Tổng quan nghiên cứu

Giảm nghèo bền vững là một trong những chủ trương trọng tâm của Đảng và Nhà nước Việt Nam nhằm cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người nghèo, đồng thời thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng miền và nhóm dân cư. Tại huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk, một địa bàn vùng sâu với đa dạng dân tộc và địa hình phức tạp, công tác giảm nghèo vẫn còn nhiều thách thức. Theo số liệu từ UBND huyện, giai đoạn 2017-2019, tỷ lệ hộ nghèo tại đây dao động quanh mức 9,5%, trong khi tỷ lệ hộ cận nghèo khoảng 6%. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững trên địa bàn huyện Krông Bông trong giai đoạn 2017-2019, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo.

Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các chính sách, cơ chế quản lý nhà nước và thực tiễn triển khai tại huyện Krông Bông, với thời gian khảo sát từ năm 2017 đến 2019. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương, giảm thiểu tái nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết phát triển bền vững và lý thuyết quản lý nhà nước. Phát triển bền vững được định nghĩa là sự phát triển đáp ứng nhu cầu hiện tại mà không làm tổn hại khả năng đáp ứng nhu cầu của các thế hệ tương lai, bao gồm ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường. Lý thuyết quản lý nhà nước nhấn mạnh vai trò của nhà nước trong việc ban hành chính sách, tổ chức thực hiện và giám sát nhằm đạt được mục tiêu xã hội, trong đó có giảm nghèo bền vững.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Giảm nghèo bền vững: cải thiện cơ hội sinh kế, nâng cao mức sống và giảm nguy cơ tái nghèo.
  • Quản lý nhà nước về giảm nghèo: hệ thống các hoạt động của nhà nước nhằm xây dựng, thực thi và giám sát các chính sách giảm nghèo.
  • Tiêu chí đa chiều về nghèo: bao gồm thu nhập và khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin.
  • Chủ thể quản lý: các cấp chính quyền từ trung ương đến địa phương, các ban chỉ đạo và tổ chức liên quan.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và lịch sử, kết hợp với tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm chính sách của Đảng, Nhà nước về giảm nghèo bền vững. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Tài liệu thứ cấp: văn bản pháp luật, báo cáo của UBND huyện Krông Bông, các chương trình mục tiêu quốc gia, các nghiên cứu liên quan.
  • Số liệu thống kê về tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo, cơ cấu dân số, lao động và kinh tế địa phương giai đoạn 2017-2019.

Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả để trình bày số liệu, phân tích so sánh để đánh giá hiệu quả các chính sách, tổng hợp các bài học kinh nghiệm từ các địa phương khác. Cỡ mẫu nghiên cứu tập trung vào toàn bộ các xã, thị trấn trong huyện với trọng tâm là các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao. Phương pháp chọn mẫu dựa trên tiêu chí đại diện cho các vùng đặc thù của huyện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2017 đến 2019, phù hợp với giai đoạn thực hiện các chính sách giảm nghèo bền vững.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo giảm chậm: Giai đoạn 2017-2019, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 9,8% xuống còn khoảng 9,36%, bình quân giảm 0,72% mỗi năm; tỷ lệ hộ cận nghèo giảm từ 7,15% xuống 6,25%, bình quân giảm 0,1% mỗi năm. Mức giảm này thấp hơn so với mục tiêu giảm 2%/năm của Chính phủ.

  2. Phân bố nghèo không đồng đều: 6 xã vùng sâu, vùng khó khăn như Yang Reh, Dang Kang, Hòa Phong, Cư Pui, Cư Drăm và Yang Mao có tỷ lệ hộ nghèo trên 10%, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn huyện (9,36%).

  3. Nguồn lực và chính sách chưa đồng bộ: Nguồn vốn thực hiện chương trình giảm nghèo chưa đáp ứng đủ nhu cầu, các chính sách còn mang tính ngắn hạn, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, dẫn đến hiệu quả chưa cao.

  4. Ý thức vươn lên của người nghèo còn hạn chế: Một bộ phận người nghèo có tâm lý ỷ lại, chưa chủ động tham gia các hoạt động giảm nghèo, ảnh hưởng đến tính bền vững của kết quả giảm nghèo.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của việc giảm nghèo chậm và không đồng đều có thể giải thích bởi đặc điểm địa hình phức tạp, dân cư đa dạng với nhiều dân tộc thiểu số, trình độ dân trí thấp và cơ sở hạ tầng còn hạn chế. So với các huyện khác trong tỉnh và các địa phương như Ba Tơ (Quảng Ngãi) hay Bố Trạch (Quảng Bình), Krông Bông chưa tận dụng hiệu quả các nguồn lực và chưa có sự phối hợp đồng bộ trong quản lý nhà nước về giảm nghèo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ hộ nghèo theo từng xã và bảng so sánh mức giảm nghèo giữa các năm. Việc phân tích này cho thấy cần có các giải pháp mang tính chiến lược và dài hạn hơn, đồng thời nâng cao nhận thức và năng lực của người dân trong công tác giảm nghèo.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng chiến lược giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025: Đề xuất UBND huyện phối hợp với các sở ngành xây dựng kế hoạch chi tiết, tập trung vào các xã có tỷ lệ nghèo cao, đặt mục tiêu giảm nghèo ít nhất 2%/năm.

  2. Tăng cường nguồn lực tài chính và nhân lực: Đẩy mạnh huy động vốn từ ngân sách địa phương, các chương trình mục tiêu quốc gia và xã hội hóa; đồng thời nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo qua đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn.

  3. Nâng cao nhận thức và khuyến khích người nghèo chủ động vươn lên: Tổ chức các chương trình tuyên truyền, đào tạo kỹ năng sản xuất, kinh doanh, đồng thời áp dụng chính sách hỗ trợ có điều kiện để tăng tính tự chủ của người nghèo.

  4. Phối hợp liên ngành và tăng cường giám sát: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các phòng ban, đoàn thể và chính quyền địa phương trong việc triển khai các chính sách giảm nghèo; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát để đảm bảo hiệu quả và minh bạch.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước các cấp: Giúp hiểu rõ cơ chế, chính sách và thực trạng quản lý giảm nghèo bền vững, từ đó nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý công, phát triển xã hội: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về giảm nghèo bền vững, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo.

  3. Các tổ chức phi chính phủ và nhà tài trợ: Hỗ trợ thiết kế các chương trình giảm nghèo phù hợp với đặc điểm địa phương, tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương.

  4. Người dân và cộng đồng địa phương: Nâng cao nhận thức về vai trò của bản thân trong công tác giảm nghèo, khuyến khích tham gia tích cực vào các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.

Câu hỏi thường gặp

  1. Giảm nghèo bền vững là gì?
    Giảm nghèo bền vững là quá trình cải thiện điều kiện sống và sinh kế của người nghèo một cách ổn định, lâu dài, đồng thời giảm thiểu nguy cơ tái nghèo thông qua các chính sách và hoạt động hỗ trợ toàn diện.

  2. Tại sao tỷ lệ hộ nghèo ở Krông Bông giảm chậm?
    Nguyên nhân chính là do địa hình phức tạp, nguồn lực hạn chế, chính sách chưa đồng bộ và ý thức vươn lên của người nghèo còn thấp, dẫn đến hiệu quả giảm nghèo chưa cao.

  3. Các chính sách giảm nghèo hiện nay tập trung vào những nội dung nào?
    Chính sách bao gồm hỗ trợ sản xuất, đào tạo nghề, tạo việc làm, hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở, bảo hiểm y tế và trợ giúp pháp lý cho người nghèo.

  4. Vai trò của quản lý nhà nước trong giảm nghèo bền vững là gì?
    Quản lý nhà nước đảm bảo xây dựng, thực thi và giám sát các chính sách giảm nghèo, huy động nguồn lực và phối hợp các bên liên quan để đạt hiệu quả cao nhất.

  5. Làm thế nào để người nghèo chủ động tham gia vào công tác giảm nghèo?
    Thông qua tuyên truyền nâng cao nhận thức, đào tạo kỹ năng, hỗ trợ có điều kiện và tạo cơ hội cho người nghèo tham gia vào các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về giảm nghèo bền vững tại huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk.
  • Đánh giá thực trạng cho thấy tỷ lệ hộ nghèo giảm chậm, phân bố không đồng đều và còn nhiều hạn chế trong quản lý và nguồn lực.
  • Đề xuất các giải pháp chiến lược, tăng cường nguồn lực, nâng cao nhận thức và phối hợp liên ngành nhằm nâng cao hiệu quả giảm nghèo.
  • Nghiên cứu góp phần cung cấp cơ sở khoa học cho các cấp quản lý và các tổ chức liên quan trong công tác giảm nghèo bền vững.
  • Khuyến nghị triển khai các bước tiếp theo trong giai đoạn 2021-2025 với sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để đạt mục tiêu phát triển bền vững.

Hãy áp dụng những giải pháp này để góp phần xây dựng huyện Krông Bông phát triển kinh tế - xã hội bền vững, nâng cao đời sống người dân và thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo bền vững.