## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật và xu thế chuyển dịch sang nền kinh tế tri thức, giáo dục và đào tạo trở thành nhân tố then chốt trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Theo báo cáo của ngành, các trường trung học phổ thông (THPT) tại huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh đã được đầu tư hệ thống thiết bị dạy học (TBDH) hiện đại, đặc biệt là phòng học thông minh tại tất cả các phòng học trong năm học 2018-2019. Tuy nhiên, thực trạng quản lý và sử dụng TBDH vẫn còn nhiều hạn chế, như việc chưa đồng bộ trong trang bị, giáo viên còn hạn chế về kỹ năng công nghệ thông tin và tâm lý ngại thay đổi, dẫn đến hiệu quả sử dụng thiết bị chưa cao, gây lãng phí nguồn lực.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng quản lý sử dụng TBDH tại các trường THPT huyện Thuận Thành trong năm học 2019-2020, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý theo tiếp cận quản lý sự thay đổi nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng giáo dục. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba trường THPT công lập trên địa bàn huyện Thuận Thành, với đối tượng khảo sát gồm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và học sinh.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển năng lực quản lý sử dụng TBDH, thúc đẩy đổi mới giáo dục theo hướng hiện đại, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư thiết bị giáo dục, giảm thiểu lãng phí và nâng cao chất lượng dạy học tại các trường THPT trong khu vực.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý sự thay đổi và lý thuyết quản lý giáo dục. Lý thuyết quản lý sự thay đổi nhấn mạnh quá trình chuyển đổi từ trạng thái hiện tại sang trạng thái mong muốn thông qua các giai đoạn chuẩn bị, kế hoạch hóa, thực hiện và duy trì sự thay đổi. Lý thuyết này giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng, sức ỳ và động lực trong quá trình thay đổi, đồng thời đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp.

Lý thuyết quản lý giáo dục tập trung vào các chức năng quản lý như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm đảm bảo hoạt động giáo dục diễn ra hiệu quả. Các khái niệm chuyên ngành được sử dụng bao gồm: thiết bị dạy học (TBDH), quản lý sử dụng thiết bị dạy học, quản lý sự thay đổi, phương pháp dạy học tích cực, và văn hóa nhà trường.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

- Tài liệu, văn bản pháp luật, nghị quyết của Đảng và Nhà nước liên quan đến giáo dục và quản lý thiết bị dạy học.
- Khảo sát thực trạng tại ba trường THPT huyện Thuận Thành với cỡ mẫu khoảng 150 người gồm cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích.
- Phương pháp thu thập dữ liệu gồm quan sát sư phạm, phát phiếu điều tra, phỏng vấn sâu và lấy ý kiến chuyên gia.
- Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích định tính để đánh giá thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất biện pháp.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 7/2019 đến tháng 6/2020, đảm bảo thu thập dữ liệu đầy đủ và phân tích sâu sắc về quản lý sử dụng TBDH theo tiếp cận quản lý sự thay đổi.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Thực trạng thiết bị dạy học:** Các trường THPT huyện Thuận Thành có số lượng TBDH cơ bản đáp ứng yêu cầu, với khoảng 85% thiết bị đạt chuẩn về chất lượng và tính hiện đại. Tuy nhiên, sự phân bổ thiết bị chưa đồng đều giữa các môn học và phòng học.

2. **Sử dụng thiết bị của giáo viên:** Khoảng 60% giáo viên sử dụng TBDH thường xuyên trong giảng dạy, trong đó chỉ 40% sử dụng thiết bị hiện đại như máy chiếu đa phương tiện và phần mềm hỗ trợ. Nguyên nhân chính là do hạn chế về kỹ năng công nghệ và tâm lý ngại thay đổi.

3. **Quản lý sử dụng thiết bị:** Công tác quản lý chưa có sự đồng bộ và thiếu các biện pháp kiểm tra, đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị. Chỉ khoảng 50% cán bộ quản lý đánh giá công tác quản lý thiết bị đạt hiệu quả trung bình trở lên.

4. **Môi trường hỗ trợ và văn hóa sử dụng thiết bị:** Môi trường hỗ trợ giáo viên sử dụng TBDH còn hạn chế, với chỉ 45% giáo viên cảm thấy được động viên và khuyến khích sử dụng thiết bị hiện đại. Văn hóa nhà trường chưa hình thành rõ nét trong việc sử dụng thiết bị dạy học.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của thực trạng trên xuất phát từ nhiều yếu tố: hạn chế về năng lực công nghệ của giáo viên, thiếu sự quan tâm đúng mức của lãnh đạo nhà trường trong việc xây dựng môi trường hỗ trợ, cũng như thiếu các chính sách thi đua, khen thưởng thúc đẩy sử dụng thiết bị. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy, việc quản lý sử dụng TBDH theo tiếp cận quản lý sự thay đổi là cần thiết để tạo ra sự chuyển biến tích cực.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tần suất sử dụng thiết bị của giáo viên theo từng loại thiết bị và bảng đánh giá mức độ hiệu quả quản lý thiết bị của các trường. Việc áp dụng lý thuyết quản lý sự thay đổi giúp nhận diện rõ các bước cần thực hiện để nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị, từ đó góp phần đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao chất lượng giáo dục.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng thiết bị cho giáo viên:** Tổ chức các khóa bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng công nghệ thông tin và sử dụng TBDH hiện đại, nhằm tăng tỷ lệ giáo viên sử dụng thiết bị hiện đại lên ít nhất 70% trong vòng 1 năm.

2. **Xây dựng nhóm công tác hỗ trợ sử dụng thiết bị:** Thành lập các tổ chuyên trách hỗ trợ kỹ thuật và phương pháp sử dụng TBDH tại mỗi trường, hoạt động thường xuyên để giúp giáo viên tháo gỡ khó khăn, đảm bảo hiệu quả sử dụng thiết bị.

3. **Đổi mới công tác thi đua, khen thưởng:** Áp dụng các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị trong thi đua, khen thưởng giáo viên và cán bộ quản lý, nhằm tạo động lực thúc đẩy sử dụng thiết bị dạy học hiện đại.

4. **Tăng cường kiểm tra, đánh giá và xây dựng văn hóa sử dụng thiết bị:** Thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ việc sử dụng TBDH, đồng thời xây dựng văn hóa nhà trường khuyến khích đổi mới sáng tạo trong dạy học qua việc sử dụng thiết bị hiện đại.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ trong vòng 2 năm, với sự phối hợp của Sở Giáo dục và Đào tạo Bắc Ninh, Ban Giám hiệu các trường và các tổ chức giáo dục liên quan.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Cán bộ quản lý giáo dục:** Giúp hiểu rõ về quản lý sử dụng thiết bị dạy học theo tiếp cận quản lý sự thay đổi, từ đó áp dụng hiệu quả trong công tác quản lý nhà trường.

2. **Giáo viên các trường THPT:** Nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng thiết bị dạy học hiện đại, đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng dạy học.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục:** Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý sự thay đổi trong giáo dục, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

4. **Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương:** Hỗ trợ xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển và quản lý thiết bị dạy học phù hợp với thực tiễn địa phương.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao cần quản lý sử dụng thiết bị dạy học theo tiếp cận quản lý sự thay đổi?**  
Quản lý theo tiếp cận này giúp nhận diện và xử lý các thách thức trong việc đổi mới sử dụng thiết bị, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng giáo dục.

2. **Những khó khăn chính trong việc sử dụng thiết bị dạy học hiện nay là gì?**  
Khó khăn gồm hạn chế kỹ năng công nghệ của giáo viên, thiếu môi trường hỗ trợ, tâm lý ngại thay đổi và công tác quản lý chưa đồng bộ.

3. **Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị dạy học?**  
Cần tổ chức đào tạo, xây dựng nhóm hỗ trợ, đổi mới thi đua khen thưởng và tăng cường kiểm tra, đánh giá việc sử dụng thiết bị.

4. **Vai trò của hiệu trưởng trong quản lý sử dụng thiết bị dạy học là gì?**  
Hiệu trưởng là người lãnh đạo, định hướng, tạo môi trường và động lực cho giáo viên sử dụng thiết bị hiệu quả, đồng thời chỉ đạo công tác quản lý thiết bị trong nhà trường.

5. **Các biện pháp đề xuất có thể áp dụng trong thời gian bao lâu để thấy hiệu quả?**  
Các biện pháp cần được triển khai đồng bộ trong vòng 1-2 năm để tạo sự chuyển biến rõ rệt trong quản lý và sử dụng thiết bị dạy học.

## Kết luận

- Quản lý sử dụng thiết bị dạy học theo tiếp cận quản lý sự thay đổi là giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng giáo dục tại các trường THPT huyện Thuận Thành.  
- Thực trạng sử dụng thiết bị hiện nay còn nhiều hạn chế do kỹ năng, tâm lý và công tác quản lý chưa đồng bộ.  
- Đề xuất các biện pháp đồng bộ gồm đào tạo, xây dựng nhóm hỗ trợ, đổi mới thi đua khen thưởng và tăng cường kiểm tra đánh giá.  
- Các biện pháp cần được triển khai trong vòng 1-2 năm với sự phối hợp của các cấp quản lý và nhà trường.  
- Kêu gọi các nhà quản lý giáo dục, hiệu trưởng và giáo viên tích cực áp dụng các giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng giáo dục.