Tổng quan nghiên cứu
Quản lý các khoản phải thu từ khách hàng là một trong những vấn đề trọng yếu trong quản lý tài chính doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến dòng tiền và sự bền vững tài chính. Theo báo cáo của Công ty Cổ phần Truyền thông Phú Thái, trong giai đoạn 2021-2023, các khoản phải thu từ khách hàng có biến động lớn, với giá trị phải thu năm 2021 là 17,7 tỉ đồng, tăng đột biến lên 76,3 tỉ đồng năm 2022 và giảm còn 54,3 tỉ đồng năm 2023. Tỷ lệ các khoản quá hạn thanh toán chiếm tới 55% tổng các khoản phải thu, gây áp lực lớn cho công tác quản lý tài chính của Công ty. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định khung lý thuyết và thực trạng quản lý các khoản phải thu tại Công ty, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý các khoản phải thu tại Công ty Cổ phần Truyền thông Phú Thái, sử dụng số liệu giai đoạn 2021-2023 và khảo sát sơ cấp tháng 4/2024. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, giảm thiểu rủi ro tín dụng, đồng thời góp phần cải thiện dòng tiền và lợi nhuận của doanh nghiệp trong ngành truyền thông.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu vận dụng hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý tài chính doanh nghiệp và lý thuyết quản lý các khoản phải thu. Theo đó, quản lý các khoản phải thu là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, kiểm soát các khoản phải thu nhằm đạt mục tiêu doanh thu, giảm rủi ro tài chính và tối ưu dòng tiền. Mô hình nghiên cứu tập trung vào bốn nội dung chính: bộ máy quản lý các khoản phải thu, lập chính sách và kế hoạch, tổ chức thực hiện chính sách, và kiểm soát các khoản phải thu. Các khái niệm trọng tâm bao gồm: khoản phải thu ngắn hạn, chính sách bán chịu và tín dụng thương mại, kỳ thu tiền bình quân, rủi ro tín dụng, và quản lý rủi ro các khoản phải thu.
Phương pháp nghiên cứu
Nguồn dữ liệu bao gồm số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính và quản lý các khoản phải thu của Công ty giai đoạn 2021-2023, cùng số liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn trực tiếp 4 cán bộ quản lý chủ chốt của Công ty. Cỡ mẫu phỏng vấn gồm Phó Giám đốc Tài chính - Kế toán, Phó Giám đốc Kinh doanh, nhân viên kế toán và nhân viên kinh doanh. Phương pháp phân tích sử dụng thống kê mô tả, so sánh biến động số liệu, phân tích định tính từ phỏng vấn, và tổng hợp đánh giá thực trạng. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2024 đến tháng 6/2024, trong đó thu thập số liệu sơ cấp tháng 4/2024, phân tích và đề xuất giải pháp trong tháng 5-6/2024.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Biến động các khoản phải thu: Năm 2022, các khoản phải thu tăng 330% so với năm 2021, đạt 76,3 tỉ đồng, do tăng số lượng hợp đồng và khó khăn tài chính khách hàng. Năm 2023, khoản phải thu giảm 28,8% xuống còn 54,3 tỉ đồng nhờ thu hồi hiệu quả.
Tỷ lệ các khoản quá hạn thanh toán: Chiếm khoảng 55% tổng các khoản phải thu, trong đó phần lớn là khoản quá hạn từ 2-3 tháng, chiếm gần 50% tổng khoản quá hạn. Các khoản quá hạn trên 6 tháng có xu hướng giảm dần, phản ánh nỗ lực quản lý.
Chính sách và bộ máy quản lý: Công ty chưa ban hành chính sách bán chịu và tín dụng thương mại thành văn bản, bộ máy quản lý gồm 9 nhân sự với trình độ đại học trở lên chiếm 78%, nhưng thiếu chuyên môn sâu về quản lý tài chính và các khoản phải thu. Việc phối hợp giữa phòng Tài chính - Kế toán và phòng Kinh doanh còn hạn chế.
Hoạt động thu hồi và xử lý nợ khó đòi: Công ty áp dụng linh hoạt các biện pháp đàm phán, gia hạn thanh toán, nhưng chưa có hội đồng xử lý nợ khó đòi và chưa có phương án xử lý các khoản không có khả năng thu hồi, với khoản nợ không thu hồi lên tới gần 286 triệu đồng.
Thảo luận kết quả
Nguyên nhân biến động lớn các khoản phải thu là do chính sách bán chịu chưa rõ ràng và chưa có phân loại khách hàng theo rủi ro, dẫn đến việc mở rộng tín dụng không kiểm soát. Tỷ lệ quá hạn cao phản ánh sự khó khăn chung của khách hàng trong bối cảnh kinh tế khó khăn giai đoạn 2021-2022. So với các nghiên cứu trong ngành truyền thông, Công ty có điểm mạnh về quy mô hợp đồng và đa dạng dịch vụ, nhưng điểm yếu về quản lý rủi ro tín dụng và nhân lực chuyên môn. Việc chưa áp dụng phần mềm quản lý tài chính hiện đại làm tăng gánh nặng thủ công và giảm hiệu quả kiểm soát. Kết quả có thể được minh họa qua biểu đồ biến động các khoản phải thu theo năm và bảng phân loại các khoản quá hạn theo thời gian, giúp trực quan hóa mức độ rủi ro và hiệu quả thu hồi.
Đề xuất và khuyến nghị
Hoàn thiện bộ máy quản lý: Rà soát, phân công rõ chức năng nhiệm vụ giữa Phòng Tài chính - Kế toán và Phòng Kinh doanh, tăng cường phối hợp liên phòng ban. Tuyển dụng thêm ít nhất 2 nhân sự tài chính - kế toán trong vòng 3 năm tới để giảm tải công việc và nâng cao chuyên môn.
Ban hành chính sách bán chịu và tín dụng thương mại chính thức: Xây dựng và ban hành văn bản quy định rõ ràng về tiêu chuẩn bán chịu, thời hạn thanh toán, lãi suất trả chậm, chiết khấu thanh toán trước, phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro. Thời gian hoàn thiện dự kiến trong 12 tháng, do Ban Giám đốc chủ trì phối hợp Phòng Pháp chế và Tài chính.
Đào tạo và bồi dưỡng nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo về quản lý tài chính, kỹ năng phân tích các khoản phải thu, kỹ năng đàm phán và thu hồi nợ cho nhân viên tài chính và kinh doanh. Lập kế hoạch đào tạo định kỳ hàng năm, ưu tiên trong 6 tháng đầu năm 2025.
Áp dụng công nghệ quản lý: Triển khai phần mềm quản lý tài chính hiện đại tích hợp theo dõi các khoản phải thu, phân tích rủi ro và cảnh báo quá hạn. Thời gian triển khai dự kiến 18 tháng, phối hợp với nhà cung cấp công nghệ và phòng IT.
Tăng cường kiểm soát và xử lý nợ khó đòi: Thành lập hội đồng xử lý nợ khó đòi, xây dựng quy trình xử lý các khoản không có khả năng thu hồi, bao gồm khởi kiện hoặc bán nợ. Áp dụng biện pháp bảo đảm thanh toán như đặt cọc, bảo lãnh ngân hàng trong hợp đồng. Thực hiện trong vòng 24 tháng tới.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Ban lãnh đạo doanh nghiệp truyền thông: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp quản lý các khoản phải thu, từ đó nâng cao hiệu quả tài chính và giảm thiểu rủi ro tín dụng.
Phòng Tài chính - Kế toán các doanh nghiệp: Áp dụng các mô hình quản lý, chính sách và kỹ thuật kiểm soát các khoản phải thu phù hợp với đặc thù ngành truyền thông.
Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý Kinh tế, Tài chính: Cung cấp khung lý thuyết và thực tiễn về quản lý các khoản phải thu trong doanh nghiệp dịch vụ truyền thông, làm tài liệu tham khảo học thuật.
Cơ quan quản lý nhà nước về tài chính doanh nghiệp: Tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong quản lý tài chính, đặc biệt trong lĩnh vực truyền thông và quảng cáo.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao quản lý các khoản phải thu lại quan trọng đối với doanh nghiệp truyền thông?
Quản lý các khoản phải thu giúp doanh nghiệp duy trì dòng tiền ổn định, giảm rủi ro mất vốn do khách hàng chậm hoặc không thanh toán, từ đó đảm bảo hoạt động kinh doanh bền vững và tăng lợi nhuận.Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý các khoản phải thu?
Bao gồm chính sách bán chịu, năng lực tài chính khách hàng, bộ máy quản lý nội bộ, kỹ năng nhân lực, công nghệ quản lý và môi trường kinh tế - pháp lý.Làm thế nào để giảm tỷ lệ các khoản phải thu quá hạn?
Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách tín dụng rõ ràng, phân loại khách hàng theo rủi ro, tăng cường đàm phán và thu hồi nợ, áp dụng công nghệ quản lý và đào tạo nhân lực chuyên môn.Công ty nên áp dụng những giải pháp công nghệ nào để quản lý các khoản phải thu?
Phần mềm kế toán tích hợp quản lý công nợ, hệ thống cảnh báo quá hạn, phân tích rủi ro tín dụng và báo cáo tự động giúp nâng cao hiệu quả kiểm soát và thu hồi nợ.Làm thế nào để xử lý các khoản phải thu không có khả năng thu hồi?
Thành lập hội đồng xử lý nợ, đánh giá chi phí lợi ích của các phương án như khởi kiện, bán nợ, trích lập dự phòng và áp dụng các biện pháp pháp lý phù hợp nhằm giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định được khung lý thuyết và thực trạng quản lý các khoản phải thu tại Công ty Cổ phần Truyền thông Phú Thái giai đoạn 2021-2023, với nhiều biến động và thách thức về quản lý tín dụng.
- Phát hiện tỷ lệ các khoản phải thu quá hạn chiếm tới 55%, cùng với việc thiếu chính sách quản lý rủi ro và nhân lực chuyên môn sâu là những điểm yếu cần khắc phục.
- Đề xuất các giải pháp toàn diện về bộ máy quản lý, chính sách bán chịu, đào tạo nhân lực, ứng dụng công nghệ và kiểm soát nợ khó đòi nhằm nâng cao hiệu quả quản lý.
- Kế hoạch thực hiện các giải pháp được đề xuất với timeline rõ ràng từ 12 đến 24 tháng, nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả lâu dài.
- Khuyến khích các doanh nghiệp trong ngành truyền thông và các nhà quản lý tài chính tham khảo để áp dụng, góp phần nâng cao năng lực quản lý tài chính và phát triển bền vững.
Hãy bắt đầu triển khai các giải pháp ngay hôm nay để tối ưu hóa quản lý các khoản phải thu và nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường truyền thông đầy biến động.