hiệu quả giáo dục chưa đạt kỳ vọng.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý xây dựng nội dung GDĐP tại các trường THCS huyện Quốc Oai, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục địa phương, đáp ứng yêu cầu đổi mới chương trình GDPT 2018. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn từ tháng 7/2021 đến tháng 5/2023, tập trung vào 7 trường THCS đại diện cho các đặc điểm kinh tế - xã hội và văn hóa đa dạng của huyện. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục trong việc xây dựng và triển khai nội dung GDĐP, góp phần phát huy giá trị văn hóa, lịch sử địa phương, đồng thời phát triển kỹ năng và phẩm chất học sinh một cách toàn diện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển chương trình giáo dục, trong đó:

• Lý thuyết quản lý giáo dục: Theo quan điểm của Mary Parker Follett và Chester Irving Barnard, quản lý giáo dục là quá trình tác động có hệ thống nhằm đạt được mục tiêu giáo dục thông qua tổ chức và sử dụng hiệu quả các nguồn lực. Quản lý xây dựng nội dung GDĐP đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa cán bộ quản lý, giáo viên và các bên liên quan để đảm bảo tính khoa học, thực tiễn và phù hợp với đặc điểm địa phương.

• Mô hình phát triển chương trình giáo dục: Quá trình xây dựng nội dung GDĐP bao gồm các bước phân tích nhu cầu, xác định mục tiêu, thiết kế chương trình, thực thi và đánh giá. Nội dung GDĐP được xây dựng theo hướng liên ngành, tích hợp các chủ đề về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội và môi trường địa phương, nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học sinh.

Các khái niệm chính bao gồm: quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương, phẩm chất và năng lực học sinh, chương trình giáo dục phổ thông 2018, và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục địa phương.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thu thập từ 7 trường THCS huyện Quốc Oai, bao gồm khảo sát bằng phiếu hỏi với cán bộ quản lý và giáo viên, phỏng vấn sâu với hiệu trưởng và chuyên viên Phòng GD&ĐT, cùng các văn bản pháp luật, hướng dẫn của Bộ GD&ĐT và Sở GD&ĐT Hà Nội.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để phân tích số liệu khảo sát, so sánh tỷ lệ phần trăm các nhận thức và thực hành quản lý xây dựng nội dung GDĐP. Phân tích định tính được áp dụng để làm rõ nguyên nhân và đề xuất giải pháp dựa trên ý kiến chuyên gia và kết quả phỏng vấn.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu gồm toàn bộ cán bộ quản lý và giáo viên tham gia giảng dạy GDĐP tại 7 trường đại diện cho ba khu vực địa lý trong huyện. Phương pháp chọn mẫu theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện kết hợp với chọn mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu từ tháng 7/2021 đến tháng 5/2023, phân tích và đề xuất giải pháp trong năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về GDĐP còn hạn chế: Khoảng 65% cán bộ quản lý và 58% giáo viên tại các trường THCS huyện Quốc Oai nhận thức chưa đầy đủ về vai trò và yêu cầu của nội dung GDĐP theo chương trình GDPT 2018. Điều này ảnh hưởng đến việc xây dựng và triển khai nội dung chưa đồng bộ.

2. Thiếu tài liệu và phương pháp giảng dạy phù hợp: 72% giáo viên phản ánh thiếu tài liệu giảng dạy GDĐP được Bộ GD&ĐT phê duyệt, dẫn đến khó khăn trong việc soạn giảng và tổ chức hoạt động thực tiễn. Phương pháp giảng dạy chủ yếu vẫn mang tính truyền thống, ít áp dụng các hình thức trải nghiệm và tích hợp liên môn.

3. Nguồn lực hỗ trợ còn hạn chế: Chỉ khoảng 40% trường có đủ cơ sở vật chất, thiết bị phục vụ cho hoạt động GDĐP như phòng học chuyên biệt, thiết bị công nghệ thông tin, tài liệu tham khảo địa phương. Kinh phí tổ chức các hoạt động trải nghiệm thực tế cũng còn hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.

4. Quản lý xây dựng nội dung GDĐP chưa đồng bộ: Các trường chưa có kế hoạch xây dựng nội dung GDĐP cụ thể, chỉ đạo và kiểm tra đánh giá còn mang tính hình thức. Tỷ lệ trường có kế hoạch chi tiết chỉ đạt khoảng 35%, trong khi đó 60% giáo viên cho biết chưa được tập huấn đầy đủ về xây dựng nội dung GDĐP.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu sự thống nhất trong quản lý và hướng dẫn thực hiện GDĐP giữa các cấp quản lý, cũng như sự chậm trễ trong phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương của Bộ GD&ĐT. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tình trạng thiếu tài liệu và phương pháp giảng dạy phù hợp là vấn đề phổ biến, nhưng tại Quốc Oai, mức độ ảnh hưởng lớn hơn do đặc điểm địa phương đa dạng và nguồn lực hạn chế.

Việc thiếu tài liệu chuẩn và phương pháp giảng dạy tích hợp làm giảm hiệu quả phát triển phẩm chất và năng lực học sinh, đặc biệt là các năng lực giao tiếp, giải quyết vấn đề và thích ứng với môi trường sống. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ nhận thức và thực hành quản lý GDĐP giữa các trường cho thấy sự phân hóa rõ rệt giữa khu vực trung tâm và miền núi, phản ánh sự cần thiết phải có các giải pháp quản lý linh hoạt, phù hợp với đặc điểm từng địa bàn.

Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò then chốt của hiệu trưởng và đội ngũ quản lý trong việc nâng cao nhận thức, tổ chức đào tạo và huy động nguồn lực cho xây dựng nội dung GDĐP. Đồng thời, cần tăng cường phối hợp giữa nhà trường với các tổ chức văn hóa, xã hội địa phương để phát huy giá trị bản địa trong giáo dục.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao nhận thức và năng lực quản lý của cán bộ quản lý và giáo viên
   Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về xây dựng và quản lý nội dung GDĐP, tập trung vào phương pháp tích hợp liên môn và ứng dụng công nghệ thông tin. Thời gian thực hiện: trong năm học 2023-2024. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT huyện phối hợp với Sở GD&ĐT Hà Nội.

2. Xây dựng và hoàn thiện tài liệu GDĐP chuẩn hóa
   Phối hợp với Sở GD&ĐT và các chuyên gia địa phương để biên soạn, thẩm định và phê duyệt tài liệu GDĐP phù hợp với đặc điểm văn hóa, lịch sử và kinh tế xã hội của huyện Quốc Oai. Thời gian: hoàn thành trong năm 2024. Chủ thể: Sở GD&ĐT Hà Nội, Phòng GD&ĐT huyện.

3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học
   Huy động nguồn lực xã hội hóa để trang bị phòng học, thiết bị công nghệ thông tin, tài liệu tham khảo phục vụ hoạt động GDĐP. Thời gian: giai đoạn 2023-2025. Chủ thể: Ban giám hiệu các trường, UBND huyện, các tổ chức xã hội.

4. Xây dựng kế hoạch quản lý và kiểm tra đánh giá GDĐP đồng bộ
   Các trường cần xây dựng kế hoạch chi tiết về xây dựng nội dung GDĐP, tổ chức kiểm tra, đánh giá định kỳ hiệu quả thực hiện, đồng thời báo cáo kết quả lên Phòng GD&ĐT để có hướng điều chỉnh kịp thời. Thời gian: áp dụng từ năm học 2023-2024. Chủ thể: Hiệu trưởng các trường THCS, Phòng GD&ĐT huyện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý giáo dục các cấp
   Giúp nâng cao năng lực quản lý xây dựng nội dung GDĐP, từ đó chỉ đạo và tổ chức thực hiện hiệu quả tại các trường THCS.

2. Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng các trường THCS
   Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng kế hoạch, tổ chức và kiểm tra công tác GDĐP phù hợp với đặc điểm địa phương.

3. Giáo viên giảng dạy các môn liên quan đến GDĐP
   Hỗ trợ phát triển năng lực chuyên môn, phương pháp giảng dạy tích hợp và xây dựng nội dung bài học gắn với thực tiễn địa phương.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, khoa học giáo dục
   Là tài liệu tham khảo quý giá cho các nghiên cứu tiếp theo về quản lý giáo dục địa phương và phát triển chương trình giáo dục phổ thông.

Câu hỏi thường gặp

1. GDĐP là gì và tại sao lại quan trọng trong chương trình GDPT 2018?
   GDĐP là nội dung giáo dục về văn hóa, lịch sử, địa lý, kinh tế, xã hội của địa phương nhằm phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Nó giúp học sinh hiểu và yêu quý quê hương, đồng thời phát triển kỹ năng thực tiễn.

2. Những khó khăn chính trong quản lý xây dựng nội dung GDĐP tại các trường THCS huyện Quốc Oai là gì?
   Thiếu tài liệu chuẩn, nhận thức chưa đồng đều của cán bộ quản lý và giáo viên, hạn chế về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, cùng với việc chưa có kế hoạch quản lý và kiểm tra đánh giá đồng bộ.

3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả xây dựng nội dung GDĐP?
   Cần tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và giáo viên, xây dựng tài liệu chuẩn, đầu tư cơ sở vật chất, đồng thời xây dựng kế hoạch quản lý và kiểm tra đánh giá chặt chẽ.

4. Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý xây dựng nội dung GDĐP là gì?
   Hiệu trưởng là người chỉ đạo, tổ chức, phân công nhiệm vụ, huy động nguồn lực và kiểm tra, đánh giá quá trình xây dựng và thực hiện nội dung GDĐP tại trường.

5. Làm thế nào để tích hợp GDĐP với các môn học khác?
   Giáo viên cần phối hợp xây dựng kế hoạch giảng dạy liên môn, sử dụng phương pháp dạy học tích hợp, kết hợp các chủ đề GDĐP với lịch sử, địa lý, giáo dục công dân và các hoạt động trải nghiệm thực tế.

Kết luận

• Quản lý xây dựng nội dung giáo dục địa phương tại các trường THCS huyện Quốc Oai còn nhiều hạn chế về nhận thức, tài liệu, phương pháp và nguồn lực.
• Việc xây dựng nội dung GDĐP cần dựa trên cơ sở lý luận quản lý giáo dục và phát triển chương trình, phù hợp với đặc điểm địa phương và yêu cầu chương trình GDPT 2018.
• Hiệu trưởng và đội ngũ quản lý đóng vai trò trung tâm trong việc nâng cao hiệu quả quản lý và triển khai GDĐP.
• Đề xuất các biện pháp nâng cao năng lực cán bộ quản lý, hoàn thiện tài liệu, đầu tư cơ sở vật chất và xây dựng kế hoạch quản lý đồng bộ là cần thiết.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các bước tiếp theo trong việc hoàn thiện và nhân rộng mô hình quản lý xây dựng nội dung GDĐP tại các trường THCS trên địa bàn thành phố Hà Nội và các địa phương khác.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và trường học cần nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng giáo dục địa phương, góp phần phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phát triển bền vững đất nước.