Quản Lý Thuế Tài Nguyên Trên Địa Bàn Tỉnh Thái Nguyên

• Tác giả: Nguyễn Thị Giao Linh
• Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Văn Quyết
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Thuế Tài Nguyên Tại Tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ TÀI NGUYÊN
• 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý thuế tài nguyên
• 1.2. Thuế tài nguyên
• 1.2.1. Khái niệm thuế tài nguyên
• 1.2.2. Đặc điểm thuế tài nguyên
• 1.3. Nội dung cơ bản của thuế tài nguyên
• 1.3.1. Đối tượng chịu thuế
• 1.3.2. Đối tượng nộp thuế
• 1.3.3. Căn cứ tính thuế
• 1.3.4. Sản lượng tài nguyên tính thuế
• 1.3.5. Giá tính thuế
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Các câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên đề tài
• 2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4. Phương pháp tổng hợp thông tin và xử lý dữ liệu
• 2.5. Phương pháp phân tích thông tin
• 2.6. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu
• 2.6.1. Chỉ tiêu về công tác lập dự toán
• 2.6.2. Chỉ tiêu về công tác quản lý tổ chức thu
• 2.6.3. Chỉ tiêu về công tác thanh tra, kiểm tra
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TÀI NGUYÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN
• 3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu
• 3.1.1. Đặc điểm tự nhiên của tỉnh Thái Nguyên
• 3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội của tỉnh Thái Nguyên
• 3.1.3. Ảnh hưởng của đặc điểm tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội tới công tác quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 3.2. Khái quát về Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển của Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý thuế tại Cục thuế tỉnh Thái Nguyên
• 3.3. Thực trạng công tác quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.1. Căn cứ pháp lý quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.2. Công tác lập dự toán thu thuế tài nguyên
• 3.3.3. Công tác tổ chức thực hiện quản lý thu thuế tài nguyên
• 3.3.4. Công tác chỉ đạo, điều hành quản lý thu thuế tài nguyên
• 3.3.5. Công tác thanh tra, kiểm tra thuế tài nguyên
• 3.3.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.6.1. Các yếu tố khách quan
• 3.3.6.2. Các yếu tố chủ quan
• 3.3.7. Đánh giá chung về công tác quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 3.3.7.1. Các kết quả đã đạt được
• 3.3.7.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ TÀI NGUYÊN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN
• 4.1. Phương hướng, mục tiêu tăng cường quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
• 4.2. Phương hướng
• 4.3. Các giải pháp tăng cường quản lý thuế tài nguyên trên địa tỉnh Thái Nguyên
• 4.3.1. Nhóm giải pháp chính
• 4.3.2. Nhóm giải pháp bổ trợ
• 4.3.3. Đối với Nhà nước và các bộ ban ngành liên quan
• 4.3.4. Đối với Tổng cục Thuế
• 4.3.5. Đối với UBND tỉnh Thái Nguyên
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Thuế Tài Nguyên Tại Thái Nguyên

Quản lý thuế tài nguyên Thái Nguyên đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước và khuyến khích sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên Thái Nguyên. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về quản lý thuế tài nguyên, bao gồm các khái niệm cơ bản và vai trò của nó trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Theo Luật Quản lý thuế, thuế là khoản nộp NSNN bắt buộc. Thuế tài nguyên là công cụ tài chính quan trọng, qua đó nhà nước thực hiện vai trò quản lý đối với hoạt động khai thác và sử dụng tài nguyên. Thái Nguyên là tỉnh có tiềm năng lớn về tài nguyên, do đó, việc quản lý thu thuế tài nguyên hiệu quả là vô cùng cần thiết.

1.1. Khái niệm cơ bản về Thuế Tài Nguyên

Thuế tài nguyên là loại thuế gián thu, thu vào hoạt động khai thác tài nguyên của các tổ chức, cá nhân. Mục đích chính là khuyến khích khai thác và sử dụng tài nguyên hợp lý, tiết kiệm, có hiệu quả, đồng thời bảo vệ tài nguyên đất nước và bảo đảm nguồn thu cho NSNN. Thuế tài nguyên được cấu thành trong giá bán tài nguyên mà người tiêu dùng phải trả. Đối tượng nộp thuế là mọi tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên thiên nhiên, không phụ thuộc vào mục đích sử dụng tài nguyên.

1.2. Vai trò của Thuế Tài Nguyên trong Ngân Sách Thái Nguyên

Thuế tài nguyên đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách của tỉnh Thái Nguyên. Nguồn thu này được sử dụng để đầu tư vào các dự án phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Việc quản lý hiệu quả nguồn thu từ thuế tài nguyên giúp tăng cường năng lực tài chính của địa phương và đảm bảo sự phát triển bền vững. Tỉnh Thái Nguyên cần có chính sách hiệu quả để khai thác bền vững nguồn thu ngân sách nhà nước từ tài nguyên.

II. Thực Trạng Quản Lý Thuế Tài Nguyên Tại Tỉnh Thái Nguyên

Thái Nguyên có nguồn tài nguyên phong phú, đặc biệt là khoáng sản. Hoạt động khai thác tài nguyên Thái Nguyên đóng góp vào giải quyết việc làm và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, việc quản lý thuế tài nguyên còn nhiều thách thức, bao gồm lập dự toán thu chưa sát thực tế, quản lý đối tượng nộp thuế chưa chặt chẽ, tình trạng trốn thuế và nợ đọng thuế. Công tác thanh tra, kiểm tra cần được tăng cường để đảm bảo tuân thủ pháp luật và tăng thu cho ngân sách nhà nước. Số liệu năm 2019 cho thấy sự đóng góp của hoạt động khai thác vào KT-XH tỉnh, theo Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển KTXH tỉnh Thái Nguyên.

2.1. Những Khó khăn trong Thu Thuế Tài Nguyên

Một trong những khó khăn lớn nhất là công tác lập dự toán thu chưa sát với thực tế khai thác, dẫn đến việc đánh giá không chính xác tiềm năng thu. Quản lý đối tượng nộp thuế còn lỏng lẻo, tạo điều kiện cho các hành vi trốn thuế, gian lận thuế. Tình trạng nợ đọng thuế vẫn còn xảy ra và có xu hướng gia tăng qua các năm, gây ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách. Cần có các giải pháp để cải thiện công tác thu thuế tài nguyên.

2.2. Các Hạn Chế trong Thanh Tra và Kiểm Tra Thuế Tài Nguyên

Chất lượng thanh tra, kiểm tra chưa cao, chưa thực sự tạo được tính nghiêm minh của pháp luật và tính răn đe đối với người nộp thuế vi phạm. Số lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra còn hạn chế, chưa bao phủ hết các doanh nghiệp khai thác tài nguyên. Cần tăng cường công tác thanh tra và kiểm tra để phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về thuế tài nguyên.

2.3. Ảnh hưởng của Biến động giá tài nguyên đến nguồn thu

Biến động giá tài nguyên trên thị trường có ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu thuế tài nguyên của tỉnh. Khi giá tài nguyên giảm, doanh thu của các doanh nghiệp khai thác giảm, dẫn đến số thuế phải nộp cũng giảm theo. Ngược lại, khi giá tài nguyên tăng, nguồn thu thuế có thể tăng lên đáng kể. Cần có các biện pháp để ứng phó với biến động giá và đảm bảo nguồn thu ổn định. Biến động giá tài nguyên ảnh hưởng lớn tới việc lập kế hoạch thu.

III. Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Thuế Tài Nguyên Thái Nguyên

Để tăng cường hiệu quả quản lý thuế tài nguyên tại Thái Nguyên, cần có các giải pháp đồng bộ về chính sách, quản lý và công nghệ. Cần hoàn thiện chính sách thuế, tăng cường quản lý đối tượng nộp thuế, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và nâng cao năng lực cán bộ quản lý thuế. Giải pháp nên tập trung vào cải thiện quy trình quản lý thuế tài nguyên.

3.1. Tăng Cường Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin trong Quản Lý

Ứng dụng công nghệ thông tin giúp nâng cao hiệu quả quản lý thuế, giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian, chi phí. Cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý thuế tài nguyên đồng bộ, kết nối giữa các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp khai thác tài nguyên. Triển khai các ứng dụng trực tuyến để người nộp thuế có thể kê khai, nộp thuế dễ dàng, nhanh chóng. Cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý thuế tài nguyên hiệu quả.

3.2. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Quản Lý Thuế Tài Nguyên

Cán bộ quản lý thuế cần được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức công vụ. Cần có chính sách thu hút, giữ chân cán bộ giỏi, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý thuế tài nguyên. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của cán bộ quản lý thuế để ngăn ngừa các hành vi tiêu cực. Cần đầu tư vào phát triển đội ngũ để nâng cao hiệu quả quản lý thuế tài nguyên.

3.3. Hoàn thiện chính sách Thuế tài nguyên

Đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về thuế tài nguyên, đảm bảo tính minh bạch, công bằng và phù hợp với thực tiễn. Xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý thuế tài nguyên. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thuế tài nguyên để nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế. Rà soát và hoàn thiện chính sách thuế tài nguyên để đảm bảo hiệu quả.

IV. Nghiên Cứu Ứng Dụng Tác Động Thuế Tài Nguyên Đến Kinh Tế

Nghiên cứu về tác động của thuế tài nguyên đến kinh tế Thái Nguyên sẽ giúp đánh giá hiệu quả của chính sách thuế và đưa ra các điều chỉnh phù hợp. Nghiên cứu cần tập trung vào các khía cạnh như tác động đến hoạt động khai thác tài nguyên, đầu tư, việc làm và môi trường. Cần có các số liệu và phân tích cụ thể để đưa ra các kết luận có giá trị. Việc đánh giá tác động của thuế tài nguyên đến kinh tế là rất quan trọng.

4.1. Ảnh Hưởng đến Hoạt Động Khai Thác Tài Nguyên

Thuế tài nguyên có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư và sản lượng khai thác của các doanh nghiệp. Mức thuế quá cao có thể làm giảm lợi nhuận và làm nản lòng các nhà đầu tư. Ngược lại, mức thuế quá thấp có thể khuyến khích khai thác quá mức, gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng đến môi trường. Cần tìm ra mức thuế phù hợp để đảm bảo cân bằng giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ tài nguyên. Cần nghiên cứu ảnh hưởng của thuế tài nguyên lên khai thác tài nguyên Thái Nguyên.

4.2. Tác Động Đến Đầu Tư và Việc Làm Địa Phương

Thuế tài nguyên ảnh hưởng đến đầu tư và việc làm thông qua việc thay đổi chi phí và lợi nhuận của các dự án khai thác tài nguyên. Chính sách thuế hợp lý có thể khuyến khích đầu tư và tạo ra nhiều việc làm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, chính sách thuế không phù hợp có thể làm giảm đầu tư và gây ra tình trạng thất nghiệp. Cần có các biện pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng tối đa cơ hội từ hoạt động khai thác tài nguyên. Cần tối ưu hóa để tạo nhiều việc làm và tăng thu ngân sách nhà nước từ tài nguyên.

V. Đề Xuất Cải Thiện Cơ Chế Quản Lý Thuế Tài Nguyên Hiện Tại

Việc cải thiện cơ chế quản lý thuế tài nguyên là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả quản lý thuế. Cần rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến thuế tài nguyên, xây dựng quy trình quản lý thuế rõ ràng, minh bạch, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế. Cần có một cơ chế quản lý thuế tài nguyên hiệu quả.

5.1. Xây Dựng Quy Trình Quản Lý Thuế Rõ Ràng và Minh Bạch

Quy trình quản lý thuế cần được xây dựng rõ ràng, minh bạch, dễ hiểu để người nộp thuế có thể dễ dàng thực hiện nghĩa vụ của mình. Quy trình cần bao gồm các bước kê khai, nộp thuế, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Đồng thời, cần công khai thông tin về quy trình quản lý thuế để người dân và doanh nghiệp có thể giám sát hoạt động của cơ quan quản lý thuế. Quy trình quản lý thuế tài nguyên cần được tối ưu.

5.2. Tăng Cường Phối Hợp Giữa Các Cơ Quan Quản Lý

Cần tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước như cơ quan thuế, cơ quan tài nguyên và môi trường, cơ quan công an để quản lý thuế tài nguyên hiệu quả hơn. Phối hợp cần tập trung vào các hoạt động như chia sẻ thông tin, kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác tài nguyên và xử lý vi phạm. Cần có sự đồng bộ để quản lý thuế tài nguyên Thái Nguyên hiệu quả nhất.

VI. Kết Luận và Định Hướng Phát Triển Quản Lý Thuế Tài Nguyên

Quản lý thuế tài nguyên hiệu quả là yếu tố quan trọng để đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, khuyến khích sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Thái Nguyên cần tiếp tục hoàn thiện chính sách, tăng cường quản lý và ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả quản lý thuế tài nguyên trong thời gian tới. Cần hướng tới sử dụng nguồn thu thuế tài nguyên một cách hiệu quả.

6.1. Tầm Quan Trọng của Quản Lý Thuế Bền Vững

Quản lý thuế tài nguyên bền vững là đảm bảo nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước, đồng thời bảo vệ tài nguyên cho các thế hệ tương lai. Cần có chính sách khai thác tài nguyên hợp lý, tiết kiệm và hiệu quả, đồng thời kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác để ngăn ngừa các hành vi vi phạm pháp luật. Đồng thời có chiến lược quản lý tốt để bảo vệ tài nguyên thiên nhiên Thái Nguyên.

6.2. Hướng Đến Quản Lý Thuế Tài Nguyên Hiện Đại và Hiệu Quả

Quản lý thuế tài nguyên cần hướng đến sự hiện đại và hiệu quả, sử dụng công nghệ thông tin để tự động hóa các quy trình, giảm thiểu thủ tục hành chính và tăng cường khả năng giám sát. Cần xây dựng hệ thống thông tin quản lý thuế tài nguyên đồng bộ, kết nối giữa các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp khai thác tài nguyên. Hướng tới việc ứng dụng công nghệ trong quản lý thuế tài nguyên.

Tổng quan nghiên cứu

Thuế tài nguyên (TTN) là một công cụ tài chính quan trọng nhằm điều tiết hoạt động khai thác và sử dụng tài nguyên thiên nhiên, đồng thời đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước (NSNN). Tại Việt Nam, Luật Thuế Tài nguyên số 45/2009/QH12 và Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 đã tạo khung pháp lý vững chắc cho công tác quản lý thuế tài nguyên. Tỉnh Thái Nguyên, với nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú như than mỡ, than đá, kim loại màu và vật liệu xây dựng, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế vùng trung du miền núi phía Bắc. Năm 2019, tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh đạt khoảng 15.600 tỷ đồng, vượt 4,2% so với dự toán, trong đó thuế tài nguyên đóng góp phần không nhỏ.

Tuy nhiên, công tác quản lý thuế tài nguyên tại Thái Nguyên còn tồn tại nhiều hạn chế như lập dự toán thu chưa sát thực tế, quản lý đối tượng nộp thuế chưa chặt chẽ, tình trạng trốn thuế và nợ đọng thuế có xu hướng gia tăng. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp tăng cường hiệu quả quản lý thuế đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động lập dự toán, quản lý tổ chức thu, chỉ đạo điều hành và thanh tra kiểm tra thuế tài nguyên tại Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý thuế, chống thất thu và tăng nguồn thu cho NSNN, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững của tỉnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý thuế và lý thuyết về thuế tài nguyên. Lý thuyết quản lý thuế tập trung vào các chức năng hành pháp của cơ quan thuế trong việc đảm bảo thu đúng, đủ, kịp thời các khoản thuế, đồng thời nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế (NNT). Lý thuyết thuế tài nguyên nhấn mạnh vai trò của TTN như một công cụ điều tiết khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường và đảm bảo công bằng xã hội.

Các khái niệm chính bao gồm:

• Thuế tài nguyên: khoản thu gián thu đánh vào hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm khuyến khích sử dụng tiết kiệm, hiệu quả.
• Quản lý thuế tài nguyên: hoạt động kiểm soát, hướng dẫn và điều tiết việc khai thác, sử dụng tài nguyên thông qua chính sách thuế.
• Dự toán thuế: kế hoạch thu thuế được xây dựng dựa trên các căn cứ khoa học và thực tiễn nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả.
• Thanh tra, kiểm tra thuế: biện pháp giám sát nhằm phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật thuế, tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát trực tiếp 131 đối tượng gồm 18 cán bộ ngành thuế và 113 đại diện doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Phương pháp khảo sát sử dụng phiếu điều tra với thang đo 5 mức độ nhằm đánh giá khách quan các khía cạnh quản lý thuế tài nguyên. Thời gian khảo sát diễn ra trong 2 tuần từ tháng 5 năm 2020.

Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo của Cục Thuế Thái Nguyên, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu nghiên cứu và các báo cáo kinh tế xã hội của tỉnh. Phân tích dữ liệu sử dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tích chuyên gia nhằm đánh giá thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp. Cỡ mẫu khảo sát đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cao, phương pháp chọn mẫu toàn bộ các doanh nghiệp có nghĩa vụ nộp thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh. Công cụ xử lý dữ liệu chính là phần mềm Excel.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng lập dự toán thuế tài nguyên: Dự toán thuế tài nguyên giai đoạn 2017-2019 tại Thái Nguyên chưa sát với thực tế khai thác. Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch thuế đạt khoảng 95%, tuy nhiên dự toán thường được xây dựng dựa trên số liệu lịch sử và chưa áp dụng đầy đủ các công cụ phân tích tiên tiến.

2. Quản lý tổ chức thuế: Tổng số doanh nghiệp nộp thuế tài nguyên trên địa bàn là 113 doanh nghiệp. Tỷ lệ doanh nghiệp kê khai thuế qua mạng đạt 85%, tỷ lệ nộp thuế điện tử đạt 80%, cho thấy ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thuế đã được cải thiện đáng kể. Tuy nhiên, tỷ lệ nợ đọng thuế tài nguyên chiếm khoảng 12% tổng số thuế phải thu, có xu hướng tăng qua các năm.

3. Công tác chỉ đạo, điều hành: Cục Thuế tỉnh Thái Nguyên đã thành lập các ban chỉ đạo và tổ giúp việc để triển khai Luật Thuế Tài nguyên và Luật Quản lý thuế. Mức độ quyết liệt trong chỉ đạo điều hành được cán bộ ngành thuế đánh giá ở mức trung bình khá (điểm trung bình 3,8/5).

4. Thanh tra, kiểm tra thuế: Số lượt thanh tra, kiểm tra tăng trung bình 10% mỗi năm, với tổng số tiền truy thu và phạt thuế đạt khoảng 5 tỷ đồng trong giai đoạn nghiên cứu. Tuy nhiên, chất lượng thanh tra còn hạn chế, chưa tạo được tính răn đe mạnh mẽ đối với các hành vi vi phạm.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do công tác lập dự toán chưa áp dụng các phương pháp dự báo hiện đại, dẫn đến sai lệch kế hoạch thuế. Việc quản lý đối tượng nộp thuế còn lỏng lẻo, đặc biệt với các doanh nghiệp nhỏ và khai thác phân tán, gây khó khăn trong kiểm soát sản lượng khai thác thực tế. So với kinh nghiệm của các tỉnh Phú Thọ và Bắc Kạn, Thái Nguyên còn hạn chế trong phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ thông tin toàn diện.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hoàn thành dự toán thuế qua các năm, biểu đồ tròn phân bố tỷ lệ kê khai và nộp thuế điện tử, bảng tổng hợp số lượt thanh tra và số tiền truy thu theo năm. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò quan trọng của việc nâng cao năng lực cán bộ thuế, tăng cường tuyên truyền chính sách và cải tiến quy trình quản lý thuế nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế tài nguyên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Cải tiến công tác lập dự toán thuế tài nguyên: Áp dụng các phương pháp dự báo hiện đại, sử dụng dữ liệu khai thác thực tế và phối hợp với các cơ quan tài nguyên môi trường để xây dựng dự toán sát thực tế hơn. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Cục Thuế tỉnh phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường.

2. Tăng cường quản lý đối tượng nộp thuế: Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu tập trung, kiểm soát chặt chẽ các doanh nghiệp khai thác tài nguyên, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và khai thác phân tán. Thời gian thực hiện: 2021-2024. Chủ thể: Cục Thuế tỉnh và các Chi cục Thuế.

3. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý thuế: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về chính sách thuế tài nguyên, kỹ năng thanh tra, kiểm tra và ứng dụng công nghệ thông tin. Thời gian thực hiện: 2021-2022. Chủ thể: Tổng cục Thuế phối hợp với Trường Nghiệp vụ Thuế.

4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin: Triển khai hệ thống kê khai, nộp thuế điện tử đồng bộ, xây dựng phần mềm quản lý thuế tài nguyên tích hợp với các cơ quan liên quan để nâng cao hiệu quả quản lý và giảm thiểu thất thu. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Cục Thuế tỉnh phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông.

5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Xây dựng kế hoạch thanh tra kiểm tra chi tiết, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, đồng thời giám sát việc khắc phục sau thanh tra. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2021. Chủ thể: Cục Thuế tỉnh và các Chi cục Thuế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý thuế tại các Cục Thuế tỉnh, thành phố: Nghiên cứu giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế tài nguyên, áp dụng các giải pháp thực tiễn phù hợp với điều kiện địa phương.

2. Lãnh đạo và chuyên viên các Sở Tài nguyên và Môi trường: Hiểu rõ vai trò phối hợp trong quản lý tài nguyên và thuế, từ đó tăng cường liên ngành để quản lý hiệu quả nguồn tài nguyên.

3. Doanh nghiệp khai thác tài nguyên: Nắm bắt các quy định pháp luật về thuế tài nguyên, nâng cao ý thức tuân thủ và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định.

4. Sinh viên, học viên cao học ngành Quản lý kinh tế, Tài chính công: Tài liệu tham khảo bổ ích về quản lý thuế tài nguyên, phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng quản lý thuế tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Thuế tài nguyên là gì và vai trò của nó trong quản lý tài nguyên?
   Thuế tài nguyên là khoản thu gián thu đánh vào hoạt động khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm khuyến khích sử dụng tiết kiệm, bảo vệ môi trường và đảm bảo nguồn thu cho ngân sách. Vai trò của TTN là điều tiết khai thác, bảo vệ tài nguyên và tạo nguồn tài chính cho phát triển bền vững.

2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung vào những nội dung nào?
   Nghiên cứu tập trung đánh giá thực trạng quản lý thuế tài nguyên trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019, bao gồm công tác lập dự toán, quản lý tổ chức thu, chỉ đạo điều hành và thanh tra kiểm tra thuế.

3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý thuế tài nguyên tại Thái Nguyên?
   Các yếu tố gồm hệ thống chính sách pháp luật, nhận thức và ý thức tuân thủ của người nộp thuế, tổ chức bộ máy quản lý thuế, quy trình quản lý thu nộp thuế, năng lực cán bộ thuế, công tác tuyên truyền và sự phối hợp liên ngành.

4. Phương pháp nghiên cứu chính được sử dụng trong luận văn là gì?
   Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát trực tiếp với 131 đối tượng, kết hợp phân tích số liệu thứ cấp, áp dụng phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tích chuyên gia để đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.

5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý thuế tài nguyên?
   Các giải pháp gồm cải tiến lập dự toán, tăng cường quản lý đối tượng nộp thuế, nâng cao năng lực cán bộ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường thanh tra, kiểm tra xử lý vi phạm.

Kết luận

• Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý thuế tài nguyên, làm rõ vai trò quan trọng của TTN trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
• Đánh giá thực trạng quản lý thuế tài nguyên tại Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019 cho thấy nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế như lập dự toán chưa sát thực tế, nợ đọng thuế tăng, công tác thanh tra kiểm tra chưa hiệu quả.
• Phân tích các yếu tố ảnh hưởng giúp nhận diện nguyên nhân chủ quan và khách quan tác động đến hiệu quả quản lý thuế tài nguyên.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thuế tài nguyên đến năm 2025, góp phần tăng thu cho NSNN và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
• Khuyến nghị các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các đối tượng liên quan nghiên cứu, áp dụng các giải pháp để thực hiện tốt nghĩa vụ thuế, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và chuyên sâu hơn trong tương lai.

Luận văn là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý, cán bộ thuế, doanh nghiệp và học viên quan tâm đến lĩnh vực quản lý thuế tài nguyên. Để nâng cao hiệu quả quản lý, cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất và tiếp tục theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện trong các giai đoạn tiếp theo.