I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Về Việc Làm Nông Thôn Quảng Trạch
Việc làm là vấn đề cấp thiết, là mối quan tâm hàng đầu của các địa phương và Nhà nước. Việc làm quyết định đời sống của mỗi người trong độ tuổi lao động, là điều kiện tồn tại của con người trong xã hội. Giải quyết việc làm có ý nghĩa quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội. Nếu không giải quyết tốt, sẽ gây ra thất nghiệp, thiếu việc làm, dẫn đến đói nghèo, mất ổn định xã hội, làm kinh tế chậm phát triển. Chính sách việc làm trở thành một trong những chính sách xã hội cơ bản của quốc gia. Kinh tế vùng nông thôn về cơ bản là thuần nông, lao động theo thời vụ, ngành nghề phát triển chậm, nguồn vốn hạn chế, trình độ dân trí thấp, không có khả năng tự tạo việc làm, trình độ phân công lao động chưa phát triển, cơ cấu kinh tế lạc hậu… Hiện tượng thiếu việc làm, thu nhập thấp, đời sống khó khăn là nguyên nhân chủ yếu cản trở sự phát triển kinh tế, văn hoá và xã hội ở nông thôn. Việc làm và thu nhập đối với người lao động không những là vấn đề bức xúc mà còn là vấn đề xã hội to lớn trong nông thôn cần phải giải quyết, nhằm xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, duy trì và bảo tồn những giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc.
1.1. Khái Niệm Cơ Bản Về Lao Động Nông Thôn Quảng Trạch
Khái niệm nông thôn thường đồng nghĩa với làng, xóm, thôn… Trong tâm thức người Việt, đó là một môi trường kinh tế sản xuất với nghề trồng lúa nước cổ truyền, không gian sinh tồn, không gian xã hội và cảnh quan văn hoá xây đắp nên nền tảng tinh thần, tạo thành lối sống, cốt cách và bản lĩnh của người Việt. Nhìn nhận dưới góc độ quản lý, nông thôn được hiểu là vùng sinh sống của tập họp dân cư, trong đó có nhiều nông dân. Tập hợp này tham gia các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội trong một thể chế chính trị. Bên cạnh sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, khu vực nông thôn còn có các làng nghề, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ nông thôn tạo nên nền kinh tế nông thôn. Nông thôn là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là ủy ban nhân dân xã [7].
1.2. Vai Trò Của Giải Quyết Việc Làm Cho Lao Động Nông Thôn
Giải quyết việc làm cho lao động nông thôn có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Nó giúp giảm tỉ lệ thất nghiệp, xóa đói giảm nghèo, ổn định xã hội và tăng trưởng kinh tế bền vững. Đây là mối quan tâm lớn của Đảng và Nhà nước ta trong suốt quá trình xây dựng đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa. Việc tạo ra việc làm bền vững và nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn là yếu tố then chốt để xây dựng một xã hội công bằng, văn minh.
II. Thực Trạng Việc Làm Nông Thôn Quản Lý Tại Quảng Trạch
Trong những năm qua Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách (Nghị định 67, Nghị Định 55, Nghị định 41, Chương trình 135, Đề án 1956…), chương trình mục tiêu quốc gia (xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững) nhằm tạo điều kiện, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa; kết quả mang lại là bộ mặt vùng nông thôn đã thay đổi tích cực, kinh tế - xã hội có bước phát triển mạnh mẽ, đời sống nhân dân được cải thiện. Bên cạnh đạt được những kết quả rất quan trọng về hoàn thiện cơ sở hạ tầng, thúc đẩy phát triển tiềm năng của các địa phương, cùng với đó là giải quyết tốt hơn về việc làm cho người lao động nông thôn, tuy nhiên việc giải quyết việc làm cho lao động nông thôn vẫn còn là vấn đề nan giải, tỉ lệ thiếu việc làm còn cao.
2.1. Tỷ Lệ Lao Động Nông Nghiệp Tại Huyện Quảng Trạch
Quảng Trạch là huyện có nền kinh tế chủ yếu sản xuất nông nghiệp, nên số lao động nông nghiệp chiếm tỷ trọng khá lớn (56,9%) so với công nghiệp và dịch vụ, hàng năm mặc dù số lao động nông thôn được giải quyết việc làm không ngừng tăng lên, nhưng hiện nay tỉ lệ lao động thất nghiệp còn cao và một lượng lớn có việc làm nhưng không ổn định, thu nhập thấp.
2.2. Giải Pháp Của Chính Quyền Địa Phương Về Việc Làm
Từ những vấn đề đó, với chức năng nhiệm vụ của mình, chính quyền địa phương cần đưa ra những giải pháp nhằm đạt được hiệu lực, hiệu quả trong quản lý nhà nước về lao động để tạo điều kiện giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Xuất phát từ yêu cầu lý luận và thực tiễn, học viên đã lựa chọn đề tài: “Quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình” với hy vọng đưa ra được những giải pháp mang tính khả thi nhằm góp phần hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.
III. Nghiên Cứu Liên Quan Đến Việc Làm Nông Thôn Tại Việt Nam
Việc làm và tạo việc làm cho người lao động là vô cùng cấp thiết trong từng thời kỳ lịch sử khác nhau và trong bất kỳ xã hội nào. Chính vì vậy đến nay đã có rất nhiều nhà khoa học, nhà quản lý trong và ngoài nước nghiên cứu về vấn đề này. Tuy nhiên, trong phạm vi của luận văn tác giả chỉ tập trung giới thiệu một số công trình tiêu biểu như sau:
3.1. Đề Tài Nghiên Cứu Về Lao Động Phi Chính Thức Hội Nhập
Đề tài KX.02/11-15 “Vấn đề lao động việc làm khu vực phi chính thức trong hội nhập kinh tế quốc tế” do PGS.TS Lê Xuân Bá chủ nhiệm. Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần làm sáng tỏ lý luận về lao động việc làm khu vực phi chính thức trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế; kinh nghiệm quốc tế về lao động việc làm khu vực phi chính thức; thực trạng lao động việc làm khu vực phi chính thức trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam; dự báo xu hướng và các giải pháp cho lao động việc làm khu vực phi chính thức ở Việt Nam đến năm 2020.
3.2. Đề Án Đào Tạo Nghề Cho Lao Động Nông Thôn Quảng Bình
Đề án về “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn tỉnh Quảng Bình đến năm 2020” ngày 26/01/2011 của UBND tỉnh Quảng Bình. Đề án đã góp phần giải quyết việc làm, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho nông thôn. Mục tiêu đến năm 2020 sẽ bình quân mỗi năm giải quyết việc làm cho 2,9 - 3,0 vạn lao động nông thôn nhằm mở ra nhiều cơ hội việc làm và tạo thu nhập cho người lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế, phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH nông thôn.
3.3. Luận Án Tiến Sĩ Về Việc Làm Bền Vững Tại Thái Nguyên
Luận án Tiến sĩ “Nghiên cứu các giải pháp tạo việc làm bền vững cho lao động nông thôn tỉnh Thái Nguyên” của tác giả Triệu Đức Hạnh. Luận án đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về việc làm và thu nhập của hộ nông dân, phân tích mối quan hệ giữa lao động, việc làm và thu nhập. Trên cơ sở đó, luận án đưa ra cách nhìn toàn diện về việc làm và thu nhập của hộ nông dân. Luận án đã tổng hợp kinh nghiệm giải quyết việc làm nhằm tăng thu 3 nhập cho lao động nông thôn của một số nước trên thế giới và trong nước, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho Thái Nguyên. Luận án đã chỉ ra phương hướng, phương thức sản xuất là yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến việc làm của hộ gia đình nông thôn.
IV. Mục Tiêu Nhiệm Vụ Nghiên Cứu Quản Lý Việc Làm Nông Thôn
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, đặc biệt là lao động nông thôn ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, luận văn đề xuất hệ thống giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn nói chung và lao động nông thôn huyện Quảng Trạch nói riêng trong thời gian tới.
4.1. Hệ Thống Cơ Sở Lý Luận Quản Lý Nhà Nước Về Việc Làm
Nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm hệ thống cơ sở lý luận quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn. Điều này bao gồm việc xác định các khái niệm, nguyên tắc và phương pháp quản lý hiệu quả trong bối cảnh cụ thể của huyện Quảng Trạch.
4.2. Phân Tích Thực Trạng Quản Lý Việc Làm Tại Quảng Trạch
Phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Đánh giá các chính sách, chương trình và hoạt động hiện tại, xác định những điểm mạnh, điểm yếu và cơ hội cải thiện.
4.3. Đề Xuất Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Nhà Nước Về Việc Làm
Đề xuất hệ thống giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Các giải pháp này phải dựa trên kết quả phân tích thực trạng và phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương.
V. Phương Pháp Luận Phạm Vi Nghiên Cứu Về Việc Làm Nông Thôn
Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn từ thực tiễn của huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.
5.1. Phạm Vi Nghiên Cứu Về Không Gian Và Thời Gian
Về không gian: Luận văn nghiên cứu quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn ở huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Về thời gian: Giai đoạn 2012 - 2017.
5.2. Phương Pháp Luận Nghiên Cứu Được Sử Dụng
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận duy vật lịch sử và duy vật biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.
5.3. Các Phương Pháp Nghiên Cứu Cụ Thể Được Áp Dụng
Ngoài ra, Luận văn cũng sử dụng rộng rãi các phương pháp nghiên cứu như phân tích, tổng hợp, so sánh, thống kê, hệ thống hóa, diễn giải và quy nạp. Để có cách nhìn tổng quát, chính xác về thực trạng QLNN về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình; luận văn tiếp thu và kế thừa một cách có chọn lọc kết quả nghiên cứu của một số công trình có liên quan và các bài viết đã được công bố.
VI. Ý Nghĩa Lý Luận Thực Tiễn Quản Lý Việc Làm Nông Thôn
Luận văn đã hệ thống hóa được cơ sở lý luận quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.
6.1. Ý Nghĩa Thực Tiễn Của Nghiên Cứu Về Quản Lý Việc Làm
Luận văn phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình. Đề xuất giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới.
6.2. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Trong Thực Tiễn Quản Lý
Kết quả nghiên cứu của Luận văn có thể sử dụng làm nguồn tư liệu tham khảo cho công tác thực tiễn quản lý nhà nước về giải quyết việc làm cho lao động nông thôn huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.
